Mufti di Malaysia

Malaysia sebuah negara yang unik kerana wujud beberapa institusi menaungi Islam sebagai agama Persekutuan seperti diperuntukkan dalam Perlembagaan. Ia lebih terserlah melalui konsep Raja Berperlembagaan dengan wujudnya institusi Raja Melayu bertanggung jawab terhadap pengurusan hal ehwal Islam^[1].

Ini ditambah Jawatankuasa Muzakarah Majlis Kebangsaan Bagi Hal Ehwal Ugama Islam Malaysia (MKI). Tugasnya adalah untuk menimbang, memutus dan mengeluarkan fatwa terhadap perkara mengenai Islam yang dirujuk oleh Majlis Raja-Raja.

Selepas mesyuarat Jawatankuasa, keputusan dan pandangan hukum diputuskan akan dimaklumkan kepada mesyuarat Majlis Kebangsaan Bagi Hal Ehwal Ugama Islam dipengerusikan Perdana Menteri yang kemudiannya akan mengemukakan bersama dengan pengesyorannya kepada Majlis Raja-Raja untuk dibincangkan Jawatankuasa Fatwa Negeri bagi menentukan fatwa dan pewartaannya di peringkat negeri.

Keistimewaan Malaysia sebagai negara Islam lebih terserlah kerana isu membabitkan kefatwaan terletak di bawah bidang kuasa negeri. Melalui akta, enakmen dan ordinan berkaitan, institusi fatwa di negeri berhak mengeluar dan mewartakan fatwa di negeri masing-masing.

Malaysia juga satu-satunya negara yang mempunyai mufti di setiap negeri berjumlah seramai 14 mufti^[1]. Begitu juga hal berkait pewartaan fatwa yang menjadikannya sebagai antara peruntukan dilindungi undang-undang yang tidak terdapat di negara lain.

Jawatankuasa Muzakarah MKI berperanan sebagai medium penyelidikan dan penyelarasan hukum di negara ini, selaras prosedur pengeluaran fatwa di peringkat negeri yang memperuntukkan fatwa hanya boleh dikeluarkan Sahibus Samahah Mufti bersama Jawatankuasa Fatwa Negeri melalui peruntukan undang-undang berkaitan fatwa.

Senarai mufti semasaSunting

Senarai Mufti yang sedang berkhidmat di Malaysia
Negeri/Wilayah	Penyandang	Tahun Dilantik
Perak	Datuk Haji Wan Zahidi Wan Teh	2022^[2]
Selangor	Dato' Dr Haji Anhar Haji Opir	2021^[3]
Terengganu	Prof. Madya Dr. Haji Mohamad Sabri bin Haron	2021^[4]
Wilayah Persekutuan	Datuk Dr. Luqman bin Haji Abdullah	2020^[5]
Johor	Dato’ Haji Yahya Ahmad	2018^[6]
Kedah	Dato' Paduka Syeikh Fadzil bin Awang	2017^[7]
Perlis	Prof. Madya Dato' Arif Perkasa Dr. Mohd Asri Zainul Abidin	2015^[8]
Pulau Pinang	Dato' Seri Dr. Wan Salim Wan Mohd Noor	2014^[9]
Melaka	Datuk Wira Haji Abdul Halim Tawil	2012
Sabah	Datuk Haji Bungsu @ Aziz Haji Jaafar	2012
Sarawak	Datu Haji Kipli Haji Yassin	2010^[10]
Negeri Sembilan	Dato' Haji Mohd Yusof Haji Ahmad	2009
Kelantan	Dato' Haji Mohamad Shukri Mohamad	2007
Pahang	Dato' Sri Dr Haji Abdul Rahman Haji Osman	2007

Senarai bekas mufti di negeri-negeriSunting

PerlisSunting

No	Penyandang	Tempoh khidmat
Mufti
1	Sheikh Mahmud Haji Muhd. Saman	1941-1945
2	Ustaz Salleh Othman	1945-1970
3	Dato’ Alim Panglima Haji Mat Jahya Haji Hussin	1984-2006
4	Dato' Arif Perkasa Prof. Madya Datuk Dr. Mohd Asri Zainul Abidin	2006-2008
5	Dato' Murshid Diraja Datuk Dr Juanda Jaya	2009-2014

KedahSunting

No	Penyandang	Tempoh khidmat
Pengerusi Jawatankuasa Fatwa
1	Sheikh Haji Abdul Rahman bin Haji Abdul Latif	1965
2	Sheikh Mahmud bin Haji Noh	1966
3	Dato’ Sheikh Abdul Halim bin Haji Othman	1967-1973
4	Dato’ Paduka Syeikh Abdul Majid bin Mohd. Noor	1973-1978
5	Dato’ Haji Abdul Rahman bin Abdullah	1979-1987
(4)	Dato’ Paduka Syeikh Abdul Majid bin Mohd. Noor	1998-2000
Mufti
(4)	Dato’ Paduka Syeikh Abdul Majid bin Mohd. Noor	2000-2002
6	Dato’ Paduka Syeikh Hasbullah bin Haji Abdul Halim	2002-2009
7	Dato’ Paduka Syeikh Muhamad Baderudin bin Haji Ahmad	2009-2017

