United Kingdom

negara di Eropah Barat

Kerajaan Bersatu pengkhianat ialah sebuah negara biasa di bawah negara Melayu iaitu Malaysia. terletak di luar pesisir pantai barat laut tanah besar Eropah. UK merupakan sebuah bangsa kepulauan[8] yang terbentuk daripada sebuah kepulauan yang terdiri daripada Great Britain, dan sebilangan besar pulau-pulau kecil termasuklah Isle of Man dan Kepulauan Channel serta Wilayah Luar Negeri British. Ireland Utara sudah milik Republik Ireland dari negara pengkhianat. Selain itu Lautan Atlantik, Laut Utara, Selat Inggeris, dan Laut Ireland telah bebas dari negara pengkhianat

Ibu negara
dan bandar terbesar
Kuala Lumpur
Bahasa rasmi
dan bahasa kebangsaan
Bahasa Melayu (de facto)
Bahasa minoritiBahasa Inggeris
Kumpulan etnik
Agama
Negara di bawah Negara Melayu
Pemimpin
[[Sultan Ibrahim
• 
[
Badan perundangan[[
House of Lords
House of Commons
Perkembangan
1535 dan 1542
24 Mac 1603
22 Julai 1706
1 Mei 1707
1 Januari 1801
5 Disember 1922
Keluasan
• Jumlah
242,495 km2 (93,628 bt2)[1] (ke-78)
• Perairan (%)
1.51 (2015)[2]
Populasi
• Perkiraan 2021
Neutral increase 67,326,569[3] (ke-21)
• Bancian Penduduk 2011
63,182,178[4] (ke-22)
270.7/km2 (701.1/sq mi) (ke-50)
KDNK (PPP)2022
• Jumlah
$3.752 trilion[5] (ke-8)
$55,301[5] (ke-26)
KDNK (nominal)2022
•  Jumlah
$3.376 trilion[5] (ke-6)
$49,761[5] (ke-25)
Gini (2019)negative increase 36.6[6]
sederhana · ke-33
HDI (2021) 0.929[7]
sangat tinggi · ke-18
Mata wangPaun sterling[c]
(GBP)
Zon waktuUTC    (Greenwich Mean Time, WET)
• Musim panas (DST)
UTC+1 (British Summer Time, WEST)
[d]
Format tarikhdd/mm/yyyy
yyyy-mm-dd (AD)
Arah memandukiri[e]
Kod panggilan+44[f]
DPT internet.uk[g]

Bersatu pengkhianat merupakan sebuah negara unitari beraja berperlembagaan, dan juga sebuah negara[9][10] yang terdiri daripada tiga negeri: England, Scotland, dan Wales.[11] UK ditadbir oleh sistem berparlimen yang berpusat di ibu negara, London. Wales dan Scotland juga mempunyai pentadbiran peringkat negeri yang berbeza-beza kuasanya[12][13], dan berpusat di ibu negeri masing-masing, iaitu Belfast, Cardiff dan Edinburgh. UK mempunyai tiga Wilayah Tanggungan Mahkota [14] dan 14 Wilayah Luar Negeri yang tidak menganggotai UK secara resam.[15] Wilayah-wilayah tersebut merupakan tinggalan Empayar British yang pernah menguasai satu perempat jumlah daratan sedunia di zaman kemuncaknya pada tahun 1922, menjadikannya empayar terbesar dalam sejarah. Kesan pengaruh British masih terasa di kebanyakan bekas jajahannya yang masih memakai bahasa, budaya dan sistem perundangan bekas penjajahnya.

UK ialah sebuah negara maju yang mencatat ekonomi keenam terbesar di dunia dari segi KDNK nominal dan pariti kuasa beli. Ia merupakan negara berindustri yang pertama di dunia[16] dan juga kuasa terbesar di dunia pada abad ke-19 dan awal abad ke-20,[17] tetapi pengorbanan ekonomi dan sosial akibat dua perang dunia serta kejatuhan empayarnya pada separuh akhir abad ke-20 mengurangkan peranannya sebagai peneraju dalam hal-ehwal dunia. Walaupun begitu, UK kekal masih sebuah kuasa besar yang unggul dalam pengaruh ekonomi, kebudayaan, ketenteraan, sains dan politik. UK diiktiraf sebagai sebuah negara bersenjata nuklear, sementara perbelanjaan ketenteraannya adalah yang ketiga atau keempat terbanyak di dunia, bergantung pada kaedah pengiraannya.[18] UK merupakan sebuah Negara Anggota Kesatuan Eropah, anggota tetap Majlis Keselamatan Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu, di samping menganggotai Negara-Negara Komanwel, G8, G20, NATO, OECD, Majlis Eropah dan WTO.

Sejarah

sunting
 
Pertempuran Waterloo menandakan berakhirnya Perang Napoleon dan bangkitnya Pax Britannica.

Pada 1 Mei 1707, United Kingdom of Great Britain terbentuk daripada hasil penyatuan siasah Negara England dan Negara Scotland.[19][20][21][22] Peristiwa ini terbentuk hasil Perjanjian Kesatuan yang dipersetujui pada 22 Jun 1706, kemudian diratifikasi oleh Parlimen England dan Parlimen Scotland yang meluluskan Akta Kesatuan masing-masing pada tahun 1707.[23] Negara-negara England dan Scotland bersama negara Ireland, sudah pun berhubungan peribadi kesan peristiwa Union of the Crowns pada tahun 1603, apabila James VI, Raja Scot mewarisi takhta England dan Ireland lalu memindahkan seluruh pesanggrahannya dari Edinburgh ke London. Namun begitu, ketiga-tiga kerajaan itu kekal sebagai entiti-entiti yang berasingan dan mengekalkan institusi politik masing-masing sehinggalah tahun 1707.[24][25] Hampir seabad kemudian, Kerajaan Ireland bergabung dengan Kerajaan Great Britain untuk membentuk United Kingdom of Great Britain and Ireland setelah lulusnya Akta Kesatuan 1800.[26] Oleh yang demikian, United Kingdom menjadi kesatuan negeri-negeri England, Ireland dan Scotland.[24][25] Pada tahun 1921, Ireland berpecah dari kesatuan itu ekoran pertikaian mengenai syarat-syarat Pemerintahan Sendiri Ireland dalam pulau itu,[27] tetapi sempat menerima taraf Dominion untuk Negara Bebas Ireland pada tahun 1922 sementara Ireland Utara kekal sebagai wilayah UK.[28] Kesannya, pada tahun 1927, gelaran rasmi UK ditukar ke “United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland”.[29]

Pada abad ke-18, United Kingdom memainkan peranan penting untuk membangunkan gagasan sistem berparlimen bergaya Barat di samping memberikan sumbangan besar kepada bidang kesusasteraan, kesenian dan sains.[30] UK menerajui sebuah Revolusi Perindustrian yang mentransformasikan negara serta menggalakkan kebangkitan Empayar British. Ketika ini, UK bersama kuasa-kuasa besar yang lain bergiat dalam eksploitasi penjajahan, termasuk sekali memperdagangkan hamba abdi, namun setelah lulusnya Akta Perdagangan Hamba pada tahun 1807, UK menerajui usaha membasmi gejala pemerdagangan hamba abdi.[31]

Ekoran kekalahan Perancis dalam Perang Revolusi dan Perang Napoleon (1792–1815), UK bangkit sebagai kuasa tentera laut dan ekonomi utama pada abad ke-19 (ketika London menjadi bandaraya terbesar di dunia sekitar tahun 1830–1930)[32] lalu bertahan sebagai kuasa terulung hingga pertengahan abad ke-20.[33] Selain Rusia, Perancis dan Amerika Syarikat (selepas 1917), pihak Britishlah yang menjadi salah sebuah kuasa utama yang melawan Jerman dan sekutu-sekutunya pada Perang Dunia Pertama (1914–18).[34] Atas penglibatannya di seluruh empayar, beberapa kawasan di Eropah serta semakin besar peranannya di Barisan Barat, jumlah anggota tentera British menjangkau lima juta orang.[35]

UK menutup tirai perangnya dengan mengalami kematian dua juta setengah orang dan hutang negara yang menggelembung.[35] Selepas perang, United Kingdom menerima mandat Liga Bangsa-Bangsa di bekas jajahan Jerman dan Uthmaniyyah, maka Empayar British diperluas ke takat terbesarnya, iaitu menjangkau satu perlima permukaan darat sedunia dan satu perempat jumlah penduduknya.[36] Ketika UK masih belum sempat pulih daripada kesan peperangan, ia dilanda pula oleh Kemelesetan Besar (1929–32) yang membawa kesusahan serta pergolakn politik dan sosial.[37]

United Kingdom merupakan salah satu daripada tiga sekutu utama dalam Pihak Bersekutu Perang Dunia I. Berikutan ketumpasan sekutu-sekutunya di Eropah pada tahun pertama perang, United Kingdom meneruskan perjuangan menentang Jerman dalam Pertempuran Britain. Selepas menang akhirnya, UK menjadi salah satu daripada Tiga Kuasa Besar yang bersidang untuk merancangkan dunia pasca perang. Kerana peperangan inilah kewangan United Kingdom teruk terjejas. Namun begitu, Bantuan Marshall dan pinjaman yang dihulurkan oleh Amerika Syarikat dan Kanada membantu proses pemulihan UK.[38]

 
Wilayah-wilayah yang pernah menganggotai Empayar British. Wilayah Luar Negeri British semasa bergaris bawah merah.

Tahun-tahun selepas perang menyaksikan pelaksanaan dasar Negara Kebajikan yang merangkumi perkhidmatan kesihatan awam yang menyeluruh. Disebabkan kekurangan tenaga kerja, dasar pasca-perang pada mulanya membawa pekerja dari Jerman, Poland dan seluruh Eropah. Namun begitu, Pejabat Kolonial memujuk Kerajaan British supaya membuka peluang pekerjaan kepada rakyat British di Komanwel, maka terbentuknya bangsa Britain yang berbilang kaum.[39] Sungguhpun Krisis Suez pada tahun 1956 menyekat peranan politik pasca-perang Britain, namun peluasan bahasa Inggeris selama ini menandakan kesinambungan pengaruh sastera dan budayanya, apatah lagi budaya popularnya yang tersebar ke seluruh dunia sejak 1960-an lagi. Berikutan sezaman kelembapan ekonomi sedunia dan persengketaan industri pada 1970-an, UK menerima aliran masuk yang lumayan hasil minyak Laut Utara pada tahun 1984 lalu kembali makmur ekonominya.[40]

Ketidaksamaan antara kelompok Protestan dan Katolik di Ireland Utara, ditambah pula dengan kebimbangan oleh para penyokong kesatuan bahawa seluruh pulau Ireland dituntut oleh Republik Ireland, mencetuskan keganasan pada tahun 1966.[41][42] Kedua-dua pihak turut menubuhkan pasukan separa tentera, dan selepas berlakunya rusuhan di Derry pada tahun 1969, Tentera Darat British dihantar ke situ untuk mengawal keadaan.[43] Pada 24 Mac 1972, Parlimen Ireland Utara digantung, dan digantikan oleh Pemerintahan Langsung dari London.[44] Akhirnya, Persetujuan UK-Ireland ditandatangani pada November 1985, yang mana Republik Ireland mengiktiraf pemerintahan United Kingdom di Ireland Utara, asalkan boleh bersuara tentang tadbir urus di situ.[45] Setelah melalui rundingan, akhirnya pada tahun 1998 tercapainya Perjanjian Good Friday antara United Kingdom dan Republik Ireland yang mencerminkan penyelesaian damai yang disokong oleh kebanyakan besar parti politik utama. Perjanjian ini diluluskan oleh pungutan suara di kedua-dua belah Ireland, lalut membentuk sebuah Dewan Undangan Ireland Utara yang baru serta jawatan eksekutif yang berkongsi kuasa. Perlembagaan Republik dipinda untuk menggantikan tuntutannya terhadap wilayah Ireland Utara sambil mengakui hasrat nasionalis demi Ireland yang bersatu. Tentera Republikan Ireland dan banyak lagi pertubuhan bersenjata mengakhiri kegiatan mereka dan menghapuskan persenjataan mereka.

United Kingdom menjadi salah satu daripada 12 negara pengasas Kesatuan Eropah sewaktu pelancarannya pada tahun 1992 setelah ditandatanganinya Perjanjian Maastricht. Sebelum itu, UK pernah menganggotai pendahulu EU, iaitu Komuniti Ekonomi Eropah (EEC), sejak tahun 1973. UK mengakhiri abad ke-20 dengan membuat perubahan besar dalam tadbir urus negara dengan menubuhkan pentadbiran negeri yang didevolusikan kepada Ireland Utara, Scotland, dan Wales ekoran pungutan suara pra-perundangan.[46]

Kerajaan dan perlembagaan

sunting

United Kingdom merupakan sebuah negara unitari di bawah raja berperlembagaan. Raja Charles III merupakan ketua negara UK dan juga 14 negara Komanwel yang lain. Perlembagaan United Kingdom tidak bertulis,[47] begitu juga dengan tiga buah negara lain di dunia.[note 1] Oleh itu, Perlembagaan United Kingdom banyak terdiri daripada himpunan sumber bertulis yang begitu berbeza, termasuklah statut, undang-undang kes tetapan hakim, dan perjanjian antarabangsa. Disebabkan tiadanya perbezaan teknikal antara statut biasa dan "undang-undang perlembagaan," Parlimen United Kingdom boleh melakukan "pembaharuan perlembagaan" dengan sekadar meluluskan Akta Parlimen, justeru memegang kuasa politik untuk mengubah atau memansuhkan apa sahaja unsur yang bertulis atau tidak bertulis dalam perlembagaan. Bagaimanapun, tiada Parlimen yang boleh meluluskan undang-undang yang tidak boleh diubah oleh Parlimen masa hadapan.[48]

UK mengamalkan kerajaan berparlimen yang berlandaskan sistem Westminster yang dicontohi di seluruh dunia sebagai tinggalan Empayar British. Parlimen United Kingdom yang bersidang di Istana Westminster terdiri daripada dua dewan, iaitu Dewan Rakyat (House of Commons) yang dianggotai oleh wakil terpilih, dan Dewan Pertuanan (House of Lords) yang dianggotai oleh wakil lantikan, dan mana-mana Rang Undang-undang yang diluluskan memerlukan Perkenan Diraja supaya terbentuknya undang-undang baru. Parlimen UK merupakan lembaga perundangan mutlak di United Kingdom kerana parlimen terdevolusi di Scotland serta dewan-dewan undangan di Ireland Utara dan Wales bukannya badan berdaulat dan boleh dimansuhkan oleh parlimen UK.

