Republik Rakyat China: Perbezaan antara semakan
Kandungan dihapus Kandungan ditambah
Mengganti laman dengan '꺼져라. 씨발새끼야.' Teg-teg: Menggantikan mengosongkan |
Ahmad Kanik (bincang | sumb.) k Undid edits by 222.121.124.110 (talk) to last version by CommonsDelinker Teg-teg: Buat asal SWViewer [1.3] |
||
Baris 1:
{{Infobox country
|native_name = <center>中华人民共和国<small>{{Ref label |names|a|}}</small><br /><center>''Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó''</center>
|conventional_long_name = Republik Rakyat China<br><big>ريڤوبليك رعيه چينا</big>
|common_name = China
|image_flag = Flag of the People's Republic of China.svg
|image_coat = National Emblem of the People's Republic of China.svg
|symbol_type = Jata
|image_map = People's_Republic_of_China_(orthographic_projection).svg
|map_width = 220px
|map_caption = Wilayah kuasaan berwarna hijau gelap;<br />Wilayah tuntutan yang tidak dikuasai berwarna hijau muda.
|national_anthem = [[Barisan Para Sukarelawan]] <br />《义勇军进行曲》[[File:March of the Volunteers instrumental.ogg|center]]
|official_languages = {{nobr|[[Bahasa Mandarin Baku|Mandarin Baku]] (de facto)<ref name="langlaw">[http://www.gov.cn/english/laws/2005-09/19/content_64906.htm Law of the People's Republic of China on the Standard Spoken and Written Chinese Language (Order of the President No.37)]</ref>}}
|languages_type = [[Tulisan rasmi]]
|languages = [[Tulisan Cina Ringkas]]<ref name="langlaw"/>
|regional_languages = {{nobr|''Rujuk [[Bahasa di China]]''}}
|ethnic_groups = 92% [[Cina Han|Han]]; 55 kaum minoriti teriktiraf<br />{{collapsible list|title=[[Kelompok etnik di China|Senarai kelompok etnik]]<br />|91.6% [[Bangsa Han|Han]]|1.30% [[Orang Zhuang|Zhuang]]|0.86% [[Manchu]]|0.79% [[Orang Uyghur|Uyghur]]|0.79% [[Orang Hui|Hui]]|0.72% [[Orang Miao|Miao]]|0.65% [[Orang Yi|Yi]]|0.62% [[Tujia]]|0.47% [[Etnik Mongol di China|Mongol]]|0.44% [[Orang Tibet|Tibet]]|0.26% [[Buyei]]|0.15% [[Orang Korea di China|Korea]]|1.05% lain-lain}}
|capital = [[Beijing]] (北京)
|latd=39 |latm=55 |latNS=N |longd=116 |longm=23 |longEW=E
|largest_city = [[Shanghai]] (上海)
|demonym = [[Orang Cina|Cina]]
|government_type = [[Republik rakyat]],<ref name="pplrepub">{{cite encyclopedia |encyclopedia=Encyclopaedia Britannica |title=China |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/111803/China |accessdate=2010-03-15 |quote=Form of government: single-party people's republic with one legislative house}}</ref><br
/>[[negara komunis]],<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ch.html|title=CIA - The World Factbook -- China|work=The World Factbook|publisher=Central Intelligence Agency|accessdate=2010-03-15|quote=Government type: Communist state}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/18902.htm|title=China (10/09)|date=October 2009|work=Background Notes|author=Bureau of East Asian and Pacific Affairs|publisher=[[United States Department of State]]|accessdate=2010-03-15|quote=Government Type: Communist party-led state.}}</ref><br
/>{{ref label|complex|b|}}
|leader_title1 = [[Presiden Republik Rakyat China|Presiden]]
|leader_name1 = [[Xi Jinping]]
|leader_title2 = [[Perdana Menteri Majlis Negara Republik Rakyat China|Perdana Menteri]]
|leader_name2 = [[Li Keqiang]]
|legislature = [[Kongres Rakyat Kebangsaan]]
|sovereignty_type = [[Sejarah China|Penubuhan]]
|established_event1 = RRC diisytiharkan
|established_date1 = 1 Oktober 1949
|area_footnote ={{Ref label|territory|c|}} or 9,671,018 km<sup>2</sup>{{Ref label |territory|c|}}
|area_km2 = 9,640,821
|area_sq_mi = 3704427 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
|area_rank = ke-3/ke-4
|area_magnitude = 1 E12
|percent_water = 2.8{{Ref label|mainland|d|}}
|population_estimate = 1,338,612,968<ref name=unpop>{{cite paper |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ch.html
|title=China – People
|publisher=https://www.cia.gov |date=2009 |accessdate=2010-01-01 }}</ref>
|population_estimate_year = 2010
|population_estimate_rank = pertama
|population_census = 1,242,612,226
|population_census_year = 2000
|pop_den_footnote =
|population_density_km2 = 139.6
|population_density_sq_mi = 363.3 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
|population_density_rank = ke-53
|GDP_nominal = $11.2 trilion
|GDP_nominal_rank = ke-2
|GDP_nominal_year = 2016
|GDP_nominal_per_capita = $8123
|GDP_nominal_per_capita_rank = ke-71
|GDP_PPP_year = 2016
|GDP_PPP = $21.4 trilion
|GDP_PPP_rank = ke-1
|GDP_PPP_per_capita = $15,399
|GDP_PPP_per_capita_rank = ke-78
|Gini = 47.0<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html CIA World Factbook] [kedudukan Gini]</ref>
|Gini_year = 2007
|HDI_year = 2007
|HDI = {{increase}} 0.772<ref>[http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2009_EN_Complete.pdf Human Development Report 2009]. PBB. Diterima pada 5 Oktober 2009</ref>
|HDI_rank = ke-91
|HDI_category = <span style="color:#fc0;">sederhana</span>
|currency = [[Renminbi|Yuan China]] (¥)
|currency_code = CNY
|time_zone = [[Waktu Piawai China]]
|utc_offset = +8
|date_format = yyyy-mm-dd <br />''or'' yyyy{{lang|zh|年}}m{{lang|zh|月}}d{{lang|zh|日}} <br />([[Common Era|CE]]; [[Chinese calendar|CE-1949]])
|drives_on = kanan, kecuali Hong Kong & Makau
|cctld = [[.cn]]{{Ref label |mainland|d|}}
|calling_code = 86 {{Ref label |mainland|d|}}
|footnotes =
a. {{note|names}} Lihat juga [[Nama China#Nama rasmi|Nama-nama China]].
b. {{note|complex}} Ringkasan pencirian [[struktur politik]] sejak 1980-an tidak dapat dilakukan.<ref name="notsimple"/>
c. {{note|territory}} 9,598,086 km<sup>2</sup> kecuali semua wilayah pertikaian.<br /> 9,640,821 km<sup>2</sup> Termasuk kawasan tadbiran RRC ([[Aksai Chin]] dan [[Kawasan Rentas Karakoram]] yang dituntut oleh India), tidak termasuk Taiwan.<ref>{{cite web |url=http://www.chinadaily.net/china/2008-01/24/content_6418067.htm
|title=GDP expands 11.4 percent, fastest in 13 years
|publisher=Chinadaily.net |date=2008-01-24 |accessdate=2009-06-15 }}</ref>
d. {{note|mainland}} Maklumat untuk [[tanah besar China]] sahaja, tanpa merangkumi Hong Kong, [[Makau]] dan wilayah tadbiran [[Republik China]] ([[Taiwan]]).
