Wikipedia

Terang Boelan

Bagi lagu, lihat Terang Bulan.

Terang Boelan ([təˈraŋ buˈlan]; EYD: Terang Bulan) adalah sebuah filem 1937 [a] dari Hindia Timur Belanda (kini Indonesia). Ditulis oleh Saeroen, yang diarahkan oleh Albert Balink, dan dibintangi Rd Mochtar, Roekiah dan Eddie T. Effendi, Terang Boelan berkisarkan tentang dua kekasih yang lari dengan kekasih selepas hampir dipaksa untuk berkahwin dengan seorang penyeludup candu. Filem ini telah dirakamkan di Hindia dan Singapura, dan sebahagiannya diilhamkan oleh filem Hollywood 1936, The Jungle Princess. Ia bertujuan untuk penonton asli dan termasuk muzik keroncong, yang popular pada masa itu, dan beberapa pelakon dari kerja Balink sebelumnya Pareh (1936).

Terang Boelan
Poster hitam dan putih
Poster teater, Batavia
PengarahAlbert Balink
Lakon layarSaeroen
Dibintangi
Sinematografi
Muzik olehIsmail Marzuki
Syarikat
penerbitan
Algemeen Nederlandsch Indisch Filmsyndicaat
Tarikh tayangan
  • 8 Disember 1937 (1937-12-08)
NegaraHindia Timur Belanda
(kini Indonesia)
BahasaMelayu Indonesia

Terang Boelan merupakan satu kejayaan komersial di kedua-dua Hindia dan di luar negara, pendapatan 200,000 Dolar Selat dalam British Malaya. Kejayaan ini menghidupkan semula industri filem tempatan yang goyah dan filem-filem yang diilhamkan bertujuan untuk penonton Melayu di Tanah Melayu, mewujudkan formula lagu, pemandangan yang indah dan romantik yang diikuti selama beberapa dekad selepas itu. Sejarawan filem Indonesia, Misbach Yusa Biran menyifatkannya sebagai satu titik perubahan dalam sejarah pawagam Indonesia untuk kesan sebagai pemangkin kepada pertumbuhan industri. Seperti banyak filem-filem Indonesia sepanjang zaman, Terang Boelan telah hilang sejak sekurang-kurangnya 1970-an.

Plot sunting

Rohaya (Roekiah) mesti berpisah daripada kekasihnya, Kasim (Rd Mochtar), supaya dia boleh berkahwin dengan seseorang pilihan ayahnya, yang keji tetapi kaya Musa (Eddie T. Effendi). Pada malam sebelum perkahwinan, Kasim memainkan lagu "Terang Boelan" untuk Rohaya, dan mereka bersetuju untuk lari dengan kekasih. Pada hari berikutnya, Rohaya dan Kasim melarikan diri dari Pulau Sawoba ke Melaka, di mana Kasim memulakan kerja dan Rohaya bekerja sebagai suri rumah. Mereka mendapati bahawa kawan lama Kasim, Dullah (Kartolo), telah menetap di Melaka untuk beberapa ketika.

Kehidupan mereka bersama-sama terganggu apabila Musa yang diturunkan untuk menjadi seorang peniaga candu, mendapati mereka. Walaupun Kasim jauh di tempat kerja, bapa Rohaya (Muhin) datang dan mengambil kembali beliau untuk Sawoba. Kasim, telah menemui perbuatan Musa, juga kembali ke Sawoba dan perhimpunan penduduk kampung untuk pasukannya dengan memberitahu mereka urusan candu Musa. Dia dan Musa mula berjuang. Apabila didapati Kasim mungkin kehilangan, dia diselamatkan oleh Dullah, yang telah mengikuti dia kembali ke Sawoba. Penduduk kampung dan bapa Rohaya bersetuju bahawa Kasim dan Rohaya harus bersama-sama, kerana mereka benar-benar bercinta.[b]

Latar belakang sunting

Sepanjang 1934 dan awal tahun 1935, semua filem yang dikeluarkan Hindia Belanda telah dibuat oleh pengarah Cina Indonesia yang berpendidikan tinggi di Amerika The Teng Chun.[1] Filem popular berbajet rendah beliau telah terutamanya yang diilhamkan oleh mitologi atau seni mempertahankan diri Cina, dan walaupun bertujuan etnik Cina terbukti popular di kalangan penonton orang asli kerana urutan lakonan mereka.[2] Penguasaan Teng Chun adalah kesan daripada Kemelesetan Besar dan trend pasaran. Kemelesetan Besar telah membawa kepada kerajaan Hindia Belanda mengumpul cukai yang lebih tinggi dan pawagam menjual tiket pada harga yang lebih rendah, memastikan bahawa terdapat margin keuntungan yang sangat rendah untuk filem tempatan. Akibatnya, panggung wayang di tanah jajahan terutamanya menyiarkan penerbitan Hollywood, manakala industri domestik reput. [3] The Teng Chun dapat meneruskan kerja-kerja hanya kerana filem-filem beliau sering dimainkan untuk teater penuh.[2]

