Pentadbiran Tentera British (Tanah Melayu)
Pentadbiran Tentera British (British Military Administration/BMA) adalah pentadbir interim Malaya British antara akhir Perang Dunia II dan penubuhan Malayan Union pada tahun 1946. BMA adalah di bawah arahan langsung Komander Tertinggi Berikat Asia Tenggara, Lord Louis Mountbatten. Pentadbiran ini mempunyai dwifungsi iaitu mengekalkan sara hidup asas dalam tempoh pendudukan semula, dan juga mengenakan struktur negara di mana selepas perang, kuasa imperial akan dihentikan.[1]
Pentadbiran Tentera British Malaya Tanah Melayu | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1945–1946 | |||||||||||||||
.svg) | |||||||||||||||
 Jepun rongeng kalah kepada British di Kuala Lumpur pada tahun 1945. | |||||||||||||||
| Status | Pentadbiran Tentera Interim | ||||||||||||||
| Ibu negara | Kuala Lumpur (de facto) | ||||||||||||||
| Kerajaan | Pentadbiran ketenteraan | ||||||||||||||
| Era Sejarah | Pasca perang | ||||||||||||||
| 2 September 1945 | |||||||||||||||
• Pentadbiran Tentera British ditubuhkan | 12 September 1945 | ||||||||||||||
• Pembentukan Malayan Union | 1 April 1946 | ||||||||||||||
| Mata wang | Dolar Malaya Paun British | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Sekarang sebahagian dari |  Malaysia Singapura | ||||||||||||||
BMA telah ditubuhkan menurut Perisytiharan No. 1 (15 Ogos 1945), Komander Tertinggi Berikat Asia Tenggara menubuhkan Pentadbiran Tentera British yang mengambil alih sepenuhnya kehakiman, perundangan, eksekutif dan kuasa pentadbiran dan tanggungjawab dan bidang kuasa muktamad ke atas semua orang dan harta benda di seluruh kawasan seperti Tanah Melayu yang pada masa ini termasuk Singapura. Laksamana Lord Louis Mountbatten menjadi pengarah pentadbiran pada September 1945. Mejar Jeneral Ralph Hone diberikan jawatan Hal Ehwal Ketua Pegawai Awam Tanah Melayu (Chief Civil Affairs Officer Malaya, C.C.A.O.(M)) bertanggungjawab untuk wilayah Tanah Melayu. C.C.A.O.(M) bertanggungjawab dalam mentadbir penduduk awam Tanah Melayu yang baru dibebaskan, hala tuju pentadbiran penduduk awam perlu memenuhi keperluan komander tentera.[2]:113
Pada pertengahan tahun 1946, Tanah Melayu telah diperintah oleh British kembali (BMA) selama hampir dua tahun. Ia bukan satu pengalaman yang menyenangkan bagi sesiapa sahaja. British dalam jangka pendek tidak lagi secara automatik dapat dihormati oleh penduduk Tanah Melayu. Malah, orang Melayu merujuk kepada tempoh apabila Jepun mengalahkan British sebagai "waktu orang putih lari". Begitu juga, apabila British telah jelas dikalahkan oleh Jepun pada tahun 1942, British bukanlah betul-betul menang pada tahun 1945 dari sudut pandangan orang Melayu. Kerajaan jajahan awam mengambil alih daripada BMA pada April 1946, kerajaan awam telah berhadapan dengan apa yang ditinggalkan oleh BMA. Ia tidak boleh sepenuhnya disalahkan terus kepada BMA kerana ia merupakan organisasi yang jauh berbeza berbanding dengan jentera pentadbiran yang cekap sebelum perang.
Perisytiharan No. 1 sunting
Perisytiharan No.1 adalah dokumen yang menghalalkan penubuhan BMA. Senarai berikut adalah sejauh mana kuasa Pentadbiran Tentera British di Tanah Melayu.[2]:111 British yang kembali dapat merasai keperluan ketenteraan dan untuk pencegahan dan penghapusan sebarang kekacauan, bahawa pentadbiran tentera harus dahulu dipasang dan bukan pentadbiran awam.