}}
{{Chinese|title=Republik Rakyat China|t={{linktext|中|華|人|民|共|和|國}}|s={{linktext|中|华|人|民|共|和|国}}|p=Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó|order=st}}
{{Teks Cina}}
'''Republik Rakyat China''' ('''RRC''', {{lang-zh|'''中华人民共和国'''}}), lebih dikenali dengan nama '''China''' ({{lang-zh|'''中国'''}}) sahaja, ialah sebuah negara di [[Asia Timur]] yang merupakan negara [[Senarai negara-negara mengikut jumlah penduduk|paling ramai penduduknya]] di dunia dengan diduduki [[Demografi Republik Rakyat China|lebih 1,300 juta orang]], iaitu kira-kira satu perlima manusia di bumi. China diperintah oleh [[Parti Komunis China]] di bawah [[sistem satu parti]],<ref>{{cite book |last=Walton |first=Greg |coauthors=International Centre for Human Rights and Democratic Development
|title=China's golden shield: Corporations and the development of surveillance technology in the People's Republic of China
|publisher=Rights & Democracy |date=2001 |page=5 |chapter=Executive Summary |isbn=9782922084429 |url=http://books.google.com/books?id=S9rP0A2q14UC&lpg=PA4&ots=LH0GtACK-m&dq=single-party%20%22people's%20republic%20of%20china%22&lr=&pg=PA5#v=onepage&q=%22single-party%20state%22&f=false |accessdate=2009-08-29 }}</ref> dan berbidang kuasa di 22 [[Wilayah di China|wilayah (provinsi)]], lima [[Kawasan berautonomi di China|kawasan berautonomi]], empat [[perbandaran tadbiran langsung]] ([[Beijing]], [[Tianjin]], [[Shanghai]], dan [[Chongqing]]), dan dua [[Kawasan Pentadbiran Khas Republik Rakyat China|kawasan pentadbiran khas]] yang berautonomi tinggi<ref>{{cite web |url=http://en.wikisource.org/wiki/Sino-British_Joint_Declaration
|title=Sino-British Joint Declaration
|accessdate=2008-09-08 }}</ref> ([[Hong Kong]] dan [[Makau]]). Ibu negara RRC ialah [[Beijing]].<ref>{{cite news |url=http://english.people.com.cn/constitution/constitution.html
|title=Constitution of the People's Republic of China
|publisher=People's Daily Online |accessdate=2009-11-23 |quote=Article 138. The capital of the People's Republic of China is Beijing. }}</ref>
Pada keluasan kira-kira 9.6 juta kilometer persegi (3.7 juta batu persegi), RRC ialah [[Senarai negara mengikut keluasan|negara ketiga atau keempat terluas]] di dunia dari segi keluasan keseluruhan,<ref>Kedudukan RRC dan Amerika Syarikat menjadi pertikaian kerana melibatkan kawasan Aksai Chin dan Rentas Karakoram yang dituntut oleh India sebagai penentu bezanya. Lihat [[Senarai negara mengikut keluasan]] untuk maklumat lanjut.</ref> dan [[Senarai negara mengikut keluasan|negara kedua terbesar]] dari segi keluasan daratan.<ref name="listofcountriesoftheworld.com">[http://www.listofcountriesoftheworld.com/area-land.html Countries of the world ordered by land area]</ref> Lanskapnya dipelbagaikan dari tanah [[Padang rumput Mongolia-Manchuria|hutan steppe]] dan gurun ([[Gurun Gobi|Gobi]] dan [[Gurun Taklamakan|Taklamakan]]) di bahagian utara yang kering bersebelahan dengan [[Mongolia]] dan [[Siberia]] di Rusia, hingga ke hutan-hutan [[subtropika]] di bahagian selatan yang lembap bersebelahan dengan negara-negara [[Vietnam]], [[Laos]], dan [[Myanmar]]. Rupa bumi di bahagian baratnya tinggi dan berceranggah, dengan banjaran-banjaran [[Himalaya]] dan [[Tian Shan]] yang membentuk sempadan semula jadi China dengan India dan [[Asia Tengah]], berbeza sekali dengan pinggiran laut timur tanah besar China yang bertanah dan digarisi pantai sepanjang {{convert|14500|km|mi|0}} di tepi [[Laut China Selatan]] di tenggara dan [[Laut China Timur]] di timur yang juga terletaknya [[Taiwan]], [[Korea]], dan [[Jepun]].
[[Tamadun Cina]] purba—antara tamadun-tamadun terawal di dunia—menjadi makmur di lembangan subur [[Sungai Kuning]] yang mengalir merentasi [[Dataran China Utara]].<ref>{{cite web |url=http://www.china.org.cn/english/features/China2004/106396.htm |title=Rivers and Lakes |publisher=China.org.cn |accessdate=2009-06-15 }}</ref> Selama lebih 4,000 tahun, sistem politik China berasaskan sistem raja turun-temurun (juga dikenali sebagai [[Dinasti dalam sejarah China|dinasti]]). Dinasti pertamanya ialah [[Dinasti Xia|Xia]] (kira-kira 2000 SM), tetapi pada zaman [[Dinasti Qin]] barulah lahirnya negara China yang bersatu pada 221 SM. Dinasti terakhir, iaitu [[Dinasti Qing]], berakhir pada tahun 1911 dengan penubuhan [[Republik China]] (ROC) oleh pejuang nasionalis [[Kuomintang]] (KMT). Separuh pertama abad ke-20 menyaksikan China dalam kancah [[Perang Saudara China|pecah belah dan perang saudara]] yang membahagikan negara kepada dua paksi politik, iaitu Kuomintang dan [[Parti Komunis China|komunis]]. Pada 1949, pertempuran besar-besaran berakhir dengan kemenangan dalam perang saudara oleh pihak komunis mengasaskan Republik Rakyat China di [[tanah besar China]]. Kerajaan Republik China pimpinan Kuomintang berundur ke [[Taipei]], dengan bidang kuasanya kini terhad kepada Taiwan dan beberapa pulau terpencil. Semenjak itu, RRC sentiasa berbalah dengan RC mengenai perihal kedaulatan dan [[taraf politik Taiwan]].
Sejak pembaharuan ekonomi berasaskan pasaran diperkenalkan pada tahun 1978, China telah menjadi sebuah [[G-20|ekonomi utama]] yang [[Senarai negara mengikut kadar pertumbuhan KDNK (benar)|paling cepat bertumbuh]] di dunia,<ref>{{cite web |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/country_profiles/1287798.stm
|title=Country profile: China
|publisher=BBC News |date=2009-07-01 |accessdate=2009-07-14 }}</ref> [[Senarai negara mengikut eksport|pengeksport terbesar]] dan [[Senarai negara mengikut import|pengimport kedua terbesar]] untuk segala barang dagangan. Pengindustrian pesat telah membenamkan kadar kemiskinannya dari 53% pada tahun 1981 kepada 8% pada tahun 2001.<ref>[http://econ.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/EXTDEC/EXTRESEARCH/0,,contentMDK:20634060~pagePK:64165401~piPK:64165026~theSitePK:469382,00.html Fighting Poverty: Findings and Lessons from China’s Success] (World Bank). Diterima pada 10 Ogos 2006.</ref> Namun demikian, RRC kini berdepan dengan sebilangan masalah lain termasuk kependudukan yang semakin berusia kesan [[dasar anak tunggal]],<ref>Jim Landers, [http://www.dallasnews.com/sharedcontent/dws/news/nationworld/stories/081108dnmetagingchina.43a6e47.html China's rapidly aging population may strain its economy], 2008-08-11. Accessed 2008-10-15.</ref> jurang pendapatan yang makin besar antara penduduk bandar dan luar bandar, dan [[pencemaran]] alam sekitar.<ref>[http://www.nytimes.com/2007/12/29/world/asia/29china.html?_r=1&oref=slogin Beijing’s Olympic Quest: Turn Smoggy Sky Blue – New York Times]</ref><ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/6247119.stm
|title=Asia-Pacific | China fails environment targets
|publisher=BBC News |date=2007-01-10 |accessdate=2009-06-15 }}</ref> Lebih-lebih lagi, China turut dikecam atas pencabulan hak asasi manusia oleh kerajaan-kerajaan negara lain mahupun pertubuhan-pertubuhan bukan kerajaan (NGO),<ref>{{cite web |url=http://www.amnestyusa.org/china/page.do?id=1011134
|title=China Human Rights
|publisher=Amnestyusa.org |date=2008-04-01 |accessdate=2009-07-14 }}</ref> di samping sering kali mengganggu kebebasan akhbar.<ref>{{cite web |url=http://www.rsf.org/en-rapport57-China.html
|title=Reporters Sans Frontières
|publisher=Rsf.org |date=2009-04-30 |accessdate=2009-07-14 |archiveurl=http://web.archive.org/web/20090706174320/http://www.rsf.org/en-rapport57-China.html|archivedate=2009-07-06}}</ref>
China ialah sebuah [[kuasa besar|kuasa utama]], [[Senarai negara mengikut KDNK (nominal)|ekonomi kedua terbesar]] di dunia secara nominal (atau terbesar di dunia mengikut [[pariti kuasa beli]]) dan [[Majlis Keselamatan Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu#Ahli tetap|ahli tetap]] [[Majlis Keselamatan Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu]], di samping menganggotai pertubuhan-pertubuhan berbilang pihak termasuk [[WTO]], [[APEC]], [[G-20]] dan [[Pertubuhan Kerjasama Shanghai]]. China ialah sebuah [[Senarai negara yang memiliki senjata nuklear|negara bersenjata nuklear]] yang [[Perjanjian Pengawalan Senjata Nuklear|teriktiraf]] dan juga [[Senarai negara mengikut bilangan tentera aktif|bala tentera tetap terbesar]] di dunia dengan [[Senarai negara mengikut perbelanjaan ketenteraan|belanjawan pertahanan kedua termahal]]. China disifatkan berpotensi menjadi kuasa terbesar oleh sesetengah ahli akademik,<ref>{{cite web |url=http://www.carnegieendowment.org/events/index.cfm?fa=eventDetail&id=851&prog=zch
|title=From Rural Transformation to Global Integration: The Environmental and Social Impacts of China's Rise to Superpower
|last=Muldavin |first=Joshua |date=2006-02-09 |publisher=Carnegie Endowment for International Peace |accessdate=2010-01-17 }}</ref> serta para penganalisa ketenteraan,<ref>{{cite journal |last=(Lt Colonel, USAF) Uckert |first=Merri B. |date=April 1995
|title=China as an Economic and Military Superpower: A Dangerous Combination?
