Wikipedia

Senjata fosforus putih

Senjata fosforus putih (white phosphorus, WP) merujuk kepada sejenis senjata yang menggunakan salah satu alotrop (bentuk) umum fosforus, suatu unsur kimia lazim. Fosforus putih digunakan sebagai asap, pencahayaan dan peluru pembakar, dan biasanya merupakan unsur pembakar dalam senjata penjejak.[1] Nama-nama lain termasuk istilah slanga "Willie Pete" atau "Willie Peter" yang berasal dari William Peter, abjad fonetik zaman Perang Dunia Kedua bagi WP, yang kadang-kadang masih digunakan dalam peristilahan ketenteraan.[2] Fosforus putih adalah piroforik (menyala sendiri ketika bersentuhan dengan udara), terbakar kuat, dan boleh menyala kain, bahan bakar, peluru serta bahan bakar lain.

Sebuah pesawat Tentera Udara Amerika menjatuhkan bom fosforus putih M47 100 paun ke arah Viet Cong di Vietnam Selatan pada 1966.

Sebagai tambahan kepada keupayaannya serangan, fosforus putih ialah agen penghasil asap yang sangat baik kerana dapat bertindak balas dengan udara untuk menghasilkan wap fosforus pentoksida dengan kadar segera. Akibatnya, amunisi fosforus penghasil asap adalah sangat biasa, terutama sebagai bom tangan asap bagi infantri, dimuatkan dalam pelancar bom tangan pertahanan pada kereta kebal dan kenderaan berperisai lain, dan sebagai sebahagian daripada peruntukan peluru bagi artileri atau mortar. Asap ini bertindak sebagai adang asap untuk menutupi gerakan, posisi, kesan inframerah atau sasaran tembakan.

Walaupun pada umumnya, fosforus putih adalah bahan kimia industri yang tidak dikenakan sekatan, penggunaan tertentu dalam persenjataan adalah dilarang atau dihalang oleh undang-undang antarabangsa lazim - khususnya berkenaan alat-alat pembakar.[3]

Kawal atur dan penggunaan sunting

Amunisi fosforus putih tidak diharamkan di bawah undang-undang antarabangsa, tetapi oleh kerana kesan pembakarnya, penggunaannya sepatutnya dikawal ketat.[4] Takrifan dalam Perkara 1 Protokol III Konvensyen mengenai Senjata Konvensional Tertentu tidak termasuk senjata pelbagai guna, terutamanya yang mengandungi fosforus putih. Oleh kerana fosforus putih mempunyai kegunaan undang-undang, cengkerang yang diisi dengannya tidak dilarang secara langsung oleh undang-undang kemanusiaan antarabangsa. Pakar menganggapnya bukan sebagai pembakar, tetapi sebagai penutup kerana matlamat utama mereka adalah untuk mencipta skrin asap.[5]

Fosforus putih menyala apabila berinteraksi dengan oksigen, membebaskan sejumlah besar asap semasa pembakaran. Tentera boleh menggunakan asap tersebut untuk menutup pergerakan tentera. Walau bagaimanapun, ciri kimia bahan terbabit menjadikan bom fosforus sangat berbahaya: suhu pembakaran fosforus ialah 800–2500 °C, melekat di pelbagai permukaan termasuk kulit dan pakaian, dan bahan yang terbakar sukar dipadamkan. Fosforus putih boleh menyebabkan luka bakar yang mendalam hingga ke tulang, dan sisa-sisa bahan dalam tisu boleh menyala semula selepas rawatan awal. Adalah sukar bagi doktor tentera yang biasanya memiliki sumber perubatan terhad untuk memberikan bantuan tepat pada masanya dan penuh kepada mangsa. Malah, mangsa terbakar boleh mati akibat kegagalan organ akibat ketoksikan fosforus putih. Di samping itu, kebakaran yang disebabkan oleh projektil pembakar boleh memusnahkan bangunan dan harta benda awam, dan merosakkan tanaman dan ternakan. Organisasi kemanusiaan seperti Human Rights Watch menyeru kerajaan untuk memasukkan peledak fosforus dalam Konvensyen Senjata Konvensional Tertentu.[6][7][8][9]

