Penyakit anjing gila: Perbezaan antara semakan
Kandungan dihapus Kandungan ditambah
Stress 043 (bincang | sumb.) Tiada ringkasan suntingan |
Stress 043 (bincang | sumb.) Tiada ringkasan suntingan |
||
Baris 22:
Untuk rekod, penyakit anjing gila telah menyebabkan 17 400 kematian di seluruh dunia pada tahun 2015. Lebih dari 95% pesakit yang meninggal dunia adalah berasal dari kawasan [[Afrika]] dan [[Asia]]<ref name=WHO2013/>. Lebih kurang 40% kematian dilaporkan dari pesakit kanak-kanak di bawah umur 15 tahun<ref>{{cite web|title=Rabies: The Facts |url=http://www.who.int/rabies/rabies_Infographic_updated_Global_International_meeting.pdf?ua=1 |website=World Health Organization |accessdate=24 February 2017 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170224220204/http://www.who.int/rabies/rabies_Infographic_updated_Global_International_meeting.pdf?ua=1 |archivedate=24 Februari 2017 |df= }}</ref>. Setakat ini, penyakit anjing gila masih lagi terdapat pada lebih dari 150 buah negara di kesemua benua, tidak termasuk [[Antartika]]. Lebih dari 3 bilion manusia hidup di kawasan di mana penyakit ini wujud. Beberapa buah negara, termasuklah [[Australia]] dan [[Jepun]], serta beberapa tempat di bahagian barat Eropah, tiada anjing yang direkodkan terkena jangkitan ini<ref>{{cite book|title=WHO Expert Consultation on Rabies : second report. |date=2013 |publisher=WHO |location=Geneva |isbn=9789241209823 |page=3 |edition=2 |url=http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/85346/1/9789240690943_eng.pdf |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141020024015/http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/85346/1/9789240690943_eng.pdf |archivedate=20 Oktober 2014 |df= }}</ref><ref>{{cite web|title=Rabies-Free Countries and Political Units {{!}} Importation {{!}} CDC |url=https://www.cdc.gov/importation/rabies-free-countries.html |website=www.cdc.gov |accessdate=10 April 2017 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161216081536/https://www.cdc.gov/importation/rabies-free-countries.html |archivedate=16 Disember 2016 |df= }}</ref>.
== Sejarah ==
[[File:Middle Ages rabid dog.jpg|thumb|Ukiran papan yang dicipta pada [[Zaman Pertengahan]] menunjukkan seekor anjing jangkitan penyakit anjing gila.]]▼
Penyakit anjing gila mula
Terdapat juga ubat-ubatan yang tidak begitu efektif digunakan dalam perubatan silam. Seorang doktor, [[Scribonius Largus]] menyediakan penawar daripada [[Morhabshi|morha]], lada, candu, madu, wain, serta beberapa kandungan lain yang digunakan untuk melawan perasaan takut kepada air<ref>{{cite book|last=Prioreschi |first=Plinio |title=A History of Medicine: Roman medicine |publisher=Horatius Press |date=2003 |page=297 |url=https://books.google.com.my/books?id=H3ZaIYAaOSQC |isbn=9781888456035 |accessdate=6 Julai 2017 }}</ref>; [[Antaeus]] pula mencadangkan ubat disediakan daripada tengkorak manusia yang mati digantung<ref>{{cite book|last=Barrett |first=Alan D.T. |last2=Stanberry |first2=Lawrence R. |title=Vaccines for Biodefense and Emerging and Neglected Diseases |publisher=Academic Press |date=2009 |page=612 |url=https://books.google.com/books?id=6Nu058ZNa1MC |isbn=9780080919027 |accessdate=8 Januari 2016 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160428020308/https://books.google.com/books?id=6Nu058ZNa1MC |archivedate=28 April 2016 |df= }}</ref>. Penyakit anjing gila ini direkodkan mula dikenalpasti pada masa silam (sebelum Masihi), manakala rekod wabak penularan penyakit ini pada tahun selepas Masihi berlaku di [[Boston]] pada tahun 1768<ref name="georgebaer">{{cite book|last=M. Baer |first=George |title=The Natural History of Rabies, 2nd Edition |publisher=CRC Press |date=26 Mac 1991 |page=1 |url=https://books.google.com.my/books?id=dw8qW6jcfWUC |isbn=9780849367601 |accessdate=6 Julai 2017}}</ref>. Penyakit ini mula merebak pada tahun-tahun berikutnya di beberapa negeri lain di [[Amerika Syarikat]], sebelum merebak ke seluruh rantau [[Amerika Utara]].▼