|publisher=Air War College, Air University |location=Maxwell Air Force Base, Alabama |page=33 |url=http://www.au.af.mil/au/awc/awcgate/awc/uckertmb.pdf }}</ref> dasar awam dan ekonomi.<ref>{{cite book
|title=China: The Balance Sheet: What the World Needs to Know about the Emerging Superpower
|publisher=PublicAffairs |date=2006-04-17 |edition=Illustrated Hardcover |page=224 |isbn=9781586484644 |first1=C. Fred |last1=Bergsten |first2=Bates |last2=Gill |first3=Nicholas R. |last3=Lardy |first4=Derek |last4=Mitchell }}</ref>
{{TOC limit|limit=3}}
== Sejarah ==
{{utama|Sejarah China}}
[[Fail:PRCFounding.jpg|thumb|left|[[Mao Zedong]] mengisytiharkan penubuhan Republik Rakyat pada tahun 1949.]]
Selepas [[Perang Dunia Kedua]], [[Perang Saudara China]] meletus antara [[Parti Komunis China]] (CCP) dan [[Parti Negara China]] (KMT). Perang itu berakhir dengan pengunduran KMT ke pulau Taiwan dan beberapa cebisan pulau provinsi Fujian. Pada tarikh [[1 Oktober]] [[1949]], [[Mao Zedong]] dengan bangganya telah mengistiharkan penubuhan negara baru komunis [[Republik Rakyat China]] dengan tangisan air mata dan berkata 'Orang China telah berdiri'.<ref>[http://www.isop.ucla.edu/eas/documents/mao490921.htm The Chinese people have stood up]. UCLA Center for East Asian Studies. Diterima pada 16 April 2006.</ref>
Rancangan sosioekonomi yang bergelar [[Kemaraan Raksasa]] mengakibatkan seramai 36 juta rakyat terkorban.<ref>{{cite web |url=http://en.chinaelections.org/newsinfo.asp?newsid=18328 |title=A hunger for truth: A new book banned on the mainland, is becoming the definitive account of the Great Famine |publisher=en.chinaelections.org |accessdate=2009-07-14 }}</ref> Pada tahun 1966, Mao dan sekutunya melancarkan [[Revolusi Kebudayaan]] yang berkekalan sehingga Mao meninggal dunia sepuluh tahun kemudian. Revolusi Kebudayaan yang didorong oleh pergelutan kuasa di dalam Parti Komunis serta kegerunan terhadap kuasa [[Kesatuan Soviet]], mengakibatkan pergolakan hebat dalam masyarakat negara China. Pada tahun 1972, di kemuncak [[perpecahan China-Soviet]], Mao dan [[Zhou Enlai]] menyambut kunjungan [[Presiden Amerika Syarikat|Presiden]] [[Richard Nixon]] di [[Beijing]] untuk menjalin hubungan diplomatik dengan Amerika Syarikat. Pada tahun yang sama, RRC [[Resolusi 2758 Perhimpunan Agung Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu|diterima menganggotai Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu]] lalu mengambil alih tempat Republik China untuk keahlian negara China di PBB, serta keahlian tetap Majlis Keselamatan PBB.
Setelah Mao meninggal dunia pada tahun 1976 di samping [[Geng Berempat]] ditahan atas keterlampauan Revolusi Kebudayaan, [[Deng Xiaoping]] pantas merampas kuasa dari [[Hua Guofeng]] yang dilumaskan sebagai pengganti Mao. Biarpun tidak pernah mengetuai Parti atau negara itu sendiri, namun Deng sebenarnya menjadi "Pemimpin Agung China" ketika itu; pengaruhnya dalam Parti membawa kepada pembaharuan ekonomi yang mengagumkan di negara. Lama-kelamaan, Parti Komunis melonggarkan kawalan kerajaan terhadap kehidupan peribadi rakyat jelatan, maka dimansuhkannya [[Komun rakyat|komun-komun rakyat]] disusuli pemberian pajakan tanah kepada para petani yang sungguh banyak meningkatkan galakan dan pengeluaran pertanian. Hasil peristiwa-peristiwa inilah China beralih dari ekonomi terancang menjadi [[ekonomi campuran]] yang semakin terbuka persekitaran pasarannya, iaitu sistem yang diistilahkan sebagai "[[sosialisme pasaran]]" oleh sesetengah pihak<ref>[[Martin Hart-Landsberg|Hart-Landsberg, Martin]]; and [[Paul Burkett|Burkett, Paul]]. [http://www.monthlyreview.org/chinaandsocialism.htm "China and Socialism. Market Reforms and Class Struggle"]. Diterima pada 30 Oktober 2008.</ref>, dan secara rasminya "[[Sosialisme bercirikan China]]" oleh kerajaan RRC. RRC menggubal [[Perlembagaan Republik Rakyat China|perlembagaan]] terkininya pada 4 Disember 1982.
Pada tahun 1989, kematian seorang pegawai penyokong reformasi, [[Hu Yaobang]], sedikit sebanyak mengapi-apikan [[Bantahan Dataran Tiananmen 1989|tunjuk perasaan besar-besaran di Dataran Tiananmen]], di mana para mahasiswa dan lain-lain menghabiskan berbulan-bulan untuk berkempen demi peningkatan hak [[demokrasi]] dan [[kebebasan bersuara]]. Malangnya, mereka semua ditumpaskan pada 4 Jun apabila askar-askar dan kenderaan [[Tentera Pembebasan Rakyat]] tiba untuk membersihkan dataran secara paksa sehingga ramai nyawa yang terkorban. Kejadian ini diwar-warkan ke merata dunia lalu menarik kecaman antarabangsa serta sekatan-sekatan dikenakan terhadap kerajaan China.<ref>Youngs, R. ''The European Union and the Promotion of Democracy.'' Oxford University Press, 2002. ISBN 978-0-19-924979-4.</ref><ref>Carroll, J. M. ''A Concise History of Hong Kong.'' Rowman & Littlefield, 2007. ISBN 978-0-7425-3422-3.</ref>
Presiden [[Jiang Zemin]] dan Perdana Menteri [[Zhu Rongji]], kedua-duanya bekas datuk bandar Shanghai, menjadi pemimpin RRC pasca-Tiananmen pada 1990-an. Sepanjang sedasawarsa pentadbiran Jiang Zemin, prestasi ekonomi RRC berjaya mengeluarkan 150 juta orang petani dari kancah kemiskinan serta menampung [[Pertumbuhan ekonomi|kadar pertumbuhan]] [[kadar dalam negara kasar|KDNK]] purata tahunan sebanyak 11.2%.<ref>[http://www.chinadaily.com.cn/en/doc/2003-07/11/content_244499.htm ''Nation bucks trend of global poverty''] (11 Julai 2003). China Daily</ref><ref>[http://english.people.com.cn/english/200003/01/eng20000301X115.html ''China's Average Economic Growth in 90s Ranked 1st in World''] (1 Mac 2000). People's Daily Online.</ref> Negara China secara rasminya menyertai [[Pertubuhan Perdagangan Sedunia]] pada tahun 2001.
