Wikipedia

Republik Sosialis Soviet Moldavia

republik dalam Kesatuan Soviet

Republik Sosialis Soviet Moldavia (Bahasa Romania: Republica Sovietică Socialistă Moldovenească, Cyrillic Moldova: Република Советикэ Сочиалистэ Молдовеняскэ) ialah salah satu daripada 15 republik Republik Soviet yang wujud sejak 1940 hingga 1991. Republik itu dibentuk pada 2 Ogos 1940 dari bahagian wilayah Bessarabia, wilayah yang ditawan dari Romania pada 28 Jun tahun itu dan sebahagian daripada Republik Sosialis Soviet Berautonomi Moldavia, sebuah republik Soviet berautonomi dalam RSS Ukraine.

Republik Sosialis Soviet Moldavia
  • Republica Sovietică Socialistă Moldovenească (Romania)
    Cyrillic Moldova: Република Советикэ Сочиалистэ Молдовеняскэ
  • Молдавская Советская Социалистическая Республика (Rusia)
    Moldavskaya Sovetskaya Sotsialisticheskaya Respublika
1940–1991
Bendera RSS Moldavia
Lambang negara (1981–1990) RSS Moldavia
Bendera (1952–1990) Lambang negara
(1981–1990)
Cogan kata: "Para pekerja sedunia, bersatu!"
Lagu kebangsaan: Lagu Kebangsaan RSS Moldavia
Lokasi RSS Moldavia
StatusRepublik soviet
Ibu negara
dan bandar terbesar
Chișinău
Bahasa rasmi
Bahasa minoriti
DemonimMoldavia
KerajaanKesatuan Marxis–Leninis republik soviet
Setiausaha Pertama 
• 1941–1942 (first)
Piotr Borodin
• 1989–1990 (terakhir)[1]
Petru Lucinschi
Ketua negara 
• 1940–1951 (pertama)
Fyodor Brovko
• 1989–1991 (terakhir)
Mircea Snegur
Ketua negara 
• 1940–1945 (first)
Tihon Konstantinov
• 1990–1991 (last)
Mircea Druc
Badan perundanganSoviet Tertinggi
Sejarah 
• Penubuhan
2 Ogos 1940
• Kedaulatan
23 Jun 1990
27 Ogos 1991
• Pembubaran
26 Disember 1991
HDI (1991)▼ 0.680
sederhana
Mata wangRuble Soviet (руб)
(SUR)
Kod panggilan7 042
Didahului oleh		 Diganti oleh
Kerajaan Romania
RSSB Moldavia
Moldova
RSS Pridnestrovia
Republik Gagauz
Sekarang sebahagian dariMoldova
(termasuk Transnistria)

Selepas Pengisytiharan Kedaulatan pada 23 Jun 1990, dan sehingga 23 Mei 1991, ia secara rasmi dikenali sebagai Republik Sosialis Soviet Moldova. Dari 23 Mei 1991 sehingga pengisytiharan kemerdekaan pada 27 Ogos 1991, ia telah dinamakan semula sebagai Republik Moldova sementara kekal sebagai wilayah republik dalam KRSS. Kemerdekaannya diiktiraf pada 26 Disember tahun itu apabila KRSS dibubarkan.

Dari segi geografi, RSS Moldavia bersempadan dengan Romania di barat dan Ukraine di utara, timur dan selatan.

