Senarai parti politik Malaysia
Berikut merupakan senarai parti politik Malaysia yang terdapat di Malaysia.
Perundangan
suntingDi bawah perundangan Malaysia, semua persatuan dan parti politik mesti didaftarkan di bawah Akta Pertubuhan 1966 yang diuruskan oleh Jabatan Pendaftaran Pertubuhan Malaysia[1].
Sejak 25 Mei 2023, 9 negeri di Malaysia telah meluluskan "Undang-undang Anti-Bertukar Parti" atau "Undang-undang Anti-Lompat Parti" untuk bahagian ADUN dan Parlimen termasuk Sabah dan Sarawak.[2]
Parti utama
suntingParti-parti utama adalah senarai parti atau gabungan politik yang berdaftar di bawah Akta Pertubuhan 1966 yang kini mempunyai wakil di dalam Parlimen Malaysia atau Dewan Undangan Negeri.
Parti bebas berhaluan mandiri
suntingBerikut merupakan komponen parti bebas sama ada berhaluan kanan atau berhaluan kiri. Parti bebas berhaluan mandiri merupakan parti yang tidak menyertai mana-mana pakatan ataupun gabungan politik yang berdaftar dengan Jabatan Pendaftaran Pertubuhan Malaysia (JPPM). Parti ini sering dikenali sebagai king maker sekiranya mereka mempunyai kerusi parlimen/dun dengan jumlah yang sedikit semasa terdapatnya penggantungan parlimen/dun dan mereka juga mempunyai pilihan untuk tidak bergabung dengan mana-mana parti untuk bentuk kerajaan. Parti ini juga kebiasaannya mempunyai ideologi "Ke-tiga" iaitu ideologi yang tidak sama dengan parti berhaluan kiri ataupun parti berhaluan kanan (ideologi yang digunakan mungkin minoriti atau parti yang lebih berfokuskan kepada satu wilayah sahaja, mementingkan ideologi nasional).
Parti tempatan
suntingParti didaftarkan di bawah Jabatan Pendaftaran Pertubuhan Malaysia (JPPM) yang aktif di peringkat sesebuah negeri atau wilayah sahaja serta ditubuhkan di dalam negeri atau wilayah berkenaan dan tidak berfokuskan kepada semua negeri di Malaysia. Parti tempatan juga mempunyai unsur sesebuah wilayah dan negeri di dalam lambang dan nama parti tersebut. (Sebagai Contoh: Parti Gagasan Rakyat Sabah yang hanya berfokuskan negeri Sabah telah meletakkan unsur Gunung Kinabalu di dalam lambang mereka sebagai simbolik ideologi berkenaan dengan ketempatan Sabah. Parti Pesaka Bumiputera Bersatu yang hanya berfokuskan negeri Sarawak pula meletakkan unsur "bumiputera Sarawak" dalam lambang dan nama sebagai tanda ideologi mereka melindungi hak-hak orang asal Sarawak. Parti Pesaka Bumiputera Bersatu dan Parti Gagasan Rakyat Sabah juga ditubuhkan di sesebuah negeri sahaja dan tidak menubuhkan cawangan diluar negeri serta berfokuskan kepada satu negeri sahaja.) Gabungan parti politik tempatan yang berdaftar juga tidak terkecuali dalam kategori Parti-Parti Tempatan. Cawangan atau cabang parti nasional tidak termasuk.