Sungguhpun memerlukan pertumbuhan ekonomi untuk memacu pembangunan, namun kerajaan RRC mula bimbang bahawa pertumbuhan ekonomi pesat telah menjejaskan kekayaan sumber dan alam sekitar negara, apatah lagi sesetengah kelompok masyarakat tertentu tidak menikmati faedah pembangunan ekonomi negara dengan secukupnya. Hasilnya, di bawah kepimpinan Presiden [[Hu Jintao]] dan Perdana Menteri [[Wen Jiabao]], RRC telah melaksanakan dasar-dasar untuk menangani hal-hal kesaksamaan agihan sumber, namun kesan positifnya masih dalam penantian.<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/4913622.stm ''China worried over pace of growth'']. BBC. Diterima pada 16 April 2006.</ref> Lebih 40 juta petani telah dipindahkan dari tanah masing-masing,<ref>[http://migration.ucdavis.edu/mn/more.php?id=3166_0_3_0 ''China: Migrants, Students, Taiwan'']. Migration News. January 2006.</ref> atas nama pembangunan ekonomi antara lainnya, sehingga mengundang 87,000 kes tunjuk perasaan dan rusuhan di seluruh China pada tahun 2005.<ref>[http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/01/27/AR2006012701588.html ''In Face of Rural Unrest, China Rolls Out Reforms'']. The Washington Post. 28 Januari 2006.</ref> Bagi kebanyakan penduduk bandaraya terbesar RRC, [[taraf hidup]]nya menikmati peningkatan yang amat mengagumkan serta meluasnya kebebasan ke sana sini, namun kekangan politik kekal ketat dan kawasan luar bandar masih kemiskinan.<ref>{{cite web |url=http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/tankman/etc/transcript.html
|title=''Frontline'': ''The Tank Man'' transcript |accessdate=2008-07-12 |date=2006-04-11 |work=Frontline |publisher=PBS }}</ref>
== Politik ==
{{utama|Politik Republik Rakyat China}}
[[Fail:Tiananmen Square Visit.jpg|thumb|[[Dewan Besar Rakyat]], di mana bersidangnya [[Kongres Rakyat Kebangsaan]].]]
RRC dianggap oleh beberapa orang ahli [[sains politik]] sebagai salah sebuah daripada lima [[negara komunis]] terakhir (bersama [[Vietnam]], [[Korea Utara]], [[Laos]], dan [[Cuba]]),<ref>{{cite web |url=http://www.americanthinker.com/2007/11/inordinate_fear.html
|title=Randall Hoven, 7 November 2007 American Thinker
|publisher=Americanthinker.com |accessdate=2009-07-14 }}</ref><ref>Cienciala, Anna (1996). [http://web.ku.edu/~eceurope/communistnationssince1917/intro.html ''The Rise and Fall of Communist Nations 1917–1994'']. Diterima pada 16 Oktober 2008.</ref><ref>Espinosa, Juan Carlos; [http://web.archive.org/web/20040218120958/http://lanic.utexas.edu/la/cb/cuba/asce/cuba9/espinosa.pdf ''Civil Society in Cuba: The logic of emergence in comparative perspective'']. Diterima pada 16 Oktober 2008</ref> namun semenjak 1980-an, [[struktur politik]] RRC sudah mustahil dicirikan dengan tepat.<ref name="notsimple">Boum, Aomar (1999). [http://jpe.library.arizona.edu/volume_6/goodmanonoivol6.htm ''Journal of Political Ecology: Case Studies in History and Society'']. Retrieved 5 May 2007.</ref> Kerajaan RRC sering kali disifatkan sebagai negara [[Komunisme|komunis]] dan [[Sosialisme|sosialis]], bahkan juga negara [[autoritarianisme|autoritarian]] dengan sekatan-sekatan ketat dalam pelbagai segi, khususnya dalam [[Penapisan Internet di Republik Rakyat China|Internet]], [[kebebasan akhbar|akhbar]], [[kebebasan berhimpun]], [[hak pembiakan]], dan [[kebebasan beragama]].
Dibandingkan dengan dasar pintu tertutup yang diamalkannya sehingga pertengahan 1970-an, peliberalan RRC sebegitu rupa sehingga suasana pentadbiran kurang terbatas daripada dahulu, namun RRC masih jauh lagi dari menjadi [[demokrasi liberal]] yang diamalkan di kebanyakan negara Eropah atau Amerika Utara, dan Kongres Rakyat Kebangsaan disifatkan sebagai sebuah badan "[[pak turut]]".<ref>{{cite web |url=http://news.bbc.co.uk/2/shared/spl/hi/in_depth/china_politics/government/html/7.stm
|title=BBC, Country Report: China
|publisher=BBC News |accessdate=2009-07-14 }}</ref> RRC kini dipimpin oleh Presiden [[Hu Jintao]] dan Perdana Menteri [[Wen Jiabao]].