Sejarah sunting

Selepas kegagalan Pemberontakan Tatarbunary, Kesatuan Soviet mempromosikan Oblast Berautonomi Moldavia yang baru diwujudkan yang wujud dalam RSS Ukraine di sebahagian wilayah antara sungai Dniester dan Bug, kepada Republik Sosialis Soviet Berautonomi Moldavia (RSSB Moldavia), pada 12 Oktober 1924, sebagai satu cara untuk menyokong usaha propaganda Soviet di Bessarabia, tetapi juga untuk memberikan tekanan ke atas Bucharest dalam rundingan di Bessarabia, dan juga untuk membantu kemungkinan revolusi Komunis di Romania.[2]

Pada 24 Ogos 1939, Kesatuan Soviet dan Jerman Nazi menandatangani pakatan tanpa pencerobohan selama 10 tahun, yang dipanggil Pakatan Molotov–Ribbentrop. Pakatan itu mengandungi protokol rahsia, yang didedahkan hanya selepas kekalahan Jerman pada 1945, mengikut mana negara Eropah Utara dan Timur dibahagikan kepada lingkungan pengaruh Jerman dan Soviet. Protokol rahsia itu meletakkan wilayah Bessarabia, pada masa itu dikuasai oleh Romania, dalam "lingkungan pengaruh" Soviet.[3] Selepas itu, kedua-dua Kesatuan Soviet dan Jerman menyerang bahagian masing-masing di Poland, sementara Kesatuan Soviet menduduki dan mengilhak Lithuania, Estonia dan Latvia pada Jun 1940, dan melancarkan perang ke atas Finland.[4]

Penubuhan sunting

Pada 26 Jun 1940, empat hari selepas pertempuran Perancis, Kesatuan Soviet mengeluarkan kata dua kepada Kerajaan Romania, menuntut Kerajaan Romania menyerahkan Bessarabia dan Bukovina.[5] Selepas Soviet bersetuju dengan Jerman bahawa mereka akan mengehadkan tuntutan mereka di Bukovina, yang berada di luar protokol rahsia Pakatan Molotov–Ribbentrop, kepada Bukovina Utara. Jerman menggesa Romania menerima kata dua ini dan diterima oleh Romania dua hari kemudian.[6] Pada 28 Jun, tentera Soviet memasuki kawasan itu, dan pada 9 Julai Republik Sosialis Soviet Moldavia telah dibentuk dan memohon kepada Soviet Tertinggi untuk penggabungan rasmi ke dalam Kesatuan Soviet.[7]

Pada 2 Ogos 1940, Soviet Tertinggi sebulat suara meluluskan untuk membubarkan RSSB lama Moldavia dan mengaturkan RSS Moldavia, dari enam daerah penuh dan bahagian kecil tiga daerah lain Moldavia Bessarabia (kira-kira 65 peratus wilayahnya), dan enam rayon paling barat RSSB Moldavia (kira-kira 40 peratus daripada wilayahnya).[8][9] Sembilan puluh peratus wilayah RSS Moldavia terletak di barat sungai Dniester, yang pernah menjadi sempadan antara KRSS dan Romania sebelum 1940, dan 10 peratus di timur. Bahagian utara dan selatan wilayah yang diduduki oleh Kesatuan Soviet pada Jun 1940 (Oblast Chernivtsi dan Budjak semasa), yang lebih heterogen dari segi etnik, telah dipindahkan ke RSS Ukraine, walaupun populasi mereka juga termasuk 337,000 orang Moldova.[8] Oleh itu, pantai Laut Hitam yang penting secara strategik dan dihadapan Danube telah diberikan kepada RSS Ukraine, yang dianggap lebih dipercayai daripada RSS Moldavia, yang boleh dituntut oleh Romania.[10]

Kemerdekaan sunting

Pada 17 Mac 1991, Moldova, negara-negara Baltik, Republik Sosialis Soviet Armenia, dan Republik Sosialis Soviet Georgia memboikot pungutan suara Kesatuan Soviet 1991 dengan 98.72% yang memihak tanpa sebarang sekatan rasmi. Pada 23 Mei 1991, Parlimen Moldavia mengubah nama Republik itu ke Republik Moldova. Gagauzia mengisytiharkan dirinya Republik Gagauz pada 19 Ogos 1991.

Kepimpinan sunting

Parti Komunis Moldavia ialah komponen Parti Komunis Kesatuan Soviet. Parti Komunis merupakan satu-satunya pertubuhan politik yang sah sehinggalah zaman Perestroika. Ia mempunyai kuasa tertinggi di negara itu, kerana semua pertubuhan negara dan awam adalah bawahannya.

