Chongzuo
Chongzuo ialah sebuah bandar peringkat wilayah di selatan Wilayah Autonomi Guangxi Zhuang berhampiran sempadan China-Vietnam. Ia adalah rumah kepada salah satu populasi Zhuang terbesar di China.
Geografi dan iklim sunting
Chongzuo terletak di barat daya Wilayah Autonomi Zhuang Guangxi. Ia bersempadan dengan Nanning di timur, Baise di utara, Fangchenggang di selatan dan Lạng Sơn, Vietnam di barat. Sungai Zuo atau Kiri dan Sungai You atau Kanan bertembung di Chongzuo dan selepas itu sungai itu menjadi Sungai Yong. Chongzuo bergunung-ganang dan berbukit-bukit dengan banyak formasi karst yang serupa dengan Guilin dan Teluk Ha Long di utara Vietnam. Keluasannya ialah 17,345 km2 (6,697 batu persegi), 7,190 km2 (2,780 batu persegi) daripadanya berhutan.
Iklim Chongzuo adalah subtropika lembap dan dipengaruhi monsun. Purata suhu Januari ialah 13.8 °C (56.8 °F) dan pada bulan Julai ialah 28.1 °C (82.6 °F). Di dalam wilayah, purata tahunan ialah 20.8–22.4 °C (69.4–72.3 °F). Terdapat 330 hari tanpa fros. Kerpasan tahunan adalah antara 1088-1799mm.
Sejarah sunting
Chongzuo adalah salah satu pusat budaya Zhuang yang terawal. Tapak-tapak penting sejak zaman batu telah ditemui di sini. Lukisan Batu Gunung Hua di sepanjang Sungai Ming di Huashan bermula dari 1800 hingga 2500 tahun dan merupakan salah satu kumpulan piktograf terbesar di China dan di dunia. Di beberapa muka tebing terdapat ratusan piktograf merah besar yang menggambarkan pertempuran besar. Pigmen merah masih terang dan terang dan figura individu, senjata, dan haiwan mudah dibezakan. Tebing, sebahagian daripada Gunung Katak yang suci, merupakan tapak penting kepada Zhuang awal.
Pada 214 SM, semasa dinasti Qin, Chongzuo adalah sebahagian daripada komander Xiang (象郡). Jeneral China Feng Zicai menewaskan serangan Perancis di sini pada Pertempuran Bang Bo pada tahun 1885. Sun Yat-sen melepaskan tembakan meriam pertama revolusi anti-Qing di Chongzuo pada tahun 1907. Pada tahun 1930-an, selepas mencetuskan pemberontakan di bahagian lain Guangxi, Deng Xiaoping membantu mengatur para petani dan pekerja di sini semasa pemberontakan Longzhou dan akhirnya membentuk Tentera Ke-8 Tentera Merah. Kemudian, pada tahun 1979, tentera China menyerang Vietnam dari sini.
Pentadbiran sunting
Chongzuo mempunyai 1 daerah, 1 bandar peringkat daerah, 5 daerah, 57 bandar, 72 perbandaran, 146 komuniti kediaman, dan 1,724 kampung.
Daerah:
Dataran tengah bandar Chongzuo
- Daerah Jiangzhou (江州区)
Bandar peringkat daerah:
- Bandar Pingxiang (凭祥市)
Daerah:
- Daerah Fusui (扶绥县)
- Daerah Daxin (大新县)
- Daerah Tiandeng (天等县)
- Daerah Ningming (宁明县)
- Daerah Longzhou (龙州县)
| Peta |
|---|
Demografi sunting
Penduduk Chongzuo ialah 2,347,700. 88% daripada penduduknya tergolong dalam kumpulan etnik Zhuang. Selebihnya termasuk Han, Yao, dan kumpulan etnik lain.