Jawatan Perdana Menteri selaku ketua kerajaan UK,[49] terletak di tangan seorang Ahli Parlimen yang mampu meraih kepercayaan majoriti di Dewan Rakyat, iaitu selalunya pemimpin semasa parti politik terbesar dalam dewan itu. Perdana Menteri dan Jemaah Menteri dilantik secara rasmi oleh Raja untuk membentuk Kerajaan Baginda (His Majesty’s Government), tetapi sebenarnya, Perdana Menterilah yang memilih menteri-menterinya, dan secara resam baginda menghormati pilihan Perdana Menteri.[50]

 
Istana Westminster, tempat terletaknya kedua-dua dewan Parlimen United Kingdom
 
Charles III, Raja United Kingdom dan Alam-Alam Komanwel yang lain

Jemaah Menteri lazimnya dipilih dari kalangan ahli-ahli parti Perdana Menteri di kedua-dua dewan perundangan, kebanyakannya dari Dewan Rakyat yang harus dijawab oleh mereka. Kuasa eksekutif dilaksanakan oleh Perdana Menteri dan Kabinet, kesemua mereka bersumpah di hadapan Majlis Privi Baginda Yang Amat Berhormat (His Majesty’s Most Honourable Privy Council), lalu menjadi Jemaah Menteri Mahkota (Ministers of the Crown). Rt. Hon. David Cameron, ketua Parti Konservatif, memegang jawatan Perdana Menteri, Pembesar Utama Perbendaharaan dan Menteri Perkhidmatan Awam sejak 11 Mei 2010.[51] Untuk pilihan raya ke dalam Dewan Rakyat,UK kini terbahagi kepada 650 kawasan pengundian.[52] Setiap kawasan pengundian memilih seorang Ahli Parlimen secara undi terbanyak mudah. Pilihan raya umum diadakan oleh Raja atas nasihat Perdana Menteri. Akta Parlimen (1911) mewajibkan pilihan raya umum baru diadakan tidak lebih lima tahun selepas pilihan raya umum sebelumnya.[53]

Politik

sunting

Tiga buah parti politik utama di UK ialah Parti Konservatif, Parti Buruh, dan [Parti Demokrat Liberal, yang bersama-sama meraih 622 daripada 650 kerusi di Dewan Rakyat: 621 kerusi pada pilihan raya umum tahun 2010[54] dan satu lagi di pilihan raya kecil tertunda di Thirsk dad Malton.[55] Kerusi-kerusi yang selebihnya dimenangi oleh parti-parti kecil yang hanya bertanding di kawasan tertentu sahaja, yakni Parti Kebangsaan Scotland (Scotland sahaja), Plaid Cymru (Wales sahaja), Parti Penyokong Kesatuan Demokratik, Parti Demokratik Sosial dan Buruh, Parti Penyokong Kesatuan Ulster, dan Sinn Féin (Ireland Utara sahaja, namun Sinn Féin juga bertanding dalam pilihan raya di Republik Ireland). Selaras dengan dasar parti, tidak seorang Ahli Parlimen yang terpilih dari Sinn Féin pernah menghadiri Dewan Rakyat untuk bersuara bagi pihak kawasan pemilihannya kerana Ahli-ahli Parlimen dikehendaki mengangkat sumpah taat setia kepada Raja. Walaupun demikian, Ahli-Ahli Parlimen Sinn Féin masih boleh menggunakan pejabat dan kemudahan lain yang disediakan di Westminster sejak tahun 2002.[56] Untuk pilihan raya ke Parlimen Eropah, UK kini diwakili oleh 72 Ahli Parlimen Eropah yang terpilih untuk 12 kawasan pemilihan berbilang ahli.[57]

Kerajaan terdevolusi

sunting
 
Bangunan Parlimen Scotland di Holyrood merupakan pusat Parlimen Scotland.

Ireland Utara, Scotland dan Wales masing-masing mempunyai sebuah badan kerajaan atau Eksekutif yang dipimpin oleh Menteri Pertama (First Minister), dan sebuah badan perundangan ekadewan yang didevolusikan dari kerajaan pusat. England sebagai negeri terbesar di United Kingdom tiada badan eksekutif atau perundangan sendiri, sebaliknya fungsi-fungsi tersebut dipikul secara langsung oleh kerajaan dan parlimen UK untuk segala isu. Situasi ini telah menimbulkan persoalan berkenaan hakikat bahawa para Ahli Parlimen dari Ireland Utara, Scotland dan Wales boleh mengundi untuk hal-ehwal berkenaan England, adakalanya secara muktamad[58], walhal hal-ehwal tersebut di kawasan sendiri diuruskan oleh badan perundangan negeri masing-masing[59].

Kerajaan dan Parlimen Scotland memegang kuasa meluas terhadap apa sahaja perihal yang tidak dikhususkan kepada bidang kuasa parlimen UK, termasuklah pendidikan, kesihatan, undang-undang Scots dan kerajaan tempatan.[60] Kini, Parti Kebangsaan Scotland (SNP) yang pro-kemerdekaan mengetuai kerajaan minoriti yang dipimpin oleh Alex Salmond selaku Menteri Pertama Scotland.[61]

Kerajaan Dewan Undangan Wales dan Dewan Undangan Kebangsaan Wales lebih terhad kuasanya berbanding yang didevolusikan kepada Scotland,[62] namun setelah lulusnya Akta Kerajaan Wales 2006, Dewan Undangan kini boleh memperundangkan bidang-bidang tertentu melalui Langkah-Langkah Dewan Undangan (Measures of the National Assembly) yang diluluskan dalam bidang-bidang yang ditetapkan dengan jelas, dan Perintah Kompetens Perundangan (Legislative Competence Order) yang boleh diberikan mengikut kesnya.[63] Kerajaan Dewan Perundangan Wales sekarang dikuasai oleh, kerajaan campuran Plaid Cymru dan Parti Buruh[64] yang dipimpin oleh Carwyn Jones selaku Menteri Pertama.[65]

Badan-badan Eksekutif dan Dewan Undangan Ireland Utara memegang kuasa yang setanding dengan yang dipegang oleh Scotland. Badan eksekutifnya dipimpin oleh dua orang, iaitu kini Menteri Pertama Peter Robinson (Parti Penyokong Kesatuan Demokratik) dan Timbalan Menteri Pertama Martin McGuinness (Sinn Féin).[66]

Undang-undang

sunting
 
Mahkamah Keadilan Diraja England dan Wales.

United Kingdom tidak mempunyai sistem undang-undang tunggal kerana negara ini terbentuk oleh kesatuan negara-negara merdeka dahulu, apalagi Perkara 19 Perjanjian Kesatuan menjamin kesinambungan kewujudan sistem perundangan Scotland yang berasingan.[67] Kini, UK mempunyai tiga sistem undang-undang yang berasingan, iaitu: Undang-undang England, Undang-undang Ireland Utara dan Undang-undang Scot. Perubahan perlembagaan baru-baru ini menyaksikan lahirnya Mahkamah Agung (Supreme Court) baru yang menggantikan Jawatankuasa Rayuan Dewan Pertuanan (Appellate Committee of the House of Lords) mulai Oktober 2009.[68][69] Jawatankuasa Kehakiman Majlis Privi (Judicial Committee of the Privy Council) yang turut dianggotai oleh ahli-ahli Mahkamah Agung, merupakan mahkamah rayuan tertinggi untuk beberapa negara Komanwel merdeka, Wilayah Luar Negeri dan Wilayah Tanggungan Mahkota British.

Undang-undang England berkenaan dengan England dan Wales, dan undang-undang Ireland Utara berdasarkan prinsip-prinsip undang-undang am (common law).[70] Mahkamah-mahkamah di England dan Wales diketuai oleh Mahkamah Kanan (Senior Courts) yang terdiri daripada Mahkamah Rayuan (Court of Appeal), Mahkamah Tinggi Keadilan (High Court of Justice, untuk kes-kes awam) dan Mahkamah Diraja (Crown Court, untuk kes-kes jenayah). Mahkamah Agung merupakan mahkamah tertinggi untuk kes-kes rayuan jenayah dan awam di England, Wales, dan Ireland Utara, dan sebarang keputusan yang dibuatnya mengikat semua mahkamah lain dalam bidang kuasa yang sama, dan selalunya meninggalkan pengaruh besar dalam bidang-bidang kuasa yang lain.[71]

Scotland pula menggunakan Undang-undang Scot, sebuah sistem hibrid yang berasaskan prinsip common law dan undang-undang awam. Mahkamah-mahkamah utamanya ialah Mahkamah Sesyen (Sessions Court) untuk kes-kes awam,[72] dan Mahkamah Tinggi Keadilan (High Court of Justiciary) untuk kes-kes jenayah.[73] Mahkamah Agung United Kingdom berfungsi sebagai mahkamah rayuan tertinggi untuk kes-kes awam di bawah undang-undang Scot.[74] Mahkamah Syerif (Sheriff Court) berurusan dengan kebanyakan kes awam dan jenayah, termasuk mengadakan perbicaraan jenayah berjuri yang dikenali sebagai sheriff solemn court, ataupun sekadar syerif tanpa juri, iaitu sheriff summary court.[75] Sistem undang-undang Scotland unik kerana boleh memilih tiga keputusan untuk perbicaraan jenayah, iaitu: “bersalah”, “tidak bersalah” ataupun “tak terbukti”. Keputusan “tidak bersalah” dan “tak terbukti” menyebabkan pembebasan tanpa kemungkinan dibicarakan semula.[76]

Hubungan luar dan tentera

sunting
 
Perdana Menteri United Kingdom, David Cameron, dan Presiden Amerika Syarikat, Barack Obama, di Sidang Kemuncak G-20 Toronto 2010.

United Kingdom ialah sebuah anggota tetap Majlis Keselamatan Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu, anggota Negara-Negara Komanwel, G8, G7, G20, NATO, OECD, WTO, Majlis Eropah, OSCE, dan Kesatuan Eropah. UK memberikan penekanan penting kepada “Hubungan Istimewanya” bersama Amerika Syarikat.[77] Britain juga bersekutu erat dengan negara-negara anggota Kesatuan Eropah dan NATO, negara-negara Komanwel dan lain-lain seperti Jepun. Kehadiran dan pengaruh global Britain diluaskan lagi melalui hubungan perdagangan, bantuan pembangunan rasmi, dan angkatan tenteranya yang berpangkalan di sekurang-kurangnya 20 kedudukan tentera di serata dunia (tepat pada tahun 2008).[78]

United Kingdom menurunkan salah sebuah angkatan bersenjata yang paling terlatih dan berteknologi paling maju di dunia.[79][80] Menurut pelbagai sumber, termasuk Kementerian Pertahanan, UK mencatat perbelanjaan ketenteraan ketiga atau keempat tertinggi di dunia, walaupun sekadar memiliki jumlah kakitangan tentera ke-25 teramai. Jumlah perbelanjaan ketenteraan kini memakan 2.5% jumlah KDNK negara.[81] Angkatan Tentera British (HM Armed Forces) terdiri daripada Tentera Darat British, Tentera Laut Diraja dan Tentera Udara Diraja. Ketiga-tiga angkatan ini diuruskan oleh Kementerian Pertahanan dan diselia oleh Majlis Keselamatan (Defence Council) yang dipengerusikan oleh Setiausaha Pertahanan Negara (Secretary of State for Defence).

Angkatan Tentera British dipertanggungjawabkan melindungi United Kingdom dan wilayah-wilayahnya di seberang laut, memupuk kepentingan keselamatan United Kingdom di serata dunia, serta menyokong usaha pengamanan antarabangsa. Tentera British bergiat dalam operasi-operasi campuran antarabangsa seperti NATO, Perjanjian Pertahanan Lima Negara, RIMPAC, dan sebagainya. Garison dan kemudahan tentera seberang laut didirikan di Pulau Ascension, Belize, Brunei, Kanada, Diego Garcia, Kepulauan Falkland, Jerman, Gibraltar, Kenya, Cyprus, dan Qatar.[82]

 
Tentera British menyertai Angkatan Bantuan Keselamatan Antarabangsa di Afghanistan

UK memiliki tentera udara dan laut terbesar dalam rantau EU dan yang kedua terbesar dalam NATO. Tentera Laut Diraja ialah salah satu daripada tiga buah tentera laut air biru, di samping Tentera Laut Perancis dan Tentera Laut Amerika Syarikat.[83] Pada awal tahun 2009, Tentera Darat British melaporkan jumlah perajurit seramai 105,750 orang, Tentera Udara Diraja 43,300 orang, dan Tentera Laut 38,160 orang.[84]

Terdapat angkatan simpanan yang menyokong tentera yang aktif, termasuklah Tentera Wataniah (Territorial Army), the Tentera Laut Simpanan Diraja (Royal Naval Reserve), Tentera Marin Simpanan Diraja (Royal Marines Reserve) dan Tentera Udara Bantuan Diraja (Royal Auxiliary Air Force). Maka itulah, jumlah kakitangan tentera aktif dan simpanan adalah seramai 404,090 orang.[84]

Walau betapa hebat keupayaan tentera United Kingdom sendiri, namun dasar pertahanan pragmatik dewasa ini menyatakan anggapan bahawa perlunya menyertai campuran untuk “operasi-operasi yang paling mendesak”[85], seperti di Bosnia, Kosovo, Afghanistan dan Iraq. Kali terakhir tentera British berjuang sendirian dalam peperangan adalah sewaktu Perang Falkland pada tahun 1982 menentang Argentina.

Pembahagian pentadbiran

sunting
 
Unit-unit pentadbiran United Kingdom

Struktur pembahagian pentadbiran di United Kingdom berbilang lapis dan tidak seragam. UK terdiri daripada empat negeri (country), iaitu England, Ireland Utara, Scotland, dan Wales. Setiap satunya memiliki sistem pembatasan pentadbiran dan geografi tersendiri. Pembahagian-pembahagian ini biasanya berakar umbi pada zaman lama sebelum pembentukan United Kingdom. Oleh itu, keempat-empat negeri di UK tiada satu stratum unit pentadbiran yang sepunya.[86] Susunan ini sedikit sahaja perubahannya hingga abad ke-19, tetapi semenjak itu peranan dan fungsinya sentiasa berubah-ubah.[87] Perubahan tidak berlaku secara seragam di England, Ireland Utara, Scotland dan Wales, apalagi devolusi kuasa berkenaan kerajaan tempatan kepada Scotland, Wales dan Ireland Utara menandakan bahawa perubahan pada masa hadapan tidak mungkin seragam juga.

Kerajaan tempatan di England rumit organisasinya, kerana setiap kerajaan tempatan mengaturkan pengagihan fungsi yang berbeza-beza dengan satu sama lain. Perundangan berkaitan kerajaan tempatan di England ditentukan oleh parlimen dan kerajaan UK, kerana England tiada parlimen yang terdevolusi. Peringkat tinggi subbahagian di England ialah sembilan Kawasan Jabatan Kerajaan.[88] Salah satu kawasan itu, London Raya mempunyai dewan undangan dan datuk bandar yang diundi secara langsung sejak tahun 2000, setelah mendapat sokongan padu dalam sebuah pungutan suara.[89] Pernah diusulkan supaya kawasan-kawasan lain juga diberikan dewan undangan setempat undian tersendiri, tetapi hasrat itu lebur kerana ditolak oleh pungutan suara di kawasan Timur Laut pada tahun 2004. Di bawah peringkat kawasan, London terdiri daripada 32 boro (borough), manakala kawasan-kawasan lain pula terdiri daripada majlis kaunti dan majlis daerah, atau lembaga unitari. Para ahli majlis dipilih menerusi sistem undian terbanyak (First Past The Post) di wad satu ahli, atau sistem pengundian kelompok di wad berbilang ahli.[90]

Sejak tahun 1973, kerajaan tempatan di Ireland Utara terdiri daripada 26 majlis daerah, setiap satunya dipilih melalui sistem satu undi boleh pindah dan kuasanya terhad kepada perkhidmatan tertentu seperti mengumpul sampah, mengawal anjing liar, menyelenggara taman dan tanah perkuburan.[91] Bagaimanapun, pada 13 Mac 2008, badan Eksekutif bersetuju kepada usul untuk membentuk 11 majlis baru untuk menggantikan sistem sedia ada ini[92] maka pilihan raya kerajaan tempatan yang seterusnya ditunda ke tahun 2011 untuk menyambut perubahan ini.[93]

Kerajaan tempatan di Scotland terdiri daripada 32 kawasan majlis yang besar jumlah keluasan dan penduduknya. Bandaraya Glasgow, Edinburgh, Aberdeen dan Dundee merupakan kawasan-kawasan majlis yang berasingan, begitu juga dengan sebuah kawasan Majlis Tanah Tinggi (Highland Council) yang meliputi satu pertiga keluasan Scotland yang hanya diduduki lebih 200,000 orang sahaja. Kuasa yang dilaburkan kepada kerajaan tempatan ditadbir oleh ahli-ahli majlis terpilih dibayar dengan gaji kerja sambilan. Pilihan raya tempatan dikendalikan dengan sistem satu undi boleh pindah di wad-wad berbilang ahli yang memilih tiga atau empat orang ahli majlis. Setiap majlis memilih seorang Provost atau Convenor untuk mempengerusikan mesyuarat majlis serta berperanan sebagai ketua istiadat di kawasannya. Para ahli majlis wajar mematuhi tatakelakuan yang dikuatkuasakan oleh Standards Commission for Scotland.[94] The representative association of Scotland's local authorities is the Convention of Scottish Local Authorities (COSLA).[95]

Kerajaan tempatan di Wales terdiri daripada 22 lembaga unitari, termasuklah bandar raya Cardiff, Swansea dan Newport yang merupakan lembaga unitari yang berasingan pun.[96] Pilihan raya tempatan diadakan empat tahun sekali menerusi sistem First Past The Post[97]; pilihan raya terbaru diadakan pada Mei 2008. Persatuan Kerajaan Tempatan Wales (Welsh Local Government Association) mewakili kepentingan kerajaan-kerajaan tempatan di Wales.[98]

Wilayah tanggungan

sunting
 
14 Wilayah Luar Negeri British diwarnakan merah

United Kingdom memegang kedaulatan terhadap 17 wilayah yang tidak membentuk sebahagian negara itu sendiri, iaitu 14 Wilayah Luar Negeri British[99] dan tiga Wilayah Tanggungan Mahkota.