Sabah
suntingSarawak
suntingNama | Singkatan | Simbol | Diasaskan | URL | Pilihan raya terakhir | |
---|---|---|---|---|---|---|
Parlimen | Negeri | |||||
Gabungan Parti Sarawak | GPS | 2018 | 2022 | 2021 | ||
Parti Rakyat Bersatu Sarawak | SUPP | 1959 | 2022 | 2021 | ||
Parti Pesaka Bumiputera Bersatu | PBB | 1973 | 2022 | 2021 | ||
Parti Rakyat Sarawak | PRS | 2004 | 2022 | 2021 | ||
Parti Demokratik Progresif | PDP | 2002 | 2022 | 2021 | ||
Parti Reformasi Negeri | STAR | 1996 | [40] | 2018 | — | |
Parti Aspirasi Rakyat Sarawak | Aspirasi | 2022 | 2021 | |||
Parti Ekonomi Rakyat Sarawak Bersatu | USPEP | 2013 | Pilihan raya umum Malaysia 20;; | Pilihan raya negeri Sarawak 20;; | ||
Parti Bumi Kenyalang | PBK | 2013 | 2022 | 2021 | ||
Parti Bansa Dayak Sarawak | PBDS | 2013 (2022) | 2022 | 2021 | ||
Parti Sarawak Bersatu | PSB | 2014 | — | 2021 | ||
Parti Sedar Rakyat Sarawak | SEDAR | 2018 | [41] | — | 2021 |
Gabungan\Pakatan
suntingbil | bagian | Nama Bahasa Melayu | Singkatan | Simbol | Diasaskan dan Dibubarkan | Parti anggota |
---|---|---|---|---|---|---|
nasional | ||||||
01 | Pusat Tenaga Rakyat | PUTERA | PTP | 1947 - 1948 | PKMM, API, AWAS, BATAS, GERAM, HM | |
02 | Majlis Bertindak Bersama Se-Malaya | AMCJA | 1947 - 1948 | MDU, PMFTU, MNDYL, MIC | ||
03 | Parti Perikatan | PERIKATAN | 1951 - 1973 | UMNO, MCA, MIC | ||
04 | Barisan Sosialis Rakyat Malaya | MPSF | 01 Januari 1957 - 31 mac 1966 | PRM, Buruh/MLP, PPK, IMP. | ||
05 | Barisan Bersatu | FU | 29 mac 1966 - 31 den 1969 | PRM, Buruh/MLP, PPK, IMP, | ||
06 | Konvensyen Solidariti Malaysia | MSC | 01 Januari 1965 - 08 Ogos 1965 | PAP, PPP, UDP, SUPP, Machinda | ||
07 | Barisan Nasional | BN | 1973 - .... | 01UMNO, 02MCA, 03MIC, 04PBRS, 12MMSP, 13IKATAN, 06MIPF, 07KIMMA, 08MIRA, 05LMP, 09MUIP, 10MAP, 11PPM, 14PPP dan 15PBM. | ||
08 | Harakah Keadilan Rakyat | HAK | Fail:Parti Rakyat Malaysia.png | 01 January 1986 - 30 November 1989 | PAS, PRM, Nasma, SDP, PPM | |
09 | Angkatan Perpaduan Ummah | APU | 30 November 1989 - 30 November 1996 | PAS, S46, BERJASA, Hamim, KIMMA | ||
10 | Gagasan Rakyat | GR | Fail:Parti Rakyat Malaysia.png | 31 Nov 1989 - 1996/98 | DAP, PBS, PRM, S46 | |
11 | Barisan Alternatif | BA/AF | September 1998 - 2004 | PKR, DAP, PAS, PRM, MDP, PSM | ||
12 | Barisan Rakyat | PF | 2004 - 2008 | PRM, Buruh/MLP, PPK, IMP, | ||
13 | Angkatan Insaf Rakyat | AIR | Fed 1996 - 1999 | AKIM, Berjasa, Hamim, Islah | ||
14 | Pakatan Rakyat | PR/ Alliance of People's | |
2008 - 2015 | PKR, DAP, PAS, PRM, PDM, PSM, SNAP | |
15 | Pakatan Harapan | PH | 2015 - .... | PKR, DAP, Amanah, UPKO | ||
16 | Gagasan Sejahtera | GS | 2015 - 2020 | PAS, IKATAN, BERJASA, LPM, PAP, PHRM, MLP. | ||
17 | Gerakan Tanah Air | GTA | 2022 - .... | PEJUANG, PUTRA, BERJASA, IMAN. | ||