Walaupun berbahaya, setakat 2022, Konvensyen Senjata Kimia masih tidak mengelaskan bom fosforus sebagai salah satu senjata tersebut. Pertubuhan antarabangsa bukan kerajaan telah merekodkan penggunaannya semasa konflik ketenteraan di Syria, Afghanistan, Semenanjung Gaza dan zon perang lain. Walau bagaimanapun, penggunaan bom fosforus berhampiran kawasan berpenduduk atau orang awam masih merupakan jenayah perang kerana undang-undang kemanusiaan menuntuk serangan ketenteraan secara selektif. Perintah itu diwajibkan untuk membezakan antara orang awam dan tentera, serta objek awam dan tentera, dan ini mustahil apabila digunakan di kawasan berpenduduk.[10]

Dalam temu bual 2005 dengan RAI, Peter Kaiser, jurucakap Pertubuhan Larangan Senjata Kimia[11] (organisasi yang mengawasi CWC dan melaporkan terus kepada Perhimpunan Agung PBB), membincangkan kes-kes di mana penggunaan WP berpotensi jatuh di bawah naungan CWC:

Tidak, ia tidak dilarang oleh CWC jika ia digunakan dalam konteks kegunaan ketenteraan yang tidak memerlukan atau berniat untuk menggunakan sifat beracun fosforus putih. Fosforus putih biasanya digunakan untuk menghasilkan asap untuk mengaburkan pergerakan.

Jika itulah tujuan fosforus putih digunakan, maka ia dianggap sebagai kegunaan sah di bawah konvensyen.

Sebaliknya, jika sifat beracun fosforus putih dipakai secara khusus sebagai senjata, itu pastinya dilarang, kerana berdasarkan cara konvensyen dibina atau dipakai, sebarang bahan kimia yang digunakan terhadap manusia atau haiwan yang menyebabkan bahaya atau maut melalui sifat beracunnya dikira sebagai senjata kimia.[12]

Kesan fisiologi sunting

Di samping kecederaan langsung yang disebabkan oleh serpihan kelongsongnya, senjata fosforus putih boleh menyebabkan kecederaan dalam dua cara utama: kelecuran dan sedutan wap.

Kelecuran sunting

Fosforus putih terbakar pada suhu sehingga 2,760 darjah Celsius.[13] Zarah-zarah pijar dari senjata yang menggunakan fosforus serbuk putih sebagai muatannya boleh menghasilkan kelecuran separa dan penuh secara meluas, dan perkara sama juga berlaku dalam mana-mana percubaan untuk menangani pembakaran tanpa peralatan pelindung. Kelecuran fosforus membawa peningkatan risiko kematian kerana penyerapan fosforus ke dalam badan melalui kawasan yang terbakar dengan sentuhan yang berpanjangan, yang boleh mengakibatkan kerosakan hati, jantung dan ginjal, dan dalam beberapa kes, kegagalan multiorgan.[14] Zarah-zarah fosforus putih terus membakar sehingga habis digunakan kecuali dalam kekurangan oksigen. Dengan beberapa jenis subsenjata, pembakaran tidak lengkap dapat terjadi sehingga 15% kandungan WP tidak terbakar. Subsenjata semacam itu adalah berbahaya kerana mereka dapat menyala semula secara spontan jika dihancurkan oleh sesorang atau kenderaan.[15] Dalam beberapa kes, kecederaan terhad pada kawasan kulit yang terdedah berlaku kerana zarah WP yang lebih kecil tidak terbakar sepenuhnya melalui pakaian diri sebelum habis terbakar.