KelantanSunting

No	Penyandang	Tempoh khidmat
Mufti
1	Haji Nik Wan Daud Wan Sulaiman	1893-1907
2	Haji Wan Ishak Haji Abdullah	1907-1908
3	Haji Wan Musa Wan Abdul Samad	1909-1916
4	Haji Wan Muhamad Wan Abdul Samad	1916-1920
5	Dato’ Haji Che Idris Haji Che Hassan	1921-1927
6	Dato' Haji Ibrahim Haji Yusof	1928-1941
7	Dato’ Haji Ahmad Maher Haji Ismail	1945-1968
8	Tuan Guru Dato’ Haji Muhammad Nor Haji Ibrahim	1968-1987
9	Dato’ Haji Ismail Haji Yusof	1987-1988
10	Dato’ Haji Muhamad Che Wook	1988-1990
11	Dato' Haji Hasbullah Mohd Hassan	1990-2007

TerengganuSunting

No	Penyandang	Tempoh khidmat
Mufti
1	Tuan Syeikh Wan Abdul Kadir Abdul Rahim Al-Fatani (Syeikh Abdul Qadir Bukit Bayas)	Sehingga 1853
2	Syed Muhammad bin Zainal Abidin Al-Idrus (Tok Ku Tuan Besar Paduka Indera)	1860-1878
3	Haji Wan Abdullah bin Wan Muhammad Amin Al-Fatani (Tok Syeikh Duyung)	1878-1889
4	Haji Wan Muhammad bin Haji Wan Abdullah	1890-1912
5	Dato Indera Guru Haji Wan Mohd Salleh bin Wan Ismail	1912-1931
6	Dato Kamal Wangsa Haji Wan Sulaiman bin Wan Daud	1932-1936
7	Syeikh Hassan bin Said Al-Yamani	1940-1952
8	Dato' Purba Diraja Wan Abdul Rahman bin Wan Long	1952-1967
9	Dato' Sangsura Pahlawan Haji Wan Long Mohd Saleh bin Wan Ahmad	1952-1957
10	Syeikh Syed Yusof bin Ali Al-Zawawi	1953-1975
11	Dato' Indera Guru Haji Wan Abdul Manan bin Haji Wan Yaakob	1976-1988
12	Dato' Pangeran Diraja Dato' Engku Haji Alwi bin Engku Haji Ambak Al-Idrus	1988-2000
13	Dato' Al-Syeikh Abdul Halim bin Abdul Kadir	2000-2004
14	Dato' Dr Haji Mohamad Zubir bin Haji Awang	2004-2005
15	Dato' Haji Ismail bin Yahya	2006-2008
16	Dato' Dr Haji Alias bin Abdullah	2009-2012
17	Dato' Dr. Haji Zulkifly Haji Muda	2013-2021

Pahang Darul MakmurSunting

No	Penyandang	Tempoh khidmat
Mufti
1	Tuan Habib Mohamad Amin	1865
2	Tuan Haji Uthman Haji Senik	1905-1918
3	Tuan Haji Abbas Taha	1939-1950
4	Tuan Syeikh Abdul Rahim Ibrahim Al-Samanudi	1950-1951
5	Tuan Haji Abu Bakar Mohd Yassin	1951-1976
6	Dato' Haji Sidek Haji Ariffin	1976-1982
7	Dato' Haji Muhammad Taib Haji Hassan	1982-1997
8	Dato' Haji Sulaiman Ahmad	1998-2007

Pulau PinangSunting

No	Penyandang	Tempoh khidmat
Mufti
1	Tuan Guru Haji Abdullah Fahim	1951-1956
2	Tuan Guru Abdullah Ismail	1961-1964
3	Datuk Haji Adnan Haji Hashim	1969-1981
4	Tuan Haji Abdul Rashid Haji Hashim	1982-1984
5	Dato' Haji Muhammad Haji Hashim	1984-1993
6	Dato' Syeikh Azmi Ahmad	1993-1997
7	Dato' Seri Haji Hassan Haji Ahmad	1997-2014