01-11 | ||||||
Gabungan Tempatan Sabah | ||||||
Perikatan Sabah | Alliance of Sabah (PERIKATAN Sabah) | 1961 - 1965 | BERJAYA, USNO, SCA, UNKO | |||
Sabah Bersatu | Sabah Front / SF 1.0 (Bubar awal) | 1970 - 1978 | - PAS Sabah, IKATAN Sabah, BERJASA Sabah, LPM Sabah, PAP Sabah, dan PHRM Sabah | |||
Sabah Bersatu | Sabah Front / SF 2.0 | 2015 - 2020 | STAR Sabah, SAPP, dan Parti Kerjasama Rakyat Sabah | |||
Barisan Borneo Barsatu | GS | 2011 - 2016 | PRS dan STAR Sabah | |||
Gabungan Rakyat Saksama | Saksama Bersatu | 2016 - 2018 | MUPP, PAP, PERS, | |||
Gabungan Sabah Bersatu | USA/GSB | 2016 - 2018 | STAR Sabah, SAPP, PCS, PHRS, | |||
Gabungan Bersatu Sabah | GBS/UAS | 2018 - 2020 | PBS, STAR Sabah, SAPP, PBRS, PCS, PHRS. | |||
Kerjasama Parti Warisan Plus | WARISAN Plus / WARISAN+ 2.0 | 2022 - 2023 | WARISAN, BN Sabah, dan PKDM | |||
Gabungan Rakyat Sabah | GRS | 2020 - 2022 | PN, BN, PBS, dan BEBAS | |||
Parti Gabungan Rakyat Sabah | Parti GRS / GRS | 2022 - .... | GRS-DM, GAGASAN Sabah, STAR, PBS, SAPP, USNO, LDP, PHRS, dan PCS | |||
Kerjasama Parti Warisan Plus | WARISAN Plus / WARISAN+ 1.0 | 2020 - 2023 | WARISAN, dan PH Sabah. | |||
01 dan 02 | ||||||
Gabungan Tempatan Sarawak | ||||||
Gabungan Parti Sarawak | GPS | 2018 - .... | PBB, PRS, SUPP, PDP | |||
Gagasan Anak Sarawak | GAGASAN SARAWAK | 2021 - 2022 | Aspirasi, PBDS, SEDAR, PBK, PSB, | |||
Gagasan Rakyat Sarawak | GAGASSAR | 2022 - 2023 | Aspirasi, PBDS, SEDAR, PBK, PSB, PBM, dan MUDA. | |||
Perikatan Rakyat Bersatu Sarawak | PERKASA | 2023 - .... | PBDS, ASPIRASI, SEDAR, PBK, PSB, PBM, MUDA S | |||
18 | Muafakat Nasional | MN | 2019 - 2022 | UMNO, dan PAS | ||
19 | Perikatan Nasional | PN | Fail:Logo Perikatan Nasional.1png | 2020 - | BERSATU, PAS, dan GERAKAN | |
20 | GABUNGAN SOSIAL BERSAMA RAKYAT | G.S.B.R / P.U.S.A / S.P.A.U / A.S.U.P / A.P.S.U / S.U.P.A / U.A.P.S | 2023 - .... | MUDA, PSM, PRM, MDP, MSP, PAP, PUR, MGP, PHM, MUPP, PPRS, PBBS, PKS, PERPADUAN, SAPU, SPP, KEBENARAN, PERS/SPER. |
Parti tidak/belum daftar
suntingParti-parti yang tak berdaftar, sama ada masih dalam proses pendaftaran, pendaftaran ditolak atau memang gerakan yang tidak berdaftar.
Nama Bahasa Melayu | Singkatan | Simbol | Diasaskan | URL |
---|---|---|---|---|
Parti Bahtera Sejahtera | BAHTERA | 2022 | ||
Barisan Pemuda Pribumi Sarawak | PRIBUMI | 2022 | ||
Barisan Dayak Bersatu Sarawak | SADAYAK | 2022 | ||
Perikatan Rakyat Bersatu Johor | JOPA | 2022 | ni party @ alliance | |
Parti Aspirasi Sains | SAP | 2019 | ||
Parti Tindakan Sabah | SAP | 2024 |
Parti yang telah ditukar nama
suntingParti yang telah ditukar nama mengikut tahun penukaran nama mereka.
Parti yang telah dibubarkan
suntingSenarai parti politik yang telah dibubarkan, diharamkan, dan tidak aktif mengikut tahun penubuhan mereka.