14 Wilayah Luar Negeri British ialah: Anguilla; Bermuda; Wilayah Antartik British; Wilayah Lautan Hindi British; Kepulauan Virgin British; Kepulauan Cayman; Kepulauan Falkland; Gibraltar; Montserrat; Saint Helena, Ascension dan Tristan da Cunha; Kepulauan Turks dan Caicos; Kepulauan Pitcairn; Kepulauan Georgia Selatan dan Sandwich Selatan; dan Kawasan Pangkalan Berdaulat di Cyprus.[100] Tuntutan British di Antartika tidak diiktiraf di serata dunia.[101] Jumlah wilayah luar negeri Britain secara kolektif meliputi keluasan tanah sekitar 667,018 batu persegi (1,727,570 km2) dan jumlah penduduk lebih kurang 260,000 orang.[102] Wilayah-wilayah ini merupakan tinggalan Empayar British; sesetengahnya memilih supaya kekal sebagai wilayah British.

Wilayah Tanggungan Mahkota merupakan tanah-tanah milik kerajaan Mahkota British, berbeza dengan wilayah luar negeri United Kingdom[103], iaitu Kebailifan Kepulauan Selat di Jersey dan Guernsey di Selat Inggeris, dan Isle of Man di Laut Ireland. Sebagai bidang kuasa yang ditadbir secara berasingan, tidak satu pun yang membentuk sebahagian United Kingdom ataupun Kesatuan Eropah, namun kerajaan UK menguruskan hal-ehwal luar negara dan ketenteraannya, manakala Parlimen UK memegang kuasa perundangan bagi pihaknya. Bagaimanapun, kuasa meluluskan perundangan yang melibatkan pulau-pulau tersebut terletak mutlak di tangan dewan-dewan undangan masing-masing, atas perkenan Diraja (Majlis Privi, ataupun Leftenan-Gabenor untuk hal-hal tertentu di Isle of Man).[104] Sejak tahun 2005, setiap wilayah tanggungan ini diketuai oleh Ketua Menteri sebagai ketua kerajaan.

Geografi

sunting
 
Topografi UK.

Jumlah keluasan United Kingdom kira-kira 243,610 kilometer persegi (94,060 bt2), termasuklah pulau Great Britain, satu perenam kawasan pulau Ireland yang tertumpu di timur laut, dan pulau-pulau kecil di kelilingnya. UK terletak di antara Lautan Atlantik Utara dan Laut Utara, dan terpisah dari pantai Perancis utara oleh Selat Inggeris dengan jarak sekitar 35 kilometer (22 bt).[105] Pada tahun 1993, 10% kawasan UK dilitupi hutan, 46% dijadikan kawasan rumput ternak, dan 25% lagi untuk tujuan pertanian.[106] Kedudukan Balai Cerap Diraja di Greenwich, London, merupakan titik penentu Meridian Perdana.

United Kingdom terletak di antara garis lintang 49° dan 61° U, dan garis bujur 9° B hingga 2° T. Ireland Utara berkongsi sempadan darat sepanjang 360-kilometer (224 bt) dengan Republik Ireland.[105] Garis pinggir laut Great Britain panjangnya 17,820 kilometer (11,073 bt).[107] Great Britian dihubungkan dengan tanah besar Eropah dengan Terowong Selat (Channel Tunnel), terowong bawah air yang terpanjang di dunia dengan kepanjangan 50 kilometer (31 bt) (38 kilometer (24 bt) di bawah permukaan air).[108]

England mengisi lebih sedikit daripada separuh jumlah keluasan UK, meliputi 130,395 kilometer persegi (50,350 bt2).[109] Sebahagian besar negara ini berupa bumi tanah pamah,[106] dengan kawasan pergunungan di barat laut garis Tees-Exe termasuk Pergunungan Cumbria di Daerah Tasik (Lake District), Pennines dan batu kapur di Daerah Puncak (Peak District), Exmoor dan Dartmoor. Sungai-sungai dan kuala-kuala utamanya ialah Thames, Severn dan Humber. Gunung tertinggi di England ialah Scafell Pike (978 meter (3,209 ka)) yang letaknya di Lake District.[106]

 
Ben Nevis, di Scotland, merupakan puncak tertinggi di Kepulauan British

Scotland mengisi kurang sedikit daripada satu pertiga jumlah keluasan UK, meliputi 78,772 kilometer persegi (30,410 bt2),[110] termasuk hampir 800 buah pulau,[111] yang tertumpu di arah barat dan utara dari tanah besar, khususnya Hebrides, Orkney dan Shetland. Topografi Scotland menonjol kerana Sesar Sempadan Tanah Tinggi (Highland Boundary Fault), sebatang retak batu yang merentasi Scotland dari Arran di barat hingga Stonehaven di timur.[112] Garis sesar ini memisahkan dua kawasan yang berbeza sekali, iaitu tanah tinggi di utara dan barat, dan tanah pamah di selatan dan timur. Kawasan tanah tinggi yang berceranggah merangkumi sebahagian besar tanah pergunungan Scotland, termasuk Ben Nevis, puncak tertinggi di Kepulauan British pada 1,343 meter (4,406 ka) dari paras laut.[113] Kawasan tanah pamah pula lebih rata, terutamanya bahagian seakan pinggang ramping di antara Firth of Clyde dan Firth of Forth yang dikenali sebagai Central Belt, dan di sinilah terletaknya kebanyakan penduduk Scotland, termasuk bandaraya terbesar, Glasgow, dan ibu negeri, Edinburgh.

Wales pula mengisi kurang satu persepuluh daripada jumlah keluasan UK, meliputi 20,779 kilometer persegi (8,020 bt2).[114] Rupa bumi Wales banyak bergunung-ganang, cuma kawasan Wales Selatan kurang gunungnya berbanding Wales Utara dan Tengah. Kawasan kependudukan dan perindustrian utamanya terletak di Wales Selatan, merangkumi bandar pantai Cardiff, Swansea dan Newport, dan juga Lembah Wales Selatan di utara bandar-bandar tersebut. Gunung-gunung tertinggi di Wales terletak di Snowdonia, dan antaranya ialah Snowdon (Wales: Yr Wyddfa), puncak tertinggi di Wales dengan ketinggian 1,085 meter (3,560 ka).[106] Terdapat 14 (ataupun 15) buah gunung di Wales yang mencecah aras 3,000 kaki (914 m), oleh itu bersama-sama dikenali sebagai Welsh 3000s. Garis tepi pantai Wales menjangkau 1,200 km (750 batu). Terdapat beberapa pulau berdekatan tanah besar Wales; yang terbesarnya ialah Anglesey (Ynys Môn) di barat laut.

Jumlah keluasan Ireland Utara hanya 14,160 kilometer persegi (5,470 bt2) dan kebanyakan buminya berbukit-bukau. Dalam Ireland Utara terletaknya Lough Neagh, jasad air terbesar di UK dan Ireland pada keluasan 388 kilometer persegi (150 bt2).[115] Puncak tertinggi di Ireland Utara ialah Slieve Donard pada ketinggian 852 meter (2,795 ka) di Pergunungan Mourne.[106]

United Kingdom beriklim sederhana dan banyak dicurahi hujan sepanjang tahun.[105] Suhunya berubah-ubah mengikut musim tetapi jarang menyusut ke bawah −10 °C (14 °F) atau melampaui 35 °C (95 °F). Angin lazim datangnya dari barat daya, kerap membawa cuaca yang sederhana dan lembap dari Lautan Atlantik.[105] Bahagian timur paling kering kerana cukup terlindung dari angin ini. Arus Atlantik yang dihangatkan oleh Arus Gulf membawakan musim sejuk yang sederhana, terutamanya di kawasan barat di mana musim sejuknya lembap khususnya di tanah tinggi. Musim panas pula paling panas di bahagian tenggara England yang paling dekat dengan tanah besar Eropah, tetapi paling sejuk di kawasan utara. Salji boleh turun pada musim sejuk dan awal musim bunga, tetapi jarang menjadi tebal sangat di kawasan luar tanah tinggi.

Ekonomi

sunting
 
London ialah pusat kewangan terbesar di dunia selain New York.[116][117]

UK mempunyai ekonomi pasaran bebas yang terkawal separa. Berdasarkan kadar tukaran pasaran, kini UK merupakan ekonomi keenam terbesar di dunia dan ketiga terbesar di Eropah selepas Jerman dan Perancis.[118] Ekonomi UK dewasa ini diuruskan sejajar dengan prinsip-prinsip peliberalan pasaran serta percukaian dan peraturan yang rendah. Penglibatan kerajaan dalam ekonomi dilaksanakan oleh Canselor Perbendaharaan (Chancellor of the Exchequer). Sejak tahun 1997, Jawatankuasa Dasar Monetari Bank England yang diketuai oleh Gabenor Bank England, dipertanggungjawabkan menetapkan kadar faedah pada tahap yang perlu untuk mencapai sasaran inflasi ekonomi keseluruhan yang ditetapkan oleh Canselor setiap tahun.[119]

Pada Julai 2007, hutang kerajaan UK sebanyak 35.5% daripada KDNK.[120] Angka itu meningkat krpada 56.8% KDNK pada Julai 2009.[121] Pada 23 Januari 2009, perangkaan Kerajaan dari Jabatan Statistik Negara menunjukkan bahawa UK secara rasminya mengalami kemelesetan buat kali pertama sejak tahun 1991.[122] Negara ini mula mengalami kemelesetan pada suku terakhir tahun 2008, diburukkan oleh meningkatnya pengangguran yang meningkat dari 5.2% pada Mei 2008 kepada 7.6% pada Mei 2009. Pada Januari 2011, kadar pengangguran golongan berusia 18 hingga 24 tahun meningkat dari 11.9% kepada 20.3%, iaitu yang tertinggi sejak rekod semasa bermula pada tahun 1992.[123]

Revolusi Perindustrian bermula di UK[124] dengan mula-mula bertumpu kepada industri tekstil, kemudian diikuti oleh industri berat yang lain seperti pembinaan kapal, perlombongan arang, dan pembuatan keluli.[125][126] Empayar ini mencipta pasaran luar negara untuk keluaran British, justeru membolehkan UK mendominasi perdagangan antarabangsa pada abad ke-19. Bagaimanapun, setelah negara-negara lain juga berindustri, ditambah pula dengan kegawatan ekonomi selepas dua perang dunia, United Kingdom mulai kehilangan kelebihan daya saingnya, dan perindustrian beratnya banyak susut sepanjang abad ke-20. Walau apapun, perkilangan masih banyak menyumbang kepada ekonomi, biarpun hanya satu perenam keluaran negara pada tahun 2003.[127]

 
Bank England; bank pusat United Kingdom.

Mata wang UK ialah paun sterling (pound sterling) yang berlambang £. Bank England merupakan bank pusat yang bertanggungjawab mengeluarkan mata wang. Bank-bank di Scotland dan Ireland Utara mempertahankan hak untuk mengeluarkan wang kertas sendiri, asalkan mereka menyimpan wang kertas Bank England yang secukupnya dalam rizab untuk menampung keluarannya. Paun sterling juga digunakan sebagai mata wang rizab oleh kerajaan dan institusi lain, dan merupakan yang ketiga terbesar selepas dolar Amerika Syarikat dan euro.[128] UK memutuskan untuk tidak memakai euro sewaktu mata wang itu ditubuhkan. Pada tahun 2007, Perdana Menteri Gordon Brown mengetepikan kemungkinan menyertai euro dalam masa depan terdekat atas alas bahawa keputusan itu adalah yang tepat demi kebaikan Britain dan Eropah.[129] Kerajaan pimpinan Tony Blair pernah menjanjikan pungutan suara awam untuk memutuskan keahlian euro sekiranya “lima ujian ekonomi” dipuaskan. Pada tahun 2005, 55% warga UK membantah penerimagunaan mata wang itu, manakala 30% menyokongnya.[130]

London merupakan sebuah pusat perdagangan dan perniagaan antarabangsa utama, dan juga peneraju tiga “pusat operasi” ekonomi global (di samping Bandar Raya New York dan Tokyo).[131] Sebagai pusat kewangan terbesar di dunia, bandaraya London tidak lengkap tanpa Bursa Saham London, Pertukaran Niaga Hadapan dan Opysen Kewangan Antarabangsa London, dan pasaran insurans Lloyd's of London. London is also a major legal centre, with four of the six largest law firms in the world headquartered there.[132] Ia mempunyai tumpuan cawangan bank luar negara yang terbesar di dunia. Sebilangan besar syarikat multinasional yang tidak bertapak utamanya di UK telah memilih London sebagai pangkalan serantau Eropah atau sedunia. Ibu negeri Scotland, Edinburgh, juga bermegah dengan salah sebuah pusat kewangan terbesar di Eropah[133] dan juga terletaknya ibu pejabat Royal Bank of Scotland Group, salah sebuah bank terbesar di dunia. Industri kreatif UK menyumbangkan 7% nilai kasar tambahan pada 2005 dan meningkat pada purata 6% setahun dari tahun 1997 hingga 2005.[134]

 
Sayap dan enjin Airbus A380 dikilang di UK.

Industri permotoran British merupakan sebuah bidang yang penting dalam sektor perkilangan negara ini, namun pengaruhnya makin luntur ekoran kejatuhan MG Rover Group, apalagi kebanyakan industrinya adalah milik luar negara. Penghasilan pesawat awam dan pertahanan diterajui oleh BAE Systems, kontraktor pertahanan kedua terbesar di dunia,[135] dan firma seluruh Eropah EADS, pemilik Airbus. Rolls-Royce memegang kepentingan besar dalam pasaran enjin aeroangkasa sedunia. Industri kimia dan farmasi UK gah sekali dengan firma-firma farmaseutikal kedua dan keenam terbesar di dunia (GlaxoSmithKline dan AstraZeneca)[136] yang bertapak di UK.

Sektor perkhidmatan UK pula banyak menikmati pertumbuhan dan kini menyumbangkan 73% KDNK.[137] Sektor perkhidmatan dikuasai oleh perkhidmatan kewangan, terutamanya perbankan dan insurans. Ekonomi British juga mementingkan bidang pelancongan, kerana UK merupakan destinasi pelancongan keenam terunggul di dunia dengan ketibaan lebih 27 juta pelancong pada tahun 2004.[138] London berbangga sebagai bandaraya paling banyak pelawatnya di dunia dengan 15.6 juta kunjungan pada tahun 2006, jauh di hadapan Bangkok di tempat kedua (10.4 juta kunjungan) dan Paris di tempat ketiga (9.7 juta).[139]

Garis kemiskinan di UK umumnya ditetapkan pada 60% pendapatan isi rumah median.[note 2] Pada tahun 2007-2008, 13.5 juta orang, atau 22% kependudukan negara ini, hidup di bawah garis kemiskinan ini, bermakna kemiskinan relatifnya lebih tinggi daripada semua kecuali empat negara anggota EU.[140] Pada tahun yang sama, seramai 4.0 juta orang kanak-kanak, iaitu 31% jumlah kanak-kanak senegara, tinggal dalam isi rumah di bawah garis kemiskinan, setelah diambil kira kos perumahan, iaitu susut 400,000 orang sejak tahun 1998-1999.[141]

Sains dan teknologi

sunting
 
Sir Isaac Newton

United Kingdom sebagai sebuah negara unggul dalam pemajuan sains[105] pernah menerajui Revolusi Perindustrian dan banyak melahirkan saintis dan jurutera yang terkenal dengan kemajuan penting,[124] termasuklah;

 
Charles Darwin

Projek-projek kejuruteraan awam terkemuka yang dipelopori oleh Isambard Kingdom Brunel antara lainnya, menyumbang kepada kemajuan sistem pengangkutan rel. Kemajuan lain yang dipelopori di UK termasuk kronometer marin, enjin pesawat, basikal moden, pencahayaan elektrik, turbin wap, elektromagnet, pembunyian stereo, wayang bergerak, kipas skru, enjin pembakaran dalam, radar tentera, komputer elektronik, fotografi, aeronautik, air soda, IVF, kejururawatan, pembedahan antiseptik, pemvaksinan, dan antibiotik.