| Nama Bahasa Melayu | Dipermudahkan | Tradisional | Pinyin | Zhuang | Kawasan | Penduduk(2010 atau 2012) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Jiangzhou | 江州区 | 江州區 | Jiāngzhōu Qū | Gyanghcouh Gih | 2,951 | 384,905( Orang Zhuang ialah 315,020 - Mengikut perangkaan rasmi, 15-03-2012) |
| Fusui | 扶绥县 | 扶綏縣 | Fúsuí Xiàn | Fuzsuih Yen | 2,836 | 432,000 (81.96% orang tergolong dalam kumpulan etnik Zhuang, 2010) |
| Ningming | 宁明县 | 寧明縣 | Níngmíng Xiàn | Ningzmingz Yen | 3,779 | 412,300 (77.6% orang tergolong dalam kumpulan etnik Zhuang, 2010) |
| Longzhou | 龙州县 | 龍州縣 | Lóngzhōu Xiàn | Lungzcouh Yen | 2,318 | 260,200 (95.8% daripada penduduk tergolong dalam kumpulan etnik Zhuang, 2010) |
| Daxin | 大新县 | 大新縣 | Dàxīn Xiàn | Dasinh Yen | 2,742 | 359,800 (97.2% daripada penduduk tergolong dalam kumpulan etnik Zhuang, 2010) |
| Tiandeng | 天等县 | 天等縣 | Tiānděng Xiàn | Denhdwngj Yen | 2,159 | 429,200 (98.81% orang tergolong dalam kumpulan etnik Zhuang, 2010) |
| Pingxiang | 凭祥市 | 憑祥市 | Píngxiáng Shì | Bingzsiengz Si | 650 | 106,400 (83.5% orang tergolong dalam kumpulan etnik Zhuang, 2010) |
Ekonomi sunting
Perhutanan dan pertanian adalah dua daripada industri terbesar Chongzuo. Jeruk, beras, kekacang, jagung, ubi kayu, kayu manis, pisang, sayur-sayuran, durian, nanas, longan, dan teh adalah semua tanaman utama, tetapi tebu adalah pusat pertanian Chongzuo. Haiwan yang diternak termasuk daging lembu dan lembu tenusu, biri-biri, itik, ayam, angsa dan lebah. Akuakultur untuk ikan juga besar. Herba perubatan Cina dipetik dari hutan dan juga ditanam. Sumber mineral penting termasuk mangan, emas, ferberit, arang batu, barit, bentonit, uranium dan vanadium. Ia adalah pengeluar mangan terbesar di China dan pengeluar bentonit terbesar di dunia. Industri lain termasuk infrastruktur eksport, kertas, hasil hutan seperti kayu dan turpentin, bahan binaan, farmaseutikal dan pembuatan elektronik.
Flora dan fauna sunting
Chongzuo mempunyai kepelbagaian biologi yang menakjubkan dengan lebih daripada 4000 spesies tumbuhan dan lebih daripada 450 jenis haiwan. Terdapat lebih daripada 30 haiwan yang jarang ditemui dan dilindungi termasuk lutung hitam berkepala putih dan Indo-Cina, burung enggang berjambul jambul, tenggiling dan harimau keruh. 1/4 daripada spesies haiwan liar China boleh ditemui di Chongzuo.
Pelancongan sunting
Chongzuo terkenal dengan pemandangan semula jadi yang indah. Tarikan yang paling terkenal ialah Air Terjun Detian di Daerah Daxing di sepanjang sempadan dengan Vietnam. Ia adalah air terjun kedua terbesar di sepanjang sempadan negara selepas Air Terjun Niagara dan merupakan salah satu titik persimpangan untuk tentera China semasa Perang China-Vietnam yang singkat. Berdekatannya terdapat Tongling Gorge yang boleh diakses hanya melalui gua dari gaung bersebelahan. Ditemui semula baru-baru ini, ia mempunyai banyak spesies tumbuhan endemik, hanya terdapat di dalam gaung, dan pernah digunakan sebagai tempat persembunyian oleh penyamun tempatan yang harta karunnya kadang-kadang masih ditemui di gua tepi tebing. Di barat bandar Chongzuo, terdapat beberapa hutan dan haiwan yang dipelihara, beberapa dengan kemudahan pelancongan kecil.
Zhirendong sunting
Penemuan ini mungkin memberi sedikit sokongan kepada dakwaan bahawa manusia moden dari Afrika tiba di selatan China kira-kira 100,000 tahun BP (Gua Zhiren, Mulanshan), Bandar Chongzuo: 100,000 tahun BP dan hominid Liujiang: bertarikh kontroversi pada 139,000–111,000 tahun BP).
Orang yang terkenal sunting
- Tan Haoming (1871–1925) - ahli Kelompok Guangxi Lama, dilahirkan di Chongzuo Longzhou County, Zhuang.
- Huang Xianfan (1899–1982) - seorang ahli sejarah, etnologi dan pendidik Cina, dilahirkan di Chongzuo Fusui County, Zhuang.