S. Shamsuddin
Shamsuddin bin Dali (Jawi: شمس الدين بن دالي) atau lebih dikenali sebagai S. Shamsuddin (1 Januari 1929 – 4 Jun 2013) merupakan pelakon dan pelawak filem Melayu kelahiran Singapura yang terkenal pada era 1950-an pada 1960-an.[1][2][3] Beliau lebih terkenal kerana lakonan watak-watak lucu dalam filem, dan telah mendapat didikan daripada bapa mertua P. Ramlee iaitu Daeng Harris. Keistimewaannya terletak pada gerak badannya yang lincah dan lidahnya yang petah sewaktu berkata-kata. Sepanjang kerjayanya, beliau yang lebih mesra dengan panggilan Pak Sudin berlakon dalam beberapa filem antaranya Bujang Lapok, Antara Dua Darjat dan Panggilan Pulau.[4][5]
S. Shamsuddin | |
|---|---|
 S. Shamsuddin ketika berusia 50an. | |
| Kelahiran | Haji Shamsuddin bin Haji Dali 1 Januari 1929 |
| Meninggal dunia | 4 Jun 2013 (umur 84) Jurong, Singapura |
| Sebab kematian | Penyakit jantung, sesak nafas, parkinson dan sakit tua |
| Dikebumikan | Tanah Perkuburan Islam Pusara Abadi, Lim Chu Kang, Singapura |
| Nama lain | Pak Sudin |
| Pekerjaan | Pelakon, pelawak |
| Tahun aktif | 1948–2013 |
| Terkenal kerana | |
| Pasangan | Puteh binti Esmoon (k. 1954–2013) |
| Anak-anak | 7 (termasuk Ariff Shamsuddin) |
| Ibu | Hajah Khatijah binti Haji Ahmad |
| Bapa | Haji Dali bin Kechik |
Kehidupan awal sunting
Beliau dilahirkan pada 1 Januari 1929 di Pasir Panjang, Negeri-negeri Selat (kini Singapura). Bapanya, Haji Dali bin Kechik berasal dari Melaka, sementara ibunya, Hajah Khatijah binti Haji Ahmad berasal dari Geylang, Singapura. Beliau yang sebelumnya bekerja sebagai buruh bagi membantu keluarganya sebelum menyertai bidang lakonan.
Kerjaya sunting
Suatu hari, pada 1948, beliau melawat Studio Malay Film Productions (MFP) milik Shaw Brothers di Jalan Ampas hanya untuk melihat bagaimana perfileman dijalankan.[6] Lawatannya ternyata bertuah kerana beliau diberikan peluang untuk menjadi pelakon tambahan dalam Chempaka yang di arah oleh B. S. Rajhans. Beberapa hari kemudian dia mencari kerja di MFP dan mendapat kerja sebagai tukang kayu bagi set studio dan filem. Sementara itu beliau turut bekerja sebagai pelakon tambahan atau penari dalam filem. Akhirnya, beliau diberi peranan dalam filem Aloha, yang diarah oleh B. S. Rajhans. Pak Sudin berlakon dalam beberapa babak yang memerlukan banyak dialog, yang dianggap besar bagi pelakon tambahan malah bagi pelakon baru. Peranan komedinya dalam filem dilakonkan bersama Osman Gumanti, Mariam Baharum, P. Ramlee, A. R. Tompel dan D. Harris, menonjolkan bakatnya dalam lakonan. Lebih banyak watak filem ditawarkan kepadanya, dan Sudin akhirnya menjadi pelakon tetap bagi filem Melayu era tersebut bersama Aziz Sattar, kedua-duanya muncul bersama pelakon terkenal P. Ramlee beberapa kali, terutamanya dalam siri filem Bujang Lapok.[7][8]
Kehidupan peribadi sunting
S. Shamsuddin berkahwin dengan Puteh binti Esmoon pada 1954 dan mereka mendapat 7 orang anak. Salah seorang anaknya, Ariff Shamsuddin juga merupakan pelakon pelawak TV Singapura.[9]