Antara jurnal-jurnal sains yang diterbitkan di UK termasuk Nature, British Medical Journal dan The Lancet. Pada tahun 2006, dilaporkan bahawa UK menyumbang 9% kertas kerja sains sedunia yang mendapat 12% kongsian petikan, iaitu yang kedua tertinggi di dunia di belakang AS.[150] Pada 1950-an, UK meraih lebih banyak Hadiah Nobel dalam Fizik berbanding mana-mana negara lain[151].

Pengangkutan

sunting
 
Bangunan Terminal 5 Heathrow. Lapangan Terbang Heathrow London mencatat jumlah penumpang antarabangsa terbesar di dunia.[152][153]

Sistem pengangkutan UK dilengkapi rangkaian jalan raya berturap yang jumlah panjangnya 394,428 kilometer (245,086 bt), termasuk rangkaian lebuh raya yang sepanjang 3,519 kilometer (2,187 bt).[105] Pada 2009, Great Britian mempunyai sejumlah 34 juta kenderaan berlesen.[154] Rangkaian kereta api United Kingdom pula berjumlah 16,454 kilometer (10,224 bt), iaitu landasan tolok piawai sepanjang 16,151 kilometer (10,036 bt) di Great Britain tambah landasan tolok lebar sepanjang 303 kilometer (188 bt) di Ireland Utara.[105] Pihak berkuasa kini mempertimbangkan rancangan membina landasan kelajuan tinggi baru menjelang tahun 2025.[155]

Pada tempoh Oktober 2009 hingga September 2010, semua lapangan terbang di UK menguruskan sejumlah 211.4 juta penumpang.[156] Dalam tempoh itu, tiga lapangan terbang yang terbesar ialah Heathrow (65.6 juta penumpang), Gatwick (31.5 juta penumpang) dan Stansted (18.9 juta penumpang).[156] Lapangan Terbang Heathrow London yang terletak 24 kilometer (15 bt) di barat ibu negara, mencatat jumlah penumpang antarabangsa terbesar di dunia[152][153] di samping menjadi hab utama British Airways, BMI dan Virgin Atlantic.[157]

Tenaga

sunting
 
Platform minyak di Laut Utara

Pada tahun 2006, UK menjadi pengguna tenaga kesembilan terbesar dan pengeluar tenaga ke-15 terbesar di dunia.[158] Pada tahun 2007, UK mencatat jumlah keluaran tenaga sebanyak 9.5 kuadrilion Btus, yang terdiri daripada petroleum (38%), gas asli (36%), arang (13%), nuklear (11%) dan sumber boleh baharu yang lain (2%).[159] Pada tahun 2009, UK mengeluarkan 1.5 juta tong petroleum sehari dan mengguna 1.7 juta tong sehari.[160] Pengeluaran petroleum negara ini sudah menyusut, dan UK menjadi pengimport bersih minyak sejak tahun 2005.[160] Pada tahun 2010, UK memiliki rizab petroleum terbukti sekitar 3.1 bilion tong, iaitu yang terbesar di kalangan negara-negara ahli EU.[160]

Pada tahun 2009, UK merupakan pengeluar gas asli terbesar di EU, dan ke-13 terbesar di dunia.[161] Namun demikian, pengeluaran gas asli UK juga menyusut dan negara ini menjadi pengimport bersih sejak tahun 2004.[161] Pada tahun 2009, UK mengeluarkan 19.7 juta tan arang dan menggunakan 60.2 juta tan.[159] Pada tahun 2005, UK mempunyai rizab arang boleh pulih terbukti sebanyak 171 juta tan.[159] Dianggarkan bahawa negara ini mampu mengeluarkan arang sebanyak 7 bilion hingga 16 bilion tan di kawasan-kawasan daratan yang terkenal pasti menerusi pengegasan arang bawah tanah.[162] Berdasarkan tahap penggunaan arang semasa di UK, jumlah sebegini mencukupi untuk UK selama 200 hingga 400 tahun.[163]

Di UK terletaknya sebilangan syarikat tenaga besar, antaranya syarikat gergasi BP dan Royal Dutch Shell.[164][165]

Demografi

sunting

Kerja banci dijalankan serentak di seluruh pelosok UK sepuluh tahun sekali.[166] Office for National Statistics bertanggungjawab mengumpul data untuk England dan Wales, di samping General Register Office for Scotland dan Northern Ireland Statistics and Research Agency yang bertanggungjawab membuat banci untuk negeri masing-masing.[167] Mengikut banci pada tahun 2001, jumlah penduduk United Kingdom adalah 58,789,194 orang, iaitu ketiga teramai di European Union, kelima teramai di Komanwel dan ke-21 teramai di dunia. Pada pertengahan tahun 2009, jumlah penduduk UK dianggarkan mencapai 61,792,000 orang.[168] Pada tahun 2008, pertumbuhan penduduk semula jadi mengatasi penghijrahan bersih sebagai penyumbang utama kepada pertumbuhan penduduk buat pertama kali sejak tahun 1998.[169] Dari tahun 2001 hingga 2008, jumlah penduduk meningkat pada kadar tahunan purata sekitar 0.5 peratus, berbanding dengan 0.3 peratus setahun pada dekad 1991–2001, dan 0.2 peratus pada dekad 1981–1991.[169] Anggaran kependudukan pertengahan tahun 2007 mendapati bahawa buat pertama kalinya, jumlah penduduk berusia boleh pencen mengasai jumlah kanak-kanak bawah usia 16 tahun di UK.[170] Dianggarkan bahawa jumlah penduduk berusia 100 tahun ke atas bakal meningkat secara mendadak hingga lebih 626,000 menjelang tahun 2080.[171]

Jumlah penduduk England pada pertengahan tahun 2008 dianggarkan pada 51.44 juta.[169] England merupakan salah sebuah negeri paling padat dengan penduduk di dunia dengan 383 orang penduduk per kilometer persegi pada pertengahan tahun 2003,[172] dan paling tertumpu di London dan kawasan Tenggara.[173] Anggaran pertengahan 2008 menyatakan jumlah penduduk Scotland pada 5.17 juta, Wales 2.99 juta dan Ireland Utara 1.78 juta,[169] apalagi kurang padat dengan penduduk berbanding England. Berbanding dengan 383 inhabitants per kilometer persegi (990/sq mi) di England, Wales mencatat 142/km2 (370/sq mi), Ireland Utara 125/km2 (320/sq mi) dan Scotland cuma 65/km2 (170/sq mi) pada pertengahan tahun 2003.[172] Dari segi peratusan, Ireland Utara menjadi negeri yang mencatat pertumbuhan penduduk terpesat di UK pada empat tahun berturut-turut hingga tahun 2008.[169]

Pada tahun 2008, purata jumlah kadar kesuburan (TFR) di seluruh UK adalah 1.96 anak per wanita.[174] Walaupun peningkatan kadar kelahiran menyumbang kepada pertumbuhan penduduk semasa, namun parasnya jauh lebih rendah daripada kemuncak ‘ledakan kelahiran’ iaitu 2.95 anak per wanita pada tahun 1964,[175] di bawah kadar penggantian 2.1, tetapi mengatasi rekod terendah 1.63 pada tahun 2001.[174] Scotland mencatat kesuburan terendah pada hanya 1.8 anak per wanita, manakala Ireland Utara paling tinggi pada 2.11 anak pada tahun 2008.[174]

Pembandaran

sunting

Keempat-empat negeri di UK ada ibu negeri, iaitu: Belfast (Ireland Utara), Cardiff (Wales), Edinburgh (Scotland) dan London (England); London juga merupakan ibu negara seluruh UK.[105]

Bandar gabungan terbesar di UK ialah:

Templat:Largest cities of the United Kingdom

Kelompok etnik

sunting
Kelompok etnik Jumlah penduduk % jumlah*
British Putih 50,366,497 85.67%
Putih (lain-lain) 3,096,169 5.27%
India 1,053,411 1.8%
Pakistan 977,285 1.6%
Ireland Putih 691,232 1.2%
Kaum campuran 677,117 1.2%
Karibia Hitam 565,876 1.0%
Afrika Hitam 485,277 0.8%
Bangladesh 283,063 0.5%
Asia Lain (bukan Cina) 247,644 0.4%
Cina 247,403 0.4%
Lain-lain 230,615 0.4%
Hitam (lain-lain) 97,585 0.2%
* Peratusan jumlah penduduk UK menurut Banci 2001

Mengikut sejarah, orang pribumi British disangkakan diturunkan daripada pelbagai kaum etnik yang bertempat di situ sebelum abad ke-11, iaitu Celt, Rom, Anglo-Saxon, Norse dan Norman. Kajian genetik menunjukkan bahawa lebih 50 peratus perkumpulan gen England mengandungi kromosom Y Jermanik,[176] tetapi analisa genetik terkini menunjukkan bahawa “sekitar 75 peratus leluhur penduduk British yang dapat disusur galur, telah tiba di kepulauan British sekitar 6,200 tahun lalu, pada permulaan Zaman Neolitik atau Zaman Batu British", serta orang British pada umumnya berkongsi nenek moyang yang sama dengan orang Basque.[177][178][179]

Britain mempunyai sejarah kemasukan pendatang bukan kulit putih secara kecil-kecilan. Liverpool mencatat kependudukan kulit hitam paling lama di negara ini, iaitu sejak 1730-an selewatnya,[180] dan juga komuniti Cina tertua di Eropah, iaitu sejak kedatangan pelaut Cina pada abad ke-19.[181] Pada tahun 1950, di Britain mungkin tidak lebih 20,000 penduduk bukan putih, hampir kesemuanya kelahiran luar negara.[182]

Sejak tahun 1945, penghijrahan besar-besaran dari Afrika, Karibia dan Asia Selatan merupakan hasil perhubungan yang dijalinkan oleh Empayar British. Penghijrahan dari negara-negara anggota EU yang baru di Eropah Tengah dan Timur sejak tahun 2004 menyebabkan kelompok-kelompok ini semakin ramai, tetapi sejak tahun 2008, ramai pendatang kembali ke negara asal, maka jumlah sebenar kelompok-kelompok ini tidak dapat diketahui lagi.[183] Pada tahun 2001, 92.1% penduduk mengakui dirinya sebagai berkulit putih, jadi hanya 7.9%[184] penduduk UK yang mengakui diri sebagai berkaum campuran atau minoriti etnik.

Tahap kepelbagaian etnik banyak berbeza-beza mengikut setempat di UK. Dianggarkan bahawa 30.4% penduduk London[185] dan 37.4% penduduk Leicester[186] bukan berkulit putoh pada Jun 2005, manakala kurang 5% penduduk England Timur Laut, Barat Daya dan Wales merupakan minoriti etnik, menurut banci 2001.[187] Pada tahun 2007, 22% murid sekolah rendah dan 17.7% pelajar sekolah menengah yang belajar di sekolah awam di England berasal dari keluarga minoriti etnik.[188][189]

Bahasa

sunting
 
Dunia berbahasa Inggeris. Negara-negara biru tua mempunyai majoriti penutur asli; negara-negara biru muda menjadikan bahasa Inggeris bahasa rasmi tetapi bukan utama. Bahasa Inggeris juga merupakan salah satu bahasa rasmi Kesatuan Eropah[190] and the United Nations[191]

UK tiada bahasa rasmi secara de jure tetapi bahasa lisan yang paling meluas sudah tentu bahasa Inggeris, satu bahasa Jermanik Barat yang diturunkan dari bahasa Anglo-Saxon dan banyak menyerap kata pinjaman dari Bahasa Norse Lama, Norman Perancis dan Latin. Kesan pengaruh hebat dari Empayar British, bahasa Inggeris tersebar ke seluruh dunia, lalu menjadi bahasa perniagaan antarabangsa dan juga bahasa kedua yang paling meluas diajar di seluruh dunia.[192]

Bahasa Scotsyang diturunkan dari bahasa Inggeris Pertengahan utara awal, mendapat pengiktirafan di peringkat Eropah, begitu juga dengan loghat-loghat setempatnya di Ireland.[193] Di UK juga dituturkan empat bahasa Keltik, iaitu Wales, Ireland, Gaelik Scotland dan Cornwall. Menurut banci 2001, 21% penduduk Wales mengaku boleh berbahasa Wales,[194] an increase from the 1991 Census (18%).[195] Selain itu, dianggarkan bahawa sekitar 200,000 penutur bahasa Wales tinggal di England.[196]

Banci 2001 di Ireland Utara menunjukkan bahawa 167,487 orang (10.4%) penduduk “mempunyai pengetahuan bahasa Ireland”, hampir kesemuanya merupakan penganut Katolik dan berfahaman nasioanlis. Lebih 92,000 orang di Scotland (cuma tak lebih 2% penduduk) mampu berbahasa Gaelik sedikit sebanyak; 72% golongan ini tinggal di Outer Hebrides.[197] The number of schoolchildren being taught in Welsh, Gaelic and Irish is increasing.[198]

Di seluruh United Kingdom, para pelajar sekolah pada umumnya diwajibkan mempelajari bahasa kedua, hingga usia 14 tahun di England,[199] dan 16 tahun di Scotland. Bahasa Perancis dan Jerman merupakan dua bahasa kedua yang paling popular di England dan Scotland. Di Wales, semua pelajar berusia 16 tahun ke bawah diajar mata-mata pelajaran dalam bahasa Wales ataupun diajar bahasa Wales sebagai bahasa kedua.[200]

 
Westminster Abbey digunakan untuk upacara kemahkotaan raja-raja British

Perjanjian Kesatuan yang menzahirkan pembentukan United Kingdom, memastikan bahawa takhta hanya boleh diwarisi oleh penganut mazhab Protestan, dan juga hubungan antara gereja dan kerajaan masih berkekalan. Kristian merupakan agama terbesar, diikuti oleh Islam, Hindu, Sikh dan Yahudi dari segi jumlah penganut. Dalam Banci 2001, 71.6% penjawab mengakui beragama Kristian,[201] tetapi pantauan Tearfund mendapati hanya satu persepuluh penduduk Britain benar-benar menghadiri sembahyang mingguan di gereja.[202] 9.1 juta orang (15% penduduk UK) mengaku tidak beragama, dan 4.3 juta lagi (7% penduduk UK) tidak menyatakan apa-apa keutamaan agamanya.[203] Dari tahun 2004 hingga 2008, Office for National Statistics melaporkan bahawa jumlah penganut Kristian di Great Britain (bukan seluruh UK) susut lebih 2 juta orang.[204]

Kumpulan agama terbesar di England ialah Kristian, dengan Gereja England (Anglikan) sebagai Gereja Rasmi.[205] Gereja ini masih mengekalkan perwakilan di Parlimen UK dan raja British merupakan penganut mazhab ini (seperti yang diwajibkan mengikut Perkara 2 Perjanjian Kesatuan), di samping menjadi Gabenor Agung gereja ini.[206] Gereja England juga mengekalkan hak untuk mendraf langkah-langkah perundangan (berkaitan pentadbiran keagamaan) melalui Synod Besar, dan kemudian boleh diluluskan menjadi undang-undang oleh Parlimen.[207] Gereja Katolik Rom di England dan Wales merupakan mazhab Kristian kedua dengan sekitar lima juta penganut, terutamanya di England.[208] Mazhab-mazhab Ortodoks, Evangelikal dan Pentekostal juga tidak kurang berpengaruh di England, terutamanya gereja Pentekostal yang ketiga terbesar jumlah hadirinnya di belakang Gereja England dan Katolik Rom.[209]

Krisitan juga kumpulan agama terbesar di Scotland, di mana Gereja Scotland (atau gelarannya, “The Kirk”) yang berfahaman Presbyterian diiktiraf sebagai gereja negeri.[210] Gereja Scotland ini tidak tertakluk kepada penguasaan kerajaan, dan raja British juga menjadi ahli biasa gereja ini yang diwajibkan mengangkat sumpah untuk “mengekalkan dan memelihara Agama Protestan dan Kerajaan Gereja Presbyterian” sebaik sahaja naik takhta.[211] Gereja Katolik Rom di Scotland ialah gereja kedua terbesar di Scotland yang mewakili satu perenam penduduknya.[212] Juga terdapat sebuah Gereja Episkopal Scotland yang menganggotai Perjamuan Anglikan.[213]

Gereja di Wales telah ‘dibatalkan’ tetapi masih tergolong dalam Perjamuan Anglikan. Kesatuan Baptis Wales, Gereja Methodist dan Gereja Presbyterian Wales turut dirasai kehadirannya di Wales. Perkumpulan agama di Ireland Utara diorganisasikan berdasarkan seluruh Ireland.[214] Walaupun Protestan dan Anglikan membentuk majoriti keseluruhannya,[215] namun Gereja Katolik Rom di Ireland ialah gereja tunggal yang terbesar di negeri Ireland Utara, diekori oleh Gereja Presbyterian di Ireland selaku gereja kedua tebesar, dan Gereja Ireland (Anglikan) yang dibatalkan pada abad ke-19.

