|
'''COMANGO''' ('''''Co'''alition of '''Ma'''laysian '''NGO'''s in the UPR Process'') atau '''Gabungan Pertubuhan Bukan Kerajaan Malaysia''' ialah sebuah gabungan [[pertubuhan bukan kerajaan]] (NGO) di [[Malaysia]] yang mengemukakan laporan hak asasi manusia ke proses [[Semakan Berkala Sejagat]] [[Majlis Hak Asasi Manusia Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu]] pada 24 Oktober 2013 di [[Geneva]].<ref>[http://www.astroawani.com/news/show/comango-kemuka-laporan-hak-asasi-kepada-pbb-9681 Comango kemuka laporan hak asasi kepada PBB]. AstroAwani. Capaian 14 November 2013</ref> Gabungan ini disertai oleh 54 NGO [[Malaysia]].<ref>[http://www.suaram.net/?p=5503 Senarai NGO-NGO menyertai COMANGO]. [[Suaram]]. Capaian 20 Januari 2014</ref> Menurut kenyataan [[ISMA]], hanya 12 daripada kesemua 54 NGO dalam gabungan Comango yang berdaftar dengan Jabatan Pendaftaran Pertubuhan.<ref>[http://www.themalaysianinsider.com/bahasa/article/ngo-islam-dedah-dalang-di-belakang-comango-antaranya-ambiga-dan-marina-maha NGO Islam dedah dalang Comango, antaranya Ambiga dan Marina Mahathir.]</ref> Hal ini disahkan oleh [[Kementerian Dalam Negeri Malaysia]] bahawa Comango adalah sebuah gabungan pertubuhan yang tidak berdaftar di bawah Akta Pertubuhan 1966 (Akta 335).<ref>[http://www.hmetro.com.my/articles/COMANGOpertubuhantidakberdaftar-KDN/Article?mutakhir COMANGO pertubuhan tidak berdaftar - KDN]</ref><ref>[http://www.utusan.com.my/utusan/Dalam_Negeri/20140109/dn_02/Comango-tidak-berdaftar---KDN Comango tidak berdaftar - KDN.]</ref>
'''COMANGO''', atau '''''Pakatan NGO Malaysia Di Dalam Proses UPR''''' ditubuhkan oleh organisasi masyarakat sivil pada tahun 2008 untuk melibatkan diri di dalam [[Penilaian Berkala Sejagat (UPR)]] di Pertubuhan Bangsa-bangsa Bersatu. COMANGO ialah pakatan masyarakat sivil yang terbesar dalam jenisnya di dalam proses UPR, yang merangkumi 50 buah organisasi. COMANGO diselaraskan oleh dua organisasi hak asasi manusia, iaitu [[Persatuan Kesedaran Komuniti Selangor (EMPOWER)]] dan [[Suara Rakyat Malaysia (SUARAM)]].<ref>[https://uprmalaysia.com/about-comango/ About COMANGO - Laman web rasmi The Coalition of Malaysian NGOs in the UPR Process (COMANGO)]</ref>
Kajian laporan hak asasi manusia ini dilakukan setiap 4 tahun oleh Majlis Hak Asasi Manusia Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (UNHRC). Mereka akan mengkaji dan meneliti perkembangan serta prestasi isu-isu yang melibatkan hak asasi manusia sejak tahun 2009 terhadap 193 buah negara-negara anggota PBB termasuk Malaysia. Proses ini disebut sebagai Proses Semakan Berkala Sejagat Majlis Hak Asasi Manusia.
Penilaian Berkala Sejagat (UPR) merupakan proses yang unik yang melibatkan penilaian berkala rekod hak asasi manusia daripada semua 193 Negara Ahli PBB. UPR merupakan inovasi penting daripada [[Majlis Hak Asasi Manusia Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu|Majlis Hak Asasi Manusia]], yang berdasarkan prinsip layanan sama-rata untuk semua negara. Ia memberi peluang kepada semua negara untuk menyatakan apa tindakan yang telah diamail untuk meningkatkan situasi hak asasi manusia di dalam negara-negara mereka, dan untuk mengatasi cabaran ke arah hak asası manusia yang lebih baik. Perkongsian amalan hak asası manusia di seluruh dunia juga termasuk di dalam proses UPR. Belum ada lagi mekanisme yang setara dengan UPR wujud sebelum ini.
