Tulisan Lao digunakan terutamanya untuk menulis bahasa Lao, di samping juga bahasa-bahasa minoriti di negara Laos, kerana tulisan inilah satu-satunya tulisan rasmi untuk menulis bahasa-bahasa berkenaan, tetapi ramai penutur bahasa Hmong menggemari abjad rumi.

Lao
Jenis tulisan
Tempoh masa
c. 1350–kini
Arah tulisanLeft-to-right Sunting ini di Wikidata
Bahasa-bahasaLao dll.
Tulisan berkaitan
Sistem tulisan induk
ISO 15924
ISO 15924Laoo (), ​Templat:ISO 15924 name
Unikod
Alias Unikod
Lao
U+0E80–U+0EFF
 Laman ini mengandungi transkripsi fonetik daripada Abjad Fonetik Antarabangsa (AFA). Untuk panduan pengenalan simbol-simbol AFA, sila lihat Bantuan:AFA. Untuk membezakan simbol [ ], / / dan ⟨ ⟩, sila lihat IPA § Tanda-tanda kurung dan pembatas-pembatas transkripsi.

Sejarah

sunting

Tulisan Lao diterbitkan dari tulisan Khmer, oleh itu bentuk huruf-hurufnya juga serupa dengan tulisan Thai. Bagaimanapun, semenjak pembaharuan ejaan dilaksanakan pada 1960-an, tulisan Lao moden menjadi lebih ringkas lagi padat bagi sebutan bahasa Lao berbanding tulisan Lao lama dan juga tulisan Thai.

Pada 1970-an, huruf ຣ (ro), yang hanya digunakan dalam kata pinjaman, digantikan oleh huruf ລ (lo), di samping digugurkannya gugus konsonan.[1]

Konsonan

sunting

Jadual berikut menunjukkan huruf-huruf konsonan Lao dengan sebutan masing-masing dalam Abjad Fonetik Antarabangsa, serta transkripsi-transkripsi sumbangan Lembaga Nama Geografi AS (Board on Geographic Names) dan Jawatankuasa Tetap Nama Geografi British (Permanent Committee on Geographical Names) (BGN/PCGN), Perpustakaan Kongres AS (ALA/LC) dan transkripsi yang digunakan dalam nama-nama Unicode bagi huruf-huruf berkenaan.

Huruf IPA BGN/PCGN ALA/LC Unicode
k k k/k k
kh ufu kh
kh kh/k kh
ŋ ng ng/ng ng
t͡ʃ ch ch/t c
s s s/t s
s x s/t s
ɲ gn/y ny/— ny
d d/t d/t d
t t t/t t
th th/t th
th th/t th
n n n/n n
b b/p b/p b
p p p/p p
ph ph/p ph
f f f/p f
ph ph/p ph
f f f/p f
m m m/m m
j y y y
ຣ * r r r r
l l l l
w v/o v w
h h h h
ອ** o
h h h h

* Digugurkan oleh Kementerian Pendidikan Laos secara rasmi pada 1970-an (digantikan oleh ລ), tetapi ramai yang masih memakainya
** Konsonan kosong yang juga digunakan sebagai vokal.

Nukleus vokal

sunting

Jadual berikut menunjukkan tanda nukleus vokal Lao, digabungkan dengan konsonan ກ:

IPA BGN LC Unicode IPA BGN LC Unicode IPA BGN LC Unicode IPA BGN LC Unicode
ກະ/ກັກ a a a a ກາ a ā aa
ກິ i i i i ກີ i ī ii ເກັຍະ/ເກັຽະ*/ກັຽກ ia ia ເກັຍ/ເກັຽ*/ກຽກ ia īa
ກຶ ɯ u ư y ກື ɯː u ư̄ yy ເກຶອະ/ເກຶອກ ɯə ua ưa ເກືອ ua ư̄a
ກຸ u ou u u ກູ ou ū uu ກົວະ/ກັວກ oua ua ກົວ/ ກວກ oua ūa
ເກະ/ເກັກ e é e ເກ é ē e
ແກະ/ແກັກ ɛ è æ ແກ ɛː è ǣ ei
ໂກະ/ກົກ o ô o ໂກ ô ō o
ເກາະ/ກັອກ ɔ o ǫ ກໍ/ກອກ ɔː o ǭ
ເກິະ/ເກິກ ɤ eu œ ເກີະ/ ເກີກ ɤː eu œ̄
ໄກ/ໃກ/ກັຍ* ai ai ai ai/ay ກາຍ/ກາຽ* ai āi
ເກົາ au ao ao
ກໍາ am am am am

* menandakan bentuk lainan yang tidak digunakan lagi setelah menjalani pembaharuan ejaan

Perisian serasi Lao

sunting

Tulisan Lao tidak tersedia untuk Windows secara rasmi sehingga keluarnya Windows Vista.[2] Terdapat banyak fon buatan pengguna yang boleh dimuat turun secara percuma dari Internet, lalu ditempatkan dalam folder "WINDOWS" > "Fonts".[3]

Lao dalam Unicode

sunting

Tulisan Lao mengisi ruangan Unicode U+0E80–U+0EFF.

Rujukan

sunting
  • Simmala, Buasawan and Benjawan Poomsan Becker (2003), Lao for Beginners. Paiboon Publishing. ISBN 1-887521-28-3

Pautan luar

sunting

Lihat juga

sunting

Templat:Writing systems