Biologi: Perbezaan antara semakan

[[Fail:Halobacteria.jpg|thumb|150px|Archaea - Halobacteria]]

[[Fail:Gamma phage.png|thumb|150px|Virus - Gamma phage]]

'''Biologi''' ([[Tulisan Jawi]]: بيولوڬي; pinjaman [[bahasa Inggeris]]: ''biology'': daripada [[bahasa Greek]]: βίος, bios, "[[kehidupan]]"; λόγος, logos, "kata") ialah kajian saintifik mengenai [[hidupan]]. Biologi mengkaji struktur, fungsi, pertumbuhan, asal, evolusi dan taburan [[benda hidup]]. Bidang ini mengelaskan dan menerangkan organisma, fungsi mereka, cara dan sebab [[spesies]] wujud, serta interaksi sesama mereka dan alam sekeliling.

 

Kebanyakan sains biologi merupakan disiplin khusus. [[Botani]] merupakan kajian tumbuh-tumbuhan, [[zoologi]] merupakan kajian haiwan, dan [[mikrobiologi]] merupakan kajian mikroorganisma. Bidang lain dalam biologi adalah berdasarkan skala organisma dikaji dan kaedah mengkaji mereka. [[Biokimia]] mengkaji kimia asas hidup, [[biologi molekul]] mengkaji interaksi sistem molekul biologi yang kompleks, [[biologi sel]] mengkaji benda binaan kehidupan asas, iaitu [[sel]], manakala [[fisiologi]] merupakan kajian fungsi tisu dan organ organisma dari segi fizikal dan kimia, dan [[ekologi]] merupakan kajian hubungan sesama pelbagai organsima dan alam sekeliling mereka.

 

Biologi ialah kajian mengenai kehidupan. Biologi mempunyai liputan bidang penyelidikan yang luas:

 

* dan jangkaan melalui [[xenobiologi]] pada tahap hidupan selain di [[bumi]].

 

Biologi tidak sama seperti sistem bukan alam yang tidak berubah yang dijelaskan dengan [[matematik]]. Sistem Biologi mempunyai kecendurungan ramalan statistik terhadap sesuatu keadaan, tetapi mempunyai kecenderungan yang tidak konkrit seperti fizik – fizik, berkadar terus atau songsang; biologi tidak berkadar terus atau songsang yang berterusan. Walau bagaimanapun, Biologi masih lagi mematuhi hukum alam seperti termodinamik dan pengabadian jisim.

 

Sains biologi moden dikatakan berteraskan empat prinsip penyatuan, iaitu [[teori sel]], [[evolusi]], [[genetik]] dan [[homeostasis]].

 

Sel merupakan unit asas hidup. Teori sel menyatakan bahawa setiap benda hidup terdiri daripada satu atau lebih buah sel, atau hasil [[rembesan]] sel-sel tersebut, seperti [[cangkerang]] atau [[tulang]]. Sel dihasilkan daripada sel lain, melalui [[pembahagian sel]], dan untuk organisma multisel, setiap sel dalam tubuh dihasilkan daripada sel tunggal dalam telur tersenyawa. Sel juga dianggap sebagai bahagian asas proses patologi sesebuah organisma.

 

:''Rencana utama: [[Evolusi]]''

 

Satu konsep utama biologi ialah kehidupan berubah dan berkembang melalui [[evolusi]] dan setiap benda hidup mempunyai asal bersama ([[keturunan sepunya]]). Oleh itu, unit dan proses setiap organisma mempunyai persamaan yang nyata.

 

:''Rencana utama: [[Genetik]]''

 

Bentuk dan fungsi biologi diwujudkan dan diwariskan kepada generasi kemudian melalui [[gen]], yang merupakan unit [[pewarisan]] utama.

 

:''Rencana utama: [[Homeostasis]]''

 

Homeostasis merupakan keupayaan sesebuah sistem mengekalkan keadaan dalamannya demi mencapai keadaan yang stabil melalui [[keseimbangan dinamik]] berganda yang dikawal oleh mekanisme kawal atur berhubung. Setiap organisma hidup, baik unisel atau multisel mampu berhomeostasis. Contohnya pada tahap sel, homeostasis berperanan mengekalkan [[pH]], pada tahap organisma pula, homeostasis berperanan mengekalkan [[suhu]] dalaman badan bagi [[organisma berdarah panas]]. Dalam konteks [[ekosistem]], homeostasis boleh merujuk kepada pengekalan tahap [[karbon dioksida]] dalam [[atmosfera]] oleh tumbuh-tumbuhan yang mampu ber[[fotosintesis]].

 

* {{en}} Reece, J.B., L.A. Urry, M.L. Cain, S.A. Wasserman , P.V. Minorsky, dan R.B. Jackson. (2010). Campbell Biology. Edisi ke-9. [[San Francisco]]: Pearson Education Inc. ISBN 978-0-321-55823-7

* {{en}} Solomon, E., B. Linda, dan D.W. Martin. (2007). Biology. Edisi ke-8. [[Belmont]]: Thomson Broooks/Cole Publication. ISBN 978-0-495-10705-7

 

* [http://www.dnalc.org/ The Dolan DNA Learning Center: The source for timely information about your life]

* [http://www.ohiou.edu/phylocode/index.html OSU's Phylocode]

* [http://bio-alive.com/ Biology Video Sharing Community]

 

* [http://biology.plosjournals.org/perlserv/?request=index-html&issn=1545-7885 PLos Biology] ''A peer-reviewed, open-access journal published by the Public Library of Science''

* [http://www.biolsci.org International Journal of Biological Sciences] ''A biological journal publishes peer-reviewed scientific papers of significance''

{{Cabang biologi}}

{{Sains}}

[[Kategori:Sains]]

[[Kategori:Sains tulen]]