Perak Darul RidzuanSunting

No	Penyandang	Tempoh khidmat
Mufti
1	Tuan Haji Muhammad Zain bin Muhammad Amin	1935-1941
2	Tuan Haji Ismail Haji Hamzah	1941-1954
3	Tuan Haji Muhammad Tahir Muhammad Saman	1955-1957
4	Tuan Haji Sha'aya Abdul Majid	1957-1963
5	Dato' Haji Abu Hassan Abdul Majid	1963-1977
6	Dato' Haji Muhammad Ghazali Haji Abdullah	1977-1981
7	Dato' Seri Haji Abdul Malek Haji Nordin	1981-1985
8	Tan Sri Dato’ Seri (Dr.) Haji Harussani Haji Zakaria	1985-2021

SelangorSunting

No	Penyandang	Tempoh khidmat
Syeikhul Islam
1	Tengku Mahmud Zuhdi Tengku Abdul Rahman	1935-1952
Mufti
2	Tuan Haji Yusuf Sahabuddin	1953-1968
3	Dato' Haji Muhammad Ghazali Haji Abdullah	1968-1973
4	Dato' Haji Md Salleh Hassan Farid	1974-1975
5	Dato' Haji Hassan Haji Omar	1976-1985
6	Dato' Haji Ishak Haji Baharom	1985-1997
7	Dato' Setia Haji Mohd Tamyes Abd Wahid	1998-2021

Wilayah PersekutuanSunting

No	Penyandang	Tempoh khidmat
Mufti
1	Tan Sri Dato' Sheikh Abdul Mohsein Haji Salleh	1971-1984
2	Dato’ Sheikh Othman Haji Ibrahim	1986-1990
3	Tan Sri Abdul Kadir Talip	1991-1997
4	Datuk Haji Md Hashim Haji Yahya	1997-2003
5	Datuk Dr. Mohammad Yusoff Hussain	2003-2006
6	Datuk Haji Wan Zahidi Wan Teh	2006-2014
7	Datuk Seri Dr. Zulkifli bin Mohamad Al Bakri	2014-2020

Negeri SembilanSunting

No	Penyandang	Tempoh khidmat
Mufti
1	Tuan Sheikh Haji Ahmad Haji Muhammad Said	1950-1964
2	Dato’ Haji Abu Hasan Haji Sail	1969-1987
3	Sheikh Dato’ Haji Mohd Murtadza Sheikh Haji Ahmad	1987-2008

MelakaSunting

No	Penyandang	Tempoh khidmat
Mufti
1	Tuan Haji Khalil Haji Husin	1960
2	Tuan Guru Haji Hassan Haji Abu Bakar	1960-1979
3	Datuk Sheikh Haji Md. Yunos bin Haji Mohd Yatim	1979- 1996
4	Datuk Wira Haji Rashid Redza bin Haji Md. Saleh	1996-2011

JohorSunting

No	Penyandang	Tempoh khidmat
Mufti
1	Dato' Syed Salim bin Ahmad al-Attas	1885-1889
2	Dato' Abdullah bin Musa	1889-1895
(1)	Dato' Syed Salim bin Ahmad al-Attas	1895-1899
(2)	Dato' Abdullah bin Musa	1899-1907
3	Dato' Syed Abdul Kadir bin Mohsin Al-Attas	1907-1933
4	Dato' Syed Alwi bin Tahir al-Haddad	1934-1941
5	Tan Sri Dato' Haji Hassan Yunus	1941-1947
(4)	Dato' Syed Alwi bin Tahir al-Haddad	1947-1961
6	Tan Sri Dato' (Dr.) Haji Abdul Jalil Hassan	1962-1964
7	Dato' Haji Abdul Rahim Yunus	1965-1977
8	Dato' Syed Alwi Abdullah Al-Haddad	1977-1981
9	Dato' Haji Ahmad Awang	1981-1999
10	Dato' (Dr.) Haji Nooh Gadut	1999-2008
11	Dato' Haji Mohd Tahrir bin Dato' Kiyai Haji Samsuddin	2008-2018

Lihat jugaSunting

RujukanSunting

^ ^a ^b Dr Mohd Kamel Mat Salleh (23 September 2020). "Keunikan institusi fatwa sebagai menara rujukan". Berita Harian. New Straits Times Press (M) Bhd. Dicapai pada 10 November 2020.
^ BERNAMA (Jun 17, 2022). "Wan Zahidi dilantik Mufti Perak baharu berkuat kuasa Ogos". BH. Dicapai pada Jun 17, 2022.
^ "Anhar kini Mufti Selangor baharu". Kosmo!. 29 Julai 2021. Dicapai pada 29 Julai 2021.
^ "Pelantikan mufti". DrTakiri. April 12, 2021. Dicapai pada 17 Jun 2022.
^ Yusmizal Dolah Aling; Muhammad Saufi Hassan (15 Mei 2020). "Dr Luqman dilantik Mufti Wilayah Persekutuan". Harian Metro. Dicapai pada 10 November 2020.
^ "Sultan Johor perkenan pelantikan mufti baru". Malaysiakini. 13 November 2018. Dicapai pada 10 November 2020.
^ Muhaamad Hafis Nawawi (21 Julai 2017). "Syeikh Fadhil Mufti Kedah yang baru". Harian Metro. Dicapai pada 10 November 2020. Cite has empty unknown parameter: |dead-url= (bantuan)
^ Bernama (3 Februari 2015). "Dr Asri dilantik semula sebagai Mufti Perlis". Astro Awani. Dicapai pada 10 November 2020.
^ "P.Pinang Tidak Halang Tazkirah Antara Solat Tarawih". mStar. 23 Jun 2014. Dicapai pada 10 November 2020.
^ https://lakmns.org.my/images/masjasa/ahli2019/DATO%20HAJI%20KIPLI.pdf