== Ahli ==
== Tentang Penilaian Berkala Sejagat (UPR) ==
Antara ahli NGO-NGO lain yang membentuk gabungan COMANGO termasuk Pertubuhan Pertolongan Wanita (WAO), Dignity International, [[Sisters in Islam]], Persatuan Pendidikan dan Penyelidikan untuk Pengguna-Pengguna Malaysia (ERA Consumer), Pusat Komas, Pusat Kewartawanan Bebas (CIJ), dan Coalition to Abolish Modern-day Slavery in Asia (CAMSA).<ref>[http://www.sistersinislam.org.my/news.php?item.1155.98 Laporan mengenai tuntutan COMANGO disiarkan di laman '''Sister In Islam''' (Marina Mahathir merupakan Lembaga Pengarah) bertarikh 11 Mac 2013.]</ref>
== Tuntutan ==
UPR ditubuhkan ketika [[Majlis Hak Asasi Manusia Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu|Majlis Hak Asasi Manusia]] dimulakan pada tanggal 15 Mac 2006, oleh Perhimpunan Agung PBB di dalam resolusi 60/251. Ini memberi mandat kepada Majlis ini untuk “melaksanakan penilaian berkala sejagat, berdasarkan objektif dan maklumat yang boleh dipercayai, supaya setiap Negara Ahli menepati tanggungjawab dan komitmen dengan cara yang memastikan kesejagatan liputan dan layanan yang sama-rata dan hormat untuk setiap Negara Ahli.” Pada tanggal 18 Jun 2007, satu tahun selepas perjumpaan pertama, ahli Majis baru ini bersetuju kepada pakej pembinaan institusi (A/HRC/RES/5/1), yang membekalkan pelan tindakan untuk membimbing kerja Majlis yang akan datang. Salah satu daripada elemen penting pakej ini ialah Penilaian Berkala Sejagat yang baru. Mekanisme itu diperhalusi lagi ketika proses penilaian mengikut resolusi 16/21 dan keputusan 17/119. Kedua-dua dokumen ini memberi pengubahsuaian modaliti yang diperlukan untuk kitaran yang kedua dan seterusnya.
COMANGO membuat beberapa tuntutan dan desakan yang menimbulkan kontroversi sepertimana yang dilaporkan dalam laporan tersebut. Berikut adalah antara tuntutan-tuntutan tersebut;<ref>[http://bm.harakahdaily.net/index.php/columnist/ketua-pemuda-pas/22985-tuntutan-comango-sentuh-sensitiviti-umat-islam Tuntutan COMANGO sentuh sensitiviti umat Islam]. HarakahDaily.net. Capaian 14 Nov 2013</ref>
# Malaysia digesa untuk menandatangani ''International Covenant on Civil & Political Rights'' (ICCPR). Dalam Artikel 18 ICCPR mengandungi ''the rights of religious freedom'' (kebebasan beragama). Kebebasan untuk memilih agama atau kepercayaan termasuk hak seseorang untuk menukar agama yang dianuti.
COMANGO menegakkan hak asasi manusia untuk semua tanpa rasa takut atau keuntungan, berdasarkan [[Perisytiharan Hak Asasi Manusia Sejagat|piawaian hak asasi manusia antarabangsa]], iaitu piawaian yang telah dipersetujui oleh negara ahli Pertubuhan Bangsa-bangsa Bersatu (PBB). Ini termasuklah Malaysia.
# Malaysia digesa untuk menandatangani ''International Covenant on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination'' (ICERD). Implikasi perkara ini akan mengheret kepada isu perkauman dan mencabar status quo yang melibatkan kedudukan orang Melayu dan Islam di Malaysia sepertimana yang terdapat dalam Perlembagaan Malaysia dan semangat kontrak sosial.
# Malaysia digesa untuk mengiktiraf hak-hak ''Sexual Orientation and Gender Identity'' (SOGI) terutamanya hak-hak [[LGBT|lesbian, gay, biseksual, transgender (LGBT)]]. Tuntutan ini turut merangkumi kepada amalan kebebasan orientasi seksual songsang dengan hukum alam termasuk memberi kebenaran untuk mengiktiraf perkahwinan sesama jenis.<ref>[http://www.utusan.com.my/utusan/Dalam_Negeri/20131025/dn_09/Pembangkang-sokong-Comango Pembangkang sokong Comango?]</ref>
== Sejarah Hak Asasi Manusia di Malaysia ==
Malaysia merupakan ahli kepada Majlis Hak Asasi Manusia PBB untuk dua penggal yang berbeza. Penggal yang pertama dari tanggal 19 Jun 2006 hingga 18 Jun 2009, dan Malaysia melobi posisi ini dengan sangat aktif. Sebagai ahli kepada Majlis Hak Asasi Manusia PBB, Malaysia, sebagaimana negara ahli yang lain, setuju dan komited untuk menegakkan piawaian tertinggi dalam peningkatan dan perlindungan hak asasi manusia. Dengan mengisytiharkan pencalonan untuk satu kerusi di dalam Majlis Hak Asasi Manusia PBB, Malaysia telah mengungkapkan komitmen untuk menegakkan hak asasi manusia, telah berikrar dan berjaya memenangi jumlah undian yang sepatutnya untuk kerusi itu.