1940 - 1949
suntingNama Bahasa Melayu | Nama Bahasa Inggeris | Singkatan | Simbol | Diasaskan | Dibubarkan | Pilihan raya terakhir |
---|---|---|---|---|---|---|
Parti Komunis Malaya Parti Komunis Malaysia [21] | en:Communist Party of Malaya | CPM | 1930 | 1989 | ||
Kesatuan Melayu Muda | Young Malays Union | KMM | 1938 | 1945 | - | |
Parti Kebangsaan Melayu Malaya | Malay Nationalist Party | PKMM | 1945 | 1950 | ||
Kesatuan Demokratik Malaya | Malayan Democratic Union | MDU | 1945 | 1948 | ||
Angkatan Pemuda Insaf | Awakened Youth Organization | API | 1946 | 1948 | ||
Angkatan Wanita Sedar | Cohort of Awakened Women | AWAS | 1946 | 1948 | ||
Gerakan Angkatan Muda | — | GERAM | 1946 | 1948 | ||
Parti Nasionalis Malaya | Malaya Nationalist Party | PERAM | 1946 | 1948 | ||
Ikatan Pemuda Tanah Air Melayu | — | PETA | 1947 | 1948 | ||
Pemuda Radikal Melayu | Malay Radical Youth | PERAM | 1948 | 1948 | ||
Hizbul Muslimin | Hizbul Muslimin | HM | |
1948 | 1948 | |
Parti Radikal Malaya | Radical Party (Malaya) | — | 1951 | 1952 | ||
Parti Kemerdekaan Malaya | Independence of Malaya Party | IMP | 1951 | 1954 | ||
Parti Kebangsaan Perak | National Association of Perak | NAP | 1953 | 1957 | ||
Parti Negara | National Party | — | 1953 | 1962 | ||
Parti Buruh Malaya | Labour Party of Malaya | Buruh | 1954 | 1969 | ||
Liga Pemuda Sosialis Malaya | Malayan Socialist Youth League | — | 1956 | 1958 | ||
Parti Malaya | Malayan Party | — | 1956 | 1964 | ||
Parti Negara Sarawak | National Party of Sarawak | PANAS | 1960 | 1968 | ||
Pertubuhan Kebangsaan Kadazan Bersatu | United National Kadazan Organisation | UNKO | 1961 | 1964 | ||
Pertubuhan Kebangsaan Sabah Bersatu | United Sabah National Organisation | USNO | 1961 | 1991 | ||
Barisan Rakyat Jati Sarawak | Sarawak Native People's Front | BARJASA | 1961 | 1968 | ||
Parti Kebangsaan Sarawak | Sarawak National Party | SNAP | 1961 | 2013[22] | ||
Pertubuhan Pasok Momogun Bersatu | United Pasok Momogun Organisation | PASOK MOMOGUN | 1962 | 1964 | ||
Persatuan Cina Sarawak | Sarawak Chinese Association | SCA | 1962 | — | ||
Parti Pesaka Anak Sarawak | Sarawak Native's Heritage Party | PESAKA | 1962 | 1973 | ||
Persatuan Cina Sabah | Sabah Chinese Association | SCA | 1962 | 1979 | ||
Parti Demokratik Bersatu | United Democratic Party | UDP | 1962 | 1967 | ||
Parti Perhimpunan Kebangsaan | National Convention Party | PPK | 1963 | 1965 | ||
Parti Machinda | Machinda Party | MACHINDA | 1964 | — | ||
Pertubuhan Bersatu Pasok-Momogun Kadazan | United Pasok-Momogun Kadazan Organisation | UPKO | 1964 | 1967 | ||
Kongres India Sabah | Sabah Indian Congress | SIC | 1964 | — | ||
Parti Bumiputera | Bumiputera Party | — | 1967 | 1973 | ||
Parti Marhaen | Marhaen Party | — | 1968 | 1974 | ||
Parti Komunis Malaya (Puak Revolusioner)[21] | Communist Party of Malaya (Revolutionary Faction) | CPM-RF | 1970 | — | ||
Parti Keadilan Masyarakat Malaysia | Social Justice Party (Malaysia) | PEKEMAS | 1971 | 1979 | ||
Parti Komunis Kalimantan Utara[23] | North Kalimantan Communist Party | NKCP | 1971 | 1990 | ||
Parti Komunis Malaya (Marxis-Leninis) [21] | Communist Party of Malaya (Marxist-Leninist) | CPM-ML | 1974 | — | ||
Parti Tindakan Sabah Bersatu | United Sabah Action Party | USAP | 197? | 1974 | ||
Independent People's Progressive Party | Independent People's Progressive Party | — | 1974 | — | ||
Kesatuan Insaf Tanah Air | Homeland Consciousness Union | KITA | 1974 | — | ||