Negara ini diperintah oleh [[Parti Komunis China]] (CPC) yang kuasanya dijamin oleh Perlembagaan.<ref>{{cite web |url=http://english.people.com.cn/constitution/constitution.html
|title=Constitution of the People's Republic of China
|publisher=English.people.com.cn |accessdate=2009-07-14 }}</ref> Sistem politiknya amat terpencar<ref>[http://www.cfr.org/publication/14482/communist_party_of_china.html CFR.org]</ref> dengan proses demokrasi terhad dalaman dalam parti dan peringkat kampung setempat, namun eksperimen-eksperimen sebegini pernah dicemari korupsi. Terdapat beberapa parti politik lain dalam RRC, yang dipanggil parti demokrasi di China, dan menyertai [[Persidangan Perundingan Politik Rakyat China|Persidangan Perundingan Politik Rakyat]] dan [[Kongres Rakyat Kebangsaan]]. Ada sedikit petunjuk bahawa RRC menuju peliberalan politik, yang mana pilihan raya dipertandingkan terbuka kini dianjurkan di peringkat kampung dan pekan,<ref name="poll">{{cite web |url=http://www.chinadaily.com.cn/en/doc/2003-12/08/content_288018.htm
|title=Beijingers Get Greater Poll Choices
|accessdate=2007-02-18 |publisher=China Daily |year=2003 }}</ref><ref>Lohmar, Bryan; and Somwaru, Agapi; [http://www.ers.usda.gov/publications/aib775/aib775n.pdf ''Does China’s Land-Tenure System Discourage Structural Adjustment?''], 1 Mei 2006. USDA Economic Research Service. Dicapai pada 3 Mei 2006.</ref> tambahan pula badan-badan perundangan menunjukkan sikap ketegasan dari masa ke semasa. Walau apapun, Parti Komunis mengekalan kawalan berkesan terhadap pelantikan kerajaan. Dalam ketiadaan barisan pembangkang yang penuh bermakna, CPC hampir sentiasa berjaya melulskan apa yang dikehendakinya. Antara hal-hal politik yang diuruskan dalam RRC termasuk perapatan jurang pendapatan antara kaya dan miskin serta membasmi rasuah dalam barisan kepimpinan kerajaan.<ref>[http://www.mindfully.org/WTO/China-Wealth-Gap11may02.htm ''China sounds alarm over fast-growing gap between rich and poor'']. Diterima pada 16 April 2006.</ref>
Tahap sokongan terhadap tindakan kerajaan serta pengurusan negara adalah antara yang tertinggi di dunia, dengan seramai 86% orang yang meluahkan rasa puas hati dengan keadaan semasa dan ekonomi negara, mengikut tinjauan Pew Research Center pada tahun 2008<ref>[http://pewresearch.org/pubs/906/china-economy PEWresearch.org]</ref> Mengikut tinjauan bertajuk "''Top 10 political figures in Mainland China and Taiwan"'' yang dijalankan di Hong Kong, kira-kira 1000 peserta diberi senarai 10 pemimpin politik terkemuka di Tanah Besar China dan Taiwan. Hasilnya, para pemimpin tanah besar (seperti Wen Jiabao, Zhu Rongji and Hu Jintao) menerima markah lebih tinggi berbanding pemimpin Taiwan (seperti [[Chen Shui-bian]], [[Ma Ying-jeou]] dan [[Lien Chan]]).<ref>[http://hkupop.hku.hk/english/release/release361.html ''University of Hong Kong releases the latest ratings of the top 10 political figures in Mainland China and Taiwan as well as people's appraisal of past Chinese leaders'']. 4 April 2006. Dicapai pada 3 Mei 2006.</ref>
=== Hubungan luar ===
[[Fail:Hu Jintao Bush.jpg|thumb|left|[[Hu Jintao]] bersama bekas [[Presiden Amerika Syarikat]] [[George W. Bush]]]]
RRC menjalin hubungan diplomatik dengan kebanyakan negara-negara utama di dunia. Sweden ialah negara barat pertama yang menjalin hubungan diplomatik dengan Republik Rakyat dengan 9 Mei 1950.<ref>{{cite web |url=http://www.chinaembassy.se/eng/zrgx/t100751.htm
|title=China and Sweden
|publisher=Chinaembassy.se |accessdate=2009-06-15 }}</ref> Pada tahun 1971, RRC mengambil alih tempat [[Republik China]] sebagai wakil tunggal China di [[Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu]] dan juga satu daripada lima ahli tetap [[Majlis Keselamatan Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu]].<ref>Chang, Eddy (22 Ogos 2004). [http://www.taipeitimes.com/News/editorials/archives/2004/08/22/2003199768 ''Perseverance will pay off at the UN''], The Taipei Times.</ref> RRC juga merupakan bekas anggota dan ketua [[Pergerakan Negara-Negara Berkecuali]].
Kebanyakan dasar luar negara RRC berasaskan konsep "kebangkitan China secara damai". Walaupun sekali-sekala berlakunya konflik dengan negara luar dalam sejarah terkininya, khususnya dengan Amerika Syarikat (cth. [[Pengeboman kedutaan China di Belgrade oleh NATO|tindakan A.S. membedil kedutaan China]] di [[Belgrade]] ketika [[Perang Kosovo]] pada Mei 1999, dan [[Peristiwa Pulau Hainan|peristiwa pesawat pengintip A.S.-China]] pada April 2001. Hubungan diplomatik dengan kebanyakan negara Barat teruk terjejas sekali ketika [[Bantahan Dataran Tiananmen 1989|keganasan di Dataran Tiananmen]] pada tahun 1989, tetapi sejak itu kembali pulih.
Mengikut tafsirannya mengenai [[dasar Satu China]], RRC menetapkan prasyarat untuk penjalinan hubungan diplomatik, bahwa negara lain itu mengiktiraf tunturan RRC pada Taiwan serta memutuskan hubungan rasmi dengan kerajaan Republik China. Pihak RRC telah banyak kali mengecam mana-mana negara yang menunjukkan tanda-tanda cuba mendekati Taiwan secara diplomatik,<ref>{{cite news |url=http://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5iNP2McsYhIeRMgrn036WkQdrN3LQ
|title=Taiwan's Ma to stopover in US: report
|agency=AFP |date=11 January 2010 |archiveurl=http://web.archive.org/web/20110711134925/http://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5iNP2McsYhIeRMgrn036WkQdrN3LQ|archivedate=11 July 2011}}</ref> atau menjual senjata kepada pulau itu.<ref>{{cite news |url=http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/asia/article7010435.ece |work=The Times |date=2010-02-01
|title=China says US arms sales to Taiwan could threaten wider relations
|author=Macartney, Jane }}</ref>
Kerajaan RRC menentang kunjungan pegawai Republik China dahulu dan sekarang ke negara lain untuk mempromosikan [[kemerdekaan Taiwan]], seperti [[Lee Teng-hui]] dan [[Chen Shui-bian]], tidak lupa juga tokoh-tokoh lain yang turut dianggap oleh RRC sebagai pejuang pemisah, seperti [[Tenzin Gyatso|Tenzin Gyatso, Dalai Lama ke-14]], dan [[Rebiya Kadeer]], pemimpin [[Uyghur]] dalam buangan. Misalnya, Beijing pernah membantah lawatan Kadeer ke Jepun pada Julai 2009<ref>{{cite news |date=28 Julai 2009 |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/8171791.stm |title=Uighur Kadeer arrives in Tokyo |publisher=BBC News |accessdate=29 Januari 2010 }}</ref><ref name="Teleg5943780" /> dan Australia sebulan kemudian, sehingga membuat aduan rasmi kepada kerajaan masing-masing.<ref name="Teleg5943780">{{cite news |url=http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/australiaandthepacific/australia/5943780/Australia-defies-China-to-host-Uighur-leader-Rebiya-Kadeer.html |title=Australia defies China to host Uighur leader Rebiya Kadeer |work=The Daily Telegraph |date=31 Julai 2009 |accessdate=29 Januari 2010 }}</ref> Pada tahun 2007, RRC membatalkan sesi berdialog dengan Jerman gara-gara tindakan [[Angela Merkel]] menyambut Dalai Lama.<ref>{{cite news |url=http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/china/6952556/China-cancels-UK-human-rights-summit-after-Akmal-Shaikh-execution.html
|title=China cancels UK human rights summit after Akmal Shaikh execution
|author= Moore, Malcolm |date= 8 Januari 2010 }}</ref>
RRC memainkan peranan yang semakin penting dalam menyeru [[kawasan perdagangan bebas]] dan pakatan keselamatan di kalangan negara-negara jirannya di rantau Asia Pasifik. Pada tahun 2004, RRC menyaran rangka [[Sidang Kemuncak Asia Timur]] (''East Asia Summit'', EAS) yang serba baru sebagai forum perbincangan hal-ehwal keselamatan serantau yang terang-terang tidak disertai oleh Amerika Syarikat.<ref>Dillon, Dana; and Tkacik, John, Jr.; [http://www.policyreview.org/134/dillon.html ''China’s Quest for Asia''], Policy Review, Disember 2005 dan Januari 2006, Isu No. 134. Diterima pada 22 April 2006.</ref> EAS yang disertai oleh negara-negara [[ASEAN tambah 3]], India, Australia dan New Zealand, mengadakan sidang kemuncak sulungnya pada tahun 2005. RRC juga sebuah negara pengasas [[Pertubuhan Kerjasama Shanghai]], bersama Rusia dan republik-republik [[Asia Tengah]].
