Wikipedia

Raspberi

Raspberi (/ˈræzˌbɛri/) ialah buah boleh dimakan daripada pelbagai spesies tumbuhan dalam genus Rubus daripada keluarga ros, kebanyakannya berada dalam subgenus Idaeobatus; nama itu juga terpakai kepada tumbuh-tumbuhan itu sendiri.

Buah daripada empat spesies raspberi. Ikut arah jam dari kiri atas: raspberi Boulder, raspberi Korea, raspberi asli Australia, raspberi India Barat

Raspberi ialah tumbuhan saka dengan batang berkayu.

Jenis raspberi utama ditanam sunting

 
Buah-buahan daripada kultivar raspberi emas atau kuning

Raspberi ialah tanaman buah-buahan komersial penting yang banyak ditanam di semua kawasan sederhana di dunia.

Kebanyakan daripada kultivar raspberi merah komersial moden yang paling penting berasal daripada kacukan antara R. idaeus dan R. strigosus.[1] Sesetengah ahli botani menganggap raspberi merah Eurasia dan Amerika milik spesies tunggal sirkumboreal, Rubus idaeus, dengan tumbuh-tumbuhan Eropah kemudian diklasifikasikan sebagai sama ada R. idaeus subsp. idaeus atau R. idaeus var. idaeus, dan raspberi merah asli Amerika Utara diklasifikasikan sebagai sama ada R. idaeus subsp. strigosus, atau R. idaeus var. strigosus. Pembiakbakaan baru-baru ini telah menghasilkan kultivar yang tidak berduri dan menegak lebih kuat serta tidak perlu sebarang sokongan.

Raspberi hitam, Rubus occidentalis, juga ditanam, diambil sebagai buah segar dan beku, serta jem, terawet, dan produk-produk lain, semua dengan spesies dengan rasa yang tersendiri.

Raspberi berwarna ungu telah dihasilkan oleh kacukan hortikultur raspberi merah dan hitam, dan juga telah ditemui di hutan di beberapa tempat (sebagai contoh, di Vermont) di mana raspberi merah dan hitam Amerika kedua-duanya tumbuh secara semula jadi. Pengeluaran komersial raspberi berbuah ungu jarang berlaku.

Rasberi biru, ialah nama tempatan yang digunakan di Kaunti Prince Edward, Ontario, Kanada[2] untuk kultivar 'Columbian', kacukan (raspberi ungu) daripada R. strigosus dan R. occidentalis.[3]

Kedua-dua spesies raspberi hitam dan merah mempunyai variasi semula jadi atau hortikultur pucat kuning seperti albino, disebabkan oleh kehadiran gen resesif yang menghalang pengeluaran pigmen antosianin. Buah daripada tumbuhan itu dipanggil raspberi emas atau raspberi kuning; walaupun penampilan mereka sama, mereka mengekalkan rasa spesies masing-masing yang tersendiri (merah atau hitam). Kebanyakan raspberi berbuah pucat yang dijual secara komersial di timur Amerika Syarikat ialah derivatif raspberi merah. Jenis raspberi hitam berbuah kuning kadang-kadang ditanam di halaman rumah.

Raspberi merah juga telah dikacuk dengan pelbagai spesies dalam subgenera lain daripada genus Rubus lantas mengakibatkan beberapa kacukan yang mana yang pertama ialah loganberi. Kacukan ketara kemudian termasuk boysenberi (kacukan berbilang generasi), dan tayberi. Kacukan antara raspberi merah yang biasa dan beberapa spesies Asiatic Rubus juga telah dicapai.

Spesies sunting

 
Sehingga baru-baru ini, raspberi paling biasa ditanam ialah kacukan berbuah merah antara R. idaeus dan R. strigosus.
 