Ekonomi sunting

Walaupun ia adalah republik paling padat penduduk di KRSS, RSS Moldavia dimaksudkan sebagai sebuah negara luar bandar yang mengkhususkan diri dalam pertanian. Kyrgyzstan merupakan satu-satunya Republik Soviet yang memegang peratusan penduduk luar bandar yang lebih besar.[11] Walaupun memegang hanya 0.2% daripada wilayah Soviet, ia menyumbang 10% daripada pengeluaran makanan dalam tin, 4.2% daripada sayur-sayurannya, 12.3% daripada buah-buahannya dan 8.2% daripada pengeluaran wainnya.[11]

Pada masa yang sama, kebanyakan industri Moldavia dibina di Transnistria. Walaupun menyumbang kira-kira 15% daripada penduduk RSS Moldavia, Transnistria bertanggungjawab untuk 40% daripada KDNKnya dan untuk 90% pengeluaran elektrik.[12]

Kilang-kilang utama termasuk kilang keluli Rîbnița, stesen janakuasa Dubăsari dan Moldavskaia serta kilang berhampiran Tiraspol, yang mengeluarkan peti sejuk, pakaian dan alkohol.[11]

Rujukan sunting

Nota kaki sunting

  1. ^ Pada 27 April 1990, artikel 6 mengenai monopoli Parti Komunis Moldavia ke atas kuasa telah dikecualikan daripada Perlembagaan RSS Moldavia.
  2. ^ King 2000, m/s. 54.
  3. ^ Molotov & Ribbentrop 1939.
  4. ^ Wettig 2008, m/s. 20–21.
  5. ^ Roberts 2006, m/s. 55.
  6. ^ Nekrich 1997, m/s. 181.
  7. ^ "Bessarabia Absorbed by Russia in New Republic". (dalam bahasa Inggeris) Associated Press. Chicago Tribune (Chicago, Illinois). 10 Julai 1940. p. 4.
  8. ^ a b King 2000, m/s. 94.
  9. ^ "Red Press Attacks Finns as Beating Pro-Russians". Associated Press. Daily News (New York, New York). 3 Ogos 1940. p. 7.
  10. ^ King 2000, m/s. 95.
  11. ^ a b c King 2000, m/s. 99.
  12. ^ John Mackinlay and Peter Cross (editors), Regional Peacekeepers: The Paradox of Russian Peacekeeping, United Nations University Press, 2003, ISBN 92-808-1079-0 p. 135.

Bibliografi sunting

  • Treaty of Nonaggression between Germany and the Union of Soviet Socialist Republics . 23 Ogos 1939 – melalui Wikisource.
  • Cașu, I. (2014). Dusmanul de clasa: represiuni politice, violenta si rezistenta (dalam bahasa Romania). Chișinău: Cartier. ISBN 9789975799027.
  • King, C. (2000). The Moldovans: Romania, Russia, and the politics of culture. Stanford: Hoover Institution Press. ISBN 9780817997915.
  • Nekrich, A. M. (1997). Pariahs, partners, predators: German–Soviet relations. New York: Columbia University Press. ISBN 9780231106764.
  • Păcurariu, M. (2007). Martiri pentru Hristos din România (dalam bahasa Romania). Bucharest: Bible and Orthodox Mission Institute. ISBN 9789736160929.
  • Roberts, G. (2006). Stalin's wars: from World War to Cold War, 1939–1953. New Haven: Yale University Press. ISBN 9780300112047.
  • Wettig, G. (2008). Stalin and the Cold War in Europe, 1939–1953. Landham: Rowman & Littlefield. ISBN 9780742555426.

Pautan luar sunting

Templat:Blok Timur Templat:Topik Moldova


]

Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Republik_Sosialis_Soviet_Moldavia&oldid=6087870"