Kuasa yang diberikan kepada Komander Tertinggi Berikat (SAC) di Asia Tenggara:
a) Pemegangan kuasa dan bidang kuasa, SAC mempunyai kuasa penuh eksekutif dan pentadbiran serta mempunyai tanggungjawab dan bidang kuasa muktamad terhadap orang dan harta benda di kawasan dan pada masa yang diberikan di bawah kawalan tentera di bawah arahan SAC.
b) Perwakilan, SAC ada dalam kuasanya untuk mewakilkan yang dia lihat layak mengikut kuasa yang terletak hak pada jawatannya. Tugas-tugas yang diwakilkan mesti dipenuhi dan diselesaikan dalam tempoh masa yang munasabah.
c) Perintah yang hendaklah ditaati, semua orang termasuk anggota bukan BMA akan patuh kepada semua perintah yang diberikan oleh SAC atau di bawah kuasa SAC.
Undang-undang sedia ada perlu dihormati
a) Semua undang-undang dan adat yang wujud sebaik sebelum pendudukan Jepun akan dihormati.
b) Semua hak-hak dan harta benda akan dihormati.
Penggantungan Mahkamah
a) Semua mahkamah dan tribunal, selain mahkamah tentera yang ditubuhkan di bawah pihak berkuasa, digantung dan dilucutkan semua kuasa dan bidang kuasa sehingga diberi kuasa.
b) Pembatalan semua perisytiharan pentadbiran tentera Jepun.
Seperti yang boleh dilihat, BMA dan secara lanjutan Komander Tertinggi Berikat British mempunyai kuasa penuh ke atas Tanah Melayu. Setakat ini belum ada apa-apa kerja akademik untuk menggambarkan sama ada wujud atau tidak saluran rasmi untuk rakyat Malaya menyuarakan pandangan dan/atau rasa tidak puas hati.
Pentadbiran sunting
Untuk tujuan memperkemas pentadbiran, Tanah Melayu pasca perang telah dibahagikan kepada 9 wilayah dengan Perlis-Kedah, Negeri Sembilan-Melaka, dan negara-negara lain sebagai wilayah dalam hak mereka sendiri. Kawasan dikawal oleh Pegawai Hal Ehwal Awam Kanan (berpangkat Kolonel atau Leftenan Kolonel). Terdahulu, perancangan bagi hal ehwal awam di Semenanjung Tanah Melayu telah dilakukan oleh Timbalan Ketua Pegawai Hal Ehwal Awam, Brigadier H. C. Willan. Sekretariat Persekutuan di Kuala Lumpur menjadi Ibu Pejabat Hal Ehwal Awam. Pada bulan Oktober 1945 pejabat ini telah digabungkan dengan pejabat Ketua Pegawai Hal Ehwal Awam.
Disebabkan oleh sifat pentadbiran tentera, kuasa rasmi beberapa entiti kerajaan awam sebelum perang telah digantung, termasuk hak raja-raja Kesultanan Melayu. Pegawai Hal Ehwal Awam juga bertindak atas kapasiti sebagai Pegawai Daerah. Kolonel J. G. Adams telah dipilih sebagai Presiden Mahkamah Atasan pada tahun 1945.