Parti Negara Rakyat Sarawak | Sarawak People's National Party | PNRS | 1974 | — | ||
Parti Bersatu Rakyat Jelata Sabah | Sabah United People's Party | BERJAYA | 1975 | — | ||
United Sabah Assembly Party | United Sabah Assembly Party | PUSAKA | 1977 | 1978 | ||
Parti Sosial Demokratik | Social Democratic Party | SDP | 1978 | — | ||
Parti Anak Jati Sarawak | Sarawak Native's Party | PAJAR | 1978 | 1978 | ||
Parti Sarawak Demokratik Bersatu | Sarawak United Democratic Party | BERSATU | 1978 | — | ||
Parti Cina Bersatu Sabah | Sabah Chinese Consolidated Party | PCBS | 1980 | — | ||
Parti Hizbul Muslimin Malaysia | Muslim People's Party of Malaysia | HAMIM | 1983 | — |
2000 - 2009
suntingNama Bahasa Melayu | Nama Bahasa Inggeris | Singkatan | Simbol | Diasaskan | Dibubarkan | Pilihan raya terakhir |
---|---|---|---|---|---|---|
Parti Bangsa Dayak Sarawak | Sarawak Native People's Party | PBDS | 1983 | 2004 | ||
Parti Buruh Bersatu Sarawak | Sarawak United Labour Party | — | 1983 | — | ||
Parti Bersatu Rakyat Bumiputera Sabah | Sarawak United Bumiputera People's Party | BERSEPADU | 1984 | — | ||
Parti Nasionalis Malaysia | Nationalist Party of Malaysia | NASMA | 1985 | — | ||
Parti Demokratik India Malaysia | Democratic Malaysian Indian Party | DMIP | 1985 | 1997 | ||
Parti Cina Sabah | Sabah Chinese Party | SCP | 1986 | — | ||
Parti Solidariti Malaysia | Malaysian Solidarity Party | MSP | 1986 | — | ||
Persatuan Rakyat Malaysia Sarawak | Sarawak Malaysian People's Association | PERMAS | 1987 | 1991 | ||
Parti Melayu Semangat 46 | Spirit of 46 Malay Party | S46 | | 1989 | 1996 | |
Parti Rakyat Sabah | Sabah People's Party | 1989 | 1991 | |||
Angkatan Keadilan Rakyat | People's Justice Front | AKAR | 1989 | 2001 |
parti bubar 2010-2019
suntingNama Bahasa Melayu | Nama Bahasa Inggeris | Singkatan | Simbol | Diasaskan | Dibubarkan | Pilihan raya terakhir |
---|---|---|---|---|---|---|
Barisan Rakyat Sabah Bersekutu | Federated Sabah People's Front | BERSEKUTU | 1998 | 2010 | ||
Parti Kebangsaan Sarawak | Sarawak National Party | SNAP | 1961 | 2013 | PRN 2011 | |
Parti Kesejahteraan Insan Tanah Air | Malaysian People’s Wellbeing Party | KITA | 2011 | 2018 | ||
Parti Generasi Baru | New Generation Party | NewGen | 2013 | 2018 | ||
Parti Progresif Penduduk Malaysia | Malaysian People's Progressive Party | myPPP | | 1953 | 2019 | PRU 2018 |
Lihat juga
sunting- Politik Malaysia
- Senarai parti politik di Brunei
- Senarai parti politik di Sabah
- Senarai parti politik di Sarawak
- Senarai parti politik di Singapura
Senarai parti politik di tempat lain (negara orang lain)
asia
- Senarai parti politik di Afghanistan
- Senarai parti politik di Indonesia
- Senarai parti politik di Iran
- Senarai parti politik di Iraq
- Senarai parti politik di Japun
- Senarai parti politik di Korea Selatan
- Senarai parti politik di Korea Utara
- Senarai parti politik di Kazakhstan
- Senarai parti politik di Oman
- Senarai parti politik di China
- Senarai parti politik di India (Bharratt)
- Senarai parti politik di Poland
- Senarai parti politik di Jerman
- Senarai parti politik di Romania
- Senarai parti politik di Kyrghyzstan
- Senarai parti politik di Uzbekistan
- Senarai parti politik di Yemen
Rujukan dan catatan
sunting- ^ "Jangan fokus belia, Malaysia perlu parti politik baharu tanpa had usia". Malaysia Gazette. 2 September 2020. Dicapai pada 7 Disember 2021.