Sentimen Sinofobia (menakuti negara China atau kaum Cina) sering disemai di kalangan kelompok minoriti di China dan orang Cina yang berdiam di luar China, sehingga boleh mengakibatkan keganasan, seperti [[Peristiwa 13 Mei]] di Malaysia pada tahun 1969 dan [[Rusuhan Jakarta Mei 1998]] di Indonesia yang meragut lebih 2,000 nyawa.<ref>[http://www.economist.com/world/asia/displayStory.cfm?story_id=4323219 ''Malaysia's race rules'']. The Economist Newspaper Limited (25 Ogos 2005). Perlu mendaftar masuk.</ref> Kebelakangan ini, di [[Afrika]] dan [[Oceania]] timbulnya juga sebilangan kejadian rusuhan anti-Cina.<ref>[http://en.afrik.com/article16008.html ''Algeria: Xenophobia against Chinese on the rise in Africa'']. Afrik.com. 5 Ogos 2009.</ref><ref>[http://www.theaustralian.news.com.au/story/0,25197,25524906-2703,00.html ''Looters shot dead amid chaos of Papua New Guinea's anti-Chinese riots'']. The Australian. 23 Mei 2009.</ref> Sentimen anti-Cina sering berakar umbi sosioeknomi.<ref>[http://media.economist.com/PrinterFriendly.cfm?story_id=14207132 ''Overseas and under siege'']. The Economist. 11 Ogos 2009.</ref>
Hubungan [[Hubungan China-Jepun|China dan Jepun]] adakalanya terjejas oleh keengganan Jepun untuk mengakui kezaliman [[Perang Dunia Kedua|perang]] zaman dahulu yang memuaskan RRC; misalnya hujah-hujah [[Revisionisme sejarah|revisionis]] oleh para pegawai terpenting di Jepun dan beberapa buah [[Kontroversi buku teks sejarah Jepun|buku teks sejarah Jepun]]. Satu lagi titik ketegangan antara kedua-dua negara ialah kekerapan pegawai kerajaan Jepun menziarahi [[Kuil Yasukuni]]. Walau bagaimanapun, hubungan China-Jepun bertambah baik sejak [[Shinzo Abe]] menjadi Perdana Menteri Jepun pada tahun 2006.
RRC berkongsi kedudukan dengan Rusia sebagai negara yang paling banyak negara jiran di sempadannya, tetapi juga terlibat dalam sebilangan [[Hubungan luar Republik Rakyat China#Pertikaian wilayah antarabangsa|pertikaian wilayah antarabangsa]]. Pertikaian wilayah China pernah membawa kepada perang setempat sepanjang sejarah RRC, termasuk [[Perang China-India]] pada tahun 1962, [[konflik sempadan China-Soviet]] (1969), dan [[Perang China-Vietnam]] (1979). Pada tahun 2001, RRC dan Rusia menandatangani [[Perjanjian Persahabatan China-Rusia 2001|Perjanjian Persahabatan China-Rusia]],<ref>[http://www.chinadaily.com.cn/china/2006-03/21/content_548330.htm ''Treaty of Good-Neighborliness and Friendly Cooperation''] (21 Mac 2006). Diterima pada 16 April 2006.</ref> yang membuka laluan kepada penyerahan [[Pulau Yinlong]] dan separuh kawasan [[Heixiazi]] oleh Rusia kepada China pada tahun 2004, untuk menamatkan pertikaian sempadan [[Hubungan China-Rusia|China-Rusia]] yang berpanjangan. Pertikaian wilayah lain termasuk pulau-pulau di [[Laut China Timur]] dan [[Laut China Selatan|Selatan]], dan sempadan darat yang kabur atau meragukan dengan India dan [[Bhutan]].
Walaupun menikmati pertumbuhan ekonomi yang pesat, namun sejak 1990-an, RRC ingin mengekalkan dasar diplomasi senyap-senyap dengan jiran-jirannya, iaitu dengan memastikan kemantapan pertumbuhan ekonomi serta menyertai pertubuhan serantau dan memupuk hubungan dua hala untuk mententeramkan perasaan curiga negara lain terhadap keupayaan tentera China yang semakin kuat. RRC telah memulakan dasar [[pelibatan China di Afrika|memikat negara-negara Afrika]] untuk berdagang dan menjalin kerjasama dua hala.<ref>McLaughlin, Abraham; [http://www.csmonitor.com/2005/0330/p01s01-woaf.html ''A rising China counters US clout in Africa''], The Christian Science Monitor, 30 Mac 2005.</ref><ref>Lyman, Princeton N.; [http://www.cfr.org/publication/8436/ ''China’s Rising Role in Africa''], Council of Foreign Relations, 21 Julai 2005. Diterima pada 26 Jun 2007.</ref> [[Xinhua]], agensi berita rasmi China, menyatakan terdapat tidak kurang daripada 750,000 warganegara China yang bekerja atau menetap di Afrika.<ref>Politzer, Malia; [http://www.migrationinformation.org/Feature/display.cfm?id=690 ''China and Africa: Stronger Economic Ties Mean More Migration'']. Migration Information Source. Ogos 2008</ref> Timbulnya juga persoalan sama ada China bakal menjadi [[Kuasa terbesar berpotensi#China|kuasa terbesar baru]] dalam [[abad ke-21]], yang mana sesetengah pihak mengatakan kemajuan ekonomi, kekuatan tentera, bilangan penduduk yang amat ramai, dan pengaruh antarabangsa yang semakin besar, tetapi ada pihak lain yang mengatakan China bakal berdepan dengan keruntuhan ekonomi.<ref>{{cite news |url=http://www.nytimes.com/2008/01/27/magazine/27world-t.html?_r=1&ref=magazine&oref=slogin |title=Waving Goodbye to Hegemony |publisher=New York Times |last=Khanna |first=Parag |date=2008-01-27 |accessdate=2009-03-27 }}</ref><ref>{{cite web |url=http://china.usc.edu/ShowArticle.aspx?articleID=848 |title=China as a global power |publisher=University of Southern California US-China Institute |date=2007-11-13 |accessdate=2009-03-27 }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.thefirstpost.co.uk/4591,opinion,chinas-bad-loans-will-ruin-us-all
|title=The Dragon’s catastrophic potential |publisher=The First Post |author=Broughton, Philip Delves |date=2004-01-23 |accessdate=2009-03-27 |archiveurl=http://web.archive.org/web/20080513021318/http://www.thefirstpost.co.uk/4591,opinion,chinas-bad-loans-will-ruin-us-all|archivedate=2008-05-13}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.worldtribune.com/worldtribune/WTARC/2007/s6_29.asp |title=China's utterly distorted economy is a train wreck waiting to happen |publisher=World Tribune |last=Sanders |first=Sol |date=2007-06-29 |accessdate=2009-03-27 }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.atimes.com/atimes/Global_Economy/FA23Dj01.html |title=China-US: Double bubbles in danger of colliding |publisher=Asia Times |last=Williams |first=Ian |date=2004-01-23 |accessdate=2009-03-27 }}</ref>
=== Hak asasi manusia ===
[[Fail:Tiananmen-Wroclaw-plDominikanski.jpg|thumb|right|Tugu peringatan peristiwa Tiananmen 1989, didirikan di Wroclaw, Poland, sepuluh tahun kemudian. Layanan kerajaan China terhadap kebebasan hak asasi manusia sentiada menarik kecaman pelbagai pihak.]]
