Setiausaha Agung Parti Komunis Vietnam
Setiausaha Agung Jawatankuasa Pusat Parti Komunis Vietnam (Vietnam: Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam), dikenali sebagai Setiausaha Pertama (Vietnam: Bí thư Thứ nhất) dari 1960 hingga 1976, ialah jawatan tertinggi dalam Parti Komunis Vietnam (PKV) serta pemimpin Vietnam. Setiausaha Agung ialah jawatan kedua tertinggi dalam parti semasa Hồ Chí Minh menjadi Pengerusi, jawatan yang wujud dari 1951 hingga 1969. Setiausaha Agung juga merupakan Setiausaha Suruhanjaya Ketenteraan Pusat, organ Parti terkemuka dalam hal ehwal ketenteraan.[1] Untuk kebanyakan kewujudannya, setiausaha agung telah menjadi pemimpin Vietnam. Setiausaha agung semasa ialah Nguyễn Phú Trọng, dan beliau menduduki tempat pertama dalam Politburo.
| Setiausaha Agung Jawatankuasa Pusat Parti Komunis Vietnam | |
|---|---|
 Lambang Parti Komunis Vietnam | |
| Jenis | Ketua parti |
| Bidang kuasa | Vietnam  |
| Institusi | Parti Komunis Vietnam |
| Dilantik oleh | Jawatankuasa Pusat |
| Tempoh jawatan | Lima tahun, boleh diperbaharui dua kali berturut-turut |
| Pelopor | Setiausaha Pertama |
| Penjawat sulung | Trần Phú |
| Dibentuk | 27 Oktober 1930 |
sunting · sunting di Wikidata | |
Trần Phú, salah seorang ahli pengasas Parti Komunis Indochina, ialah setiausaha agung parti yang pertama. Setahun selepas dipilih, beliau dijatuhkan hukuman penjara oleh pihak berkuasa Perancis kerana aktiviti anti-Perancis, dan meninggal dunia di penjara pada tahun sama. [2] Pengganti de facto Trần ialah Lê Hồng Phong yang mengetuai parti melalui pejabat Setiausaha Agung Jawatankuasa Eksekutif Luar Negara (OEC). Setiausaha Agung OEC mengetuai parti kerana Jawatankuasa Pusat telah dimusnahkan.[3] Hà Huy Tập, setiausaha agung ketiga, telah disingkirkan daripada jawatannya pada Mac 1938, dan telah ditangkap oleh pihak berkuasa pada bulan Mei.[4] Nguyễn Văn Cừ, setiausaha agung keempat, telah ditangkap oleh pihak berkuasa pada Jun 1940, dan dihukum mati ditembak pada 25 Mei 1941. Beliau telah digantikan oleh Trường Chinh pada Mei 1941.[5] Sebuah artikel di Nhân Dân pada 25 Mac 1951 menggambarkan peranan Trường Chinh sebagai "pembina dan komander" revolusi, manakala Hồ Chí Minh dirujuk sebagai "jiwa Revolusi Vietnam dan penentangan Vietnam".[4] Trường Chinh telah diturunkan pangkat sebagai Setiausaha Pertama pada tahun 1956 kerana peranannya dalam kempen Pembaharuan Tanah."[6] Hồ Chí Minh mengambil alih jawatan Setiausaha Pertama, tetapi dengan cepat melantik Lê Duẩn sebagai pemangku Setiausaha Pertama.[7] Duẩn telah dipilih sebagai setiausaha agung pada tahun 1960, dan merupakan yang kedua selepas Hồ Chí Minh sehingga kematiannya pada 2 September 1969.[3]
Dari 2 September 1969 sehingga kematiannya pada 10 Julai 1986, Duẩn adalah pemimpin Vietnam yang tidak dipertikaikan.[8] Beliau meninggal dunia dua bulan sebelum Kongres Parti Kebangsaan seterusnya. Beliau digantikan oleh Trường Chinh, bekas setiausaha agung yang pernah berkhidmat sebagai ahli politik kedua paling berkuasa di Vietnam sejak kematian Hồ Chí Minh. Trường Chinh telah diturunkan daripada jawatannya di Kongres Parti Kebangsaan Ke-6, dan digantikan oleh Nguyễn Văn Linh.[9] Akhbar Barat menggelar Linh sebagai "Gorbachev Vietnam" disebabkan oleh dasar reformisnya.[10] Linh meletak jawatan kerana kesihatan yang teruk pada 1991, dan Đỗ Mười dilantik ke jawatan setiausaha agung oleh Kongres Kebangsaan ke-7.[11] Mười memerintah sehingga 1997, apabila beliau digulingkan daripada kuasa oleh sayap reformis parti itu.[12] Lê Khả Phiêu ialah pengganti Mười, dan beliau telah dipilih sebagai calon kompromi.[13] Phiêu telah digulingkan pada tahun 2001, sebelum Kongres Parti Kebangsaan ke-10, apabila Jawatankuasa Pusat membatalkan keputusan Biro Politik; majoriti dalam Jawatankuasa Pusat mengundi untuk memecat Phiêu sebagai setiausaha agung.[13] Nông Đức Mạnh menggantikan Phiêu, dan Manh mula dianggap sebagai pemoden. Manh juga merupakan setiausaha agung pertama yang mempunyai ijazah universiti.[14] Manh bersara pada 2011, dan Nguyễn Phú Trọng menggantikannya, dan beliau kini dianggap sebagai tokoh politik paling berkuasa di Vietnam.[15]
Setiausaha Agung mempengerusikan kerja Jawatankuasa Pusat, Biro Politik, Sekretariat, dan mempengerusikan mesyuarat dengan pemimpin utama (Peraturan Kerja Jawatankuasa Pusat, 2011).
