Pertempuran Kursk
Sebahagian daripada Barisan Timur Perang Dunia II

Penerobosan Jerman semasa serangan ke atas sesusuh Kursk dan penyerangan balas Soviet di sektor utara
Tarikh5 Julai 1943 (1943-07-05) – 23 Ogos 1943 (1943-08-23)
(1 bulan, 2 minggu dan 4 hari)
Lokasi
Keputusan Kemenangan Soviet
Perubahan
wilayah
  • Pihak Soviet merampas semula wilayah berkeluasan 2,000 km (1,200 bt) selepas pertempuran itu[a]
Pihak yang terlibat
 Jerman Nazi  Kesatuan Soviet
Komandan dan pemimpin
Kekuatan
  • Operasi Citadel:
      • 780,900 askar[1]
      • 2,928 kereta kebal[1]
      • 9,966 meriam dan mortar[2]
  • Fasa penyerangan balas Soviet:
      • 940,900 askar[1]
      • 3,253 kereta kebal[1]
      • 9,467 meriam dan mortar[3]
  • 2,110 pesawat[4]
  • Operasi Citadel:
      • 1,910,361 orang (termasuk 1,426,352 askar kombat sebenar)[5]
      • 5,128 kereta kebal[5]
      • 25,013 meriam dan mortar[2]
  • Fasa penyerangan balas Soviet:
      • 2,500,000 askar[5]
      • 7,360 kereta kebal[5]
      • 47,416 meriam dan mortar[3]
  • 2,792[6][b] hingga 3,549[7][c] pesawat
Kerugian dan korban
  • Operasi Citadel:[d][8]
  • Pertempuran Kursk:[f]
      • 165,314 askar (54,182 askar semasa Operasi Citadel dan 111,132 askar semasa penyerangan balas Soviet) [17][g] – 203,000[18]
      • Estimate 760[19]-1,200[20] kereta kebal dan meriam serbuan musnah
      • 681 pesawat (bagi 5–31 Julai)[21][h]
  • Operasi Citadel:[d]
      • 177,847 askar[22][10]
      • 1,614[23]–1,956[24] kereta kebal dan meriam serbuan musnah atau rosak
      • 459[25] ~ 1,000 pesawat[26]
  • Pertempuran Kursk:[f]
      • 254,470 terkorban, hilang atau ditawan
        608,833 cedera atau sakit[27][i] (74% wounded and 26% sick[28])
      • Jumlah 863,303[29] (~710,000 korban dalam perang)
      • 6,064 kereta kebal dan meriam serbuan musnah atau rosak teruk[30][j][12][31] (of which, 60–65% were completely destroyed[32])
      • ~2,220 pesawat (termasuk jenis jarak jauh)[29]
      • 5,244 meriam[25]

Pertempuran Kursk adalah satu pertembungan Perang Dunia Kedua antara tentera Jerman dan Soviet di Barisan Timur berhampiran Kursk (450km dari barat daya Moscow) di Soviet Union semasa bulan Julai dan Ogos 1943. Penyerangan Jerman telah diberi nama kod Operasi Citadel (Jerman: Unternehmen Zitadelle) dan membawa kepada salah satu pertempuran kereta kebal terbesar dalam sejarah, iaitu Pertempuran Prokhorovka. Penyerangan Jerman telah dibalas dengan dua penyerangan balas Soviet, Operasi Polkovodets Rumyantsev (Rusia: Полководец Румянцев) dan Operasi Kutuzov (Rusia: Кутузов). Bagi pihak Jerman, pertempuran itu menggambarkan penyerangan strategik terakhir yang mereka dapat lancarkan di Barisan Timur. Bagi pihak Soviet, kemenangan tersebut memberi Tentera Merah inisiatif strategik untuk keseluruhan perang.