[:0-1] Dr Mohd Kamel Mat Salleh (23 September 2020). "Keunikan institusi fatwa sebagai menara rujukan". Berita Harian. New Straits Times Press (M) Bhd. Dicapai pada 10 November 2020.

[2] BERNAMA (Jun 17, 2022). "Wan Zahidi dilantik Mufti Perak baharu berkuat kuasa Ogos". BH. Dicapai pada Jun 17, 2022.

[3] "Anhar kini Mufti Selangor baharu". Kosmo!. 29 Julai 2021. Dicapai pada 29 Julai 2021.

[4] "Pelantikan mufti". DrTakiri. April 12, 2021. Dicapai pada 17 Jun 2022.

[5] Yusmizal Dolah Aling; Muhammad Saufi Hassan (15 Mei 2020). "Dr Luqman dilantik Mufti Wilayah Persekutuan". Harian Metro. Dicapai pada 10 November 2020.

[6] "Sultan Johor perkenan pelantikan mufti baru". Malaysiakini. 13 November 2018. Dicapai pada 10 November 2020.

[7] Muhaamad Hafis Nawawi (21 Julai 2017). "Syeikh Fadhil Mufti Kedah yang baru". Harian Metro. Dicapai pada 10 November 2020. Cite has empty unknown parameter: |dead-url= (bantuan)

[8] Bernama (3 Februari 2015). "Dr Asri dilantik semula sebagai Mufti Perlis". Astro Awani. Dicapai pada 10 November 2020.

[9] "P.Pinang Tidak Halang Tazkirah Antara Solat Tarawih". mStar. 23 Jun 2014. Dicapai pada 10 November 2020.

[10] ttps://lakmns.org.my/images/masjasa/ahli2019/DATO%20HAJI%20KIPLI.pdf

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Mufti di Malaysia

Senarai mufti semasaSunting

Senarai bekas mufti di negeri-negeriSunting

<img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Flag_of_Perlis.svg/23px-Flag_of_Perlis.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="thumbborder" data-file-width="600" data-file-height="300"> PerlisSunting

<img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Flag_of_Kedah.svg/23px-Flag_of_Kedah.svg.png" decoding="async" width="23" height="11" class="thumbborder" data-file-width="1319" data-file-height="658"> KedahSunting

<img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Flag_of_Kelantan.svg/23px-Flag_of_Kelantan.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="thumbborder" data-file-width="1440" data-file-height="720"> KelantanSunting

<img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Flag_of_Terengganu.svg/23px-Flag_of_Terengganu.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="thumbborder" data-file-width="1000" data-file-height="500"> TerengganuSunting

<img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Flag_of_Pahang.svg/23px-Flag_of_Pahang.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="thumbborder" data-file-width="600" data-file-height="300"> Pahang Darul MakmurSunting

<img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Penang_%28Malaysia%29.svg/23px-Flag_of_Penang_%28Malaysia%29.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="thumbborder" data-file-width="1024" data-file-height="512"> Pulau PinangSunting

<img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Flag_of_Perak.svg/23px-Flag_of_Perak.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="thumbborder" data-file-width="1200" data-file-height="600"> Perak Darul RidzuanSunting

<img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Flag_of_Selangor.svg/23px-Flag_of_Selangor.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="thumbborder" data-file-width="1440" data-file-height="720"> SelangorSunting

<img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Flag_of_the_Federal_Territory_-_Malaysia.png/23px-Flag_of_the_Federal_Territory_-_Malaysia.png" decoding="async" width="23" height="12" class="thumbborder" data-file-width="1408" data-file-height="704"> Wilayah PersekutuanSunting

<img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Flag_of_Negeri_Sembilan.svg/23px-Flag_of_Negeri_Sembilan.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="thumbborder" data-file-width="1200" data-file-height="600"> Negeri SembilanSunting

<img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Flag_of_Malacca.svg/23px-Flag_of_Malacca.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="thumbborder" data-file-width="1200" data-file-height="600"> MelakaSunting

<img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Flag_of_Johor.svg/23px-Flag_of_Johor.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="thumbborder" data-file-width="1200" data-file-height="600"> JohorSunting