- ^ "Sabah's history of party hopping has ended, says Hajiji". The Star News (dalam bahasa Inggeris). 2023-05-25. Dicapai pada 2023-05-25.
- ^ Diarkibkan 2013-03-24 di Wayback Machine
- ^ Diarkibkan 2018-08-16 di Wayback Machine
- ^ Bernama (11 March 2022). "RoS approves registration of Gabungan Rakyat Sabah, says Hajiji". malaymail. Dicapai pada 13 March 2022.
- ^ Express, Daily (18 December 2022). "'GRS stronger now as a fully local party'". Daily Express. Dicapai pada 21 December 2022.
- ^ Bernama (December 12, 2022). "GRS constitution allows direct memberships for individuals, says Armizan". malaymail. Dicapai pada December 26, 2022.
- ^ Bernama (December 12, 2022). "Perlembagaan GRS peruntuk keahlian terus individu, kesatuan antara parti - Armizan". Astro Awani. Dicapai pada December 26, 2022.
- ^ Diarkibkan 2019-06-28 di Wayback Machine
- ^ Diarkibkan 2016-04-14 di Wayback Machine
- ^ Parti Perikatan berkembang untuk meliputi parti-parti komponen baru selain 3 parti asalnya, UMNO, MCA dan MIC, dan dinamakan semula sebagai Barisan Nasional.
- ^ UMNO (Baru) telah ditubuhkan pada 16 Februari 1988. Terma "Baru" bagaimanapun telah dilupuskan melalui pindaan perlembagaan pada Julai tahun yang sama.
- ^ Perlembagaan IKATAN telah dipinda untuk menukar namanya kepada Parti Keadilan Nasional (KeADILan)
- ^ "PKR watershed election, by Azam Aris, Tuesday 26 February 2008, The Edge". Diarkibkan daripada yang asal pada 2011-12-08. Dicapai pada 2010-04-27.
- ^ Malaysiakini : PKR launched, promises to be truly multi-racial
- ^ Perlembagaan PDS telah dipinda untuk menukar namanya kepada Pertubuhan Pasokmomogun Kadazandusun Murut Bersatu (UPKO) pada 28 Julai 1999.
- ^ Perlembagaan Angkatan Keadilan Insan Malaysia (AKIM) telah dipinda untuk menukar nama serta perlembagaanya kepada Parti Kesejahteraan Insan Tanah Air (KITA)
- ^ Perlembagaan Parti Demokratik Setiahati Kuasa Rakyat Bersatu Sabah (SETIA) telah dipinda untuk menukar namanya kepada Parti Bersatu Sasa Malaysia(BERSAMA)
- ^ Perlembagaan Parti Pekerja-Pekerja Malaysia (PPM) telah dipinda untuk menukar namanya kepada Parti Amanah Negara (AMANAH)
- ^ Parti Pekerja Sarawak diluluskan pendaftarannya – BorneoPost Online
- ^ a b c Parti Komunis Malaya beroperasi secara sah dari 1945-1948. Tetapi selepas ia diharamkan, parti itu bergerak di bawah tanah untuk melancarkan pemberontakan bersenjata. Pada 1970, mantan Rejimen Ke-8 Tentera Pembebasan Kebangsaan Malaya, sayap bersenjata PKM, berpecah untuk membentuk PKM (Puak Revolusioner). Pada 1974, berlaku perpecahan ketiga antara kader PKM yang mahu menamatkan penentangan ideologinya terhadap persekutuan Malaysia yang lebih besar dan membentuk PKM (Marxis Leninis).
- ^ Mahkamah kekal keputusan ROS batal pendaftaran SNAP BERNAMA. 17 Januari 2013
- ^ Parti Komunis Kalimantan Utara tidak pernah beroperasi sebagai entiti politik yang sah.