Pihak Jerman berharap dapat melemahkan potensi penyerangan Soviet untuk musim panas tahun 1943 dengan memutuskan sejumlah besar tentera yang mereka jangkakan akan berada di dalam kawasan sesusuh Kursk.[33] Kawasan sesusuh atau kawasan berunjur Kursk itu berkeluasan 250 kilometer (160 bt) daripada utara ke selatan dan 160 kilometer (99 bt) daripada timur ke barat.[34] Dengan menghapuskan sesusuh Kursk, pihak Jerman juga akan memendekkan garisan pertahanan mereka, membantutkan penguasaan Soviet di sektor kritikal (yang mana dapat melegakan beberapa beban yang ditanggung oleh pihak Jerman dan memberi mereka masa untuk berkumpul semula dan merancang penyerangan lain terhadap pihak Soviet) dan mendapatkan semula inisiatif daripada pihak Soviet.[35] Rancangan ini membayangkan satu pelitupan oleh sepasang gerakan kacip yang memecah masuk melalui rusuk utara dan selatan kawasan sesusuh itu.[36] Diktator Jerman Adolf Hitler percaya kemenangan disini akan menaikkan semula kekuatan Jerman dan memperbaharui prestijnya dengan sekutunya, yang telah menimbang untuk menarik diri dari peperangan.[37] Ia juga berharap ramai tawanan Soviet dapat ditangkap supaya dapat digunakan sebagai hamba abdi dalam industri persenjataan Jerman.[35]

Pihak risikan Soviet telah mengetahui niat Jerman, sesetengahnya disediakan oleh bahagian perisikan dan pemintas Tunny. Beberapa bulan sebelum serangan akan berlaku di genting sesusuh Kursk, pihak Soviet membina satu pertahanan secara mendalam yang direka untuk memusnahkan penggempur panzer Jerman.[38] Pihak Jerman melambatkan penyerangan itu, sambil mereka cuba membina tenteranya dan menunggu senjata baru, terutamanya kereta kebal baru Panther dan juga sejumlah besar kereta kebal berat Tiger.[39][40][41] Ini memberikan Tentera Merah masa untuk membina berturut-turut lingkaran pertahanan jauh kedalam. Persiapan pertahanan termasuklah kawasan periuk api, perkubuan, zon tembak artileri dan kubu anti-kereta kebal, yang mana memanjang kira-kira 300 km (190 bt) ke dalam.[42] Formasi mudah gerak Soviet telah dikeluarkan dari kawasan sesusuh itu dan sebuah pasukan besar simpanan telah dibentuk untuk penyerangan balas strategik.[43]

Pertempuran Kursk adalah pertama kali dalam Perang Dunia Kedua yang serangan strategik Jerman telah dihentikan sebelum ia boleh memecah masuk pertahanan musuh dan menembusi kedalaman strategiknya.[44][45] Kedalaman maksimum kemaraan Jerman ialah 8–12 kilometer (5.0–7.5 bt) di utara dan 35 kilometer (22 bt) di selatan.[46] Walaupun Tentera Darat Soviet telah berjaya dalam penyerangan musim sejuk sebelum ini, penyerangan balas mereka selepas serangan Jerman di Kursk merupakan kejayaan strategik penyerangan musim panas pertama mereka dalam peperangan.[47]

Nota sunting

  1. ^ "With the final destruction of German forces at Kharkov, the Battle of Kursk came to an end. Having won the strategic initiative, the Red Army advanced along a 2,000 kilometer (1,200 bt)* front." (Taylor & Kulish 1974, halaman 171).
  2. ^ The breakdown as shown in Bergström (2007, pp. 127–128) is as follows: 1,030 aircraft of 2nd Air Army and 611 of 17th Air Army on the southern sector (Voronezh Front), and 1,151 on the northern sector (Central Front).(Bergström 2007, halaman 21).
  3. ^ The breakdown as shown in Zetterling & Frankson (2000, p. 20) is as follows: 1,050 aircraft of 16th Air Army (Central Front), 881 of 2nd Air Army (Voronezh Front), 735 of 17th Air Army (only as a secondary support for Voronezh Front), 563 of the 5th Air Army (Steppe Front) and 320 of Long Range Bomber Command.
  4. ^ a b Operation Citadel refers to the German offensive from 4 to 16 July, but Soviet losses are for the period of 5–23 July.
  5. ^ The breakdown as shown in Frieser (2007, p. 154) is as follows: 9,063 KIA, 43,159 WIA and 1,960 MIA.
  6. ^ a b The whole Battle of Kursk refers to the period of the German offensive (Operation Citadel) and the subsequent Soviet counteroffensives, from 4 July to 23 August.
  7. ^ Ralat petik: Tag <ref> tidak sah; teks bagi rujukan Breakdown 6 tidak disediakan
  8. ^ Figures for 5–31 July, as given by the Luftwaffe logistics staff (Generalquartiermeister der Luftwaffe).
  9. ^ The breakdown as shown in Krivosheev (1997, pp. 132–134) is as follows: Kursk-defence: 177,847; Orel-counter: 429,890; Belgorod-counter: 255,566.
  10. ^ The breakdown as shown in Krivosheev (1997, p. 262) is as follows: Kursk-defence; 1,614. Orel-counter; 2,586. Belgorod-counter; 1,864.

Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "Blitzkrieg" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "No Blitzkrieg" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "Strategic initiative" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "Microfilm" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "1 July 1943" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "Achtung Panzer!" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "Civilian labour" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "Fear of tanks" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "Steppe Front" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.
Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "Air operation" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.

Ralat petik: Tag <ref> dengan nama "Guderian" yang ditentukan dalam <references> tidak digunakan dalam teks sebelumnya.

Rujukan sunting

  1. ^ a b c d Glantz & House 2004, m/s. 338.
  2. ^ a b Glantz & House 1995, m/s. 165.
  3. ^ a b Frieser 2007, m/s. 100.
  4. ^ Bergström 2007, halaman 123–125: Figures are from German archives. Bundesarchiv-Militararchiv, Freiburg; Luftfahrtmuseum, Hannover-Laatzen; WASt Deutsche Dienststelle, Berlin.
  5. ^ a b c d Glantz & House 2004, m/s. 337.
  6. ^ Bergström 2007, m/s. 127–128, figures are from Russian archives; Russian aviation trust; Russian Central Military Archive TsAMO, Podolsk; Russian State Military Archive RGVA, Moscow; Monino Air Force Museum, Moscow..
  7. ^ Zetterling & Frankson 2000, m/s. 20.
  8. ^ U.S. Army Concepts Analysis Agency, Kursk Operation Simulation and Validation Exercise – Phase III (KOSAVE II), p. 5-14 through 5–15.
  9. ^ Frieser 2007, m/s. 153, 200.
  10. ^ a b Beevor 2012, m/s. 485.
  11. ^ Glantz & House 2004, m/s. 276.
  12. ^ a b Frieser 2007, m/s. 200.
  13. ^ Operation Barbarossa: the Complete Organisational and Statistical Analysis, and Military Simulation Volume I
  14. ^ Searle 2017, m/s. 80.
  15. ^ a b Frieser 2007, m/s. 154.
  16. ^ Clark 2012, m/s. 408.
  17. ^ Frieser 2007, m/s. 197, 200.
  18. ^ Zetterling & Frankson 2000, m/s. 117, 116, and endnote 18: For all participating armies in the Kursk area, there were 203,000 casualties for July and August.
  19. ^ Frieser 2007, halaman 201: Exact numbers are unknown; the entire German eastern front lost 1,331 tanks and assault guns for July and August, so the number of 760 is an estimate.
  20. ^ Töppel 2017, m/s. 203.
  21. ^ Bergström 2008, m/s. 120.
  22. ^ Krivosheev 2001, m/s. Kursk.
  23. ^ Krivosheev 2001, m/s. Weapons and military equipment. Production and loss.
  24. ^ Frieser 2007, m/s. 150.
  25. ^ a b Krivosheev 2001.
  26. ^ Koltunov & Solovyev 1970, m/s. 366.
  27. ^ Krivosheev 1997, m/s. 132–134.
  28. ^ N. Ivanov, A. Georgievsky and O. Lobastov. "Soviet health care and military medicine in the Great Patriotic War of 1941–1945". p. 205
  29. ^ a b Kursk 1943 The Greatest Battle of the Second World War by Roman Toeppel 2018 p. 207
  30. ^ Krivosheev 1997, m/s. 262.
  31. ^ Kursk 1943 The Greatest Battle of the Second World War by Roman Toeppel 2018 p. 206
  32. ^ Hill, Alexander (2016-12-24). The Red Army and the Second World War. ISBN 9781107020795.
  33. ^ Glantz & Orenstein 1999, m/s. 1.
  34. ^ Glantz & House 1995, m/s. 157.
  35. ^ a b Healy 2010, m/s. 90.
  36. ^ Nipe 2011, m/s. 6.
  37. ^ Healy 2010, m/s. 42.
  38. ^ Healy 2010, m/s. 65.
  39. ^ Newton 2002, m/s. 12.
  40. ^ Dunn 1997, m/s. 94.
  41. ^ Kasdorf 2000, m/s. 16.
  42. ^ Glantz & House 2004, m/s. 64–67.
  43. ^ Glantz 1989, m/s. 149–159.
  44. ^ Glantz & House 1995, m/s. 167.
  45. ^ Glantz 2013, m/s. 184.
  46. ^ Glantz & House 1995, m/s. 166.
  47. ^ Glantz 1986, m/s. 66.