Kacukan raspberi berwarna ungu berbuah (dan raspberi hitam) adalah penting kepada penanam kerana potensi mereka sebagai nutraseutikal.[4]

Contoh spesies raspberi dalam subgenus Rubus Idaeobatus termasuk:

Beberapa spesies Rubus, juga dikenali sebagai raspberi, diklasifikasikan dalam subgenera lain, termasuk:

Kegunaan sunting

Buah sunting

Raspberi ditanam untuk pasaran buah-buahan segar dan pemprosesan komersial sebagai buah-buahan individu cepat beku (IQF), puri, jus, atau sebagai buah-buahan kering yang digunakan dalam pelbagai produk runcit. Secara tradisinya, raspberi ialah tanaman pertengahan musim panas, tetapi dengan teknologi, kultivar, dan pengangkutan baru, mereka kini boleh diperolehi sepanjang tahun. Raspberi perlu berjemur dan air untuk perkembangan optimum. Raspberi hidup di dalam tanah saliran yang baik dengan pH antara 6 dan 7 dengan bahan organik yang mencukupi untuk membantu dalam mengekalkan air.[5] Walaupun kelembapan adalah penting, tanah lembap dan berat atau pengairan yang berlebihan boleh membawa kepada reput akar Phytophthora, yang merupakan salah satu masalah perosak yang paling serius yang dihadapi oleh raspberi merah. Sebagai tumbuhan yang ditanam dalam kawasan lembap beriklim sederhana, ia mudah berkembang dan mempunyai kecenderungan untuk merebak melainkan jika dipangkas. Raspberi sering muncul sebagai rumpai taman yang disebarkan oleh benih dijumpai di dalam najis burung.

Sebiji raspberi mempunyai berat 3–5 g (0.11–0.18 oz),[6] dan terdiri daripada sekitar 100 drupelet,[7] setiap satu terdiri daripada pulpa berair dan biji tengah tunggal. Belukar raspberi boleh menghasilkan beberapa ratus buah setahun. Tidak seperti beri hitam dan dewberi, raspberi yang mempunyai teras berongga sebaik sahaja ia dikeluarkan dari reseptakel.

Khasiat dan fitokimia sunting

Raspberi, mentah
Nilai pemakanan per 100 g (3.5 oz)
Tenaga 220 kJ (53 kcal)
Karbohidrat 11.94 g
- Gula 4.42 g
- Serabut diet 6.5 g
Lemak 0.65 g
Protein 1.2 g
Tiamina (vit. B1) 0.032 mg (3%)
Riboflavin (vit. B2) 0.038 mg (3%)
Niasin (vit. B3) 0.598 mg (4%)
Asid pantotenik (B5) 0.329 mg (7%)
Vitamin B6 0.055 mg (4%)
Folat (vit. B9) 21 μg (5%)
Kolina 12.3 mg (3%)
Vitamin C 26.2 mg (32%)
Vitamin E 0.87 mg (6%)
Vitamin K 7.8 μg (7%)
Kalsium 25 mg (3%)
Besi 0.69 mg (5%)
Magnesium 22 mg (6%)
Mangan 0.67 mg (32%)
Fosforus 29 mg (4%)
Kalium 151 mg (3%)
Zink 0.42 mg (4%)
Link to USDA Database entry
Peratusan dianggarkan
menggunakan syor A.S. untuk orang dewasa.
Sumber: USDA Nutrient Database

Struktur buah agregat menyumbang kepada nilai pemakanan raspberi, kerana ia meningkatkan bahagian serat pemakanan, yang merupakan antara tertinggi yang diketahui dalam makanan keseluruhan, sehingga 6% serat setiap jumlah berat.[8] Raspberi ialah sumber yang kaya dengan vitamin C, dengan 26 mg per 100g hidangan (32% Nilai Harian), mangan (32% Nilai Harian) dan serat (26% Nilai Harian). Raspberi ialah makanan berindeks glisemik rendah, dengan jumlah kandungan gula hanya 4% dan tidak berkanji.[8]

Raspberi mengandungi pigmen antosianin, asid elagik (daripada ellagotannins, lihat contohnya ellagitannin polifenol), quercetin, asid galik, sianidin, pelargonidin, katekin, kaempferol dan asid salisilik.[9][10] Raspberi kuning dan lain-lain buah berwarna pucat adalah lebih rendah antosianin.[9] Kedua-dua raspberi kuning dan merah mengandungi karotenoid, kebanyakannya ester lutein, tetapi ini diselindungkan oleh antosianin dalam raspberi merah.[11]