Dalam usaha untuk menunjukkan bahawa keluaran tempatan, filem baik dibuat boleh menguntungkan, wartawan Belanda Albert Balink, yang tidak mempunyai pengalaman filem formal,[4] menghasilkan Pareh (Beras) pada tahun 1935 dengan kerjasama saudara etnik Cina Wong (Otniel dan Yosua), dan filem dokumentari Belanda Mannus Franken.[5] Kos filem ini 20 kali lebih banyak sebagai purata penerbitan tempatan, [6] sebahagiannya kerana kesempurnaan Balink ini, dan akhirnya gagal. Penulis dan pengkritik budaya Indonesia Armijn Pane menulis bahawa Pareh telah dipersembahkan dengan baik dengan penonton asli kerana ia dilihat sebagai melihat mereka melalui mata Eropah.[6] Pareh membankrapkan penerbitannya,[6] dan membolehkan The Teng Chun untuk menguasai industri - walaupun dengan cerita-cerita tradisional kurang - untuk dua tahun lagi.[1]

Penerbitan sunting

 
Salah seorang Wong bersaudara, sekitar 1947; kolaborasi Wong bersama Balink dalam Terang Boelan merupakan yang kedua selepas Pareh.

Menjelang akhir 1936 Balink telah mendapat sokongan kewangan dari beberapa syarikat tempatan dan asing dengan siapa dia, yang Wong dan Franken membuka Dutch Indies Film Syndicate (Algemeen Nederlandsch Indisch Filmsyndicaat, atau ANIF) di Batavia (kini Jakarta). Walaupun penubuhan baru ini memberi tumpuan terutamanya kepada filem berita dan dokumentari, pada 1 Januari 1937 Anif mengumumkan bahawa ia akan menghasilkan beberapa filem, satu daripadanya adalah Terang Boelan.[7]

Kisah untuk Terang Boelan ditulis oleh Saeroen, seorang wartawan dengan akhbar Pemandangan yang mempunyai hubungan rapat dengan orang teater, tidak lama selepas pengeluuaran kenderaan domestik Amerika yang dihasilkan Dorothy Lamour The Jungle Princess (1936), sebagai inspirasi.[7] Sejarawan filem Indonesia Misbach Yusa Biran menulis bahawa ini memberikan Terang Boelan persamaan gaya dan tema kepada filem itu sebelum ini.[8] Pengkritik filem Indonesia Salim Said juga mengiktiraf persamaan itu, menggambarkan Terang Boelan sebagai mencerminkan "puteri hutan" kerja-kerja yang paling popular pada masa itu. [9] Saeroen menamakan pulau rekaan di mana Terang Boelan mengambil tempat "Sawoba" selepas anak-anak kapal: Saeroen, Wong, dan Balink.[10]

Produksi telah bermula pada Februari 1937, di bawah arahan Balink dan dengan Wong sebagai sinematografi, hanya akan diganggu oleh perpindahan pejabat Anif ini. Penggambaran telah bermula pada Mei tahun itu.[11] Sumber konflik sama ada Franken terlibat: Biran menulis bahawa Franken telah meninggalkan yang dokumentari studio bertanggungjawab,[12] manakala ulama filem Amerika Karl G. Heider merekodkan Franken sebagai mengarahkan secara bersama filem. [13] Berbeza dengan The Teng Chun, yang memberi tujuan kepada filem-filem beliau di khalayak yang lebih rendah kelas, Balink memberi tujuan kepada filemnya kepada orang asli berpendidikan Indonesia, cuba untuk menunjukkan kepada mereka bukan dari perspektif Eropah tetapi kerana mereka melihat diri mereka.[14] Menurut Said, ini timbul sebagai reaksi kepada kegagalan Pareh dan menyebabkan pendekatan yang kurang etnologi.[15] Terang Boelan dirakamkan dalam hitam dan putih menggunakan filem nitrat sangat mudah terbakar di Cilincing di Batavia, Pantai Merak di Banten, dan Tanjong Katong di Singapura.[16] Penggunaan filem nitrat boleh menjadi faktor dalam penurunan kemudian filem itu.[17]