Pada abad ke-19, penyakit anjing gila merupakan penyakit yang biasa. Di [[Perancis]] dan [[Belgium]], di mana [[Hubertus|Saint Hubert]] dihormati, Kunci St Hubert's dipanaskan dan digunakan untuk menyembuhkan luka. Dengan menerapkan pemikiran berteraskan magik, anjing-anjing ditandakan dengan dengan tanda kunci dengan harapan memberi perlindungan daripada penyakit anjing gila ini. Ketakutan terhadap penyakit ini boleh dikatakan tiada kerana kekurangan langkah pencegahan terhadap anjing yang terjangkit serta ketiadaan rawatan efektif. Pada masa silam, rawatan yang diberikan kepada pesakit ini adalah dengan memotong sebahagian daripada lidah kerana ramai berpendapat di situ adalah tempat bermulanya virus penyakit ini. Amalan ini terhenti setelah penemuan sebenar asal-usul penyakit anjing gila ini<ref name="georgebaer" />. ▼
Pada masa kini pula, ketakutan terhadap penyakit ini masih lagi tidak dapat dibendung. Walaupun begitu, cara penyakit ini disebarkan dan simptom-simptom kini dijadikan inspirasi bagi kebanyakkan karya berkaitan [[Zombi|zombi]], di mana penyakit ini digambarkan sebagai penyakit endemik yang menyerang manusia yang menyebabkan pesakit tersebut berkelakuan agresif serta menyerang manusia lain dengan menggigit anggota badan mereka<ref>{{cite web|last1=Than |first1=Ker |title="Zombie Virus" Possible via Rabies-Flu Hybrid? |url=http://news.nationalgeographic.com/news/2010/10/1001027-rabies-influenza-zombie-virus-science/ |website=National Geographic |publisher=National Geographic |accessdate=13 September 2015 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150913232030/http://news.nationalgeographic.com/news/2010/10/1001027-rabies-influenza-zombie-virus-science/ |archivedate=13 September 2015 |df= }}</ref>.▼
Baris 52 ⟶ 63:
==
▲[[File:Middle Ages rabid dog.jpg|thumb|Ukiran papan yang dicipta pada [[Zaman Pertengahan]] menunjukkan seekor anjing jangkitan penyakit anjing gila.]]
▲Penyakit anjing gila mula dikenali semenjak 2000 sebelum Masihi<ref>{{cite journal | author = Adamson PB | title = The spread of rabies into Europe and the probable origin of this disease in antiquity | journal = The Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland | volume = 109 | issue = 2 | pages = 140–4 | year = 1977 | pmid = 11632333 | doi = 10.1017/S0035869X00133829 | jstor = 25210880 }}</ref>. Rekod pertama mengenai penyakit ini ditulis dalam [[Hukum Eshnunna|''Mesopotamian Codex of Eshnunna'']] (sekitar 1930 sebelum Masihi)<ref name=eshnunna>{{cite web|title=A Rabies Primer |url=https://paw.princeton.edu/article/rabies-primer |website=Princeton Alumni Weekly |accessdate=6 Julai 2017 |date=5 Mac 2014}}</ref>, di mana ianya merekodkan mengenai undang-undang yang menyatakan bahawa pemilik anjing yang mempunyai simptom penyakit ini digesa untuk mengambil langkah pencegahan mengelakkan anjingnya mengigit manusia lain. Pemilik anjing boleh dikenakan denda yang berat jika anjingnya menggigit manusia lain dan mati akibat penyakit ini<ref>{{cite book | last = Dunlop | first = Robert H |author2=Williams, David J | title = Veterinary Medicine: An Illustrated History | publisher = Mosby |url=https://books.google.com.my/books?id=kv1qQgAACAAJ | year= 1996 | isbn=9780801632099 }}</ref>. Hukuman lebih ringan dikenakan jika anjing yang dijangkiti menggigit [[hamba]] dan meninggal dunia<ref>{{cite book | last = Feldhamer | first = George A. | last2 = Lee C. | first2 = Drickamer | title = Mammalogy: Adaptation, Diversity, Ecology |page=585 | publisher = JHU Press |url=https://books.google.com.my/books?id=Ugq5BgAAQBAJ | year= 2015 | isbn=9781421415888 }}</ref>.