Sumber sunting

  • Battistelli, Pier Paolo (2013) [2008]. Panzer Divisions: The Eastern Front 1941-43. Osprey Publishing. ISBN 978-1472800022.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Beevor, Antony (2012). The Second World War. New York: Back Bay Books. ISBN 978-0-316-02374-0.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Bellamy, Christopher (October 2003). "Implications for Military and Strategic Thought". RUSI Journal. 148 (5): 84–88.
  • Bergström, Christer (2007). Kursk — The Air Battle: July 1943. Hersham: Chervron/Ian Allen. ISBN 978-1-903223-88-8.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Bergström, Christer (2008). Bagration to Berlin — The Final Air Battle in the East: 1941–1945. Burgess Hill: Chervron/Ian Allen. ISBN 978-1-903223-91-8.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Barbier, Mary Kathryn (2002). Kursk: The Greatest Tank Battle, 1943. Zenith Imprint. ISBN 978-0-760312-54-4.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Brand, Dieter (2003). "Vor 60 Jahren: Prochorowka (Teil II)". Österreichische Militärische Zeitschrift (dalam bahasa German). Bundesministerium für Landesverteidigung und Sport (6).CS1 maint: unrecognized language (link) CS1 maint: ref=harv (link)
  • Bauman, Walter (1998). Kursk Operation Simulation and Validation Exercise – Phase II (KOSAVE II) (PDF). Maryland: US Army Concepts Analysis Agency.CS1 maint: ref=harv (link) — A study of the southern sector of the Battle of Kursk conducted by the US Army Concepts Analysis Agency and directed by Walter J. Bauman, using data collected from military archives in Germany and Russia by The Dupuy Institute (TDI).
  • Clark, Alan (1966). Barbarossa: The Russian-German Conflict 1941–1945. New York: Morrow. ISBN 0-688-04268-6. OCLC 40117106.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Clark, Lloyd (2012). Kursk: The Greatest Battle: Eastern Front 1943. London: Headline Publishing Group. ISBN 978-0-7553-3639-5.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Copeland, B. Jack. "Colossus, The First Large Scale Electronic Computer". Dicapai pada 14 June 2013.
  • Dunn, Walter (1997). Kursk: Hitler's Gamble, 1943. Westport, Conn: Greenwood Press. ISBN 978-0-275-95733-9.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Frieser, Karl-Heinz (2007). Das Deutsche Reich und der Zweite Weltkrieg – Vol. 8: Die Ostfront 1943/44 – Der Krieg im Osten und an den Nebenfronten (dalam bahasa German). München: Deutsche Verlags-Anstalt München. ISBN 978-3-421-06235-2. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (bantuan)CS1 maint: unrecognized language (link) CS1 maint: ref=harv (link)
  • Gerwehr, Scott; Glenn, Russell W. (2000). The Art of Darkness: Deception and Urban Operations. Santa Monica: Rand. ISBN 0-8330-4831-7.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Glantz, David M. (September 1986). "Soviet Defensive Tactics at Kursk, July 1943" (PDF). U.S. Army Command and General Staff College. Ft. Belvoir. Soviet Army Studies Office Combined Arms Center Combat Studies Institute (CSI Report No. 11). OCLC 320412485.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Glantz, David M. (1989). Soviet Military Deception in the Second World War. London: Routledge. ISBN 978-0-7146-3347-3.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Glantz, David M.; House, Jonathon (1995). When Titans Clashed: How the Red Army Stopped Hitler. Lawrence, Kansas: University of Kansas Press. ISBN 978-0-7006-0899-7.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Glantz, David M.; Orenstein, Harold S. (1999). The Battle for Kursk 1943: The Soviet General Staff Study. London; Portland, OR: Frank Cass. ISBN 0-7146-4933-3.CS1 maint: ref=harv (link) — This report, commissioned by the Soviet General Staff in 1944, was designed to educate the Red Army on how to conduct war operations. It was classified secret until its declassification in 1964, and was subsequently translated to English and edited by Orenstein and Glantz. Its original title was Collection of materials for the study of war experience, no. 11 ([ Сборник материалов по изучению опыта Великой Отечественной войны № 11] Error: {{Lang-xx}}: teks mempunyai penanda italik (bantuan), Sbornik materialov po izucheniiu opyta Velikoi Otechestvennoi voiny № 11)
  • Glantz, David M.; House, Jonathan M. (2004) [1999]. The Battle of Kursk. Lawrence, Kansas: University Press of Kansas. ISBN 978-070061335-9.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Glantz, David M. (2013). Soviet Military Intelligence in War. London: Taylor & Francis. ISBN 978-1-136-28934-7.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Grazhdan, Anna (director); Artem Drabkin & Aleksey Isaev (writers); Valeriy Babich, Vlad Ryashin, et. al (producers) (2011). Operation Barbarossa (television documentary). Soviet Storm: World War II in the East. Star Media. Diarkibkan daripada yang asal pada 2015-04-02. Dicapai pada 19 March 2015.