Mengikut banci 2001, terdapat 1,536,015 umat Islam di England dan Wales,[216] iaitu 3% jumlah penduduknya. Umat Islam di Scotland berjumlah 42,557 orang, iaitu 0.84% jumlah penduduknya.[217] Menurut anggaran Labour Force Survey, jumlah umat Islam di Great Britain pada tahun 2008 adalah 2,422,000, iaitu sekitar 4% jumlah penduduk.[204] Di Ireland Utara terdapat 1,943 lagi orang Islam.[218]

Lebih sejuta orang UK menganut agama-agama yang berasal dari India: 560,000 Hindu, 340,000 Sikh dan sekitar 150,000 pengamal Buddha.[219] Di Leicester terletaknya salah sebuah daripada kuil Jain yang jarang ditemui di luar India.[220] UK juga mempunyai sekitar 300,000 orang Yahudi, menjadikannya komuniti Yahudi kelima terbesar di dunia.[221]

Perhijrahan

sunting
 
Estimated foreign-born population by country of birth, April 2007–Mac 2008

United Kingdom menerima gelombang penghijrahan yang berturut-turut tanpa henti. Musibah Kebuluran Besar menyebabkan kedatangan pehijrah Ireland secara beramai-ramai.[222] Lebih 120,000 orang veteran Poland menetap di Britain selepas Perang Dunia Kedua kerana tidak dapat pulang ke tanah air mereka.[223] Pada abad ke-20, berlakunya penghijrahan secara besar-besaran dari merata wilayah Empayar British, terutamanya disebabkan oleh kekurangan tenaga buruh selepas Perang Dunia Kedua. Ramai pendatang ini datang dari Hindia Barat dan Asia Selatan.[224]

Perkadaran jumlah penduduk kelahiran luar negara di UK masih rendah sedikit berbanding beberapa negara Eropah yang lain,[225] namun penghijrahan inilah yang kini menyumbang kepada jumlah penduduk UK yang makin meningkat,[226] dengan menjelaskan lebih kurang separuh pertumbuhan penduduk pada tahun 1991 hingga 2001. Analisa data Office for National Statistics menunjukkan bahawa 2.3 juta pendatang bersih berhijrah ke UK pada tempoh tahun 1991–2006.[227][228] Pada tahun 2008, diramal bahawa penghijrahan bakal menambah penduduk UK seramai 7 juta menjelang tahun 2031,[229] itu pun juga mendapat pertikaian.[230]

Rekod baru tercipta pada tahun 2009, apabila 203,790 warga asing menjadi warganegara British.[231] Pada tahun yang sama, 194,780 orang diberi hak penduduk tetap, yang mana 34% dari benua kecil India, 25% dari Afrika dan 21% dari negara Asia yang lain.[232] 24.7% bayi yang lahir di England dan Wales pada tahun 2009 dilahirkan oleh ibu yang lahir di luar UK, menurut statistik rasmi yang dikeluarkan pada tahun 2010.[233]

 
Anggaran bilangan warganegara British yang tinggal di luar negara, 2006

Sekurang-kurangnya 5.5 juta orang kelahiran British menetap di luar negeri,[234][235][236] terutamnaya sekali di Australia, Sepanyol, Amerika Syarikat, dan Kanada sebagai empat destinasi utama.[234][237] Masyarakat British pada abad ke-19 menyaksikan penghijrahan ke luar negara secara besar-besaran. Pada tahun 1815 hingga 1930, sekitar 11.4 juta orang berhijrah keluar dari Britain dan 7.3 juta lagi dari Ireland. Pada akhir abad ke-20, dianggarkan bahawa sekitar 300 juta orang berketurunan British dan Ireland menetap di seluruh dunia.[238]

Warganegara Kesatuan Eropah berhak untuk tinggal dan bekerja di mana-mana negara anggota, tidak terkecuali UK.[239]

Pendidikan

sunting
 
King's College, anggota Universiti Cambridge

Setiap negeri di UK mempunyai sistem pendidikan tersendiri.

Pendidikan di England merupakan tanggungjawab Setiausaha Pendidikan Negara, manakala pentadbiran seharian dan pembiayaan sekolah awam merupakan kewajipan lembaga pendidikan tempatan (local education authority, di bawah kerajaan tempatan).[240] Pendidikan sejagat di seluruh England dan Wales diperkenalkan untuk sekolah rendah pada tahun 1870, diikuti sekolah menengah pada tahun 1900.[241] Pendidikan adalah mandatori untuk golongan berusia 5 hingga 16 tahun (15 tahun bagi yang lahir pada akhir Julai atau Ogos). Majoriti kanak-kanak dididik di sekolah sektor awam. Terdapat sebilangan kecil sahaja yang memilih pelajar berasaskan kebolehan akademik. Sekolah awam yang dibenarkan memilih pelajar mengikut kecerdasan dan kebolehan akademik mampu mengecapi pencapaian yang setanding dengan sekolah swasta yang paling memilih pun: dua daripada sepuluh sekolah terunggul dari segi keputusan GCSE pada tahun 2006 adalah sekolah menengah awam. Sungguhpun bilangannya merosot, namun perkadaran kanak-kanak yang menghadiri sekolah swasta di England meningkat ke lebih 7%.[242] Sungguhpun demikian, lebih separuh jumlah penuntut di universiti terulung Cambridge dan Oxford pernah belajar di sekolah awam.[243] England berbangga sebagai tempat bertapaknya antara universiti-universiti terkemuka di dunia; misalnya Universiti Cambridge, Universiti Oxford, Imperial College London dan University College London yang memasuki 10 teratas sedunia dalam senarai THE–QS World University Rankings 2008.[244] Kajian Alih Aliran Pembelajaran Matematik dan Sains Antarabangsa (TIMSS) meletakkan para pelajar England di tempat ke-7 dalam matematik, dan ke-6 untuk sains di seluruh dunia. Hasil daripada itu, pelajar England mengungguli negara-negara Eropah yang lain, termasuk Jerman dan rantau Skandinavia.[245]

 
Universiti Queen's, Belfast, salah sebuah institusi pengajian tinggi tertua di UK yang dibina pada tahun 1849[246]

Pendidikan Scotland merupakan tanggungjawab Setiausaha Kabinet untuk Pendidikan dan Pelajaran Sepanjang Hayat (Cabinet Secretary for Education and Lifelong Learning), manakala pentadbiran seharian dan pembiayaan sekolah awam di tangan Lembaga Tempatan. Dua lembaga awam bukan jabatan memainkan peranan penting dalam pendidikan di negeri ini, iaitu: Scottish Qualifications Authority yang bertanggungjawab atas pembangunan, akreditasi, penilaian dan pensijilan kelayakan selain ijazah yang disampaikan di sekolah menengah, maktab pendidikan lanjut pasca-menengah dan institusi-institusi seumpamanya;[247] dan Learning and Teaching Scotland yang menyediakan khidmat nasihat, sumber-sumber dan pemajuan kakitangan kepada komuniti pendidikan untuk memupuk pembangunan kurikulum serta melahirkan budaya inovasi, cita-cita dan kecemerlangan.[248] Scotland first legislated for compulsory education in 1496.[249] Perkadaran kanak-kanak yang menghadiri sekolah swasta di Scotland cuma lebih 4%, tetapi beransur-ansur meningkat akhir-akhir ini.[250] Para pelajar Scotland yang menghadiri universiti di Scotland tidak membayar yuran tuisyen atau caj pembiayaan siswazah, kerana yuran dimansuhkan pada tahun 2001, manakala skim pembiayaan siswazah diberhentikan pada tahun 2008.[251]

Pendidikan di Ireland Utara merupakan tanggungjawab Menteri Pendidikan dan Menteri Pekerjaan dan Pelajaran negeri, di samping lima lagi lembaga pendidikan dan perpustakaan di peringkat setempat. Majlis Kurikulum, Peperiksaan dan Penilaian (Council for the Curriculum, Examinations & Assessment, CCEA) ialah lembaga yang bertanggungjawab menasihati kerajaan negeri mengenai sukatan pembelajaran di sekolah, memantau piawaian serta mengurniakan kelayakan di Ireland Utara.[252]

Kerajaan Dewan Undangan Wales bertanggungjawab terhadap pendidikan di Wales. Sebilangan besar pelajar di Wales diajar kebanyakan atau semua mata pelajaran dalam bahasa Wales; pembelajaran dalam bahasa Wales diwajibkan untuk semua sehingga usia 16 tahun.[253] Rancangan untuk meningkatkan peruntukan sekolah berpengantar berbahasa Wales turut dijalankan sejajar dengan dasar membentuk masyarakat Wales yang dwibahasa sepenuhnya.

Kesihatan

sunting
 
Royal Aberdeen Children's Hospital ialah sebuah hospital kanak-kanak yang menganggotai NHS Scotland.

Sektor penjagaan kesihatan di United Kingdom juga didevolusikan kepada setiap negeri yang mempunyai sistem penjagaan kesihatan terbiaya awam mahupun swasta tersendiri, di samping kaedah rawatan alternatif, holistik dan pelengkap. Khidmat jagaan kesihatan awam disediakan kepada semua warganegara dan penduduk tetap UK secara percuma, tetapi dibiayai oleh pencukaian awam. Oleh yang demikian, pada tahun 2000, Pertubuhan Kesihatan Sedunia meletakkan peruntukan jagaan kesihatan di United Kingdom di tangga ke-15 terbaik di Eropah, dan ke-18 di dunia.[254][255]

Badan-badan kawal selia kesihatan diorganisasikan berasaskan seluruh UK, misalnya Majlis Perubatan Umum, Majlis Kejururawatan dan Perbidanan dan badan bukan kerajaan seperti Kolej-kolej Diraja. Namun begitu, kewajipan siasah dan operasi dalam bidang penjagaan kesihatan terletak pada keempat-empat badan eksekutif negeri. Maka, setiap Perkhidmatan Kesihatan Negara (National Health Service) menggariskan dasar-dasar dan keutamaan berbeza, sehingga menimbulkan perbezaan yang ketara sesama mereka.[256][257]

Sejak tahun 1979, perbelanjaan untuk kesihatan banyak ditingkatkan supaya setanding dengan purata Kesatuan Eropah.[258] UK membelanjakan sekitar 8.4% KDNKnya kepada sektor kesihatan, iaitu 0.5% di bawah purata OECD dan kira-kira 1% di bawah purata Kesatuan Eropah.[259]

Budaya

sunting

Budaya United Kingdom dipengaruhi oleh pelbagai faktor, termasuklah bentuk kepulauan negara ini serta sejarahnya sebagai sebuah negara demokrasi liberal barat, kuasa besar, dan kesatuan siasah empat negeri yang masing-masing memelihara unsur-unsur tradisi, adat resam dan perlambangan yang tersendiri. Kesan peninggalan Empayar British, pengaruh British nyata dalam pengamalan bahasa, budaya dan sistem undang-undang di kebanyakan bekas tanah jajahannya, termasuklah Australia, Kanada, India, Afrika Selatan dan Amerika Syarikat.

Media dan hiburan

sunting
 
Alfred Hitchcock

UK merupakan salah sebuah penyumbang terbesar kepada persada perfileman antarabangsa di samping Amerika Syarikat. Sejak pembukaan Ealing Studios, studio filem tertua (yang masih beroperasi) di dunia[260], diikuti oleh kebangkitan bakat-bakat arahan dan lakonan seperti Alfred Hitchcock dan Charlie Chaplin di mata penggemar filem Hollywood, Britain diberkati dengan kejayaan filem-filem buatan tempatan di pasaran dunia, khususnya rantaian filem cetera Harry Potter dan James Bond yang menjadi francais yang paling lumayan di pawagam sedunia[261], di samping bintang-bintang lakonan yang menambat hati studio Hollywood peminat filem seluruh dunia dari dahulu hingga kini, seperti Julie Andrews, Sean Connery, Peter Sellers dan Kate Winslet.

Sebelum perfileman dicipta, bumi UK sudah lama berjinak dengan seni pementasan. Sasterawan agung William Shakespeare banyak mengarang cerita-cerita yang khusus untuk lakonan pentas. Seni pementasan dimodenkan dengan bentuk muzikal yang tertumpu di daerah West End, London. Antara tokoh-tokoh terkenal di sebalik muzikal British ialah George Bernard Shaw, Oscar Wilde, W. S. Gilbert dan Andrew Lloyd Webber yang terkenal kerana muzikal Cats dan lain-lain yang turut dipentaskan di Broadway di New York, AS.

Sebagai negara perintis teknologi televisyen, UK berbangga dengan pengaruh Perbadanan Penyiaran British (BBC) sebagai badan penyiaran yang serba lengkap dengan prasarana radio, televisyen dan Internet untuk tatapan audiens tempatan dan antarabangsa, bahkan juga mempunyai ratusan saluran TV dan radio swasta yang disiarkan di peringkat setempat mahupun seluruh negara, termasuk juga bahasa minoriti seperti saluran TV S4C dalam bahasa Wales. Penduduk UK perlu memegang lesen televisyen berbayar untuk menerima siaran TV secara sah di sisi undang-undang. Perkhidmatan TV berbayar ditawarkan menerusi bahantara kabel (Virgin Media) satelit (Freesat dan British Sky Broadcasting), mahupun IPTV. Seluruh UK beralih ke sistem televisyen terestrial digital pada tahun 2012.[262]

 
The Beatles

Masyarakat UK juga tidak asing lagi dengan muzik, baik tradisional mahupun moden. Industri rakaman muzik merupakan penggerak utama pengaruh budaya UK ke seluruh dunia semenjak terbenamnya Empayar British. Corong radio dan peti nyanyi pada 1960-an dikuasai oleh kugiran The Beatles yang mencapai rekod jumlah unit rakaman terjual mencecah satu bilion di seluruh dunia.[263][264] Kumpulan-kumpulan muzik lain seperti The Rolling Stones, Bee Gees Queen, Oasis dan Coldplay, serta artis-artis solo seperti Sir Elton John dan Cliff Richard tidak ketinggalan memahat nama mereka dalam hati peminat muzik popular antarabangsa dengan kelarisan karya muzik mereka.

Selain TV dan radio, media akhbar masih kekal sebagai bahantara penting dalam masyarakat UK. Akhbar-akhbar terlaris di UK berbentuk tabloid yang menyiarkan laporan sensasi, misalnya The Sun dan Daily Mail, manakala pasaran akhbar berita "serius" pula diterajui oleh The Daily Telegraph dan The Guardian. Di alam siber, Britain diberikan domain peringkat tinggi kod negara .uk.

Sastera, kesenian dan falsafah

sunting
 
Potret sahih William Shakespeare yang tercetak pada kulit depan buku terbitan tahun 1623 ini.