Pemegang jawatan sunting
| Setiausaha Agung Jawatankuasa Pusat Parti Komunis Indocina Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| No. |
Potret | Nama (Lahir–Mati) |
Mula menjawat | Tamat menjawat | Peringkat [nota 1] |
Jawatankuasa Pusat |
| 1 | 
|
Trần Phú (1904–1931) |
27 Oktober 1930 | 6 September 1931† | 1 | Jawatankuasa Pusat Sementara (1930–35) |
| 2 | 
|
Lê Hồng Phong (1902–1942) |
27 Oktober 1931 | 26 Julai 1936 | 1 | Jawatankuasa Pusat Pertama (1935–45) |
| 3 | 
|
Hà Huy Tập (1906–1941) |
26 Julai 1936 | 30 Mac 1938 | 1 | |
| 4 | 
|
Nguyễn Văn Cừ (1912–1941) |
30 Mac 1938 | 9 November 1940 | 1 | |
| 5 | 
|
Trường Chinh (1907–1988) |
9 November 1940 | 11 November 1945 | 1 [nota 2] | |
| Setiausaha Pertama Jawatankuasa Pusat Parti Pekerja Vietnam Bí thư Thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam | ||||||
| No. [nota 3] |
Potret | Nama (Lahir–Mati) |
Mula menjawat | Tamat menjawat | Peringkat | Jawatankuasa Pusat |
| 5 |
|
Trường Chinh (1907–1988) |
19 Februari 1951 | 5 Oktober 1956 | 2 | Jawatankuasa Pusat Ke-2 (1951–60) |
| 6 | 
|
Hồ Chí Minh (1890–1969) |
5 Oktober 1956 | 10 September 1960 | 1 | Jawatankuasa Pusat Ke-2 (1951–60) |
| Jawatankuasa Pusat Ke-3 (1960–76) | ||||||
| 7 | 
|
Lê Duẩn (1907–1986) |
10 September 1960 | 20 Disember 1976 | 2 [nota 4] | |
| Setiausaha Agung Jawatankuasa Pusat Parti Komunis Vietnam Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam | ||||||
| 7 |
|
Lê Duẩn (1907–1986) |
20 Disember 1976 | 10 Julai 1986† | 1 | Jawatankuasa Pusat Ke-4 (1976–82) |
| Jawatankuasa Pusat Ke-5 (1982–86) | ||||||
| 5 |
|
Trường Chinh (1907–1988) |
14 Julai 1986 | 18 Disember 1986 | 1 | Jawatankuasa Pusat Ke-5 (1982–86) |
| 8 | Nguyễn Văn Linh (1915–1998) |
18 Disember 1986 | 28 Jun 1991 | 1 | Jawatankuasa Pusat Ke-6 (1986–91) | |
| 9 | 
|
Đỗ Mười (1917–2018) |
28 Jun 1991 | 26 Disember 1997 | 1 | Jawatankuasa Pusat Ke-7 (1991–96) |
| Jawatankuasa Pusat Ke-8 (1996–2001) | ||||||
| 10 | 
|
Kolonel General Lê Khả Phiêu (1931–2020)[nota 5] |
26 Disember 1997 | 22 April 2001 | 1 | |
| 11 | 
|
Nông Đức Mạnh (1940–)[nota 6] |
22 April 2001 | 19 Januari 2011 | 1 | Jawatankuasa Pusat Ke-9 (2001–06) |
| Jawatankuasa Pusat ke-10 (2006–11) | ||||||
| 12 | 
|
Nguyễn Phú Trọng (1944–) |
19 Januari 2011 | Kini | 1 | Jawatankuasa Pusat Ke-11 (2011–16) |
| Jawatankuasa Pusat Ke-12 (2016–21) | ||||||
| Jawatankuasa Pusat Ke-13 (2021–26) | ||||||
| Pengerusi Jawatankuasa Pusat Parti Pekerja Vietnam Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| No. | Potret | Nama (Lahir–Mati) |
Mula menjawat | Tamat menjawat | Peringkat | Jawatankuasa Pusat |
| * |
|
Hồ Chí Minh (1890–1969) | 19 Februari 1951 | 2 September 1969 | 1 | Jawatankuasa Pusat Kedua (1951–60) Jawatankuasa Pusat ke-3 (1960–76) |
Lihat juga sunting
Nota sunting
- ^ Jawatankuasa Pusat memilih Politburo ketika bersidang bagi sesi pertamanya selepas dipilih oleh Kongres Parti Kebangsaan.[16] Menurut David Koh, dalam temu bual dengan beberapa pegawai tinggi Vietnam, kedudukan Politbiro adalah berdasarkan jumlah undian kelulusan yang diberikan oleh Jawatankuasa Pusat. Lê Hồng Anh, Menteri Keselamatan Awam, telah menduduki tempat kedua dalam Politburo ke-10 kerana beliau menerima bilangan undi kelulusan kedua tertinggi. Contoh lain ialah Tô Huy Rứa dalam Biro Politik ke-10, beliau berada di kedudukan terbawah kerana menerima bilangan undi kelulusan terendah. Sistem ini telah dilaksanakan pada plenum pertama Jawatankuasa Pusat ke-10.[17] Sebelum ini, Kongres Parti Ke-10 berfungsi sebagai urutan keutamaan rasmi, tetapi tidak lagi (namun, terdapat beberapa yang tidak bersetuju dengan pandangan ini).[16]
- ^ Beliau berada di kedudukan pertama sehingga Revolusi Ogos 1945 yang diketuai oleh Hồ Chí Minh.