Sedutan sunting

Fosforus putih yang terbakar menghasilkan asap putih yang panas, padat dan kebanyakannya terdiri daripada fosforus pentoksida dalam bentuk aerosol. Kepekatan di lapangan biasanya tidak berbahaya, tetapi dalam kepekatan tinggi, asap boleh menyebabkan kerengsaan sementara pada mata, membran mukus hidung dan saluran pernafasan.[16] Asap adalah lebih berbahaya di dalam ruang tertutup, di mana ia boleh menyebabkan sesak nafas dan kerosakan pernafasan kekal. Agensi Pendaftaran Bahan Toksik dan Penyakit Amerika telah menetapkan penyedutan akut Tahap Risiko Minimum (MRL) asap fosforus putih sebanyak 0.02 mg/m3, sama seperti wasap bahan api-minyak. Sebaliknya, gas mustard senjata kimia adalah 30 kali lebih kuat: 0.0007 mg/m3.[17] Agensi itu memberi amaran bahawa kajian yang digunakan untuk menentukan MRL adalah berdasarkan ekstrapolasi daripada ujian haiwan, dan mungkin tidak menggambarkan risiko kesihatan manusia dengan tepat.[18]

Rujukan sunting

  1. ^ "Pyrotechnics, Explosives, & Fireworks". Dicapai pada 4 Disember 2005.
  2. ^ Paul Reynolds (16 November 2005). "White phosphorus: weapon on the edge". BBC News.
  3. ^ I. J. MacLeod and A. P. V. Rogers. "The Use of White Phosphorus and the Law of War", in Yearbook of International Humanitarian Law (2007)
  4. ^ "What is white phosphorus, and what does it mean that Russia may be using it in Ukraine?". CBS. 2022-03-25. Dicapai pada 2022-04-04.
  5. ^ "Ukraine claims that Russia is using white phosphorus". 2022-03-25. Dicapai pada 2022-04-04.
  6. ^ "What is white phosphorus, and what does it mean that Russia may be using it in Ukraine?". CBS. 2022-03-25. Dicapai pada 2022-04-04.
  7. ^ "Ukraine claims that Russia is using white phosphorus". 2022-03-25. Dicapai pada 2022-04-04.
  8. ^ "'White Phosphorus' Claimed To Be Used In Ukraine May Really Be Russian Napalm Weapon". Forbes. 2022-03-25. Dicapai pada 2022-04-04.
  9. ^ "'They Burn Through Everything'". Human Rights Watch. 2020-11-09. Dicapai pada 2022-04-04.
  10. ^ "What is white phosphorus, and what does it mean that Russia may be using it in Ukraine?". CBS. 2022-03-25. Dicapai pada 2022-04-04.
  11. ^ "Organisation for the Prohibition of Chemical Weapons (OPCW)". Diarkibkan daripada yang asal pada 28 May 2019. Dicapai pada 25 September 2007.
  12. ^ Paul Reynolds (16 November 2005). "White phosphorus: weapon on the edge". BBC News. Diarkibkan daripada yang asal pada 29 November 2019. Dicapai pada 4 April 2007.
  13. ^ "Description of White Phosphorus Rockets: Environmental Assessment for the Use of White Phosphorus Rockets at Melrose Air Force Range, New Mexico" (PDF). 25 Ogos 2003. Dicapai pada 18 Disember 2020.
  14. ^ Agency for Toxic Substances and Disease Registry (ATSDR). "White Phosphorus: Health Effects" (PDF). Toxicological Profile Information Sheet.
  15. ^ https://jramc.bmj.com/content/jramc/148/4/395.full.pdf
  16. ^ "Smokes, Fuels, and Incendiary Materials" (PDF). J R Army Med Corps. 148 (4): 395–397. 2002. doi:10.1136/jramc-148-04-11. PMID 12703429. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 30 October 2019. Dicapai pada 30 October 2019.
  17. ^ "ATSDR – Minimal Risk Levels for Hazardous Substances (MRLs)". Atsdr.cdc.gov. Diarkibkan daripada yang asal pada 24 February 2008. Dicapai pada 11 April 2018.
  18. ^ "Toxicological Profile for White Phosphorus" (PDF). Atsdr.cdc.gov. Diarkibkan (PDF) daripada yang asal pada 3 March 2018. Dicapai pada 10 June 2017.
Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Senjata_fosforus_putih&oldid=5994835"