Penyakit anjing gila sukar untuk dikesan, kerana pada peringkat awalnya, ianya mudah untuk disalah erti dengan simptom penyakit lain<ref name=Merck>{{cite book|title=The Merck Veterinary Manual|year=2010|publisher=Courier Kendallville, Inc|location=Kendallville, Indiana|isbn=0-911910-93-X|page=1193|edition=10th|editor=Cynthia M. |editor2=Kahn, BA }}</ref>. Kaedah rujukan yang digunakan untuk mengesan penyakit anjing gila ini menggunakan ujian antibodi berpendaflour ({{lang-en|fluorescent antibody test}}) (FAT), yang merupakan prosedur [[Immunohistokimia|immunohistokimia]] yang diiktiraf oleh [[Pertubuhan Kesihatan Sedunia]] (WHO)<ref>{{cite book |last=Dean |first=D.J. |first2=M.K. |last2=Abelseth |chapter=Ch. 6: The fluorescent antibody test |editor-first=M.M. |editor-last=Kaplan |editor2-first=H. |editor2-last=Koprowski |title=Laboratory techniques in rabies |publisher=World Health Organization |series=Monograph series |volume=23 |year=1973 |isbn= |page=73 |url=https://books.google.com/books?id=0jciAQAAIAAJ |edition=3rd}}</ref>. Keberkesanan ujian FAT bergantung kepada pengesan molekul, bersama dengan antibodi khas anjing gila yang akan mengkonjugat dan mengikat bersama bagi memperlihatkan antigen penyakit anjing gila dengan menggunakan teknik mikroskopik berpendaflour. Sampel yang diambil dari analisa mikroskopik ini merupakan langkah terus yang digunakan bagi menentukan kehadiran antigen penyakit ini dalam masa yang singkat, tidak kira dari mana pesakit mendapat jangkitan virus anjing gila ini. Sampel yang telah diautolisis pula memudahkan ujian FAT dijalankan<ref name="Fooks AR 2009">{{cite journal |vauthors=Fooks AR, Johnson N, Freuling CM, Wakeley PR, Banyard AC, McElhinney LM, Marston DA, Dastjerdi A, Wright E, Weiss RA, Müller T | title = Emerging technologies for the detection of rabies virus: challenges and hopes in the 21st century | journal = PLoS Neglected Tropical Diseases | volume = 3 | issue = 9 | pages = e530 | year = 2009 | pmid = 19787037 | pmc = 2745658 | doi = 10.1371/journal.pntd.0000530 }}</ref>. Kaedah [[RT-PCR]] digunakan untuk diagnosa berterusan yang telah terbukti<ref>{{cite book |last=Tordo |first=N |last2=Bourhy |first2=H |last3=Sacramento |first3=D |chapter=Ch. 10: PCR technology for lyssavirus diagnosis |editor-first=J.P. |editor-last=Clewley |title=The Polymerase Chain Reaction (PCR) for Human Viral Diagnosis |chapterurl=https://books.google.com/books?id=f4vTacTbViQC&pg=PA125 |year=1994 |publisher=CRC Press |isbn=978-0-8493-4833-4 |pages=125–145}}</ref>, yang biasanya dijalankan ke atas mayat atau spesimen yang telah disimpan<ref name="pmid12034539">{{cite journal |vauthors=David D, Yakobson B, Rotenberg D, Dveres N, Davidson I, Stram Y | title = Rabies virus detection by RT-PCR in decomposed naturally infected brains | journal = Veterinary Microbiology | volume = 87 | issue = 2 | pages = 111–8 | year = 2002 | pmid = 12034539 | doi=10.1016/s0378-1135(02)00041-x}}</ref>. Diagnosis ini sangat berkesan dijalankan ke atas sampel [[otak]] pesakit yang telah meninggal dunia atau haiwan yang mati akibat penyakit ini. Diagnosis ini boleh juga dijalankan menggunakan sampel [[air liur]], [[air kencing]] dan [[Cecair serebrospina|cecair serebrospina]], namun begitu sampel-sampel ini tidak sesensitif sampel otak<ref name="Fooks AR 2009" />.