Pada 26 Jun 2010, Menteri Penerangan Komunikasi dan Kebudayaan Datuk Seri Dr Rais Yatim, Datuk Mustapha Maarof dan Ketua Pengarah Perbadanan Kemajuan Filem Nasional Malaysia (Finas) Mohd Mahyidin Mustakim melawat S Shamsuddin. Sumbangan RM10,000 dari dana Finas turut diberikan.[10]
Manakala dalam kunjungan Finas ke Singapura pada 7 November 2010, S Shamsuddin yang ditemani isterinya, Puteh Esmoon turut menerima sumbangan RM5,000 yang disampaikan Timbalan Ketua Pengarah Perbadanan Kemajuan Filem Nasional (Finas), Mohd Zulkifli Ab Wahab.[perlu rujukan]
Kematian sunting
S. Shamsuddin meninggal dunia pada jam 10.56 pagi Selasa, 4 Jun 2013 pada usia 84 tahun akibat pelbagai masalah kesihatan termasuk penyakit jantung. Allahyarham menghembuskan nafas terakhir di kediamannya di West Avenue 6, Bukit Batok, Jurong, Singapura,[11][12][13][14] semasa menikmati sarapan bersama isterinya.[15]
Jenazahnya dikebumikan di Tanah Perkuburan Islam Pusara Abadi di Lim Chu Kang pada 5 Jun 2013 jam 11 pagi.[16][17]
Filemografi sunting
Filem sunting
| Tahun | Tajuk | Watak | Catatan |
|---|---|---|---|
| 1948 | Chempaka | Filem pertama | |
| 1950 | Aloha | ||
| 1951 | Sejoli | Bakar | |
| Juwita | Rakan Dol | ||
| Penghidupan | Rahim | ||
| 1952 | Aladdin | ||
| Sedarah | |||
| Jiwa Lara | |||
| 1953 | Istana Impian | ||
| 1954 | Pawang | ||
| Panggilan Pulau | Ombak | ||
| 1955 | Empat Isteri | Sulong | |
| Abu Hassan Penchuri | Tengku Mahkota Basyrah | ||
| Kipas Hikmat | Agil | ||
| 1956 | Hang Tuah | Hang Lekir | |
| Pencuri | |||
| Keluarga Tolol | Sudin | ||
| 1957 | Pancha Delima | Pelakon undangan | |
| Bujang Lapok | Sudin | ||
| Hantu Jerangkung | Sudin | ||
| Mogok | |||
| Putera Bertopeng | Sultan Shamsuddin | ||
| 1958 | Hantu Kubor | Sudin | |
| Kaki Kuda | Sudin | ||
| Sarjan Hassan | Tukang Masak (Platun Singapura) | ||
| Sri Menanti | |||
| 1959 | Pendekar Bujang Lapok | Sudin | |
| Nujum Pak Belalang | Nyawa | ||
| Saudagar Minyak Urat | Bomoh Jampok | ||
| 1960 | Antara Dua Darjat | Sudin | |
| 1961 | Ali Baba Bujang Lapok | Kassim Baba | |
| Seniman Bujang Lapok | Sudin | ||
| Si Tanggang | Lembik | ||
| 1962 | Siti Muslihat | Jumaat | |
| Batu Durhaka | Denak | ||
| Neracha | Doktor | ||
| 1963 | Nasib Si Labu Labi | Pengadil Boksing | |
| 1964 | Mambang Moden | Sulaiman | |
| Tiga Abdul | Pencerita | ||
| Siapa Besar | Pak Khatib JP | ||
| Dupa Cendana | |||
| 1965 | Bidasari | Selabah | |
| Dayang Senandong | Ngah | ||
| 1966 | Dahaga | Bidin | |
| Anak Buloh Betong | Tunggal | ||
| Aksi Kuching | Azmi | ||
| 1967 | A-Go-Go '67 | Din | |
| 1968 | Ibulah Syurga | ||
| 1970 | Aku Mahu Hidup | Encik Bong | |
| Puaka | |||
| 1971 | Mat Karong Guni | Pengarah Filem | |
| 1975 | Keluarga Si Comat | Pak Sudin | |
| 1979 | Tuan Badul | Sudin | |
| 1981 | Dia Ibuku | Pak Sohor | |
| Setinggan | Pak Sudin | ||
| Penyamun Tarbus | Wak Sudin | ||