Perjawatan sunting
Walaupun namanya (Pentadbiran Tentera British) membayangkan BMA adalah terutamanya sebuah organisasi tentera, bagaimanapun terdapat penasihat awam dan ramai pegawai tentera adalah orang awam berpakaian seragam, ia terlalu kerap kelihatan acuh tak acuh terhadap kemusykilan ramai. Satu faktor yang merumitkan adalah bahawa BMA mempunyai beberapa pentadbir profesional berpengalaman kepada siapa untuk dipanggil.[3] Hampir tiga suku daripada kakitangan kanan tidak mempunyai sebarang pengalaman dalam kerajaan dan hanya satu perempat daripada kakitangan kanan Hal Ehwal Awam mempunyai sebarang pengetahuan tentang Tanah Melayu.[4] Di samping itu, komponen bersenjata BMA menjadi sumber aduan yang tidak terkira banyaknya. Seorang pemerhati British berkata, "Secara umum Tentera, dan juga dengan pegawai-pegawainya, berkelakuan seolah-olah mereka berada di kawasan taklukan musuh'.[5] Mereka meminta penginapan yang terbaik, kadang-kadang tanpa kuasa yang sepatutnya, dan tentera telah menumpang di kediaman persendirian. Ini adalah sumber utama kesukaran dan rasa tidak puas hati penduduk tempatan.
Isu dan Kontroversi sunting
Rasuah dalam BMA dan dalam masyarakat Melayu selepas perang telah tersebar luas. Pentadbiran pra perang adalah dengan penjajah British mematuhi kod tingkah laku yang ketat, dan dengan itu rasuah hampir tidak ada.[3]:13 Di bawah Jepun, bagaimanapun, rasuah, penyeludupan, peras ugut, urusan pasaran gelap, dan tabiat buruk yang lain telah menjadi satu cara hidup dan telah terlalu berakar umbi untuk diubah tanpa usaha berat apabila British kembali.[3]:14
Salah satu aspek kerajaan tentera mungkin telah dijangka untuk dijayakan ialah memastikan keselamatan peribadi tetapi ia tidak dilaksanakan dengan baik. Pertama, BMA tidak mampu membendung apa yang telah dirujuk secara meluas sebagai samseng.[3]:15 Lebih 600 kes bunuh dilaporkan dalam tempoh BMA (1945-1948), dan secara umumnya diakui bahawa bilangan sebenarnya adalah lebih tinggi.[6] Penculikan dan peras ugut adalah biasa di seluruh Semenanjung, begitu juga kegiatan lanun di sepanjang pantai barat. Kadar jenayah keseluruhan di Semenanjung seterusnya menyemarakkan kebencian terhadap pentadbiran tersebut, yang tidak membendung jenayah dan memulihkan undang-undang dan keamanan.
Melalui pembentukan kakitangan dan dasar-dasar ekonomi BMA, seseorang boleh lihat BMA berada dalam posisi tidak baik untuk memenangi semula hati dan minda rakyat Tanah Melayu. Kecuali untuk beberapa hari pertama selepas mereka kembali ke Tanah Melayu, British tidak pernah benar-benar mendapat keyakinan orang ramai. Kegagalan untuk memenangi hati dan minda orang Melayu menjurus kepada perkembangan lain, sebagai contoh kebangkitan Parti Komunis Malaya.
Polisi ekonomi sunting
Cabaran awal dalam kuasa terbesar bagi Pentadbiran Tentera British adalah keupayaan untuk memperkenalkan semula dan menguatkuasakan semula aturan dalam perdagangan dan pekerjaan selepas Jepun menyerah kalah dan pulang. Kemusnahan infrastruktur sebelum perang bukan sahaja dilakukan oleh Jepun, sebaliknya dilakukan oleh British melalui polisi "bumi hangus" ketika mereka berundur dari Semenanjung pada tahun 1942.
