Pilihan raya umum Tanah Melayu 1959

Pilihan raya umum Tanah Melayu 1959
← anggota terdahulu ahli terpilih →
Semua 104 kerusi dalam Dewan Rakyat; 53 kerusi diperlukan untuk majoriti
Terdaftar	2,133,272
Pengundi hadir	1,564,575 (73.34%)
	Keputusan mengikut kawasan
Perdana Menteri sebelum pilihan raya; Tunku Abdul Rahman; Perikatan	Perdana Menteri-designate ; Tunku Abdul Rahman; Perikatan

Pilihan raya umum Tanah Melayu 1959 merupakan pilihan raya umum yang pertama di Persekutuan Tanah Melayu (kemudian Malaysia) selepas kemerdekaannya pada 31 Ogos 1957. Pilihan raya ini diadakan pada hari Rabu, 19 Ogos 1959 dan juga merupakan pilihan raya umum yang kedua di Semenanjung Malaysia.

Dalam pilihan raya umum ini, Parti Perikatan yang terdiri daripada Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu (UMNO), Persatuan Cina Malaya (MCA); dan Kongres India Malaya (MIC) yang mewakili tiga kaum utama di Persekutuan Tanah Melayu memenangi 74 daripada 104 kerusi dalam Dewan Rakyat. Parti Perikatan juga berjaya meraih majoriti sebanyak 71.1% dalam Dewan Rakyat, walaupun parti campuran ini hanya memperoleh 51.7% daripada jumlah undi. Pencapaian 71.1% ini adalah jauh melebihi majoriti dua pertiga yang diperlukan untuk membentuk kerajaan. Walaupun parti-parti pembangkang pada keseluruhannya memperoleh 48.3% daripada jumlah undi, mereka hanya memenangi 30 kerusi yang tinggal.

Pilihan raya negeri juga telah diadakan di setiap 282 kawasan negeri di 11 negeri Persekutuan Tanah Melayu dari 20 Mei hingga 24 Jun 1959, bagi memilih seorang ahli majlis bagi Dewan Undangan Negeri. Pilihan raya negeri ini telah menyaksikan kemenangan PMIP dalam mengambil alih pemerintahan di Kelantan dan Terengganu.

Garis masa

Dewan Rakyat

Hari penamaan calon : 15 Julai 1959
Hari mengundi : 19 Ogos 1959

Dewan Undangan Negeri

Negeri	Hari penamaan calon	Pilihan raya negeri
Perlis	15 April 1959	20 Mei 1959
Kedah	15 April 1959	20 Mei 1959
Melaka	18 April 1959	23 Mei 1959
Perak	22 April 1959	27 Mei 1959
Selangor	25 April 1959	30 Mei 1959
Negeri Sembilan	28 April 1959	2 Jun 1959
Pulau Pinang	2 Mei 1959	6 Jun 1959
Johor	6 Mei 1959	10 Jun 1959
Pahang	13 Mei 1959	27 Jun 1959
Terengganu	16 Mei 1959	20 Jun 1959
Kelantan	20 Mei 1959	24 Jun 1959

Pencalonan

Pada hari penamaan calon, seramai 259 calon yang bertanding di setiap 104 kawasan. Parti Perikatan mencalonkan wakil mereka di kesemua kawasan, terdiri daripada 69 orang calon Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu (UMNO), 31 orang calon Persatuan Cina Tanah Melayu (MCA) dan empat calon Persatuan India Tanah Melayu (MIC). Seramai 58 orang calon mewakili Parti Islam Se-Tanah Melayu (PMIP). Pakatan terbaharu iaitu Barisan Sosialis pula menghantar 38 orang calon, 25 orang calon dari Parti Buruh Malaya dan 13 orang calon dari Parti Ra'ayat. Parti Progresif Penduduk menghantar 19 orang calon. Parti Negara pula diwakili oleh sembilan orang calon. Sebuah parti baharu dibentuk dalam pilihan raya ini, iaitu Parti Malaya yang menghantar dua orang calon. Terdapat juga 29 orang calon bebas.^[1]

Dalam pilihan raya ini, terdapat seramai lima orang calon wanita, tiga dari Parti Perikatan, seorang dari Parti Islam Se-Malaya (PMIP) dan seorang calon bebas. Tiga orang calon Parti Perikatan diisytihar menang tanpa bertanding di kawasan Port Dickson, Johor Tenggara dan Kemaman.