Pengeluaran komersial sunting

Pengeluar utama raspberi dalam tan
Ditunjukkan bagi tahun 2011
Negara 2010 2011
  Rusia 125,000 27% 140,000 26%
  Poland 92,864 20% 117,995 22%
  Serbia 83,870 18% 89,602 16%
  Amerika Syarikat 36,741 8% 48,948 9%
  Ukraine 25,700 5% 28,100 5%
  Mexico 14,343 3% 21,468 4%
  United Kingdom 17,000 4% 16,761 3%
  Kanada 11,864 3% 12,285 2%
  Azerbaijan 10,100 2% 11,000 2%
  Sepanyol 9,226 2% 9,559 2%
 Jumlah 471,322 100% 543,421 100%
Rujukan: UN FAOSTAT [12]
 
Hasil raspberi di seluruh dunia

Daun sunting

Daun raspberi boleh digunakan segar atau kering dalam teh herba. Ia mempunyai rasa astringen, dan dalam perubatan herba dikatakan berkesan dalam mengawal selia haid.

Lihat juga sunting

Rujukan sunting

  1. ^ Huxley, A., ed. (1992). New RHS Dictionary of Gardening. Macmillan ISBN 0-333-47494-5.
  2. ^ Woolfrey, Sandra Marshall. A Country Mouse with one paw in the Village:Growing up in Prince Edward County (PDF).
  3. ^ Hedrick, U.P.; Howe, G.H.; Taylor, O.M.; Berger, A.; Slate, G.L.; Einset, O. (1925). The small fruits of New York. Albany, New York: J. B. Lyon.CS1 maint: multiple names: authors list (link) page 96
  4. ^ Kempler, C.; Hall, H.; Finn, C. (2012). "Raspberry". Dalam M.L. Badenes; D.H. Byrne (penyunting). Fruit Breeding. 8. Springer US. m/s. 263–304.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  5. ^ Strick, B.C. "Growing Raspberries in Your Home Garden" (PDF). Growing Small Fruits. Oregon State University Extension Service. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2012-01-31. Dicapai pada 18 August 2011.
  6. ^ "Health and healing fact sheets, Red Raspberries".
  7. ^ Iannetta, P. P. M.; Wyman, M.; Neelam, A.; Jones, C.; Taylor, M. A.; Davies, H. V.; Sexton, R. (December 2000). "A causal role for ethylene and endo-beta-1,4-glucanase in the abscission of red-raspberry (Rubus idaeus) drupelets". Physiol. Plant. 110 (4): 535–543. doi:10.1111/j.1399-3054.2000.1100417.x.
  8. ^ a b "Nutrient data for raw raspberries, USDA Nutrient Database, SR-21". Conde Nast. 2014. Dicapai pada 16 April 2014.
  9. ^ a b Carvalho E, Franceschi P, Feller A, Palmieri L, Wehrens R, Martens S (2013). "A targeted metabolomics approach to understand differences in flavonoid biosynthesis in red and yellow raspberries". Plant Physiol Biochem. 72: 79–86. doi:10.1016/j.plaphy.2013.04.001. PMID 23622736.CS1 maint: uses authors parameter (link)
  10. ^ Mazur SP, Nes A, Wold AB, Remberg SF, Aaby K (2014). "Quality and chemical composition of ten red raspberry (Rubus idaeus L.) genotypes during three harvest seasons". Food Chem. 160: 233–40. doi:10.1016/j.foodchem.2014.02.174. PMID 24799233.CS1 maint: uses authors parameter (link)
  11. ^ Carvalho, Elisabete; Fraser, P.D.; Martens, S. (2013). "Carotenoids and tocopherols in yellow and red raspberries". Food Chemistry. 139: 744–752. doi:10.1016/j.foodchem.2012.12.047.
  12. ^ "Statistics from: Food And Agricultural Organization of United Nations: Economic And Social Department: The Statistical Division". UN Food and Agriculture Organization Corporate Statistical Database.

Bacaan lanjut sunting

  • Funt, R.C. / Hall, H.K. (2012). Raspberries (Crop Production Science in Horticulture). CABI. ISBN 978-1-84593-791-1

Pautan luar sunting

Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Raspberi&oldid=5198064"