Barisan pelakon Terang Boelan sebahagian besarnya terdiri daripada pelakon yang telah muncul dalam Pareh. Ini termasuk pelakon utama, Rd Mochtar, dan beberapa pemain kecil, termasuk Eddie T. Effendi dan Soekarsih. Pelakon lain, termasuk wanita terkemuka Roekiah dan suaminya Kartolo, telah diambil daripada rombongan teater tradisional Toneel; ini mungkin telah menjadi sebahagian daripada usaha untuk menarik teater. Filem, yang termasuk lagu "Terang Boelan" dan "Boenga Mawar", yang menghendaki pelakon yang menyanyi muzik keroncong (muzik tradisional dengan pengaruh Portugis); kerana suara Mochtar adalah sakit-sesuai untuk tugas itu, pemuzik Ismail Marzuki - yang juga mencipta skor filem itu - menyanyi manakala bibir Mochtar disegerakkan.[7]

Keluaran dan sambutan sunting

Terang Boelan ditayangkan pada 8 Disember 1937 di Panggung Rex di Batavia, ibu negara Hindia Timur Belanda; yang dimainkannya dengan teater yang hampir penuh.[18] Juga dipasarkan di bawah tajuk Belanda Het Eilan der Droomen, filem itu telah diiklankan sebagai menunjukkan bahawa Hindia secantik Hawaii, sebuah pulau yang popular dalam filem-filem Hollywood. Poster juga menekankan penggunaan dialog bahasa Indonesia.[19] William van der Heide, pensyarah pengajian filem di Universiti Newcastle di Australia, menyatakan bahawa filem itu meneruskan trend "Indonesianisasi", atau permohonan pemahaman suatu negara (Indonesia) kepada konsep yang dipinjam; untuk proses keorangaslian Terang Boelan ini melibatkan kemasukan "tetapan tempatan eksotik" dan muzik keroncong. apa-apa penyesuaian filem asing telah timbul beberapa tahun yang lalu dan berterusan lama selepas keluaran Terang Boelan ini.[20]

Filem ini merupakan satu kejayaan komersil, kedua-dua di Hindia dan berdekatan British Malaya. penonton asli memenuhi panggung wayang, kebanyakan mereka orang kelas pekerja, termasuk peminat asli Toneel dan keroncong yang jarang menonton filem.[7] Selepas dilesenkan oleh RKO Radio Pictures, filem itu ditayangkan di British Malaya, di mana ia telah diiklankan sebagai "muzik Melayu yang pertama dan terbaik" dan memperoleh 200,000 Dolar Selat (ketika itu bersamaan dengan AS $ 114,470 [21]) dalam tempoh dua bulan.[7] Terang Boelan terbukti penerbitan yang paling berjaya di kawasan tersebut sehingga Krisis pada tahun 1953, yang dikeluarkan selepas Belanda mengiktiraf kemerdekaan Indonesia pada tahun 1949.[22]

Di sebalik kejayaan itu, Anif tidak senang hati dengan filem dan menghentikan penerbitan bukan dokumentari yang lain; salah satu jurukamera studio, seorang lelaki Indo bernama J.J.W. Steffens,[c] mencadangkan bahawa pengurusan Anif ini pilihan karya bukan fiksyen sebagai medium yang lebih intelektual. Kecewa dengan reaksi syarikat, Balink meninggalkan Hindia dan berhijrah ke Amerika Syarikat pada Mac 1938.[23] Pelakon Terang Boelan ini meninggalkan Anif tidak lama selepas itu dan, selepas secara ringkas berdekatan Malaya, menyertai Tan Film.[7] Mereka membuat filem pertama mereka untuk Tan, Fatima, pada tahun 1938. Mochtar, yang tidak lama lagi berkahwin pelakon Terang Boelan Soekarsih, terus dilemparkan sebagai kekasih Roekiah ini; kedua-dua adalah beberapa skrin popular sehingga Mochtar meninggalkan Tan pada tahun 1940 berhubung pertikaian gaji.[24]

Legasi sunting

 
Roekiah dan Rd Mochtar (gambar dalam Siti Akbari) terus berlakon sebagai pasangan kekasih sehingga 1940.