Di dalam pengisytiharan pencalonan pada tahun 2006 – ketika Malaysia menang satu kerusi di dalam Majlis Hak Asasi Manusia PBB, Malaysia menyatakan secara jelas bahawa “Malaysia selepas kemerdekaan pada tahun 1957, telah menegakkan peningkatan dan perlindungan semua hak asasi manusia sebagai aspek yang tidak boleh diketepikan dalam pembinaan negara bangsa. Selari dengan Deklarasi Universal Hak Asasi Manusia (Universal Declaration of Human Rights – UDHR). Tambahan pula, kerajaan Malaysia telah membuat jaminan tentang hak dan kebebasan asas individu, seperti yang tertakluk di dalam Perlembagaan, yang merupakan batu asas kepada segala polisi dan program”. Malaysia mengisytiharkan pencalonannya lagi untuk penggal 19 Jun 2010 sehingga 18 Jun 2013. Kali ini, Malaysia menyatakan kepercayaan bahawa, “Selepas kajian semua Universal Periodic Review (UPR) pada bulan Februari 2009, Malaysia percaya bahawa mekanisme UPR merupakan inovasi paling penting yang diterima pakai pada masa kini oleh sistem hak asasi manusia PBB. Walaupun dengan kesulitan teknikal, termasuklah kekangan sumber dan prosedur, proses ini memasukkan penyertaan daripada semua pihak berkepentingan secara efektif, dalam mengkaji semula rekod hak asasi manusia negara, dan memberi merit kepada sokongan berterusan daripada semua perwakilan dan pihak berkepentingan.”
Di dalam perutusan yang sama, Malaysia mengungkapkan tentang menegakkan hak asasi manusia pada tahap kebangsaan, “Di tahap kebangsaan, Malaysia berusaha untuk mempromosikan dan melindungi hak asasi manusia, secara aktif, menerusi pelbagai usaha di dalam pelbagai bidang. Sejak dari kemerdekaan pada tahun 1957, usaha kami untuk mempromosi dan melindungi hak asasi manusia telah dicerminkan daripada undang-undang dan peraturan kami. Undang-undang ini termasuklah: Perlembagaan Persekutuan Malaysia – peruntukan di bawah Bahagian II Perlembagaan membentuk asas promosi dan perlindungan hak asasi manusia, temasuklah Artikel 5 dan 13, untuk mengukuhkan hak kebebasan peribadi; larangan terhadap perhambaan dan buruh paksa; perlindungan daripada undang-undang jenayah yang diusulkan daripada peristiwa lepas dan perbicaraan ulangan; perlindungan perundangan yang sama rata; kebebasan untuk bergerak; hak untuk bersuara, berkumpul dan berpersatuan; kebebasan beragama, hak dari segi pendidikan dan hak di atas harta.”
Malaysia meneruskan kenyataan pencalonan kerusi Majlis Hak Asasi Manusia PBB untuk penggal 2010 ke 2013 dengan menyatakan, “Tiada negara di dunia ini yang mempunyai rekod hak asasi manusia yang sempurna dan hidup dalam keamanan dan harmoni. Peristiwa baru-baru ini di Malaysia yang melibatkan penodaan tempat ibadat, adalah merupakan penyimpangan kepada sejarah negara ini sejak kemerdekaan. Walaupun dibelenggu masalah seperti ini, Malaysia akan sentiasa menegakkan dan mempromosi prinsip asas hak asasi manusia untuk semua. Adalah penting untuk kita faham yang yang situasi kini adalah hasil daripada keputusan mahkamah, di mana Mahkamah Tinggi mendapati Kerajaan telah membuat kesalahan dalam keputusan mengharamkan penggunaan perkataan “Allah” untuk “Tuhan” bagi golongan bukan Muslim. Hakikat bahawa situasi ini timbul daripada keputusan mahkamah merupakan petunjuk yang nyata tentang kebebasan kehakiman di Malaysia, dan juga menunjukkan bahawa ada keperluan untuk mengimbangi kebimbangan hak asasi manusia, dan isu ketenteraman dan keselamatan awam, terutamanya di dalam masyarakat berbilang etnik dan agama. Ia juga penting untuk diambil perhatian, yang pengecaman terhadap tindakan penodaan ini bukan hanya datang daripada Kerajaan, malah daripada pemimpin politik, organisasi masyarakat sivil dan orang awam. Selepas kejadian ini, ahli-ahli NGO Islam telah bergabung bersama NGO lain untuk menghalang penodaan rumah ibadat bukan Islam.