▲Terdapat juga ubat-ubatan yang tidak begitu efektif digunakan dalam perubatan silam. Seorang doktor, [[Scribonius Largus]] menyediakan penawar daripada [[Morhabshi|morha]], lada, candu, madu, wain, serta beberapa kandungan lain yang digunakan untuk melawan perasaan takut kepada air<ref>{{cite book|last=Prioreschi |first=Plinio |title=A History of Medicine: Roman medicine |publisher=Horatius Press |date=2003 |page=297 |url=https://books.google.com.my/books?id=H3ZaIYAaOSQC |isbn=9781888456035 |accessdate=6 Julai 2017 }}</ref>; [[Antaeus]] pula mencadangkan ubat disediakan daripada tengkorak manusia yang mati digantung<ref>{{cite book|last=Barrett |first=Alan D.T. |last2=Stanberry |first2=Lawrence R. |title=Vaccines for Biodefense and Emerging and Neglected Diseases |publisher=Academic Press |date=2009 |page=612 |url=https://books.google.com/books?id=6Nu058ZNa1MC |isbn=9780080919027 |accessdate=8 Januari 2016 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160428020308/https://books.google.com/books?id=6Nu058ZNa1MC |archivedate=28 April 2016 |df= }}</ref>. Penyakit anjing gila ini direkodkan mula dikenalpasti pada masa silam (sebelum Masihi), manakala rekod wabak penularan penyakit ini pada tahun selepas Masihi berlaku di [[Boston]] pada tahun 1768<ref name="georgebaer">{{cite book|last=M. Baer |first=George |title=The Natural History of Rabies, 2nd Edition |publisher=CRC Press |date=26 Mac 1991 |page=1 |url=https://books.google.com.my/books?id=dw8qW6jcfWUC |isbn=9780849367601 |accessdate=6 Julai 2017}}</ref>. Penyakit ini mula merebak pada tahun-tahun berikutnya di beberapa negeri lain di [[Amerika Syarikat]], sebelum merebak ke seluruh rantau [[Amerika Utara]].
▲Pada abad ke-19, penyakit anjing gila merupakan penyakit yang biasa. Di [[Perancis]] dan [[Belgium]], di mana [[Hubertus|Saint Hubert]] dihormati, Kunci St Hubert's dipanaskan dan digunakan untuk menyembuhkan luka. Dengan menerapkan pemikiran berteraskan magik, anjing-anjing ditandakan dengan dengan tanda kunci dengan harapan memberi perlindungan daripada penyakit anjing gila ini. Ketakutan terhadap penyakit ini boleh dikatakan tiada kerana kekurangan langkah pencegahan terhadap anjing yang terjangkit serta ketiadaan rawatan efektif. Pada masa silam, rawatan yang diberikan kepada pesakit ini adalah dengan memotong sebahagian daripada lidah kerana ramai berpendapat di situ adalah tempat bermulanya virus penyakit ini. Amalan ini terhenti setelah penemuan sebenar asal-usul penyakit anjing gila ini<ref name="georgebaer" />.
▲Pada masa kini pula, ketakutan terhadap penyakit ini masih lagi tidak dapat dibendung. Walaupun begitu, cara penyakit ini disebarkan dan simptom-simptom kini dijadikan inspirasi bagi kebanyakkan karya berkaitan [[Zombi|zombi]], di mana penyakit ini digambarkan sebagai penyakit endemik yang menyerang manusia yang menyebabkan pesakit tersebut berkelakuan agresif serta menyerang manusia lain dengan menggigit anggota badan mereka<ref>{{cite web|last1=Than |first1=Ker |title="Zombie Virus" Possible via Rabies-Flu Hybrid? |url=http://news.nationalgeographic.com/news/2010/10/1001027-rabies-influenza-zombie-virus-science/ |website=National Geographic |publisher=National Geographic |accessdate=13 September 2015 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150913232030/http://news.nationalgeographic.com/news/2010/10/1001027-rabies-influenza-zombie-virus-science/ |archivedate=13 September 2015 |df= }}</ref>.
| |||