- ^ Tidak rasmi.
- ^ Beliau menduduki tempat kedua sehingga kematian Hồ Chí Minh pada 2 September 1969.[18]
- ^ Beliau disahkan meninggal dunia pada 7 Ogos 2020
- ^ Beliau kini merupakan satu-satunya bekas setiausaha agung yang masih hidup.
Rujukan sunting
- ^ Porter 1993.
- ^ Dodd, Lewis & Emmons 2003.
- ^ a b Brocheux 2007.
- ^ a b Quinn-Judge 2002.
- ^ Currey 2005.
- ^ Thai 1985.
- ^ Ooi 2004.
- ^ Woods 2002.
- ^ Corfield 2008.
- ^ Mason & Mason 1997.
- ^ "March of the poor and friendless (Vietnamese Communist Party holds its 7th Congress)". The Economist. 29 Jun 1991.
- ^ Largo 2002.
- ^ a b Abuza 2001.
- ^ "Modernising leader for Vietnam". BBC World News. BBC Online. 22 April 2001. Dicapai pada 14 Oktober 2021.
- ^ "Party Congress announces CPVCC Politburo members". Government of the Socialist Republic of Vietnam. 19 Januari 2011. Dicapai pada 23 April 2012.
- ^ a b Van & Cooper 1983, m/s. 69.
- ^ Koh 2008, m/s. 666.
- ^ Brocheux 2007, m/s. 174.
Bibliografi sunting
| Wikimedia Commons mempunyai media berkaitan Setiausaha Agung Parti Komunis Vietnam |
- Abuza, Zachary (2001). The Lessons of Le Kha Phieu: Changing Rules in Vietnamese politics. Vietnamese Professionals of America. The Catholic University of America.
- Brocheux, Pierre (2007). Ho Chi Minh: a Biography. Cambridge University Press. ISBN 9780521850629.
- Corfield, Justin (2008). The History of Vietnam. ABC-CLIO. ISBN 9780313341946.
- Currey, Cecil (2005). Victory At Any Cost: The Genius of Vietnam's Gen. Vo Nguyen Giap. Potomac Books. ISBN 9781612340104.* Dodd, Jan; Lewis, Mark; Emmons, Ron (2003). Rough Guide to Vietnam. Rough Guides. ISBN 9781843530954.
- Koh, David (July–August 2008). "Leadership Changes at the 10th Congress of the Vietnamese Communist Party". Asian Survey. University of California Press. 48 (4): 650–672. doi:10.1525/as.2008.48.4.650. JSTOR 10.1525/as.2008.48.4.650.
- Largo, V. (2002). Vietnam: Current Issues and Historical Background. Nova Publishers. ISBN 9781590333686.
- Mason, Michael G.; Mason, Mike (1997). Development and Disorder: A History of the Third World Since 1945. University Press of New England. ISBN 9780874518290.
- Ooi, Keat Gin (2004). Southeast Asia: a Historical Encyclopedia, from Angkor Wat to East Timor. 2. ABC-CLIO. ISBN 9781576077702.
- Porter, Gareth (1993). Vietnam: The Politics of Bureaucratic Socialism. Cornell University Press. ISBN 9780801421686.
- Quinn-Judge, Sophie (2002). Ho Chi Minh: The Missing Years, 1919–1941. University of California Press. ISBN 9780520235335.
- Van, Canh Nguyen; Cooper, Earle (1983). Vietnam under Communism, 1975–1982. Hoover Press. ISBN 9780817978518.
- Woods, L. Shelton (2002). Vietnam: a Global Studies Handbook. ABC-CLIO. ISBN 9781576074169.
- Thai, Quang Trung (2002). Collective Leadership and Factionalism: an Essay on Ho Chi Minh's Legacy. Institut Pengajian Asia Tenggara. ISBN 9789971988012.