  • Guderian, Heinz (1937). Achtung – Panzer!. Sterling Press. ISBN 0-304-35285-3.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Guderian, Heinz (1952). Panzer Leader. New York: Da Capo. ISBN 0-306-81101-4.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Healy, Mark (1992). Kursk 1943: Tide Turns in the East. London: Osprey. ISBN 978-1-85532-211-0.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Healy, Mark (2010). Zitadelle: The German Offensive Against the Kursk Salient 4–17 July 1943. Stroud: History Press. ISBN 978-0-7524-5716-1.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Jacobsen, Hans Adolf and Jürgen Rohwer Decisive battles of World War II; the German view. New York, NY: Putnam (1965) ISBN
  • Kasdorf, Bruno (2000). "The Battle of Kursk – An Analysis of Strategic and Operational Principles" (PDF). U.S. Army War College. Cite journal requires |journal= (bantuan)CS1 maint: ref=harv (link)
  • Krivosheev, Grigoriy (1997). Soviet Casualties and Combat Losses in the Twentieth Century. London: Greenhill Books. ISBN 1-85367-280-7.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Krivosheev, Grigoriy (2001). Россия и СССР в войнах XX века: Потери вооруженных сил: Статистическое исследование (dalam bahasa Russian). Moscow: Olma Press. ISBN 978-5-224-01515-3. Unknown parameter |trans_title= ignored (bantuan)CS1 maint: unrecognized language (link) CS1 maint: ref=harv (link)
  • Liddell Hart, Basil Henry (1948). The German Generals Talk. New York: Morrow.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Litvin, Nikolai; Britton, Stuart (2007). 800 Days on the Eastern Front: A Russian Soldier Remembers World War II. Modern War Studies. Lawrence, Kansas: University of Kansas Press. ISBN 978-0-7006-1517-9.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Manstein, Erich von (1983) [1955]. Verlorene Siege (dalam bahasa German). München: Monch. ISBN 978-3-7637-5051-1. Unknown parameter |trans_title= ignored (bantuan)CS1 maint: unrecognized language (link) CS1 maint: ref=harv (link)
  • Willmott, Hedley Paul (1990). The Great Crusade: A new complete history of the Second World War. New York: Free Press. ISBN 9780029347157.CS1 maint: ref=harv (link)
  • von Mellenthin, Friedrich (1956). Panzer Battles. Old Saybrook, CT: Konecky & Konecky. ISBN 1-56852-578-8.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Moorhouse, Roger (2011). Berlin at war: Life and Death in Hitler's capital, 1939–45. London: Vintage. ISBN 9780099551898.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Mulligan, Timothy P. (1987). "Spies, Ciphers and 'Zitadelle': Intelligence and the Battle of Kursk, 1943" (PDF). Journal of Contemporary History. 22 (2): 235–260. doi:10.1177/002200948702200203.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Münch, Karlheinz (1997). Combat History of Schwere Panzerjäger Abteilung 653: Formerly the Sturmgeschütz Abteilung 197 1940–1942. Winnipeg: J. J. Fedorowicz. ISBN 0-921991-37-1.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Murray, Williamson (1983). Strategy for defeat : the Luftwaffe, 1933-1945. Maxwell Air Force Base, Ala: Air University Press.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Newton, Steven (2002). Kursk: The German View. Cambridge: Da Capo Press. ISBN 0-306-81150-2.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Nipe, George (2011). Blood, Steel, and Myth: The II. SS-Panzer-Korps and the Road to Prochorowka, July 1943. Southbury, Conn: Newbury. ISBN 978-0-9748389-4-6.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Overy, Richard (1995). Why the Allies Won. New York: Norton Press. ISBN 978-0-393-03925-2.CS1 maint: ref=harv (link)
  • "Rebuilt Codebreaker Machine Cracked Nazi Secrets in World War II". Innovation News. TechMediaNetwork. 27 May 2011. Diarkibkan daripada yang asal pada 23 June 2011. Dicapai pada 14 June 2013.
  • Showalter, Dennis (2013). "The Crucible". MHQ: The Quarterly Journal of Military History. 25 (3): 28–37.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Taylor, A.J.P; Kulish, V.M. (1974). A History Of World War Two. London: Octopus Books. ISBN 0-7064-0399-1.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Weiss, Thomas J, II (2000). "Fire Support at the Battle of Kursk". Field Artillery (4). Retrieved 17 June 2015.
  • Yeide, Harry (2014). Fighting Patton: George S. Patton Jr. Through the Eyes of His Enemies. Zenith Press. ISBN 978-0760345924.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Zetterling, Niklas; Frankson, Anders (2000). Kursk 1943: A Statistical Analysis. Cass Series on the Soviet (Russian) Study of War. London: Frank Cass. ISBN 0-7146-5052-8.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Zamulin, Valeriy (2011). Demolishing the Myth: The Tank Battle at Prokhorovka, Kursk, July 1943: An Operational Narrative. Solihull: Helion & Company. ISBN 1-906033-89-7.CS1 maint: ref=harv (link)