Kejayaan Terang Boelan membawa kepada peningkatan dalam pengeluaran filem di tanah jajahan, banyak filem-filem mengikuti formula yang sama, termasuk lagu-lagu, pemandangan yang indah dan romantik. [7] Sebelum Terang Boelan, studio tempatan telah umumnya tidak berjaya dalam mencari formula yang popular dengan penonton,[25] tetapi kejayaan tiga kali ganda daripada Terang Boelan, Fatima, dan Alang-Alang (1939) menghidupkan semula industri.[26] Empat syarikat produksi baru telah ditubuhkan pada tahun 1940,[27] dan pelakon-pelakon sebelum ini melekat pada kumpulan-kumpulan teater memasuki industri filem itu, yang telah mencapai penonton baru.[28] Kebanyakan filem keluaran tempatan yang dikeluarkan di Hindia telah dibuat antara tahun 1939 dan pendudukan Jepun pada tahun 1942.[29] Sementara itu, di Tanah Melayu, adik-beradik Run Run Shaw dan Runme Shaw, lukisan inspirasi daripada Terang Boelan dan kejayaan Alang-Alang dengan penonton Melayu, yang menubuhkan Malay Film Productions di Singapura, di mana ia menjadi salah satu daripada syarikat penerbitan lebih berjaya.[30]

Heider mempertimbangkan Terang Boelan salah satu daripada dua karya sinematik yang paling penting dari Hindia Belanda pada 1930-an; filem awal Balink, Pareh adalah lain. Beliau menyatakan bahawa Terang Boelan "menetapkan nada untuk pawagam popular Indonesia", nada yang kekal dominan sehingga 1990-an.[13] Biran menganggap filem satu titik perubahan dalam sejarah pawagam Indonesia, menunjukkan kemungkinan sederhana dan berkhidmat sebagai pemangkin untuk perkembangan lanjut.[10] Said bersetuju, menggambarkan filem itu sebagai peristiwa penting dalam sejarah Indonesia kerana formula yang meluas ia diperkenalkan.[15] Penggunaan berulang formula Terang Boelan telah dikritik. Pengarah Teguh Karya, misalnya, mengecam filem yang menggunakannya tanpa membina di atasnya, meninggalkan formula "yang belum dibangunkan dan statik".[31]

Terang Boelan dianggap hilang,[32] seperti kebanyakan produksi tempatan dari era.[d] Pengarah dan sejarawan filem Filipina Nick Deocampo berkata penerbitan dibuat dengan filem nitrat - seperti Terang Boelan - dibakar dengan mudah dan dengan itu mudah hilang, tetapi mencadangkan bahawa salinan filem itu mungkin terselamat sehingga 1970-an.[17] Dalam penerbitan 1991 Said, Heider, dan penterjemah Amerika John H. McGlynn melahirkan harapan bahawa satu salinan filem itu mungkin terletak di sekeliling di loteng atau almari seseorang di Indonesia atau Belanda.[32]

Lihat juga sunting

Catatan penjelasan sunting

  1. ^ Sesetengah sumber, seperti Anwar (2004, p. 84), memberikan tahun keluaran filem, iaitu 1938.
  2. ^ Ringkasan plot diperoleh dari Said (1982, pp. 24–26) dan Biran (2009, pp. 169–170).
  3. ^ Biran tidak menunjukkan namanya.
  4. ^ Heider (1991, p. 14) menulis bahawa semua filem Indonesia dari sebelum tahun 1950 adalah yang hilang. Bagaimanapun, Katalog Film Indonesia yang diasaskan oleh JB Kristanto merekodkan beberapa filem yang terselamat di arkib Sinematek Indonesia, dan Biran (2009, p. 351) menulis bahawa beberapa filem propaganda Jepun terselamat di Perkhidmatan Maklumat Kerajaan Belanda.

Nota kaki sunting

  1. ^ a b Biran 2009, m/s. 380–382.
  2. ^ a b Biran 2009, m/s. 147–150.
  3. ^ Biran 2009, m/s. 145.
  4. ^ Biran 2009, m/s. 155, 159.
  5. ^ a b c Biran 2009, m/s. 160–162.
  6. ^ a b c d e f g [[#CITEREF|]].
  7. ^ Biran 2009, m/s. 170.
  8. ^ Said 1982, m/s. 11.
  9. ^ a b Biran 2009, m/s. 169.
  10. ^ Filmindonesia.or.id, Kredit Lengkap; De Indische Courant 1937, Maleische Muzikale Film; De Indische Courant 1937, Een Film in Wording
  11. ^ Biran 2009, m/s. 165–168.
  12. ^ a b Heider 1991, m/s. 15–16.
  13. ^ Biran 2009, m/s. 146.
  14. ^ a b Said 1982, m/s. 23–24.
  15. ^ Esha et al. 2005, halaman 32; Filmindonesia.or.id, Terang Boelan
  16. ^ a b Deocampo 2006, m/s. 1917–1919.
  17. ^ Bataviaasch Nieuwsblad 1937, Terang Boelan.
  18. ^ Filmindonesia.or.id, Terang Boelan.
  19. ^ van der Heide 2002, m/s. 128.
  20. ^ New York Times 1938, Foreign Exchange.
  21. ^ Anwar 2004, m/s. 84.
  22. ^ Biran 2009, halaman 172–173; Bataviaasch Nieuwsblad 1938, Albert Balink
  23. ^ Filmindonesia.or.id, Terang Boelan; Biran 2009, halaman 214; Filmindonesia.or.id, Pareh
  24. ^ Biran 2009, m/s. 87.
  25. ^ Biran 2009, m/s. 182.
  26. ^ Biran 2009, m/s. 205.
  27. ^ Said 1982, m/s. 27.
  28. ^ Biran 2009, m/s. 383–385.
  29. ^ Khoo 2006, m/s. 90.
  30. ^ Heider 1991, m/s. 6, 16.
  31. ^ a b Said, McGlynn & Heider 1991, m/s. 31.