== Komitmen COMANGO Di Dalam Hak Asasi Manusia ==
Komitmen COMANGO dimulakan di atas prinsip hak asasi manusia, dan nilai martabat, kehormatan, kepelbagaian, kesaksamaan dan pilihan.
Di dalam UPR, COMANGO mengikut garis panduan yang ditentukan oleh Resolusi Majlis Hak Asasi Manusia PBB 5/1, yang merupakan dokumen pembangunan institusi Majlis itu. '''Ulasan di dalam proses UPR mestilah berasaskan:'''
* Piagam Pertubuhan Bangsa-bangsa Bersatu (PBB)
* [[Perisytiharan Hak Asasi Manusia Sejagat|Pengisytiharan Sejagat Hak Asasi Manusia]]
* Instrumen hak asasi manusia yang telah ditandatangani dan diratifikasi oleh Malaysia
* Ikrar sukarela dan komitmen yang dilakukan oleh Malaysia, termasuklah yang dilaksanakan ketika pembentangan pencalonan untuk pengundian kemasukan Majlis Hak Asasi Manusia, dan;
* Undang-undang kemanusiaan antarabangsa yang berkaitan.
== Kontroversi ==
=== Kritikan ===
Tuntutan COMANGO ini ditentang oleh NGO-NGO Islam terutamanya ''Pertubuhan-pertubuhan Islam Dalam Proses Semakan Berkala Sejagat'' (MuslimUPro).<ref>[http://www.utusan.com.my/utusan/Dalam_Negeri/20131023/dn_09/Comango-tak-hormati-Islam Comango tak hormati Islam]. Utusan Malaysia. Capaian 14 November 2013</ref> Mereka mengatakan bahawa perbuatan ini tidak menghormati kedudukan [[Islam]] sebagai agama persekutuan Malaysia. Antara NGO lain yang turut menentang hebat ini adalah [[ISMA]].<ref>[http://www.ismaweb.net/v4/2013/10/tuntutan-comango-bakal-memporak-perandakan-negara-timb-presiden-isma/ Tuntutan COMANGO bakal memporak-perandakan negara – Timb Presiden ISMA]. IsmaWeb. Capaian 14 Nov 2013</ref>
Tuntutan tersebut telah menimbulkan bangkangan di Parlimen Malaysia oleh DPPM, antaranya adalah:-
# COMANGO tidak menghormati kedudukan Islam sebagai Agama Persekutuan.
=== COMANGO Tidak Diharamkan ===
# COMANGO telah meletakkan Malaysia termasuk institusi agama Islam di bawah pantauan PBB.
COMANGO tidak diharamkan. Penyertaan COMANGO di dalam proses UPR adalah sah dan perlu.<ref>[https://uprmalaysia.com/faq/ Frequently Asked Questions - Laman web rasmi The Coalition of Malaysian NGOs in the UPR Process (COMANGO)]</ref>
# COMANGO mencampuri urusan agama dan mencabar kemuliaan ummat Islam apabila mereka mendesak supaya membenarkan amalan hidup songsang seperti LGBT.
Pihak COMANGO pula menyatakan bahawa mereka mengalu-alukan dialog dengan ISMA dan pihak lain yang ingin memahami laporan COMANGO serta mereka mempunyai apa-apa pertanyaan dan kurang jelas mengenai laporan itu, tetapi tidak menyebut apa-apa mengenai cadangan menarik balik lapuran tersebut.<ref>[http://www.astroawani.com/news/show/comango-ajak-isma-berdialog-30406 COMANGO ajak ISMA berdialog]. AstroAwani. Capaian 19-Feb-2014</ref>
Resolusi Majlis Hak Asasi Manusia 5/1, dokumen rujukan asas proses UPR, menetapkan bahawa proses ini memastikan penyertaan semua pihak berkepentingan yang relevan, termasuk organisasi bukan kerajaan dan institusi hak asasi manusia kebangsaan. Penyertaan pihak berkepentingan yang relevan adalah berdasarkan kepada resolusi Perhimpunan Agung 60/251 pada tanggal 15 Mac 2006, dan resolusi Majlis Ekonomi Dan Sosial 1996/31 pada tanggal 25 Julai 1996
=== Marina Mahathir ===
Keterangan tentang organisasi bukan-kerajaan yang disebut di atas dijelaskan secara lanjut di dalam Garis Panduan Teknikal penyerahan daripada pihak berkepentingan UPR, yang disediakan oleh Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights (OHCHR), disemak semula pada tarikh 17 Mac 2015. Di dalam dokumen ini, pihak berkepentingan termasuklah NGO, institusi hak asasi kebangsaan, pembela hak asasi manusia, institusi akademik dan institusi penyelidikan, institusi serantau dan juga wakil masyarakat sivil. Pengesahan penyertaan COMANGO di dalam proses ini berkaitan dengan poin 15 di dalam dokumen yang disebutkan di atas, dan penyerahan laporan boleh dilakukan oleh individu dan gabungan pemegang berkepentingan.