Dari awal adalah cukup jelas bahawa kerajaan British tidak akan menyediakan dana dalam pembinaan semula Tanah Melayu. Sudah tentu, Tanah Melayu bernasib baik kerana telah diselamatkan dari kemusnahan lanjut dengan penyerahan Tentera Imperial Jepun secara tiba-tiba, tetapi kerosakan yang telah dilakukan adalah besar. Dianggarkan, sebagai contoh, bahawa $105 juta adalah diperlukan untuk memulihkan infrastruktur kereta api kepada keadaan sebelum Perang.[2] Di samping itu, dalam masa beberapa hari selepas British tiba di Tanah Melayu, telah diumumkan bahawa mata wang Jepun, atau 'wang pisang' sepertimana ia dipanggil, adalah 'bernilai tidak lebih daripada kertas ia dicetak'.[3]:13 Ini membawa kepada kekurangan drastik mata wang, tiada siapa yang mempunyai apa-apa untuk membeli barang keperluan seperti makanan dan bahan api. Simpanan individu yang telah terkumpul dengan teliti semasa zaman peperangan telah benar-benar lenyap dalam sekelip mata. Ini tidak menghairankan meningkatkan ketegangan antara penduduk tempatan dan BMA.
BMA menetapkan kawalan lanjut mengenai pembayaran mata wang untuk barangan yang diimport, barang-barang yang diimport dari Amerika Syarikat sebagai contoh masih perlu dibayar sterling atau berada di bawah sekatan yang ketat. Dasar ini bukan pilihan daripada BMA sendiri, ia adalah satu dasar Setiausaha Negara bagi Tanah Jajahan. Dasar ini telah dikategorikan sebagai 'rejim penjimatan semasa perang berkenaan dengan barang import'.[7] Hanya barang-barang yang dianggap penting boleh diimport dari luar kawasan sterling (Kanada, Great Britain, Australia). Ini menyebabkan kekurangan bekalan dan jentera penting yang ketara yang seterusnya menghalang pertumbuhan ekonomi Malaysia. Akhir sekali, harga jualan komoditi utama telah ditetapkan oleh kerajaan British di London dan dikuatkuasakan oleh BMA. Komoditi utama ialah getah, timah dan sedikit kayu balak yang lebih kecil. Harga buatan yang rendah dan tidak realistik telah dianggap oleh kebanyakan pengeluar sebagai tidak dapat diterima.[3]:18 Oleh itu, selepas kedatangan British, strategi ekonomi British dan sebahagian kecil kerajaan Tanah Melayu berasa jengkel dengan pemimpin perniagaan negara. Khususnya, ahli perniagaan Tanah Melayu (Cina) sangat tidak berpuas hati dengan dasar-dasar ekonomi. Ia telah dirasai oleh penduduk tempatan bahawa kepentingan British telah diletakkan tinggi melebihi kepentingan Tanah Melayu.[3]:19
Lihat juga sunting
Rujukan sunting
- ^ F. S. V. Dommison, British Military Administration in the far East (London, 1956)
- ^ a b c British Document On the End of Empire Vol.1, edited by S. R. Ashton. London: University of London Press, 1995.
- ^ a b c d e f g Stubbs, Richard. Heart and Minds in Guerrilla Warfare: The Malayan Emergency 1948-1960. Oxford: Oxford University Press, 2004.
- ^ Martin Rudner, 'The Organisation of the British Military Administration in Malaya',Journal of Southeast Asian History 9 (March 1968),p.103.
- ^ Khong Kim Hoong, Merdeka! British Rule and the Struggle for Independence in Malaya, 1945-1957 (Petaling Jaya, Malaysia: Institute for Social Analysis, 1984), pp. 42-43
- ^ Donnison, British Military Administration,p.158.
- ^ Telegram to all Colonies,etc. From the Secretary of State, Colonies,5 September 1947,CO537/2974.
- F. S. V. Donnison, "British Military Administration in the far East." Pacific Affairs 30, no. 4 (1957) : 389-392.
- Stubbs, Richard. Heart and Minds in Guerrilla Warfare: The Malayan Emergency 1948-1960. Oxford: Oxford University Press, 2004. ISBN 981-210-352-X
- Rudner, Martin. "The Organization of the British Military Administration in Malaya" ,Journal of Southeast Asian History 9, no. 1 (1968): 95-106.
- British Document On the End of Empire Vol. 1, Edited by S. R. Ashton. London: University of London Press, 1995. ISBN 0 11 290540 4