Pengawal luncur

Pengawal luncur (cruise control, juga dipanggil sebagai autocruise) ialah satu sistem yang mengawal kelajuan kenderaan bermotor secara automatik. Sistem tersebut mengambil alih kawalan pendikit kereta untuk mengekalkan kelajuan yang ditetapkan oleh pemandu.

Sejarah sunting

Kawalan kelajuan menggunakan pengawal imbang emparan mula digunakan pada kereta seawal tahun 1910an, terutamanya oleh Peerless. Peerless mengiklankan bahawa sistem mereka mampu "mengekalkan kelajuan tidak kira semasa mendaki atau menuruni bukit". Teknologi tersebut dicipta oleh James Watt dan Matthew Boulton pada tahun 1788 untuk mengawal kelajuan enjin wap mereka. Pengawal impang melaras kedudukan pendikit apabila kelajuan enjin berubah mengikut beban yang berbeza.

Pengawal luncur moden dicipta pada tahun 1945 oleh seorang perekacipta dan jurutera yang buta bernama Ralph Teetor. Idealnya lahir hasil rungutannya mengenai kereta yang dipandu oleh peguamnya yang menambah dan menurunkan kelajuan semasa dia berbual. Kereta pertama yang dilengkapi sistem ciptaan Teetor ialah Chrysler Imperial pada tahun 1958. Sistem ini mengira kelajuan atas tanah berdasarkan putaran aci pacu serta menggunakan solenoid untuk mengawal kedudukan pendikit jika diperlukan.

Teori pengendalian sunting

Dalam rekaan moden, pengawal luncur mesti dihidupkan terlebih dahulu sebelum digunakan — dalam sesetengah sistem ia sentiasa dihidupkan tetapi tidak sentiasa dibolehkan; sesetengah rekaan lain pula mempunyai suis berasingan, manakala rekaan yang lain pula hanya mempunyai punat penghidup yang perlu ditekan selepas kenderaan dihidupkan. Kebanyakan rekaan mempunyai butang untuk fungsi-fungsi menetapkan (set), meneruskan (resume), memecut (accelerate) dan meluncur (coast). Sesetengah sistem turut mempunyai butang batal (cancel). Sebagai alternatif, menekan injak brek atau klac akan melumpuhkan sistem supaya pemandu boleh mengubah kelajuan tanpa halangan daripada sistem tersebut. Sistem ini dikendalikan dengan butang-butang kawalan yang mudah dicapai pemandu, biasanya melalui butang-butang pada jejari atau pinggir stereng seperti pada kenderaan Honda, pada tangkai suis isyarat membelok seperti pada kenderaan General Motors yang lebih lama, atau pada tangkai khas seperti pada kenderaan Toyota, Lexus dan Proton. Rekaan terawal menggunakan dail untuk menetapkan kelajuan pilihan.

Pemandu perlu meningkatkan kelajuan kenderaan secara manual dan seterusnya menggunakan butang pengawal luncur untuk menetapkan kelajuan pengawal luncur pada kelajuan terkini. Pengawal luncur seterusnya mengambil isyarat kelajuan daripada aci pacu, kabel meter laju, pengesan kelajuan roda melalui RPM enjin atau dari denyutan kelajuan dalaman yang dihasilkan secara elektronik oleh kenderaan. Kebanyakan sistem tidak membenarkan pengawal luncur digunakan di bawah kelajuan tertentu (biasanya sekitar 40 km/j atau 25 bsj). Kenderaan akan mengekalkan kelajuan tersebut dengan menarik kabel pendikit menggunakan solenoid, mekanisme servo kawalan hampagas, atau melalui sistem elektronik dalam kenderaan jika ia menggunakan sistem pacu melalui wayar.

Kesemua sistem pengawal luncur boleh dimatikan terus secara automatik, iaitu semasa pemandu menekan injak brek dan klac. Pengawal luncur biasanya turut disertakan dengan ciri-ciri ingatan untuk meneruskan kelajuan yang ditetapkan selepas membrek serta ciri-ciri luncur untuk melepaskan sistem tanpa membrek. Semasa pengawal luncur diaktifkan, pendikit masih boleh digunakan untuk memecut, tetapi apabila injak pendikit dilepaskan, kereta akan diperlahankan sehingga ia mencapai kelajuan yang ditetapkan sebelum itu.

Pada kenderaan terkini yang dilengkapi kawalan pendikit elektronik, pengawal luncur boleh disepadukan dengan mudah pada sistem pengurusan enjin kenderaan. Sistem "penyesuaian" moden turut dilengkapi keupayaan yang akan mengurangkan kelajuan semasa automatik apabila jarak mengekori atau had laju berkurangan. Ia merupakan satu kelebihan bagi pemandu yang memandu di kawasan yang tidak dikenali.

Sesetengah sistem pengawal luncur mempunyai fungsi "pengehad kelajuan", yang tidak membenarkan kenderaan dipecut melebihi kelajuan maksimum yang ditetapkan; ia boleh digubal dengan menekan injak pendikit sepenuhnya.

Kelebihan dan kelemahan sunting

Kelebihan sunting

Berguna semasa perjalanan jauh (mengurangkan kelesuan pemandu akibat menekan injak pendikit terlalu lama) melalui lebuh raya serta jalan raya merentasi kawasan lapang dan terpencil. Ia seterusnya menyumbang kepada penjimatan bahan api yang lebih baik.
Berguna bagi mengelakkan pemandu daripada melanggar had laju tanpa disedari.

Kelemahan sunting

Boleh membawa kepada kemalangan yang disebabkan oleh hipnosis lebuh raya atau kecuaian pengguna, berikutan tumpuan pemandu yang boleh jadi semakin merosot akibat penggunaan pengawal luncur.
Tidak sesuai digunakan di jalan raya yang basah, dilitupi salji serta mempunyai banyak selekoh tajam.