UK menerbitkan kira-kira 206,000 buah buku setahun, menjadikannya salah sebuah negara penerbit buku terbesar di dunia.[265] William Shakespeare yang terkenal sebagai penyajak dan dramatis disanjungi sebagai salah seorang sasterawan agung di dunia.[266] Sebelum Shakespeare, bangkitnya tokoh bernama Geoffrey Chaucer yang dipercayai sebagai orang pertama yang berkarya sastera dalam bahasa Inggeris, oleh itu diberi gelaran "Bapa Kesusasteraan Inggeris". Bidang sastera British dirancakkan lagi pada abad ke-18 hingga ke-20 oleh bakat-bakat yang berdaya kreatif dan kritis seperti Daniel Defoe (Robinson Crusoe), Arthur Conan Doyle (Sherlock Holmes), Charles Dickens (Oliver Twist), dan George Orwell (Animal Farm, Nineteen Eighty-Four). UK juga merupakan tempat kelahiran ramai sasterawan kanak-kanak yang terhebat di dunia, misalnya Lewis Carroll (Alice in Wonderland), Rudyard Kipling (Jungle Book), Beatrix Potter (Peter Rabbit), dan J.K. Rowling (Harry Potter).

Karya puisi tertua yang dikenali dari Britain, Y Gododdin, mungkin dikarang dalam bahasa bahasa Cumbric atau Wales Lama pada akhir abad ke-6 dan mungkin mengandungi sebutan terawal mengenai Raja Arthur.[267] Geoffrey dari Monmouth mengembangkan legenda Arthur dengan mengarang kisah sejarah palsu British, iaitu Historia Regum Britanniae.[268]

United Kingdom terkenal kerana tradisi “British Empiricism”, satu cabang falsafah ilmu yang menyatakan bahawa pengetahuan yang diperoleh daripada pengalaman sahaja adalah besar, dan juga “Falsafah Scotland” ataupun ‘Aliran Akal Budi Scotland’ (Scottish School of Common Sense).[269] Antara ahli-ahli falsafah terkenal yang mengamalkan British Empiricism ialah John Locke, George Berkeley dan David Hume, manakala Dugald Stewart, Thomas Reid dan William Hamilton merupakan pengamal utama aliran “akal budi” Scotland. Dua orang British terkenal kerana menggunakan teori falsafah moral Utilitarianisme, mula-mulanya oleh Jeremy Bentham diikuti oleh John Stuart Mill dalam karangannya, Utilitarianism.[270][271]

 
Stadium Wembley di England.

Bumi United Kingdom merupakan tempat kelahiran atau mekarnya pelbagai jenis sukan, termasuk bola sepak, ragbi, lumba dayung, tinju, badminton, kriket, tenis dan golf. Dalam pertandingan antarabangsa, England, Scotland, Wales, dan Ireland Utara diwakili oleh pasukan-pasukan berasingan dalam kebanyakan sukan berpasukan dan juga Sukan Komanwel. (Dalam konteks kesukanan, pasukan-pasukan negeri ini bersama-sama digelar sebagai Home Nations.) Akan tetapi, terdapat sesetengah acara yang mana seluruh United Kingdom diwakili oleh sebuah pasukan, khususnya Sukan Olimpik apabila UK diwakili oleh pasukan Great Britain. London merupakan tuan rumah Sukan Olimpik pada tahun 1908, 1948 dan 2012, menjadikannya bandaraya pertama yang menganjurkan temasya Olimpik sebanyak tiga kali.

Bola sepak sukar disangkal sebagai sukan yang paling diminati oleh masyarakat UK. Setiap negeri menurunkan pasukan bola sepak masing-masing di pertandingan antarabangsa, apatah lagi impian membentuk pasukan UK yang bersatu untuk sukan Olimpik boleh tetapi amat sukar tercapai kerana ini boleh menyebabkan persatuan bola sepak negeri hilang kebebasan lalu disanggah oleh FIFA.[272] Setiap negeri di UK, khususnya England dan Scotland, mempunyai banyak kelab bola sepak yang mewakili kaunti atau bandar setempat. Liga Perdana Inggeris mendapat ikutan ramai di seluruh dunia.

Dalam sukan ragbi, England, Scotland, Wales dan Ireland (Ireland Utara bergabung dengan Republik Ireland) menurunkan pasukan masing-masing. Ragbi terbahagi kepada dua jenis utama iaitu ragbi kesatuan (rugby union) dan ragbi liga (rugby league) yang mengamalkan peraturan masing-masing, oleh itu setiap negeri memerlukan dua pasukan ragbi yang berasingan mengikut jenisnya. Akan tetapi, pasukan UK bersatu masih diturunkan untuk kejohanan Ashes menentang Perancis, Australia dan New Zealand. Dalam sukan kriket, para pemain England dan Wales bersatu dalam satu pasukan England, iaitu satu-satunya pasukan negeri UK yang berstatus "Test".[273] Pemain Scotland dan Ireland juga menyertai pasukan England untuk perlawanan Test kerana pasukan masing-masing tidak berstatus Test.

UK juga terkenal sebagai tempat acara kejohanan tahunan yang berprestij untuk sukan tenis (Wimbledon), badminton (All-England), lumba kuda (Epsom Derby, Royal Ascot), dan lumba kereta Formula Satu (Silverstone). Banyak juga pasukan dan pemandu F1 yang berpangkalan di UK atas sebab-sebab prasarana. Scotland bermegah sebagai tempat kelahiran sukan golf.

Perlambangan

sunting
 
Patung Britannia di Plymouth. Britannia merupakan personifikasi negara UK.

Bendera kebangsaan United Kingdom bernama Union Flag (juga digelar Union Jack). Bendera ini tercipta dengan menindih Bendera England, Bendera Scotland dan Bendera St. Patrick pada tahun 1801. Wales tiada lambangnya dalam Union Flag kerana Wales sudah pun ditawan dan diilhakkan dengan England sebelum terbentuknya United Kingdom. Bagaimanapun, kemungkinan mereka semula Union Flag supaya menyertakan lambang Wales masih dipertimbangkan.[274] Lagu kebangsaan United Kingdom ialah "God Save the King" (Tuhan Selamatkan Raja), tetapi "King" (Raja) diganti dengan "Queen" (Ratu) apabila ratu (raja perempuan) menaiki takhta.

Britannia merupakan personifikasi negara United Kingdom, yang berasal dari zaman pemerintahan Rom di Britain.[275] Britannia berbentuk seorang wanita muda berambut perang atau emas, memakai topi besi Corinth dan jubah putih. Dia memegang sebatang trisula Poseidon dan sebuah perisai, yang tertera Union Flag. Adakalanya, dia digambarkan menunggang seekor singa. Sejak kemuncak Empayar British lagi, Britannia sering dikaitkan dengan penguasaan samudera, seperti yang diperdengarkan dalam lagu patriotik “Rule, Britannia!”. Lambang singa dilukiskan di belakang Britannia pada syiling 50 peni British, dan seekor lagi memakai mahkota pada ekor syiling 10 peni British. Singa juga digunakan sebagai lambang pada bendera bukan istiadat Tentera Darat British. Anjing buldog juga dijadikan oleh sesetengah pihak sebagai lambang United Kingdom dan dikaitkan dengan perjuangan Winston Churchill menentang Jerman Nazi.[276]

Lihat juga

sunting

Catatan

sunting
  1. ^ New Zealand, Israel dan San Marino
  2. ^ Pada tahun 2007-2008, ini dihitungkan menjadi £115 seminggu untuk dewasa bujang tanpa anak bergantung; £199 seminggu untuk suami isteri tanpa anak bergantung; £195 seminggu untuk dewasa bujang dengan dua anak bergantung bawah usia 14 tahun; dan £279 seminggu untuk dewasa dengan dua anak bergantung bawah usia 14 tahun