Bacaan lanjut sunting

  • Carell, Paul; Osers, Ewald (1966–1971). Hitler's War on Russia: V1: Hitler Moves East, V2: Scorched Earth. Translated from the German Unternehmen Barbarossa. London: Corgi. ISBN 978-0-552-08638-7.
  • Glantz, David M. (1990). The Role of Intelligence in Soviet Military Strategy in World War II. Novato, CA: Presidio Press. ISBN 0-89141-380-4.
  • Hinley, Sir Harry (1996). "The Influence of ULTRA in the Second World War". cl.cam.ac.uk. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-07-06. Dicapai pada 13 June 2013.
  • Keegan, John, penyunting (2006). Atlas of World War II. London: Collins. ISBN 0-00-721465-0.
  • Pinkus, Oscar (2005). The war aims and strategies of Adolf Hitler. Jefferson, N.C.: McFarland. ISBN 9780786420544.
  • Restayn, Jean; Moller, N. (2002). Operation "Citadel", A Text and Photo Album, Volume 1: The South. Altona, MB: J.J. Fedorowicz. ISBN 0-921991-70-3.
  • Töppel, Roman (2001). "Die Offensive gegen Kursk 1943 – Legenden, Mythen, Propaganda" (MA thesis) |format= requires |url= (bantuan) (dalam bahasa German). Dresden: Technical University. Cite journal requires |journal= (bantuan)CS1 maint: unrecognized language (link)
  • Weingartner, James (1991). Leibstandarte SS Adolf Hitler: A Military History, 1933–45. Nashville: Battery Press. m/s. 81.

·== Pautan luar ==