|
[[Fail:Relative abundance of elements.png|right|thumb|300px]]
Dalam bidang [[kimia]], '''kelimpahan semulajadisemula jadi''' merujuk(''natural kepadaabundance'', kelimpahanNA) (ataumerujuk betapakepada banyaknya)kelimpahan [[isotop|isotop-isotop]] sesuatu [[unsur kimia]] sepertiyang manasecara yangsemula didapatijadi secaraboleh semulajadiditemui dalamdi sesebuahsatu [[planet]]. [[Senarai unsur mengikut jisim atom|Jisim atom relatif]] (purata dengan pemberat berdasarkan kelimpahan semulajaditimbangan) sesetiap isotop unsur-isotop ini adalahialah [[berat atom]] sesuatusatu unsur kimia seperti yang disenaraikanditulis dalam [[jadual berkala]]. Kelimpahan sesuatu isotop berubah-ubahberbeza dari satu planet ke planet, yangmalah lain,juga tetapidari secaratempat relatifnyake tempat di Bumi, namun tetap malar sepanjangsetiap masa.
ContohnyaSebagai contoh, [[uranium]] mempunyai tiga isotop yang wujudterhasil secara semujadi,semula iaitujadi: <sup>238</sup>U, <sup>235</sup>U anddan <sup>234</sup>U. Kelimpahan semulajadisemula sesetiapjadi satumasing-masing isotopberjulat inidi adalahantara 99.27452739 - 99.2752%, 0.727198 - 0.7202%, dan 0.0050 and- 0.00550059%.<ref>{{Citation | title = Uranium Isotopes | url = http://www.globalsecurity.org/wmd/intro/u-isotopes.htm | accessdate = 14 Mac 2012}}</ref> JikaAndainya 100,000 atom uranium dianalisa, bilanganseseorang bagiboleh setiapmengagak satuterdapat isotop yang dijumpai adalah kurang lebihkira-kira 99,275 atom <sup>238</sup>U, 720 atom <sup>235</sup>U, dan hanya 5 atau 6 atom <sup>234</sup>U. Ini adalah kerana isotop <sup>238</sup>U adalah jauh lebih stabil berbanding dengandaripada <sup>235</sup>U atauataupun <sup>234</sup>U, sebagaidan manaini yangboleh ditunjukkandibuktikan dalamdengan [[separuh hayat]] sesetiap satusetiap isotop, iaitu: 4.468×104468×10<sup>9</sup> tahun untuk <sup>238</sup>U berbanding dengan 7.038×10038×10<sup>8</sup> tahun bagi <sup>235</sup>U dan 245,500 tahun untuk <sup>234</sup>U. Namun, kelimpahan semula jadi sesuatu isotop juga dipengaruhi oleh kemungkinan penciptaannya dalam [[sintesis nuklear]] (seperti dalam kes [[samarium]]; <sup>147</sup>Sm dan <sup>148</sup>Sm yang radioaktif lebih banyak dalam alam semula jadi daripada <sup>144</sup>Sm yang stabil) dan juga oleh penghasilan sesuatu isotop melalui isotop semula jadi radioaktif (seperti dalam kes [[isotop plumbum]] radiogenik).
==Sisihan daripada kelimpahan semula jadi==
Akan tetapi, kelimpahan semulajadi juga boleh dipengaruhi oleh kebarangkalian penciptaan suatu-suatu isotop di dalam [[nukleosintesis]] (contohnya dalam kes unsur [[samarium]], isotop radioaktif <sup>147</sup>Sm dan <sup>148</sup>Sm adalah lebih berlimpah daripada isotop stabil <sup>144</sup>Sm) dan juga boleh dipengaruhi oleh penghasilan sesuatu isotop daripada isotop radioaktif semulajadi (seperti dalam kes isotop radiogen [[plumbum]]).
Daripada kajian tentang Matahari dan meteorit-meteorit primitif, kini telah diketahui bahawa sistem suria pada asalnya mempunyai komposisi isotop yang hampir homogen. Sisihan daripada purata galaktik (yang berubah) yang disampel secara tempatan sekitar masa ketika pembakaran nuklear Matahari bermula, boleh secara umum diambil kira dengan pemeringkatan jisim (lihat rencana berkenaan [[pemeringkatan jisim bebas]]) dan sejumlah terhad pereputan nuklear dan proses-proses transmutasi.<ref>Robert N. Clayton (1978) Isotopic anomalies in the early solar system, ''Annual Review of Nuclear and Particle Science'' '''28''':501-522.</ref> Terdapat juga bukti penyuntikan isotop-isotop berjangka hayat pendek (kini pupus) daripada letupan supernova berdekatan yang mungkin telah memulakan keruntuhan nebula matahari.<ref>Ernst Zinner (2003) [http://www.sciencemag.org/cgi/content/summary/300/5617/265 An isotopic view of the early solar system], ''Science'' '''300''':5617, 265-267.</ref> Oleh itu, sisihan daripada kelimpahan semula jadi di bumi biasanya dinyatakan dalam bahagian per seribu (permil atau ‰) kerana ia kurang daripada satu peratus (%).
Satu pengecualian bagi ini terletak di dalam [[butiran pramatahari]] yang ditemui dalam meteorit primitif. Ia telah melangkau proses penghomogenan, dan selalunya membawa tanda nuklear proses-proses sintesis nuklear tertentu yang membentuk unsur-unsur butiran ini.<ref>Ernst Zinner (1998) Stellar nucleosynthesis and the isotopic composition of presolar grains from primitive meteorites, ''Annual Review of Earth and Planetary Sciences'' '''26''':147-188.</ref> Dalam bahan-bahan ini, sisihan daripada kelimpahan semula jadi kadangkala diukur dalam faktor 100.
==Lihat juga==
* [[Kelimpahan unsur-unsur kimia]]
==Rujukan==
{{reflist}}
[[Kategori:Sifat kimia]]
[[Kategori:Isotop]]
|