Sungguhpun kawalan ekonomi dan sosial telah banyak dilonggarkan di China sejak 1970-an, namun [[kebebasan politik]] masih dikawal ketat oleh kerajaan pusat dan setempat. [[Perlembagaan Republik Rakyat China]] menyatakan bahawa "hak asasi" rakyat merangkumi [[kebebasan bersuara]], [[kebebasan akhbar]], [[hak untuk pembicaraan yang adil]], [[kebebasan beragama]], [[hak mengundi umum]], dan [[hak mengenai harta]]. Namun demikian, peruntukan-peruntukan ini tidak menawarkan amalan perlindungan yang mencukupi dari pendakwaan jenayah oleh kerajaan.<ref>{{cite web|url=http://www.hrw.org/en/world-report-2009/china |title=Human Rights Watch, World Report 2009 |publisher=Hrw.org |date= |accessdate=2009-07-14}}</ref><ref>''Will the Boat Sink the Water?: The Life of China's Peasants'' / [[Chen Guidi]] dan Wu Chuntao (2006) ISBN 1-58648-358-7</ref><ref>''Empire of Lies: The Truth About China in the Twenty-First Century'' / [[Guy Sorman]] (2008) ISBN 1-59403-216-5</ref>
Berpuluh juta orang yang pindah ke bandaraya besar mendapati diri mereka dilayan seperti [[warga kelas kedua]] oleh penduduk bandar China yang sering memandang rendah orang kampung.<ref name=ruralmillions>{{cite web|last=Wingfield |first=Rupert |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/4782194.stm |title=China’s rural millions left behind |publisher=BBC News |date=2006-03-07 |accessdate=2009-07-14}}</ref> Para petani menyuarakan rasa tidak senang hati terhadap rampasan tanah oleh [[kelas menengah]] yang kaya-raya dari bandaraya.<ref name=ruralmillions/> [[Diskriminasi]] rasmi, seperti [[sistem hukou]] untuk pendaftaran isi rumah diibaratkan seperti sistem [[aparteid]] antara kawasan bandar dan luar bandar.<ref name=apartheid>{{cite web|last=Luard |first=Tim |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/4424944.stm |title=China rethinks peasant apartheid |publisher=BBC News |date=2005-11-10 |accessdate=2009-07-14}}</ref> Pada tahun 2003/2004, seseorang petani terpaksa membayar tiga kali lebih cukai walaupun pendapatannya hanya satu perenam purata pendapatan penduduk bandar.<ref name=apartheid/> Semenjak itu, kerajaan bertindak dengan mengurangkan atau memansuhkan sebilangan cukai luar bandar, di samping menawarkan khidmat sosial tambahan kepada penduduk luar bandar.<ref>[http://articles.latimes.com/2005/dec/30/world/fg-agtax30 LAtimes.com]</ref><ref>[http://web.archive.org/web/20090906153758/http://hsph.harvard.edu/ihsp/publications/pdf/RuralPolicy06.pdf Harvard.eu]</ref><ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/6174847.stm News.BBC.co.uk]</ref>
[[Penapisan di Republik Rakyat China|Penapisan]] kenyataan dan maklumat politik digunakan secara rutin dan terang-terangan untuk mendiamkan apa-apa kutukan terhadap kerajaan dan Parti Komunis China selaku pemerintah.<ref name=right>[http://www.christusrex.org/www1/sdc/hr_facts.html China Human Rights Fact Sheet] (March 1995). Retrieved 16 April 2006.</ref> Pada tahun 2009, pihak [[Wartawan Tanpa Sempadan]] meletakkan RRC di tangga 168 (daripada 175 negara/wilayah) dalam Indeks Kebebasan Akhbar Sedunia Tahunan.<ref>{{cite web|url=http://www.rsf.org/en-classement1001-2009.html |title= Press Freedom Index 2009 |publisher=Rsf.org |accessdate=1 April 2010|archiveurl=http://web.archive.org/web/20091119050826/http://www.rsf.org/en-classement1001-2009.html|archivedate=19 November 2009}}</ref>
Dalam buku berjudul ''Media Control in China''<ref>[http://hrichina.org/public/contents/article?revision%5fid=29582&item%5fid=29576 Media Control in China] terbitan Human Rights in China, New York (2004). Edisi semakan 2006 terbitan Liming Cultural Enterprises of Taiwan</ref>, wartawan China [[He Qinglian]] mendokumenkan kawalan kerajaan terhadap Internet dan media lain in China. Kerajaan mengamalkan dasar mengehadkan kumpulan, pertubuhan dan kepercayaan yang dianggapnya sebagai boleh mengancam "kestabilan sosial", seperti [[Bantahan Dataran Tiananmen 1989|peristiwa Tiananmen]] pada tahun 1989. Parti Komunis tidak selalu berjaya mengawal maklumat: sebuah sistem kawalan media yang amat kuat menghadapi kuasa pasaran yang amat kuat, rakyat jelata yang semakin terdidik, dan perubahan budaya yang menjadikan negara China lebih terbuka, khususnya terhadap isu alam sekitar.<ref>[http://www.usembassy-china.org.cn/sandt/chplca.htm 1998 Laporan Kedutaan AS di Beijing: "The Fading of Environmental Secrecy"]. Dicapai pada 4 Februari 2007.</ref><ref>[http://www.usembassy-china.org.cn/sandt/ngo3.htm 1997 Laporan Kedutaan AS di Beijing: "Environmental NGOs in China: Green is Good, But Don't Openly Oppose the Party"]. Diterima pada 4 Februari 2007.</ref>
RRC sering kali menerima kutukan sebilangan kerajaan luar negara dan [[pertubuhan bukan kerajaan]] atas dakwaan pencabulan hak awam berleluasa termasuk penahanan berpanjangan tanpa pembicaraan yang dikenakan secara sistematik, pengakuan paksaan, penyeksaan, penganiayaan banduan, sekatan terhadap kebebasan rakyat untuk [[kebebasan bersuara|bersuara]], [[kebebasan berhimpun|berhimpun]], [[kebebasan berpersatuan|berpersatuan]], dan [[kebebasan beragama|beragama]], kebebasan akhbar, dan [[hak pekerja]].<ref name=right /> China mencatat jumlah penjatuhan [[hukuman mati]] terbanyak di dunia, dengan kira-kira 90% dari kesemua hukuman mati di dunia sepanjang tahun 2004.<ref>[http://www.commondreams.org/headlines05/0405-07.htm Commonsdreams.org] 5 April 2005. Dicapai pada 23 Jun 2006. Rencana terbitan semula ''The Independent/UK''.</ref>
Kerajaan RRC membalas dakwaan-dakwaan tersebut dengan berhujah bahawa tanggapan hak asasi manusia sewajarnya mengambil kira kedudukan [[pembangunan ekonomi]] negara masa kini, serta memberi lebih tumpuan kepada hak sara hidup dan pembangunan rakyat di negara-negara yang lebih miskin.<ref name = "yqlgro">[http://english.gov.cn/official/2005-07/28/content_18115.htm "China's Progress in Human Rights"] Julai 2005. Dicapai pada 18 April 2008.</ref> Peningkatan [[taraf hidup]], [[celik huruf|kecelikan huruf]], dan [[jangka hayat]] rakyat biasa China sejak 1970-an dilihat oleh pihak kerajaan sebagai kemajuan nyata untuk hak asasi manusia.<ref>[http://www.china-embassy.org/eng/zt/first%20beginning/t56058.htm "China's reform and opening-up promotes human rights, says premier"]. 11 Disember 2003. Embassy of the People's Republic of China in the United States. Diterima pada 28 April 2006.</ref> Usaha membasmi bencana alam yang membahayakan nyawa baru-baru ini, seperti banjir [[Sungai Yangtze]] yang tidak henti-henti, serta kemalangan pekerjaan juga di juga digambarkan sebagai kemajuan hak asasi manusia bagi sesebuah negara yang masih keramaian penduduk miskin.<ref name = "yqlgro"/>
== Pembahagian politik ==
{{utama|Pembahagian pentadbiran China}}
Republik Rakyat China mempunyai kuasa pentadbiran terhadap lebih 22 [[Wilayah di China|wilayah]] dan menganggap [[Wilayah Taiwan, Republik Rakyat China|Taiwan]] sebagai wilayahnya yang ke-23.<ref>Gwillim Law (2 April 2005). [http://www.statoids.com/ucn.html Provinces of China]. Diterima pada 15 April 2006.</ref> Juga terdapat [[Kawasan berautonomi di China|kawasan berautonomi]], setiap satunya dikhususkan satu kelompok etnik minoriti; empat [[Perbandaran tadbiran langsung|perbandaran]]; dan dua [[Kawasan Pentadbiran Khas Republik Rakyat China|Kawasan Pentadbiran Khas]] yang menikmati autonomi yang memuaskan. 22 wilayah, lima kawasan berautonomi, dan empat perbandaran bersama-sama dikenali sebagai "[[tanah besar China]]", biasanya terkecualinya Hong Kong dan Makau.