Negeri	Parti Perikatan				Barisan Sosialis			PMIP	PPP	Negara	M.P.	Bebas
Negeri	UMNO	MCA	MIC	Jumlah	Buruh	PRM	Jumlah	PMIP	PPP	Negara	M.P.	Bebas
Johor	11	5		16	6	1	7	3	1	6		5
Kedah	10	2		12	2	2	4	10				1
Kelantan	10			10				10		1
Melaka	2	2		4	1	1	2	3			1	1
Negeri Sembilan	3	1	2	6	2		2	3		1		3
Pahang	5	1		6	2	1	3	3
Perak	10	9	1	20	1	3	4	11	13			5
Perlis	2			2				2
Pulau Pinang	3	5		8	6		6	5	2			5
Selangor	7	6	1	14	5	4	9	4	3		1	6
Terengganu	6			6		1	1	4		1		3
Jumlah	69	31	4	104	25	13	38	58	19	9	2	29

Keputusan

Parti Perikatan berjaya mengekalkan kemenangan mereka dengan meraih 74 daripada 104 kerusi yang dipertandingkan. Namun, gabungan parti ini hanya berjaya meraih 51.77% undi, kurang 30% daripada pilihan raya sebelumnya. Parti pembangkang pula berjaya meraih 30 kerusi, 13 kerusi dimenangi Persatuan Islam Se-Malaya, lapan kerusi dimenangi Barisan Sosialis, empat kerusi dimenangi Parti Progresif Penduduk dan satu kerusi dimenangi Parti Negara dan Parti Malaya.



Parti atau gabungan				Undi	%	Kerusi	+/–
	Parti Perikatan		Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu	553,160	35.75	52	+18
			Persatuan Cina Malaya	232,073	15.00	19	+4
			Kongres India Malaya	15,711	1.02	3	+1
		Jumlah		800,944	51.77	74	+23
	Persatuan Islam Se-Malaya			329,070	21.27	13	+12
	Barisan Sosialis		Parti Buruh Malaya	199,688	12.91	6	+6
			Parti Ra'ayat			2	Baharu
		Jumlah				8	Baharu
	Parti Progresif Penduduk			97,391	6.29	4	+4
	Parti Negara			32,578	2.11	1	+1
	Parti Malaya			13,404	0.87	1	Baharu
	Bebas			74,194	4.80	3	+3
Jumlah				1,547,269	100.00	104	+52

Undi sah				1,547,269	98.89
Undi rosak/kosong				17,306	1.11
Jumlah undi				1,564,575	100.00
Pengundi berdaftar/keluar mengundi				2,133,272	73.34
Sumber: Nohlen et al. [1][2][3][4]

Keputusan mengikut negeri

Negeri	Perikatan		BS		PMIP		PPP		Negara		M.P.		Bebas
Negeri	Kerusi	Beza	Kerusi	Beza	Kerusi	Beza	Kerusi	Beza	Kerusi	Beza	Kerusi	Beza	Kerusi	Beza
Johor	16	+8	0	=	0	=	0	=	0	=	0	=	0	=
Kedah	12	+6	0	=	0	=	0	=	0	=	0	=	0	=
Kelantan	1	-4	0	=	9	+9	0	=	0	=	0	=	0	=
Melaka	3	+1	0	=	0	=	0	=	0	=	1	+1	0	=
Negeri Sembilan	4	+1	0	=	0	=	0	=	0	=	0	=	2	+2
Pahang	6	+3	0	=	0	=	0	=	0	=	0	=	0	=
Perak	15	+6	0	=	0	-1	4	+4	0	=	0	=	1	+1
Perlis	2	+1	0	=	0	=	0	=	0	=	0	=	0	=
Pulau Pinang	5	+1	3	+3	0	=	0	=	0	=	0	=	0	=
Selangor	9	+2	5	+5	0	=	0	=	0	=	0	=	0	=
Terengganu	1	-2	0	=	4	+4	0	=	1	+1	0	=	0	=
Jumlah	74	+23	8	+8	13	+12	4	+4	1	+1	1	+1	3	+3

Lihat juga

Rujukan

^ "The big Federal polls line-up". The Straits Times. 16 Julai 1959. m/s. 9. Dicapai pada 2 Mei 2025.

Arah Aliran Malaysia: Penilaian Pilihan Raya (PDF) – satu himpunan kerta kertas 62-halaman daripada Institut Penyelidikan Asia Tenggara selepas pilihan raya 1999.

Didahului oleh:
Pilihan Raya Umum Tanah Melayu 1955

Pilihan Raya Umum Malaysia

Diikuti oleh:
1964

[1] "The big Federal polls line-up". The Straits Times. 16 Julai 1959. m/s. 9. Dicapai pada 2 Mei 2025.

[1]