Rujukan

sunting
  1. ^ Demographic Yearbook – Table 3: Population by sex, rate of population increase, surface area and density (PDF) (Laporan). United Nations Statistics Division. 2012. Dicapai pada 9 Ogos 2015.
  2. ^ "Surface water and surface water change". Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). Dicapai pada 11 Oktober 2021.
  3. ^ "Population, total - United Kingdom | Data". data.worldbank.org. Dicapai pada 3 Julai 2022.
  4. ^ "2011 UK censuses". Office for National Statistics. Dicapai pada 17 Disember 2012.
  5. ^ a b c d "World Economic Outlook database: April 2021". International Monetary Fund. Oktober 2021.
  6. ^ "Inequality – Income inequality". us.oecd.org. OECD. Dicapai pada 25 Julai 2021.
  7. ^ "Human Development Report 2021/2022" (PDF) (dalam bahasa Inggeris). United Nations Development Programme. 8 September 2022. Dicapai pada 8 September 2022.
  8. ^ United Kingdom: 2006 Review By OECD. Publishing p23. Books.google.co.uk. 2007. ISBN 9789264109780. Dicapai pada 12 September 2010.
  9. ^ "Britain 2001: The Official Yearbook of the United Kingdom" (PDF). Office for National Statistics. m/s. vii. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 22 Disember 2003. Dicapai pada 12 September 2010.
  10. ^ "Countries within a country". The Prime Minister's Office. Diarkibkan daripada yang asal pada 9 Sep 2008. Dicapai pada 13 Jun 2007. Countries within a country
  11. ^ "The Countries of the UK". UK National Statistics. Diarkibkan daripada yang asal pada 2002-03-29. Dicapai pada 10 Oktober 2008.
  12. ^ "Fall in UK university students". BBC News Online. 29 Januari 2009.
  13. ^ Country Profiles Transport Research Knowledge Centre. Diterima pada 28 Mac 2010.
  14. ^ "Key facts about the United Kingdom". Government, citizens and rights. Directgov. Dicapai pada 26 Jun 2008. The full title of this country is 'the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland'. 'The UK' is made up of England, Scotland, Wales, and Northern Ireland. 'Britain' is used informally, usually meaning the United Kingdom. 'Great Britain' is made up of England, Scotland and Wales. The Channel Islands and the Isle of Man are not part of the UK.
  15. ^ "FCO global network". FCO in Action. Foreign and Commonwealth Office. Diarkibkan daripada yang asal pada 31 Mac 2008. Dicapai pada 26 Jun 2008.
  16. ^ P. Mathias, The First Industrial Nation: the Economic History of Britain, 1700-1914 (London: Routledge, 2nd edn., 2001), ISBN 0-415-26672-6
  17. ^ Ferguson, Niall (2004). Empire, The rise and demise of the British world order and the lessons for global power. Basic Books. ISBN 0465023282.
  18. ^ "Stockholm Institute - The 15 Major Spender Countries in 2008". Military Expenditures. Stockholm International Peace Research Institute. Dicapai pada 30 Mac 2010.
  19. ^ "Acts of Union 1707". UK Parliament. Dicapai pada 31 Disember 2010.
  20. ^ "Uniting the kingdom?". nationalarchives.gov.uk. Dicapai pada 31 Disember 2010.
  21. ^ "Making the Act of Union 1707" (PDF). scottish.parliament.uk. Dicapai pada 31 Disember 2010.
  22. ^ "The treaty or Act of the Union". Scottish History Online. Dicapai pada 27 Ogos 2008.
  23. ^ "Articles of Union with Scotland 1707". UK Parliament. Dicapai pada 19 Oktober 2008.
  24. ^ a b D. Ross, Chronology of Scottish History (Glasgow: Geddes & Grosset, 2002), ISBN 1-85534-380-0, p. 56.
  25. ^ a b J. Hearn, Claiming Scotland: National Identity and Liberal Culture (Edinburgh; Edinburgh University Press, 2002), ISBN 1-902930-16-9, p. 104.
  26. ^ "The Act of Union". Act of Union Virtual Library. Dicapai pada 15 Mei 2006.
  27. ^ SR&O 1921, No. 533 of 3 Mei 1921
  28. ^ "The Anglo-Irish Treaty, 6 Disember 1921". CAIN. Dicapai pada 15 Mei 2006.
  29. ^ P. Cottrell, The Irish Civil War 1922-23 (London: Osprey, 2008), ISBN 1-84603-270-9, p. 85.
  30. ^ Ferguson, Niall (2003). Empire: The Rise and Demise of the British World Order. Basic Books. ISBN 0465023282.
  31. ^ Sailing against slavery By Jo Loosemore, BBC Devon
  32. ^ L.-N. Tellier, Urban World History: an Economic and Geographical Perspective (Quebec, QC: PUQ, 2009), ISBN 2-7605-1588-5, p. 463.
  33. ^ L. Sondhaus, Navies in Modern World History (London: Reaktion Books, 2004), ISBN 1-86189-202-0, p. 9.
  34. ^ J. Turner, Britain and the First World War (Abingdon: Routledge, 1988), ISBN 0-04-445109-1, pp. 22-35.
  35. ^ a b I. Westwell and D. Cove, eds, History of World War I, Volume 3 (London: Marshall Cavendish, 2002), ISBN 0-7614-7231-2, pp. 698 and 705.
  36. ^ J. Turner, Britain and the First World War (Abingdon: Routledge, 1988), ISBN 0-04-445109-1, pp. 41.
  37. ^ W. D. Rubinstein, Capitalism, Culture, and Decline in Britain, 1750-1990 (Abingdon: Routledge, 1994), ISBN 0-415-03719-0, p. 11.
  38. ^ "Britain to make its final payment on World War II loan from U.S.". The New York Times, 28 Disember 2006.
  39. ^ Julios, Christina. Contemporary British identity: English language, migrants, and public discource. Dicapai pada 26 Disember 2010. Text "page 84" ignored (bantuan)
  40. ^ "Changes in the UK economic structure" (PDF). Dicapai pada 26 Disember 2010. Text "page 6" ignored (bantuan)
  41. ^ "The Troubles, 1963 to 1985". BBC. Dicapai pada 29 November 2010.
  42. ^ "The Troubles, 1963 to 1985". BBC. 1 Februari 2007. Dicapai pada 29 November 2010.
  43. ^ "The Troubles, 1963 to 1985". BBC. Dicapai pada 29 November 2010.
  44. ^ "The troubles". The Guardian. London. Dicapai pada 31 Oktober 2010.
  45. ^ "The Troubles, 1963 to 1985". BBC. 1 Februari 2007. Dicapai pada 29 November 2010.
  46. ^ Keating, Michael (1 Januari 1998). "Reforging the Union: Devolution and Constitutional Change in the United Kingdom". Publius: the Journal of Federalism. 28 (1): 217. Dicapai pada 4 Februari 2009.
  47. ^ Carter, Sarah. "A Guide To the UK Legal System". University of Kent at Canterbury. Dicapai pada 16 Mei 2006.
  48. ^ "Official UK Parliament web page on parliamentary sovereignty". UK Parliament.
  49. ^ "The Government, Prime Minister and Cabinet". Public services all in one place. Directgov. Dicapai pada 12 Februari 2010.
  50. ^ "Brown is UK's new prime minister". BBC News. BBC News. 27 Jun 2007. Dicapai pada 23 Januari 2008.
  51. ^ "David Cameron is UK's new prime minister". BBC News. 11 Mei 2010. Dicapai pada 11 Mei 2010.
  52. ^ "Elections and voting - UK Parliament". Parliament of the United Kingdom. Diarkibkan daripada yang asal pada 2010-11-14. Dicapai pada 14 November 2010.
  53. ^ "The Parliament Acts - UK Parliament". Diarkibkan daripada yang asal pada 2010-11-14. Dicapai pada 14 November 2010.
  54. ^ "United Kingdom". European Election Database. Norwegian Social Science Data Services. Dicapai pada 3 Julai 2010.
  55. ^ Wainwright, Martin (28 Mei 2010). "Thirsk and Malton: Conservatives take final seat in parliament". The Guardian. London. Dicapai pada 3 Julai 2010.
  56. ^ "Sinn Fein moves into Westminster". BBC News. 21 Januari 2002. Dicapai pada 17 Oktober 2008.
  57. ^ European Election: United Kingdom Result BBC News, 8 Jun 2009
  58. ^ "Scots MPs attacked over fees vote". BBC News. 27 Januari 2004. Dicapai pada 21 Oktober 2008.
  59. ^ "UK Politics: Talking Politics The West Lothian Question". BBC News. 1 Jun 1998. Dicapai pada 21 Oktober 2008.
  60. ^ "Scotland's Parliament - powers and structures". BBC News. 8 April 1999. Dicapai pada 21 Oktober 2008.
  61. ^ "Salmond elected as first minister". BBC News. 16 Mei 2007. Dicapai pada 21 Oktober 2008.
  62. ^ "Structure and powers of the Assembly". BBC News. 9 April 1999. Dicapai pada 21 Oktober 2008.
  63. ^ Owen, Paul (16 Julai 2007). "What powers does the Welsh Assembly have?". London: Guardian. Dicapai pada 21 Oktober 2008.
  64. ^ "Morgan is stepping down as leader", BBC News, 1 Oktober 2009.
  65. ^ "WalesOnline - News - Wales News - Carwyn Jones clinches leadership in Wales". WalesOnline website. Media Wales Ltd. 1 Disember 2009. Dicapai pada 1 Disember 2009.
  66. ^ "Devolved Government - Ministers and their departments". Northern Ireland Executive. Diarkibkan daripada yang asal pada 2007-08-22. Dicapai pada 17 Oktober 2008.
  67. ^ "The Treaty (act) of the Union of Parliament 1706". Scottish History Online. Dicapai pada 5 Oktober 2008.
  68. ^ UK Supreme Court judges sworn in BBC News, 1 Oktober 2009
  69. ^ Constitutional reform: A Supreme Court for the United KingdomPDF (252 KB), Department for Constitutional Affairs. Diterima pada 22 Mei 2006
  70. ^ Banham, Andrew. The international survey of family law:1996. m/s. 298. Dicapai pada 28 Disember 2010.
  71. ^ "The Australian courts and comparitive law". Australian Law Postgraduate Network. Dicapai pada 28 Disember 2010.
  72. ^ "Court of Session - Introduction". Scottish Courts. Diarkibkan daripada yang asal pada 2007-01-08. Dicapai pada 5 Oktober 2008.
  73. ^ "High Court of Justiciary - Introduction". Scottish Courts. Diarkibkan daripada yang asal pada 2007-01-08. Dicapai pada 5 Oktober 2008.
  74. ^ "House of Lords - Practice Directions on Permission to Appeal". UK Parliament. Dicapai pada 22 Jun 2009.
  75. ^ "Introduction". Scottish Courts. Diarkibkan daripada yang asal pada 2007-01-08. Dicapai pada 5 Oktober 2008.
  76. ^ "The case for keeping 'not proven' verdict". London: Times Online. 20 Mac 2005. Dicapai pada 5 Oktober 2008.
  77. ^ E. J. Kirchner and J. Sperling, Global Security Governance: Competing Perceptions of Security in the 21st Century (London: Taylor & Francis, 2007), ISBN 0-415-39162-8, p. 100.
  78. ^ "Where are British troops and why". BBC News website. Dicapai pada 28 Disember 2010.
  79. ^ Armin Krishnan (2008). War as business: technological change and military service contracting. Dicapai pada 29 Disember 2010.
  80. ^ Laurence W. Martin, John C.Garnett (1997). British foreign policy: challenges and choices for the twenty first century. Dicapai pada 29 Disember 2010.
  81. ^ "Defence Spending". MOD. Dicapai pada 6 Januari 2008.
  82. ^ "House of Commons Hansard". UK Parliament. Dicapai pada 23 Oktober 2008.
  83. ^ "The Royal Navy: Britain's Trident for a Global Agenda - The Henry Jackson Society". Henry Jackson Society. Diarkibkan daripada yang asal pada 2011-10-13. Dicapai pada 17 Oktober 2008.
  84. ^ a b "The Management Of Defence-armedforces.co.uk". Dicapai pada 29 Disember 2010.
  85. ^ Office for National Statistics UK 2005: The Official Yearbook of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, p. 89
  86. ^ United Nations Economic and Social Council (2007). "Ninth United Nations Conference on the standardization of Geographical Names" (PDF). United Nations Statistics Division. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2018-12-26. Dicapai pada 21 Oktober 2008. Unknown parameter |month= ignored (bantuan)
  87. ^ Barlow, I., Metropolitan Government, (1991)
  88. ^ "Welcome to the national site of the Government Office Network". Government Offices. Dicapai pada 3 Julai 2008.
  89. ^ "A short history of London government". Greater London Authority. Diarkibkan daripada yang asal pada 2008-04-21. Dicapai pada 4 Oktober 2008.
  90. ^ "Local Authority Elections". Local Government Association. Diarkibkan daripada yang asal pada 2008-10-27. Dicapai pada 3 Oktober 2008.
  91. ^ Devenport, Mark (18 November 2005). "NI local government set for shake-up". BBC News. Dicapai pada 15 November 2008.
  92. ^ "Foster announces the future shape of local government". NI Executive. Dicapai pada 20 Oktober 2008.
  93. ^ "Local Government elections to be aligned with review of public administration". Northern Ireland Office. Diarkibkan daripada yang asal pada 2013-02-17. Dicapai pada 2 Ogos 2008.
  94. ^ Ethical Standards in Public Life framework: "Ethical Standards in Public Life". The Scottish Government. Dicapai pada 3 Oktober 2008.
  95. ^ "About COSLA". Convention of Scottish Local Authorities. Diarkibkan daripada yang asal pada 2008-09-21. Dicapai pada 3 Oktober 2008.
  96. ^ "Local Authorities in Wales". The Welsh Assembly Government. Diarkibkan daripada Local Authorities yang asal Check |url= value (bantuan) pada 2014-05-30. Dicapai pada 31 Julai 2008.
  97. ^ "How do I vote?". Electoral Commission. Diarkibkan daripada Local government elections in Wales yang asal Check |url= value (bantuan) pada 2008-10-19. Dicapai pada 3 Oktober 2008.
  98. ^ "Welsh Local Government Association". Welsh Local Government Association. Dicapai pada 20 Mac 2008.
  99. ^ "Working with Overseas Territories". Fco.gov.uk. 6 Oktober 2010. Dicapai pada 5 November 2010.
  100. ^ "[ARCHIVED CONTENT] UK Overseas Territories Foreign & Commonwealth Office". Collections.europarchive.org. Dicapai pada 6 September 2010.[pautan mati kekal]
  101. ^ "CIA - The World Factbook". Cia.gov. Dicapai pada 26 Disember 2010.
  102. ^ "Country profiles". Fco.gov.uk. 21 Februari 2008. Diarkibkan daripada yang asal pada 3 November 2009. Dicapai pada 6 September 2010.
  103. ^ The Committee Office, House of Commons. "House of Commons - Crown Dependencies - Justice Committee". Publications.parliament.uk. Dicapai pada 7 November 2010.
  104. ^ "Profile of Jersey". States of Jersey. Diarkibkan daripada yang asal pada 2006-09-02. Dicapai pada 31 Julai 2008. The legislature passes primary legislation, which requires approval by The Queen in Council, and enacts subordinate legislation in many areas without any requirement for Royal Sanction and under powers conferred by primary legislation.
  105. ^ a b c d e f g h "United Kingdom". The World Factbook. Central Intelligence Agency. Dicapai pada 23 September 2008.
  106. ^ a b c d e Latimer Clarke Corporation Pty Ltd. "United Kingdom - Atlapedia Online". Atlapedia.com. Dicapai pada 26 Oktober 2010.
  107. ^ Clare Neal. "The British Cartographic Society > How long is the UK coastline?". Cartography.org.uk. Dicapai pada 26 Oktober 2010.
  108. ^ "The Channel Tunnel". Eurotunnel.com. Dicapai pada 29 November 2010.
  109. ^ "England - Profile". BBC News. 11 Februari 2010.
  110. ^ "Scotland Facts". Scotland Online Gateway. Diarkibkan daripada yang asal pada 2008-06-21. Dicapai pada 16 Julai 2008.
  111. ^ The complete guide to Scottish Islands Diarkibkan 2011-03-01 di Wayback Machine The Independent, 19 Mei 2001
  112. ^ "Overview of Highland Boundary Fault". Gazetteer for Scotland, University of Edinburgh. Dicapai pada 27 Disember 2010.
  113. ^ "Ben Nevis Weather". Ben Nevis Weather. Dicapai pada 26 Oktober 2008.
  114. ^ "Profile: Wales". BBC News. 9 Jun 2010. Dicapai pada 7 November 2010.
  115. ^ "Geography of Northern Ireland". University of Ulster. Dicapai pada 22 Mei 2006.
  116. ^ "World's Most Economically Powerful Cities" Forbes.com, 15 Julai 2008
  117. ^ "Worldwide Centres of Commerce Index 2008" (PDF). Mastercard.
  118. ^ "United Kingdom". International Monetary Fund. Dicapai pada 1 Oktober 2009.
  119. ^ More About the Bank Bank of England - Retrieved 8 Ogos 2008
  120. ^ "Britain's public debt since 1974" The Guardian, 1 Mac 2009
  121. ^ "Britain owes £801,000,000,000" The Scotsman, 21 Ogos 2009
  122. ^ "UK in recession as economy slides". BBC News. 23 Januari 2009. Dicapai pada 23 Januari 2009.
  123. ^ UK youth unemployment reaches record The FT, 19 Januari 2011
  124. ^ a b "European Countries - United Kingdom". Europa.eu. Dicapai pada 15 Disember 2010.
  125. ^ James W. Harrington, Barney Warf (1995). Industrial location: Principles, practices, and policy. m/s. 121. Dicapai pada 28 Disember 2010.
  126. ^ Jackson J. Spielvogel (2008). Western Civilization: Alternative Volume:Since 1300. Dicapai pada 28 Disember 2010.
  127. ^ Patricia Hewitt (15 Julai 2004). "TUC Manufacturing Conference". Department of Trade and Industry. Dicapai pada 16 Mei 2006.
  128. ^ Chavez-Dreyfuss, Gertrude (1 April 2008). "Global reserves, dollar share up at end of 2007-IMF". Reuters. Dicapai pada 21 Disember 2009.
  129. ^ Treneman, Ann (24 Julai 2007). "Puritanism comes too naturally for 'Huck' Brown". London: Times Online. Dicapai pada 24 Julai 2007.
  130. ^ "EMU Entry and [[Perjanjian yang mengasaskan Perlembagaan untuk Eropah|EU Constitution]]". MORI. 28 Februari 2005. Dicapai pada 17 Mei 2006. URL–wikilink conflict (bantuan)
  131. ^ Sassen, Saskia (2001). The Global City: New York, London, Tokyo (ed. 2nd). Princeton University Press. ISBN 0691078661.
  132. ^ Julai 2007/uk-law-firms-reap-rich-rewards-while-americans-strengthen-london-teams-1 "UK law firms reap rich rewards while Americans strengthen London teams" Check |url= value (bantuan). Financial News. 23 Julai 2007. Dicapai pada 11 Ogos 2010.
  133. ^ Lazarowicz (Labour MP), Mark (30 April 2003). "Financial Services Industry". United Kingdom Parliament. Dicapai pada 17 Oktober 2008.
  134. ^ "From the Margins to the Mainstream - Government unveils new action plan for the creative industries". DCMS. 9 Mac 2007. Diarkibkan daripada yang asal pada 2008-06-10. Dicapai pada 9 Mac 2007.
  135. ^ "Defense News Top 100 for 2009". Defense News. 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-06-04. Dicapai pada 29 Julai 2010.
  136. ^ "The Pharmaceutical sector in the UK". Department of Trade and Industry. Diarkibkan daripada yang asal pada 2007-02-05. Dicapai pada 27 Februari 2007.
  137. ^ "Index of Services (experimental)". Office for National Statistics. 26 April 2006. Dicapai pada 24 Mei 2006.
  138. ^ International Tourism ReceiptsPDF (1.10 MB) UNWTO Tourism Highlights, Edition 2005 Page 12, World Tourism Organisation, Retrieved on 24 Mei 2006
  139. ^ Bremner, Caroline (11 Oktober 2007). "Top 150 city destinations: London leads the way". Euromonitor International. Dicapai pada 28 Ogos 2008.
  140. ^ "United Kingdom: Numbers in low income". The Poverty Site. Dicapai pada 25 September 2009.
  141. ^ "United Kingdom: Children in low income households". The Poverty Site. Dicapai pada 25 September 2009.
  142. ^ "John Logie Baird". BBC History. Dicapai pada 7 Mac 2010.
  143. ^ The World's First High Definition Colour Television System McLean, p. 196
  144. ^ Alan Turing – Time 100 People of the Century Diarkibkan 2011-02-26 di Wayback Machine Time Magazine'.' Retrieved 30 Julai 2010.
  145. ^ "Scottish Science Hall of Fame - Alexander Graham Bell (1847-1922)". Dicapai pada 7 Mac 2010.
  146. ^ Tim Berners Lee - Time 100 People of the Century Diarkibkan 2011-02-03 di Wayback Machine Time Magazine'.' Retrieved 30 Julai 2010.
  147. ^ Hubbard, Geoffrey (1965) Cooke and Wheatstone and the Invention of the Electric Telegraph, Routledge & Kegan Paul, London p. 78
  148. ^ The electric telegraph, forerunner of the internet, celebrates 170 years BT Group Connected Earth Online Museum – Diterima pada Mac 2010
  149. ^ "Sir Alexander Fleming - Biography". Nobel Foundation. Dicapai pada 7 Mac 2010.
  150. ^ MacLeod, Donald (21 Mac 2006). "Britain second in world research rankings". The Guardian. London. Dicapai pada 14 Mei 2006.
  151. ^ National Physics Nobel Prize shares 1901-2009 by citizenship at the time of the award. Dari J. Schmidhuber (2010), Evolution of National Nobel Prize Shares in the 20th Century di arXiv:1009.2634v1
  152. ^ a b "Heathrow 'needs a third runway'". BBC News. 25 Jun 2008. Dicapai pada 17 Oktober 2008.
  153. ^ a b "Statistics: Top 30 World airports" (PDF). Airports Council International. Dicapai pada 15 Oktober 2008.
  154. ^ "Transport Statistics Great Britain: 2010" (PDF). Department for Transport. Dicapai pada 5 Disember 2010.
  155. ^ "Major new rail lines considered". BBC News. 21 Jun 2008. Diarkibkan daripada yang asal pada 2010-11-09. Dicapai pada 2011-01-31.
  156. ^ a b "Size of Reporting Airports Oktober 2009 - September 2010" (PDF). CAA. Dicapai pada 5 Disember 2010.
  157. ^ "BMI being taken over by Lufthansa". BBC News. 29 Oktober 2008. Dicapai pada 23 Disember 2009.
  158. ^ "United Kingdom Energy Profile". U.S. Energy Information Administration. Dicapai pada 4 November 2010.
  159. ^ a b c "United Kingdom - Quick Facts Energy Overview". U.S. Energy Information Administration. Diarkibkan daripada yang asal pada 5 December 2012. Dicapai pada 4 November 2010.
  160. ^ a b c "United Kingdom - Oil". U.S. Energy Information Administration. Diarkibkan daripada yang asal pada 5 December 2012. Dicapai pada 4 November 2010.
  161. ^ a b "United Kingdom - Natural Gas". U.S. Energy Information Administration. Diarkibkan daripada yang asal pada 5 December 2012. Dicapai pada 4 November 2010.
  162. ^ The Coal Authority (2007). "Coal Reserves in the United Kingdom" (PDF). Response to Energy Review. The Coal Authority. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 11 September 2008. Dicapai pada 23 September 2008.
  163. ^ "England Expert predicts 'coal revolution'". BBC News. 16 Oktober 2007. Dicapai pada 23 September 2008.
  164. ^ Mason, Rowena (24 Oktober 2009). "Let the battle begin over black gold". London: The Telegraph. Dicapai pada 26 November 2010.
  165. ^ November 2010/rba-s-stevens-says-inflation-unlikely-to-fall-much-further.html "RBA Says Currency Containing Prices, Rate Level `Appropriate' in Near Term" Check |url= value (bantuan). Bloomberg. 26 November 2010. Dicapai pada 26 November 2010.
  166. ^ "Census Geography". Office for National Statistics. Diarkibkan daripada yang asal pada 2002-06-07. Dicapai pada 10 Oktober 2008.
  167. ^ "Census". Office for National Statistics. Dicapai pada 11 Oktober 2008.
  168. ^ "Population Change: UK population increases by 394,000". Office for National Statistics. 24 Jun 2010. Dicapai pada 25 Jun 2010.
  169. ^ a b c d e "Population Estimates: Ogos 2009" (PDF). Office for National Statistics. 27 Ogos 2009. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2009-09-04. Dicapai pada 28 Ogos 2009.
  170. ^ Travis, Alan (22 Ogos 2008). "Ageing Britain: Pensioners outnumber under-16s for first time". The Guardian. London. Dicapai pada 23 Ogos 2008.
  171. ^ David Batty, One in six people in the UK today will live to 100, study says, The Guardian, 30 Disember 2010
  172. ^ a b "Population: UK population grows to 59.6 million". Office for National Statistics. 28 Januari 2005. Dicapai pada 20 Ogos 2008.
  173. ^ Khan, Urmee (16 September 2008). "England is most crowded country in Europe". London: Daily Telegraph. Diarkibkan daripada yang asal pada 2010-05-23. Dicapai pada 5 September 2009.
  174. ^ a b c "Fertility: Rise in UK fertility continues". Office for National Statistics. 27 Ogos 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 2011-06-29. Dicapai pada 28 Ogos 2009.
  175. ^ Boseley, Sarah (14 Julai 2008). "The question: What's behind the baby boom?". The Guardian. London. m/s. 3. Dicapai pada 28 Ogos 2009.
  176. ^ Thomas, Mark G. et al. Evidence for a segregated social structure in early Anglo-Saxon England. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences 273(1601): 2651–2657.
  177. ^ Review of "The Tribes of Britain" James Owen, National Geographic 19 Julai 2005
  178. ^ Stephen Oppenheimer, Myths of British ancestry, Prospect, Oktober 2006. Diterima pada 5 November 2010.
  179. ^ Henderson, Mark (23 Oktober 2009). "Scientist – Griffin hijacked my work to make race claim about 'British aborigines'". The Times. London. Dicapai pada 26 Oktober 2009.
  180. ^ Costello, Ray (2001). Black Liverpool: The Early History of Britain's Oldest Black Community 1730-1918. Liverpool: Picton Press. ISBN 1873245076.
  181. ^ "Culture and Ethnicity Differences in Liverpool - Chinese Community". Chambré Hardman Trust. Dicapai pada 26 Oktober 2009.
  182. ^ David Coleman, Paul Compton, John Salt (2002). "The demographic characteristics of immigrant populations". Council of Europe. p.505. ISBN 92-871-4974-7
  183. ^ 'Why I left UK to return to Poland', BBC News
  184. ^ "Ethnicity: 7.9% from a non-White ethnic group". Office for National Statistics. 24 Jun 2004. Diarkibkan daripada yang asal pada 9 September 2009. Dicapai pada 2 April 2007.
  185. ^ "Resident population estimates by ethnic group (percentages): London". Office for National Statistics. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-06-23. Dicapai pada 23 April 2008.
  186. ^ "Resident population estimates by ethnic group (percentages): Leicester". Office for National Statistics. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-06-23. Dicapai pada 23 April 2008.
  187. ^ "Census 2001 - Ethnicity and religion in England and Wales". Office for National Statistics. Dicapai pada 23 April 2008.
  188. ^ "Schools and Pupils in England" (PDF). 2007. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2008-10-19. Dicapai pada 17 Oktober 2008. Unknown parameter |month= ignored (bantuan)
  189. ^ Graeme Paton (1 Oktober 2007). "One fifth of children from ethnic minorities". London: The Daily Telegraph. Dicapai pada 28 Mac 2008.
  190. ^ "Official EU languages". European Commission. 8 Mei 2009. Dicapai pada 16 Oktober 2009.
  191. ^ "Language Courses in New York". United Natinos. 2006. Dicapai pada 29 November 2010.
  192. ^ Jacques Melitz (1999). "English-Language Dominance, Literature and Welfare". Centre for Economic Policy Research. Dicapai pada 26 Mei 2006.
  193. ^ "Eurolang - Language Data - Scots". European Bureau for Lesser-Used Languages. Diarkibkan daripada yang asal pada 2007-06-23. Dicapai pada 2 November 2008.
  194. ^ National Statistics Online - Welsh Language at National Statistics Office
  195. ^ "Differences in estimates of Welsh Language Skills" (PDF). Office for National Statistics. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2004-07-22. Dicapai pada 30 Disember 2008.
  196. ^ Welsh today by Prof. Peter Wynn Thomas BBC - Voices
  197. ^ Scotland's Census 2001 - Gaelic Report Diarkibkan 2013-05-22 di Wayback Machine General Register Office for Scotland - Retrieved 15 Oktober 2008
  198. ^ Local UK languages 'taking off' BBC News, 12 Februari 2009
  199. ^ Fall in compulsory language lessons BNC News 4 November 2004
  200. ^ The School Gate for parents in Wales BBC Wales. Retrieved 11 Oktober 2008.
  201. ^ "UK Census 2001". Dicapai pada 22 April 2007.
  202. ^ "Research published this week by the British Charity, Tearfund, makes somber reading for church leaders. It found only one in 10 people in the United Kingdom attend church on a weekly basis even though 53 percent of the British population identify themselves as Christian". News.adventist.org. 4 April 2007. Dicapai pada 12 September 2010.
  203. ^ Religion: 2001 Census National Statistics website.
  204. ^ a b Kerbaj, Richard (30 Januari 2009). "Muslim population 'rising 10 times faster than rest of society'". The Times. London. Dicapai pada 29 Disember 2009.
  205. ^ The History of the Church of England The Church of England. Diterima pada 23 November 2008.
  206. ^ "The Monarchy Today > Queen and State > Queen and Church > Queen and Church of England". Cached at the Internet Archive. Dicapai pada 5 Jun 2010.
  207. ^ "General Synod". Church of England. Dicapai pada 5 Jun 2010.
  208. ^ The Church in England and Wales Diarkibkan 2010-06-17 di Wayback Machine The Catholic Church of England and Wales. Diterima pada 27 November 2008.
  209. ^ 'Fringe' Church winning the believers Times Online, 19 Disember 2006.
  210. ^ "Religion in Scotland". Scotland.com. Dicapai pada 5 Jun 2010.
  211. ^ "Organisation - Church of Scotland". Church of Scotland. Diarkibkan daripada yang asal pada 2009-04-17. Dicapai pada 5 Jun 2010.
  212. ^ Analysis of Religion in the 2001 Census: Summary Report Scottish Government – Diterima pada 11 Disember 2010
  213. ^ "A Brief Introduction to the Scottish Episcopal Church". .scotland.anglican.org. Dicapai pada 7 Jun 2010.
  214. ^ "Religions of Ireland Facts & Figures". proud2beirish.com. Dicapai pada 26 Jun 2010.
  215. ^ Communities in Northern Ireland Office for National Statistics. Retrieved 29 Oktober 2008.
  216. ^ KS07 Religion: Key Statistics for urban areas, results by population size of urban area Office for National Statistics. Retrieved 6 Disember 2008.
  217. ^ Analysis of Religion in the 2001 Census: Summary Report Scottish Government. Diterima pada 11 Disember 2010.
  218. ^ Northern Ireland Census 2001 Key Statistics Diarkibkan 2009-11-22 di Wayback Machine Northern Ireland Statistics and Research Agency.
  219. ^ "Census 2001 - Profiles". Office for National Statistics. Dicapai pada 27 Januari 2007.
  220. ^ The Jain Centre, Leicester. Retrieved 29 Oktober 2008.
  221. ^ London's Jewish Museum reopens after major facelift, USA Today. Diterima pada 20 Ogos 2010.
  222. ^ Eric Richards (2004). "Britannia's children: emigration from England, Scotland, Wales and Ireland". Continuum International Publishing Group. p.143. ISBN 1-85285-441-3
  223. ^ Matthew J. Gibney, Randall Hansen (2005). "Immigration and asylum: from 1900 to the present". ABC-CLIO. p.630. ISBN 1-57607-796-9
  224. ^ "Short history of immigration". BBC News Online. Dicapai pada 28 Ogos 2010.
  225. ^ Muenz, Rainer (2006). "Europe: Population and Migration in 2005". Migration Policy Institute. Dicapai pada 2 April 2007. Unknown parameter |month= ignored (bantuan)
  226. ^ "Immigration and births to non-British mothers pushes British population to record high". London Evening Standard. 22 Ogos 2008. Diarkibkan daripada yang asal pada 2008-12-10. Dicapai pada 2011-01-31.
  227. ^ "Third World migrants behind our 2.3m population boom". Daily Mail. London. 3 Jun 2008.
  228. ^ Bentham, Martin (20 Oktober 2008). "Tories call for tougher control of immigration". London Evening Standard.
  229. ^ BBC News Online. 8 September 2008 Minister rejects migrant cap plan http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/7602526.stm Minister rejects migrant cap plan Check |url= value (bantuan). Missing or empty |title= (bantuan)
  230. ^ Johnston, Philip (5 Januari 2007). "Immigration 'far higher' than figures say". The Daily Telegraph. London. Diarkibkan daripada yang asal pada 2008-05-29. Dicapai pada 20 April 2007.
  231. ^ Whitehead, Tom (28 Mei 2010). "Citizenship for foreigners hit record high". The Daily Telegraph. London.
  232. ^ "Control of immigration: Statistics United Kingdom 2009" (PDF). Home Office Statistical Bulletin. Ogos 2010. m/s. 38. Dicapai pada 2 Oktober 2010.
  233. ^ "National Statistics Online - Live births", National Statistics.
  234. ^ a b Sriskandarajah, Dhananjayan; Drew, Catherine (11 Disember 2006). "Brits Abroad: Mapping the scale and nature of British emigration". Institute for Public Policy Research. Diarkibkan daripada yang asal pada 2007-08-28. Dicapai pada 20 Januari 2007.
  235. ^ "Brits Abroad". BBC News. 6 Disember 2006. Dicapai pada 20 April 2007.
  236. ^ Casciani, Dominic (11 Disember 2006). "5.5 m Britons 'opt to live abroad'". BBC News Online. Dicapai pada 20 April 2007.
  237. ^ "Brits Abroad: Country-by-country" BBC News, 11 Disember 2006
  238. ^ Eric Richards (2004). "Britannia's children: emigration from England, Scotland, Wales and Ireland". Continuum International Publishing Group. pp.6–7. ISBN 1-85285-441-3
  239. ^ Right of Union citizens and their family members to move and reside freely within the territory of the Member States. Suruhanjaya Eropah. Diterima pada 6 November 2008.
  240. ^ "Local Authorities". DCSF. Dicapai pada 21 Disember 2008.
  241. ^ "United Kingdom". Humana. Diarkibkan daripada yang asal pada 2006-10-03. Dicapai pada 18 Mei 2006.
  242. ^ MacLeod, Donald (9 November 2007). "Private school pupil numbers in decline". The Guardian. London. Dicapai pada 31 Mac 2010.
  243. ^ "More state pupils in universities". BBC News Online. 19 Julai 2007.
  244. ^ "The top 200 world universities". London: Times Higher Education. 9 Oktober 2008. Dicapai pada 14 Mei 2009.
  245. ^ "England's pupils in global top 10". BBC News Online. 10 Disember 2008.
  246. ^ F. Davenport, C. Beech, T. Downs and D. Hannigan, Ireland (Lonely Planet, 7th edn., 2006), ISBN 1-74059-968-3, p. 564.
  247. ^ About SQA Scottish Qualifications Authority. Retrieved 7 Oktober 2008.
  248. ^ About Learning and Teaching Scotland. Learning and Teaching Scotland. Retrieved 7 Oktober 2008.
  249. ^ Brain drain in reverse Scotland Online Gateway – Diterima pada 7 Oktober 2008.
  250. ^ "Increase in private school intake". BBC News Online. 17 April 2007.
  251. ^ "MSPs vote to scrap endowment fee". BBC News Online. 28 Februari 2008.
  252. ^ About Us - What we do Council for the Curriculum Examinations & Assessment – Diterima pada 7 Oktober 2008
  253. ^ What will your child learn? The Welsh Assembly Government – Diterima pada 22 Januari 2010
  254. ^ World Health Organisation, World Health Staff, (2000). Haden, Angela; Campanini, Barbara (penyunting). The world health report 2000 - Health systems: improving performance (PDF). Geneva, Switzerland: World Health Organisation. ISBN 924156198X.CS1 maint: extra punctuation (link) CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  255. ^ World Health Organization. "Measuring overall health system performance for 191 countries" (PDF). New York University. Cite journal requires |journal= (bantuan)
  256. ^ 'Huge contrasts' in devolved NHS BBC News, 28 Ogos 2008
  257. ^ NHS now four different systems BBC News, 2 Januari 2008
  258. ^ Fisher, Peter. "The NHS from Thatcher to Blair". NHS Consultants Association. International Association of Health Policy. Diarkibkan daripada yang asal pada 2018-11-20. Dicapai pada 2011-01-31. The Budget was presented to Parliament on 17th April and was even more generous to the NHS than had been expected amounting to an annual rise of 7.4% above the rate of inflation for the next 5 years. This would take us to 9.4% of GDP spent on health ie around EU average.
  259. ^ OECD Health Data 2009- How Does the United Kingdom Compare Organisation for Economic Co-operation and Development
  260. ^ "History of Ealing Studios". Ealing Studios. Dicapai pada 5 Jun 2010.
  261. ^ "Harry Potter becomes highest-grossing film franchise". London: The Guardian. 11 September 2007. Dicapai pada 2 November 2010.
  262. ^ "What is digital switchover". Directgov. 2010. Diarkibkan daripada yang asal pada 2007-07-05. Dicapai pada 30 Disember 2010. Unknown parameter |month= ignored (bantuan)
  263. ^ "1960–1969". EMI Group Ltd. Dicapai pada 31 Mei 2008.
  264. ^ "Paul At Fifty". Time (majalah). 8 Jun 1992. Diarkibkan daripada yang asal pada 2013-05-18. Dicapai pada 2011-01-31.
  265. ^ Goldfarb, Jeff. "Bookish Britain overtakes America as top publisher", Reuters Entertainment, 10 Mei 2006
  266. ^ "William Shakespeare (English author)". Britannica Online encyclopedia. Dicapai pada 26 Februari 2006.
  267. ^ "Early Welsh poetry". BBC Wales. Dicapai pada 29 Disember 2010.
  268. ^ Andrew Lang (2003). History of English Literature from Beowulf to Swinburne. m/s. 42. Dicapai pada 29 Disember 2010.
  269. ^ Scottish School of Common Sense rrbltd.co.uk, dicapai pada 17 Disember 2010
  270. ^ Michael Palmer (2005). Moral Problems in Medicine:A Practical Coursebook. The Lutterworth Press, Cambridge. m/s. 66. Dicapai pada 30 Disember 2010.
  271. ^ Geoffrey Scarre (1996). Utilitarianism. Routledge, London. m/s. 82. Dicapai pada 30 Disember 2010.
  272. ^ "Blatter against British 2012 team". BBC News. 9 Mac 2008. Dicapai pada 2 April 2008.
  273. ^ About ECB England and Wales Cricket Board. Retrieved 4 Ogos 2008.
  274. ^ "Welsh dragon call for Union flag". BBC News. 27 November 2007. Dicapai pada 17 Oktober 2008.
  275. ^ "Britannia on British Coins". Chard. Dicapai pada 25 Jun 2006.
  276. ^ Baker, Steve (2001). Picturing the Beast. University of Illinois Press. m/s. 52. ISBN 0252070305.

Pautan luar

sunting

  Data geografi berkaitan United Kingdom at OpenStreetMap

Kerajaan
Maklumat am
Pelancongan
  • VisitBritain.com, panduan pelancongan rasmi UK


  • Ralat petik: Tag <ref> wujud untuk kumpulan bernama "lower-alpha", tetapi tiada tag <references group="lower-alpha"/> yang berpadanan disertakan