{| class="navbox" style="width:100%; background:none; border:0px; text-align:left; valign:top;"
!style="width:200px;"|<center>Pembahagian pentadbiran RRC</center>
!colspan=6|<center>Wilayah (省)</center>
|-
|rowspan=5 align="center"|[[Fail:China administrative.gif|center|200px|]]''Untuk peta yang lebih besar, sila klik imej peta.''
|
* [[Anhui]] (安徽)
* [[Fujian]] (福建)
* [[Gansu]] (甘肃)
* [[Guangdong]] (广东)
* [[Guizhou]] (贵州)
|
* [[Hainan]] (海南)
* [[Hebei]] (河北)
* [[Heilongjiang]] (黑龙江)
* [[Henan]] (河南)
* [[Hubei]] (湖北)
|
* [[Hunan]] (湖南)
* [[Jiangsu]] (江苏)
* [[Jiangxi]] (江西)
* [[Jilin]] (吉林)
* [[Liaoning]] (辽宁)
|
* [[Qinghai]] (青海)
* [[Shaanxi]] (陕西)
* [[Shandong]] (山东)
* [[Shanxi]] (山西)
* [[Sichuan]] (四川)
| valign="top"|
* [[Wilayah Taiwan, Republik Rakyat China|Taiwan]] (台湾)<sup>†</sup>
* [[Yunnan]] (云南)
* [[Zhejiang]] (浙江)
|-
|colspan=6|<sup>†</sup>''Taiwan dituntut oleh RRC tetapi kini ditadbir oleh [[Republik China]]''
|-
!colspan=2|<center>'''Kawasan berautonomi''' (自治区)</center>
!colspan=2|<center>'''Perbandaran''' (直辖市)</center>
!colspan=2|<center>'''Kawasan Pentadbiran<br />Khas''' (特别行政区)</center>
|-
|colspan=2|
* [[Guangxi]] (广西壮族自治区)
* [[Mongolia Dalam]] (内蒙古自治区)
* [[Ningxia]] (宁夏回族自治区)
* [[Xinjiang]] (新疆维吾尔自治区)
* [[Kawasan Autonomi Tibet|Tibet]] (西藏自治区)
|colspan="2" valign="top"|
* [[Beijing]] (北京市)
* [[Chongqing]] (重庆市)
* [[Shanghai]] (上海市)
* [[Tianjin]] (天津市)
|colspan=2 valign="top"|
* [[Hong Kong]] (香港特別行政區)
* [[Makau]] (澳門特別行政區)
|}
== Geografi ==
{{Multiple image
| align = right
| direction = vertical
| width = 180
| image1 = China 100.78713E 35.63718N.jpg
| caption1 = Topografi China
| image2 = Longji terrace - 03.JPG
| caption2 = [[Teres Padi Longsheng]]
| image3 = 漓江山水.jpg
| caption3 = [[Sungai Lijiang|Sungai Li]] di [[Guangxi]]
}}
Republik Rakyat China ialah negara [[Senarai negara mengikut keluasan tanah|kedua terbesar]] di dunia dari segi keluasan tanah<ref name="listofcountriesoftheworld.com"/> serta dianggap sebagai negara [[Senarai negara mengikut jumlah luas kawasan|ketiga atau keempat terbesar]] dari segi jumlah keluasan.<ref>[http://web.archive.org/web/20030731063238/http://www.fco.gov.uk/servlet/Front?pagename=OpenMarket/Xcelerate/ShowPage&c=Page&cid=1007029394365&a=KCountryProfile&aid=1018965313021 "The People's Republic of China"] (7 September 2005). Foreign & Commonwealth Office</ref> Ketaktentuan saiznya berkenaan dengan (a) kesahan tuntutan China terhadap wilayah-wilayah [[Aksai Chin]] dan [[Kawasan Rentas Karakoram]] (yang juga dituntut oleh India),<ref name="CIA">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2070.html Field Listing – Disputes – international], [[CIA World Factbook]]</ref> dan (b) cara pengiraan jumlah saiz Amerika Syarikat: ''The World Factbook'' mencatat 9,826,630 km²,<ref>{{cite web|url=http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/DYB2005/Table03.pdf|format=PDF|title=Population by Sex, Rate of Population Increase, Surface Area and Density|publisher=UN Statistics Division|work=Demographic Yearbook 2005|accessdate=2008-03-25}}</ref> tetapi ''Encyclopædia Britannica'' mencatat 9,522,055 km².<ref>{{cite web|url=http://archive.is/20120729115512/http://www.britannica.com/eb/article-9111233/United-States|title=United States|publisher=Encyclopedia Britannica|accessdate=2008-03-25}}</ref> China bersempadan dengan 14 negara, iaitu negara yang paling banyak negara jiran sempadannya (bersama Rusia); iaitu (arah jam dari selatan): [[Vietnam]], [[Laos]], [[Myanmar]], India, [[Bhutan]], [[Nepal]], [[Pakistan]],<ref>Sempadan China dengan Pakistan berada di wilayah pertikaian [[Kashmir]]. Kawasan di bawah pentadbiran Pakistan dituntut oleh India.</ref> [[Afghanistan]], [[Tajikistan]], [[Kyrgyzstan]], [[Kazakhstan]], Rusia, [[Mongolia]] dan [[Korea Utara]]. Tambahan pula, sempadan antara RRC dan Republik China (Taiwan) terletak di tengah [[perairan wilayah]]. China mempunyai sempadan darat sepanjang 22,117 km, iaitu yang terpanjang di dunia.
{{Multiple image
| align = left
| direction = vertical
| width = 180
| image1 = Everest North Face toward Base Camp Tibet Luca Galuzzi 2006 edit 1.jpg
| caption1 = [[Gunung Everest]] di [[Penara Tibet|Tibet]]
| image2 = Sanya Sun Photo by Dale Preston.jpg
| caption2 = [[Laut China Selatan]] di tepi [[Hainan]]
}}
Tanah China diserikan oleh kepelbagaian [[lanskap|bentuk pemandangan]]. Kawasan pantai timur di sepanjang pesisir [[Laut Kuning]] dan [[Laut China Timur]] diisi [[lanar|dataran lanar]] yang terbentang luas dan padat dengan penduduk, manakala di penara Mongolia Dalam di utara keliharan padang-padang rumput. China Selatan dikuasai oleh lembah berbukit-bukau dan [[banjaran gunung]] yang rendah. Di kawasan timurnya terletaknya [[delta sungai|delta]] untuk dua sungai utama China, iaitu [[Sungai Kuning]] dan [[Sungai Yangtze]] (Chang Jiang). Sungai-sungai utama lain termasuk [[Sungai Xi|Xi]], [[Mekong]], [[Sungai Brahmaputra|Brahmaputra]] dan [[Sungai Amur|Amur]]. Di barat, terletaknya banjaran-banjaran gunung utama, khususnya [[Himalaya]], dengan puncak tertinggi China di separuh timur [[Gunung Everest]] pada 8,848 m, manakala [[penara|penara-penara]] tinggi mencirikan kawasan gersang seperti [[Gurun Taklamakan]] dan [[Gurun Gobi|Gobi]].
Salah satu masalah utama yang dihadapi China ialah kawasan gurun semakin meluas, khususnya Gurun Gobi.<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/4915690.stm "Beijing hit by eighth sandstorm"]. BBC News. Diterima pada 17 April 2006.</ref> Walaupu garisan pokok pengadang yang ditanam sejak 1970-an telah mengurangkan kekerapan ribut pasir, namun [[kemarau]] berpanjangan dan amalan pertanian yang mundur telah menyebabkan [[ribut debu]] melanda China utara setiap musim bunga, kemudian merebak ke tempat lain di Asia Timur, termasuk Korea dan Jepun. China kehilangan sejuta ekar setahun kepada [[penggurunan]].<ref>"[http://www.independent.co.uk/news/world/asia/the-gathering-sandstorm-encroaching-desert-missing-water-399653.html The gathering sandstorm: Encroaching desert, missing water]". ''The Independent''. 9 November 2007.</ref>
[[Iklim]] China banyak dikuasai oleh [[musim kemarau]] dan [[monsun]] lembap yang menyebabkan perbezaan suhu ketara antara [[musim sejuk]] dan [[musim panas]]. Pada musim sejuk, angin utara yang bertiup dari kawasan garis lintang tinggi menjadi sejuk dan kering; pada musim panas, angin selatan dari kawasan laut di garis lintang rendah adalah hangat dan lembap. Iklim di China berbeza dari rantau ke rantau kerana [[topografi]] negara yang meluas dan kompleks.
== