|
Dwihuruf boleh terdiri daripada dua huruf konsonan untuk membentuk konsonan yang berbeza, ataupun dua huruf vokal untuk membentuk vokal yang berbeza. Dalam [[bahasa Melayu]], terdapat lima dwihuruf berbeza untuk konsonan:
* ‹gh›''gh'' mewakili {{IPA|/ɣ/}} ([[geseran velar bersuara]])
* ‹kh›''kh'' mewakili {{IPA|/x/}} ([[geseran velar tak bersuara]])
* ‹ng›''ng'' mewakili {{IPA|/ŋ/}} ([[sengauan velar]])
* ‹ny›''ny'' mewakili {{IPA|/ɲ/}} ([[sengauan lelangit]])
* ‹sy›''sy'' mewakili {{IPA|/ʃ/}} ([[geseran belakang gusi tak bersuara]])
Bahasa Melayu tidak menggunakan dwihuruf untuk vokal yang berbeza, kerana ia hanya ada enam vokal ({{IPA|/e/}} dan {{IPA|/ə/}} berkongsi huruf "e", tetapi dalam kamus, {{IPA|/e/}} dinyatakan dengan huruf "é" dengan tanda [[aksen tirus]]). Ini berbeza dengan [[diftong]], iaitu dua vokal bergabung dalam suku kata yang sama, yang memang menggunakan gabungan huruf vokal tetapi tidak diterima sebagai fonem berbeza sekalipun.
Dalam sesetengah bahasa, huruf berganda menandakan [[konsonan panjang|konsonan]] atau [[vokal panjang]], [[Tekanan (linguistik)|tekanan suku kata]] atau bunyi tertentu, tetapi selain bahasa itu ia sekadar kebiasaan ejaan. ‹Ll›''Ll'' merupakan konsonan berganda yang paling kerap dalam bahasa Inggeris, tetapi ia tidak melambangkan bunyi yang berbeza daripada ‹l›''l'', sebaliknya sekadar dwihuruf ejaan. Dalam [[bahasa Wales]] pula, ‹ll›''ll'' mewakili [[geseran sisian gusi tak bersuara]] ({{IPA|/ɬ/}}), manakala dalam [[bahasa Sepanyol]] dan [[bahasa Catalonia|Catalonia]], ia mewakili [[malaran tak geser sisian lelangit]] ({{IPA|/ʎ/}}). ‹Ee›''Ee'' dan ‹oo›''oo'' merupakan contoh dwihuruf vokal dalam bahasa Inggeris.
Dalam sesetengah bahasa Eropah Barat, baik Inggeris, [[bahasa Perancis|Perancis]] mahupun Catalonia, ‹ss› digunakan untuk sibilan tak bersuara {{IPA|/s/}} di antara vokal, kerana ‹s› tunggal di antara vokal selalunya disuarakan menjadi {{IPA|/z/}}. Dalam [[bahasa Jerman]], dwihuruf ini dilakurkan menjadi ligatur [[ß]].
Dalam bahasa-bahasa Romawi seperti Sepanyol ataupun Catalonia, ‹rr› digunakan sebagai [[getaran gusi]] {{IPA|/r/}} di antara vokal, kerana ‹r› tunggal di antara vokal pula mewakili [[ketukan gusi]] {{IPA|/ɾ/}} (ertinya, kedua-dua fonem ini nyata berbeza dalam bahasa-bahasa berkenaan).
<!--
==Dwihuruf sebagai huruf tersendiri==
Dalam sesetengah bahasa, dwihuruf dan [[trihuruf]] merupakan huruf berbeza yang mendapat tempat sendiri dalam abjad, terasing daripada urutan aksara tunggal yang membentuknya, dalam bidang [[ortografi]] atau [[kolasi]]. Bahasa-bahasa lain seperti bahasa Melayu tidak membezakan dwihuruf daripada huruf-huruf lain, sebaliknya memisahkan dwihuruf kepada aksara pembentuk masing-masing untuk tujuan kolasi.
Antara bahasa-bahasa yang merangkumi dwihuruf sebagai huruf tersendiri:
*Bahasa-bahasa [[Bahasa Bosnia|Bosnia]], [[Bahasa Croatia|Croatia]], [[AbjadBahasa Rumi GajSerbia|Serbia]]. NoteDiingatkan thatbahawa in thedalam [[SerbianAbjad CyrillicCyril alphabetSerbia|Cyrillicortografi orthographyCyril]], thesebunyi-bunyi soundsini arediwakili representedoleh byhuruf single letterstunggal, rather than pairsbukan ofpasangan lettershuruf.
** ''[[Lj (digraph)|lj]]'' corresponds to– {{IPA|/ʎ/}}, ([[palatalmalaran tak geser lateralsisian approximantlelangit]])
** ''[[Nj (digraph)|nj]]'' corresponds to– {{IPA|/ɲ/}} ([[palatalsengauan nasallelangit]])
** ''[[dž]]'' corresponds to– {{IPA|/dʒ/}} ([[voicedletusan belakang postalveolargusi affricatebersuara]])
*[[Czech language|Czech]].
** ''[[Ch (digraph)|ch]]'' corresponds to {{IPA|/x/|}} ([[voiceless velar fricative]]), counted as a distinct letter
** ''[[dž]]'' corresponds to {{IPA|/dʒ/}} ([[voiced postalveolar affricate]]), not counted as a distinct letter, relatively rare digraph
*[[Hungarian alphabet|Hungarian]].
** ''[[Hungarian cs|cs]]'' represents {{IPA|/tʃ/}} ([[voiceless postalveolar affricate]])
** ''[[Hungarian dz|dz]]'' represents {{IPA|/dz/}} ([[voiced postalveolar affricate]])
** ''[[Hungarian gy|gy]]'' represents {{IPA|/ɟ/}} ([[voiced palatal plosive]])
** ''[[Hungarian ly|ly]]'' originally represented {{IPA|/ʎ/}} ([[palatal lateral approximant]]), but in the modern language stands for {{IPA|/j/}} ([[palatal approximant]])
** ''[[Hungarian ny|ny]]'' represents {{IPA|/ɲ/}} ([[palatal nasal]]) ▼** ''[[Hungarian sz|sz]]'' represents {{IPA|/s/}} ([[voiceless alveolar fricative]]) (''s'' is pronounced {{IPA|/ʃ/}}) ▼** ''[[Hungarian ty|ty]]'' represents {{IPA|/c/}} ([[voiceless palatal plosive]])
** ''[[Hungarian zs|zs]]'' represents {{IPA|/ʒ/}} ([[voiced postalveolar fricative]])
** The Hungarian alphabet additionally contains also a [[trigraph (orthography)|trigraph]], [[Hungarian dzs|dzs]] {{IPAslink|dʒ}}.
*[[PolishBahasa language|PolishCzech]].
** ''[[Ch (digraph)|ch]]'' corresponds to– {{IPA|/x/|}} ([[voicelessgeseran velar fricativetak bersuara]]), huruf berbeza
** ''[[Cz (digraph)|cz]]dž'' corresponds to– {{IPA|/tʂdʒ/}} ([[voicelessletusan retroflexbelakang affricategusi bersuara]]), bukan huruf berbeza
** ''[[Dz (digraph)|dz]]'' corresponds to {{IPA|/dz/}} ([[voiced alveolar affricate]])
** ''[[Dź (digraph)|dź]]'' corresponds to {{IPA|/dʑ/}} ([[voiced alveolo-palatal affricate]])
** ''[[Dż (digraph)|dż]]'' corresponds to {{IPA|/dʐ/}} ([[voiced retroflex affricate]])
** ''[[Rz (digraph)|rz]]'' corresponds to {{IPA|/ʐ/}} ([[voiced retroflex fricative]])
** ''[[Sz (digraph)|sz]]'' corresponds to {{IPA|/ʂ/}} ([[voiceless retroflex fricative]])
*[[Bahasa Hungary]].
*[[Danish and Norwegian alphabet|Danish and Norwegian]]. ''[[Aa (digraph)|Aa]]'' represented {{IPA|/ɔ/}} until 1917 in Norway and 1948 in Denmark, but is today spelt ''[[å]]''. The ''[[Aa (digraph)|aa]]'' is still used in older names.
** ''cs'' – {{IPA|/tʃ/}} ([[letusan belakang gusi tak bersuara]])
** ''dz'' – {{IPA|/dz/}} ([[letusan gusi bersuara]])
** ''gy'' – {{IPA|/ɟ/}} ([[letupan lelangit bersuara]])
** ''ly'' – {{IPA|/j/}} ([[malaran tak geser lelangit]]); dahulunya {{IPA|/ʎ/}} ([[malaran tak geser sisian lelangit]])
▲** '' [[Hungarian ny|ny ]]'' represents– {{IPA|/ɲ/}} ([[ palatalsengauan nasallelangit]])
▲** '' [[Hungarian sz |sz]]'' represents– {{IPA|/s/}} ([[ voicelessgeseran alveolargusi fricativetak bersuara]]) (''s'' is pronounceddisebut {{IPA|/ʃ/}})
** ''ty'' – {{IPA|/c/}} ([[letupan lelangit tak bersuara]])
** ''zs'' – {{IPA|/ʒ/}} ([[geseran belakang gusi bersuara]])
Abjad Hungary juga ada [[trihuruf]] ''dzs'' untuk {{IPA|/dʒ/}} ([[letusan belakang gusi bersuara]]).
*[[Bahasa Poland]].
*[[Spanish alphabet|Spanish]]. In addition to ''ll'' (see above), there is the digraph ''ch'', which represents {{IPA|/tʃ/}} ([[voiceless postalveolar affricate]]). Both are considered part of the alphabet. They used to be sorted as separate letters, but a reform in 1994 by the [[Spanish Royal Academy]] has allowed that they be split into their constituent letters for collation. Note that the digraph ''[[rr (digraph)|rr]]'' has never been included in the Spanish alphabet, in spite of having a distinct pronunciation ([[alveolar trill]]).
** ''ch'' – {{IPA|/x/}} ([[geseran velar tak bersuara]])
** ''cz'' – {{IPA|/tʂ/}} ([[letusan gelungan tak bersuara]])
** ''dz'' – {{IPA|/dz/}} ([[letusan gusi bersuara]])
** ''dź'' – {{IPA|/dʑ/}} ([[letusan gusi-lelangit bersuara]])
** ''dż'' – {{IPA|/dʐ/}} ([[letusan gelungan bersuara]])
** ''rz'' – {{IPA|/ʐ/}} ([[geseran gelungan bersuara]])
** ''sz'' – {{IPA|/ʂ/}} ([[geseran gelungan tak bersuara]])
*[[Bahasa Sepanyol]].
* [[Welsh alphabet|Welsh]]. The digraphs listed below represent distinct phonemes. On the other hand, the digraphs ''[[Mh (digraph)|mh]]'', ''[[Nh (digraph)|nh]]'', and the trigraph ''[[Ngh (letter)|ngh]]'', which stand for [[voice (phonetics)|voiceless consonants]], but only occur at the beginning of words as a result of the [[Welsh morphology|nasal mutation]], are not included in the alphabet.
** ''ch'' represents– {{IPA|/xtʃ/}} ([[voicelessletusan velarbelakang fricativegusi tak bersuara]])
** ''[[Dd (digraph)|dd]]ll'' represents– {{IPA|/ðʎ/}} ([[voicedmalaran dentaltak fricativegeser sisian lelangit]]), like the English ''th'' in ''then''.
** ''[[Ff (digraph)|ff]]rr'' represents– {{IPA|/fr/}} ([[voicelessgetaran labiodental fricativegusi]]), like English; ''fr'', sincemewakili Welsh{{IPA|/ɾ/}} ''f''([[ketukan is pronounced like an English ''v''.gusi]])
''Ch'' dan ''ll'' pernah menjadi huruf berasingan dalam bahasa Sepanyol, sehingga pada tahun 1994, [[Akademi Diraja Sepanyol]] membuat pembaharuan yang membolehkan dwihuruf berkenaan dipecahkan kepada huruf konstituen masing-masing untuk dikolasi. ‹Rr› pula tidak pernah dijadikan huruf berasingan.
** ''[[ll]]'' represents {{IPA|/ɬ/}} ([[voiceless alveolar lateral fricative]])
** ''ng'' represents {{IPA|/ŋ/}} ([[velar nasal]]), the same sound as in English.
** ''ph'' represents {{IPA|/f/}} ([[voiceless labiodental fricative]]) ▼** ''rh'' represents {{IPA|/r̥/}} ([[alveolar trill|voiceless alveolar trill]]), pronounced roughly like the combination ''hr''.
** ''th'' represents {{IPA|/θ/}} ([[voiceless interdental fricative]]) ▼
* [[Bahasa Wales]].
* [[Wilamowicean alphabet|Wymysorys]], [[Irish language|Irish]] and [[Scottish Gaelic language|Scottish Gaelic]]
** ''ch'' – {{IPA|/x/}} ([[geseran velar tak bersuara]])
** have the uncommon digraph ''ao''.
** ''dd'' – {{IPA|/ð/}} ([[geseran gigi bersuara]])
** ''ff'' – {{IPA|/f/}} ([[geseran bibir-gigi tak bersuara]]), ''f'' disebut {{IPA|/v/}} ([[geseran bibir-gigi bersuara]]).
** ''ll'' – {{IPA|/ɬ/}} ([[geseran sisian gusi tak bersuara]])
** ''ng'' – {{IPA|/ŋ/}} ([[sengauan velar]])
▲** ''ph'' represents– {{IPA|/f/}} ([[ voicelessgeseran labiodentalbibir-gigi fricativetak bersuara]])
** ''rh'' – {{IPA|/r̥/}} ([[getaran gusi|getaran gusi tak bersuara]])
▲** ''th'' represents– {{IPA|/θ/}} ([[ voicelessgeseran interdentalgigi fricativetak bersuara]])
Dwihuruf ''Mh'', ''nh'', dan trihuruf ''ngh'', yang melambangkan [[Suara (fonetik)|konsonan tak bersuara]], tetapi hanya ditemui di awal perkataan kesan [[Morfologi bahasa Wales|mutasi sengauan]], tidak disertakan dalam abjad.
*[[Daighi tongiong pingim|Taiwanese]].
** ''Or'' represents {{IPA|/ə/}} ([[mid central vowel]]) or {{IPA|/o/}} ([[close-mid back rounded vowel]]).
-->
==Catatan dan rujukan==
{{Reflist}}
| 