| Jejak Bertapak | Sudin | ||
| 1985 | Sepi Itu Indah | Pak Birat | |
| 1986 | Bujang Lapok Kembali Daa | Sudin | |
| 1989 | Kolej 56 | Bapa Rosli | |
| 2005 | Pontianak Harum Sundal Malam II | Bapa Sitam & Bayang | Penampilan khas |
| 2007 | Budak Lapok | Sudin (suara) | |
| 2023 | Syaitan Munafik | Pak Sudin | Filem terakhir, dikeluarkan secara anumerta |
Telefilem sunting
| Tahun | Tajuk | Watak | Saluran TV |
|---|---|---|---|
| 2008 | Stok Lama | Astro Ria | |
| 3 Menantu | Astro Prima |
Anugerah dan pencalonan sunting
| Tahun | Anugerah | Kategori | Penerima/Karya tercalon | Keputusan |
|---|---|---|---|---|
| 1981 | Festival Filem Malaysia ke-2 | Pelawak Terbaik | Dirinya sendiri | Menang |
| 2009 | Festival Filem Malaysia ke-22 | Anugerah Istimewa untuk Pelakon Veteran Lelaki | Menang |
| Tahun | Anugerah | Penghargaan | Penerima/Karya tercalon | Menang |
|---|---|---|---|---|
| 2001 | Anugerah Era | Anugerah Panggung Era | Dirinya sendiri |
Rujukan sunting
- ^ A. Kadir Pandi (30 Ogos 1981). "Sudin bidas pelakon veteran yg 'minta2'". Berita Minggu. m/s. 7. Dicapai pada 9 Disember 2018.
- ^ Suraya Al-Attas (10 Ogos 2001). "Moving show by veterans". New Straits Times. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-11-04. Dicapai pada 2010-11-25.
- ^ "S. Shamsuddin terpaksa serius". Berita Minggu. 19 April 1987. m/s. 8. Dicapai pada 8 November 2018.
- ^ Danial Aziz Ahmad (19 Julai 2021). "S. Shamsudin – Ikon Pelawak Filem Melayu Klasik". The Patriots. Dicapai pada 21 November 2021.
- ^ "Sudin dikenang". Metro Ahad. 9 Jun 2013. Dicapai pada 20 Disember 2021.
- ^ "Kisah S.Shamsuddin yang ramai tak tahu". Utama Daily. 17 Januari 2022. Dicapai pada 8 November 2022.
- ^ "Shamsuddin kecil hati". Berita Minggu. 4 November 1984. m/s. 6. Dicapai pada 9 Disember 2018.
- ^ "Mujur ada S. Shamsuddin yg 'hidupkan' cerita..." Berita Minggu. 4 Ogos 1985. m/s. 8. Dicapai pada 9 Disember 2018.
- ^ "Shamsuddin kagumi bakat anak sejak kecil". Berita Minggu. 8 Mei 1994. m/s. 9. Dicapai pada 8 November 2018.
- ^ "Rais Kunjung Seniman Bujang Lapok S.Shamsudin Di Singapura". Bernama. 27 Jun 2010. Dicapai pada 8 November 2010.
- ^ "S. Shamsuddin meninggal dunia". Sinar Harian. 4 Jun 2013. Diarkibkan daripada yang asal pada 24 September 2015. Dicapai pada 8 November 2013.
- ^ "Veteran actor Shamsuddin dies at 84". AsiaOne. 5 Jun 2013. Dicapai pada 8 November 2018.
- ^ "Veteran actor S. Shamsuddin dies at 84". Straitstimes.com. Dicapai pada 5 June 2013.
- ^ Lisa AG (4 Jun 2013). "(AL-FATIHAH) Pelakon Veteran, S. Shamsuddin Meninggal Dunia". Diva.my. Dicapai pada 21 November 2019.
- ^ "Shamsudin Meninggal Dunia Ketika Bersarapan Bersama Isteri". mStar Online. 5 Jun 2013. Dicapai pada 8 November 2018.
- ^ "Seniman S. Shamsuddin selamat disemadikan". Astro Awani. 5 Jun 2013. Dicapai pada 8 November 2018.
- ^ Salman Hamat (6 Jun 2013). "Sudin selamat disemadi". Harian Metro. Dicapai pada 17 November 2021.