Wikipedia

Pilihan raya presiden Turki 2023

Pilihan raya presiden diadakan di Turki pada Mei 2023, bersama pilihan raya parlimen, untuk memilih presiden untuk tempoh lima tahun.[1][2] Dianggarkan sejumlah 64 juta pengundi mempunyai hak untuk membuang undi dalam pilihan raya, 60.9 juta di Turki dan 3.2 juta di luar negara.[3] 14 Mei dipilih sebagai tarikh pusingan pertama sebagai bukti pilihan raya umum 1950, pilihan raya demokrasi pertama di Turki.

← 2018
  • 14 Mei 2023 (pusingan pertama)
  • 28 Mei 2023 (pusingan kedua)
 2028 →
Tinjauan pendapat
Pelaporan
98.15%
setakat 02:27 UTC[a]
 
Calon Recep Tayyip Erdoğan Kemal Kılıçdaroğlu
Parti AKP CHP
Gabungan Perikatan Rakyat Perikatan Negara
Undian popular 27,117,669 24,954,920
Peratusan 52.14% 47.86%
Presiden sebelum pilihan raya

Recep Tayyip Erdoğan
AKP

Terpilih

Recep Tayyip Erdoğan
AKP

Isu kempen utama berkisar pada gempa bumi Turki–Syria pada Februari 2023 yang menyebabkan lebih 50,000 orang terkorban dan mengancam untuk menangguhkan tarikh pilihan raya.[4][5] Kerajaan telah dikritik kerana lambat bertindak balas terhadap gempa bumi dan pengampunan tanah sebelum itu yang didakwa pengkritik menyebabkan bangunan lebih berisiko.[6] Isu ekonomi juga menonjol kerana kos sara hidup yang semakin meningkat. Dalam kebanyakan tinjauan pendapat, pengundi mengenal pasti ekonomi sebagai bidang kebimbangan utama mereka.[7]

Recep Tayyip Erdoğan gagal memperoleh majoriti dalam undian, menyebabkan pusingan kedua berlangsung antara beliau dan penamat tempat kedua Kemal Kılıçdaroğlu pada 28 Mei.[8] Oğan menyokong Erdoğan, menyebabkan perpecahan dengan Perikatan Moyang, kerana pemimpin Parti Kemenangan Ümit Özdağ – ketua parti terbesar perikatan itu – menyokong Kılıçdaroğlu pula.[9]

Sistem pemilihan sunting

Presiden Turki dipilih secara langsung melalui sistem dua pusingan, di mana calon mesti memperoleh majoriti mudah (lebih daripada 50%) undi popular untuk dipilih. Jika tiada calon memperoleh majoriti keseluruhan secara langsung, maka pusingan kedua diadakan antara dua calon yang paling banyak diundi dari pusingan pertama, dengan pemenang kemudiannya diisytiharkan sebagai dipilih. Pilihan raya langsung pertama ke jawatan presiden Turki diadakan pada 2014, selepas referendum 2007 memansuhkan sistem sebelumnya di mana ketua negara dipilih oleh dewan perundangan, Perhimpunan Agung Kebangsaan Turki. Presiden Turki tertakluk kepada had penggal, dan boleh berkhidmat paling lama dua penggal lima tahun.[10] Jika pilihan raya mengejut diadakan sebelum tamat penggal kedua, penggal ketiga akan dibenarkan.[11][12] Pilihan raya mengejut boleh diadakan sama ada dengan persetujuan 60% Ahli Parlimen dalam Perhimpunan Agung atau diperintahkan melalui dekri presiden. Hanya pilihan raya mengejut melalui persetujuan Perhimpunan Agung Kebangsaan semasa penggal kedua presiden boleh membenarkan presiden berkhidmat untuk penggal ketiga.[13]

Bakal calon presiden mestilah berumur sekurang-kurangnya 40 tahun dan mesti menamatkan pendidikan tinggi. Mana-mana parti politik yang telah memenangi 5% undi pada pilihan raya parlimen sebelum ini boleh mengemukakan calon, walaupun parti yang belum mencapai ambang ini boleh membentuk pakatan dan meletakkan calon bersama asalkan jumlah bahagian undi mereka melebihi 5%. Ahli bebas boleh bertanding jika mereka mengumpul 100,000 tandatangan daripada pengundi.[14] Pilihan raya itu akan disemak oleh Majlis Pilihan Raya Agung (YSK).[15]

Kesudahan sunting

Analisis sunting

Memandangkan tiada calon yang dapat memperoleh majoriti undi, satu pusingan sambungan berlaku antara dua penamat teratas, Recep Tayyip Erdoğan dan Kemal Kılıçdaroğlu, pada 28 Mei.[16] Erdoğan, penyandang presiden yang akan menyertai pilihan raya, menerima 49.52% undi, turun daripada 52.59% pada pilihan raya lalu.[17] Undian kepada Oğan mendorong perlumbaan ke pusingan akhir.[18] Pada pusingan kedua, kadar keluar mengundi di luar negara dan kastam meningkat daripada 53.8% kepada 54.35%[19]

Respons sunting

Domestik sunting

Selepas 99.4% undi dikira pada pusingan kedua, Majlis Pilihan Raya Agung mengisytiharkan Erdoğan sebagai dipilih secara matematik.[20] Erdoğan menyatakan terima kasihnya kepada penyokongnya dalam satu ucapan di Istanbul, mengatakan bahawa semua 85 juta rakyat negara itu adalah "pemenang" dalam pilihan raya,[21] sambil mengejek kekalahan lawannya dengan perkataan "Bai, bai, bay Kemal" ("bay" bermaksud "encik" dalam bahasa Turki dan mempunyai sebutan yang sama dengan "bai").[22] Kılıçdaroğlu mengakui kekalahan, berkata, "Kesedihan sebenar saya adalah mengenai kesukaran yang menanti negara ini," dan berikrar untuk terus memerangi Erdoğan. Beliau menggesa penyokongnya untuk terus berjuang untuk menegakkan prinsip demokrasi dan menyatakan kekecewaan terhadap kemasukan besar-besaran pelarian di negaranya, mengulas bahawa "Rakyat Turki telah menjadi warga kelas kedua."[23]

Luar negeri sunting

Selepas Erdoğan diisytiharkan dipilih, presiden AS Joe Biden mengucapkan tahniah, mengulas bahawa beliau "tidak sabar untuk terus bekerjasama sebagai Sekutu NATO dalam isu dua hala dan berkongsi cabaran global".[24] Presiden Majlis Eropah Charles Michel mengucapkan tahniah kepada Erdogan, dengan menyatakan bahawa beliau "tidak sabar untuk bekerjasama dengan anda sekali lagi untuk memperdalam hubungan EU-TR pada tahun-tahun akan datang".[25] Kubanychbek Omuraliev, Setiausaha Agung Pertubuhan Negara-Negara Turkik, berkata dalam satu mesej, "Saya mengucapkan tahniah kepada Presiden Erdogan atas kemenangannya dalam pusingan kedua Pilihan Raya Presiden Republik Turki, dan mengucapkan selamat maju jaya untuk beliau. Republik Turki, rakyat Turki yang bersaudara dan seluruh dunia Turkik."[26] Setiausaha Agung Pertubuhan Kerjasama Islam (OIC) Hissein Brahim Taha mendoakan kejayaan Erdoğan membawa negaranya lebih maju dan makmur dalam penggal baharunya.[27] Setiausaha Agung NATO Jens Stoltenberg mengucapkan tahniah kepada Erdogan, dengan menyatakan bahawa beliau "tidak sabar untuk meneruskan kerja kita bersama-sama dan bersedia bagi sidang kemuncak NATO pada bulan Julai."[28] Ketua PBB Antonio Guterres mengucapkan tahniah kepada Presiden Turki Erdogan atas pemilihan semulanya.[29]

Nota sunting

  1. ^ Angka ini ialah peratusan peti undi yang dibuka.

Rujukan sunting

  1. ^ "Son Dakika... Erdoğan seçim kararını açıkladı: 14 Mayıs". Cumhuriyet (dalam bahasa Turki). 10 Mac 2023. Diarkibkan daripada yang asal pada 11 Mac 2023. Dicapai pada 10 Mac 2023.
  2. ^ "Erdoğan seçim kararını imzaladı: Türkiye 14 Mayıs'ta sandık başına gidecek". BBC News Türkçe (dalam bahasa Turki). 10 Mac 2023. Diarkibkan daripada yang asal pada 30 Mac 2023. Dicapai pada 10 Mac 2023.
  3. ^ Ekonomi, Nasıl Bir (4 Mei 2023). "Seçimde en büyük etken Z kuşağı ve kadınlar…". Ekonomim (dalam bahasa Turki). Diarkibkan daripada yang asal pada 5 April 2023. Dicapai pada 29 April 2023.
  4. ^ Buyuk, Hamdi Firat (14 February 2023). "Erdogan Ally Calls for Turkish Election Postponement After Quake". Balkan Insight (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada 19 March 2023. Dicapai pada 5 March 2023.
  5. ^ "How Will Turkey's Earthquake Affect the Current Election Cycle?". The Washington Institute (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada 3 April 2023. Dicapai pada 5 March 2023.
  6. ^ "Erdoğan says sorry for earthquake rescue delays". POLITICO (dalam bahasa Inggeris). 27 February 2023. Diarkibkan daripada yang asal pada 11 Mei 2023. Dicapai pada 13 Mei 2023.
  7. ^ "En büyük sorun ekonomi". birgun.net (dalam bahasa Turkish). Diarkibkan daripada yang asal pada 11 Mei 2023. Dicapai pada 13 Mei 2023.CS1 maint: unrecognized language (link)
  8. ^ Hubbard, Ben; Harman, Gulsin (14 Mac 2023). "Nail-Biter Turkish Election Goes to Round 2 as Majority Eludes Erdogan". The New York Times. Dicapai pada 15 Mei 2023.
  9. ^ "Turkey election: What five more years of Erdogan would mean". BBC News (dalam bahasa Inggeris). 2023-05-26. Diarkibkan daripada yang asal pada 26 Mei 2023. Dicapai pada 2023-05-26.
  10. ^ Dopico, Alex (6 November 2021). "Does Turkey have term limits?". janetpanic.com. Diarkibkan daripada yang asal pada 19 March 2022. Dicapai pada 19 March 2022.
  11. ^ Ertan, Nazlan (18 January 2023). "Erdogan picks historically charged date of Mei 14 for Turkey's crucial election – Al-Monitor: Independent, trusted coverage of the Middle East". Al-Monitor (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada 26 March 2023. Dicapai pada 21 January 2023.
  12. ^ "Opposition Future Party says in contact with 40 lawmakers of ruling AKP". Gazete Duvar (dalam bahasa Turki). 13 January 2022. Diarkibkan daripada yang asal pada 3 April 2023. Dicapai pada 21 January 2023.
  13. ^ "Türkei: Erdogan kündigt vorgezogene Wahlen am 14. Mai an". FAZ.NET (dalam bahasa Jerman). ISSN 0174-4909. Diarkibkan daripada yang asal pada 3 April 2023. Dicapai pada 23 January 2023.
  14. ^ "Anayasa değişikliği maddeleri tam metni | Yeni anayasa maddeleri nelerdir? | Son Dakika Türkiye Haberleri". Cnnturk.com. Diarkibkan daripada yang asal pada 18 November 2022. Dicapai pada 23 October 2017.
  15. ^ Böge, Friederike. "Wahl in der Türkei: Zweifel an Erdogans Führung". Frankfurter Allgemeine Zeitung (dalam bahasa Jerman). ISSN 0174-4909. Diarkibkan daripada yang asal pada 14 Mei 2023. Dicapai pada 14 Mei 2023.
  16. ^ Hubbard, Ben; Harman, Gulsin (14 March 2023). "Nail-Biter Turkish Election Goes to Round 2 as Majority Eludes Erdogan". The New York Times. Diarkibkan daripada yang asal pada 15 Mei 2023. Dicapai pada 15 Mei 2023.
  17. ^ Kirby, Paul (15 Mei 2023). "Turkey's Erdogan appears to have upper hand after tense night". BBC News (dalam bahasa Inggeris). Diarkibkan daripada yang asal pada 17 Mei 2023. Dicapai pada 15 Mei 2023.
  18. ^ "Turkey's presidential election goes to run-off: Election council". www.aljazeera.com (dalam bahasa Inggeris). 15 Mei 2023. Diarkibkan daripada yang asal pada 19 Mei 2023. Dicapai pada 19 Mei 2023.
  19. ^ "28 Mayıs Cumhurbaşkanlığı Seçimi'nde yurt dışı katılım oranı kaç?" (dalam bahasa Turkish). Euronews. Diarkibkan daripada yang asal pada 24 Mei 2023. Dicapai pada 24 Mei 2023.CS1 maint: unrecognized language (link)
  20. ^ "YSK Başkanı Yener: Erdoğan Cumhurbaşkanı seçilmiştir". www.ntv.com.tr (dalam bahasa Turki). 28 Mei 2023. Dicapai pada 28 Mei 2023.
  21. ^ "Turkey's Erdogan celebrates presidential election run-off win". Aljazeera. 29 Mei 2023.
  22. ^ "Turkish election victory for Erdogan leaves nation divided". BBC. 29 Mei 2023.
  23. ^ Minute, Turkish (2023-05-28). "Kılıçdaroğlu concedes defeat after Erdoğan wins third term". Turkish Minute (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2023-05-29.
  24. ^ "US President Biden congratulates Erdogan on election win". Reuters (dalam bahasa Inggeris). 28 Mei 2023. Dicapai pada 28 Mei 2023.
  25. ^ "EU Council head congratulates Turkey's Erdogan on election win". Devdiscourse (dalam bahasa Inggeris). 28 Mei 2023. Dicapai pada 28 Mei 2023.
  26. ^ "Türk Devletleri Teşkilatı, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı kutladı". HaberTürk (dalam bahasa Turki). 29 Mei 2023. Dicapai pada 28 Mei 2023.
  27. ^ "Dünya liderleri Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı tebrik etti". Son Dakika (dalam bahasa Turki). 29 Mei 2023. Dicapai pada 28 Mei 2023.
  28. ^ "US, EU, NATO congratulate Turkey's Erdogan, stress importance of 'working together'". Al Arabiya English (dalam bahasa Inggeris). 29 Mei 2023. Dicapai pada 28 Mei 2023.
  29. ^ "UN Chief Congratulates Erdogan On Turkey Reelection: Spokesman". www.barrons.com. AFP. Dicapai pada 29 Mei 2023.
Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Pilihan_raya_presiden_Turki_2023&oldid=5859919"