Sumber petikan sunting

  • "Albert Balink". Bataviaasch Nieuwsblad. Batavia: Kolff & Co. 14 March 1938. m/s. 3. Dicapai pada 22 January 2013.[pautan mati kekal]
  • "Albert Balink". Encyclopedia of Jakarta. Jakarta City Government. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-07-24. Dicapai pada 24 July 2012.
  • Anwar, Rosihan (2004). Sejarah Kecil "petite histoire" Indonesia. Jakarta: Kompas. ISBN 978-979-709-428-7.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Barnard, Timothy P. (February 2010). "Film Melayu: Nationalism, Modernity and Film in a pre-World War Two Malay Magazine". Journal of Southeast Asian Studies. Singapore: McGraw-Hill Far Eastern Publishers. 41 (1): 47–70. doi:10.1017/S0022463409990257. ISSN 0022-4634.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Biran, Misbach Yusa (2009). Sejarah Film 1900–1950: Bikin Film di Jawa. Jakarta: Komunitas Bamboo working with the Jakarta Art Council. ISBN 978-979-3731-58-2.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Deocampo, Nick, penyunting (2006). Lost Films of Asia. Manila: Anvil. ISBN 978-971-27-1861-8.CS1 maint: ref=harv (link)
  • "Een Film in Wording: Interessante avondopnamen". De Indische Courant. Surabaya. 3 June 1937. m/s. 6. Dicapai pada 22 January 2013.[pautan mati kekal]
  • Esha, Teguh; Alhaziri, Wasmi; Fauzi, Muhammad; Donald W., Sabu; Sigarlaki, Erwin R. (2005). Ismail Marzuki: Musik, Tanah Air, dan Cinta. Yogyakarta: LP3ES. ISBN 978-979-3330-36-5.CS1 maint: ref=harv (link)
  • "Foreign Exchange". The New York Times. New York. 8 June 1938. Dicapai pada 24 November 2012.
  • van der Heide, William (2002). Malaysian Cinema, Asian Film: Border Crossings and National Cultures. Amsterdam: Amsterdam University Press. ISBN 978-90-5356-580-3.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Heider, Karl G (1991). Indonesian Cinema: National Culture on Screen. Honolulu: University of Hawaii Press. ISBN 978-0-8248-1367-3.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Khoo, Gaik Cheng (2006). Reclaiming Adat: Contemporary Malaysian Film and Literature. Vancouver: University of British Columbia Press. ISBN 978-0-7748-1172-9.CS1 maint: ref=harv (link)
  • "Kredit Lengkap". Filmindonesia.or.id. Konfidan Foundation. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-08-12. Dicapai pada 12 August 2012.
  • "Maleische Muzikale Film 'Terang Boelan'". De Indische Courant. Surabaya. 19 April 1937. m/s. 6. Dicapai pada 22 January 2013.[pautan mati kekal]
  • "Pareh". filmindonesia.or.id. Jakarta: Konfidan Foundation. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-07-23. Dicapai pada 23 July 2012.
  • Said, Salim (1982). Profil Dunia Film Indonesia. Jakarta: Grafiti Pers. OCLC 9507803.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Said, Salim; McGlynn, John H.; Heider, Karl G (1991). Cinema of Indonesia: Eleven Indonesian Films, Notes & Synopses. New York: Festival of Indonesia Foundation. ISBN 978-1-879578-00-5.CS1 maint: ref=harv (link)
  • "Terang Boelan". Bataviaasch Nieuwsblad. Batavia: Kolff & Co. 9 December 1937. m/s. 3. Dicapai pada 22 January 2013.[pautan mati kekal]
  • "Terang Boelan". filmindonesia.or.id. Jakarta: Konfidan Foundation. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-07-24. Dicapai pada 24 July 2012.

Pautan luar sunting

Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Terang_Boelan&oldid=5870801"