[[Marina Mahathir]] dikatakan turut terlibat dalam tindakan tuntutan COMANGO.<ref>[http://www.ismaweb.net/v4/2013/11/isma-edar-70-ribu-risalah-dedah-dalang-comango/ ISMA edar 70 ribu risalah dedah dalang COMANGO]. ISMAWeb. Capaian 27-11-2013.</ref> Namun begitu beliau menafikan hal ini serta menuduh ISMA telah menfitnahnya. Beliau menyatakan hasratnya ingin menyaman ISMA kerana hal ini membabitkan maruah dirinya.<ref>[http://www.themalaymailonline.com/print/malaysia/marina-mahathir-to-isma-retract-comango-link-or-face-legal-action Marina to ISMA: Retract Comango link or face legal action]. The Malay Mail Online. Capaian 27-11-2013.</ref> Walaupun begitu, ISMA kekal dengan pendirian mereka dan tidak berganjak dengan keputusan yang telah mereka keluarkan itu.<ref>[http://www.ismaweb.net/v4/2013/11/kenyataan-media-berhubung-pengedaran-risalah-tuntutan-gabungan-ngo-liberal-comango-cabar-kedudukan-islam/ Kenyataan media berhubung pengedaran risalah “Tuntutan Gabungan NGO Liberal Comango Cabar Kedudukan Islam”]. ISMAWeb. Capaian 27-11-2013</ref><ref>[http://www.malaysiakini.com/news/246634 Isma: Marina's defence for Comango shows support]. Malaysiakini. Capaian 27-11-2013</ref>, <ref>[http://antarapos.com/v1/index.php?q9nan56SpKPkoObnaNGXpVvZn7WkcpRfaQ== ISMA ada bukti Marina Mahathir sokong COMANGO.]</ref>, <ref>[http://www.theedgemalaysia.com/political-news/262500-muslim-group-labels-marina-a-hypocrite-stands-by-comango-link-statement.html Muslim group labels marina a hypocrite stands by comango link statement.]</ref> Bagaimanapun, pada 16 Aug 2015, wakil ISMA melahirkan kekesalan menyiarkan artikel yang mengaitkan Marina sebagai dalang dalam aktiviti Gabungan Badan Bukan Kerajaan (NGO) Hak Asasi Manusia (Comango) di hadapan Hakim Mahkamah Tinggi Datuk Noraini Abdul Rahman.<ref>[http://www.malaysiakini.com/news/308924 Dakwaan dalang Comango: Kes saman Marina selesai]</ref>
== Pengharaman ==
Tiada bahagian di dalam dokumen panduan proses UPR, dan juga garis panduan teknikal versi terkini yang mencadangkan bahawa proses ini terhad kepada organisasi yang telah berdaftar mengikut undang-undang domestik. Dokumen-dokumen ini juga mencadangkan bahawa modaliti UPR adalah untuk memasukkan sebanyak mungkin pihak berkepentingan yang sahih.
Fatwa Majlis Kebangsaan Malaysia telah menyatakan bahawa COMANGO adalah satu tuntutan yang haram.<ref>[http://www.e-fatwa.gov.my/blog/kenyataan-media-isu-tuntutan-comango-dan-pelaburan-asn-dan-asb Kenyataan Media: Isu Tuntutan Comango Dan Pelaburan ASN Dan ASB]. e-Fatwa. Capaian 19-Feb-2014</ref> Pada 8 Jan 2014, Malaysiagazette.com telah melaporkan bahawa KDN telah mengharamkan COMANGO kerana sebahagian besar ahlinya tidak berdaftar.<ref>[http://malaysiagazette.com/nasional/kdn-haramkan-comango-kerana-ngo-tidak-berdaftar#axzz2qlg2YW4D KDN haramkan Comango kerana ngo tidak berdaftar]</ref>
== Rujukan ==
| 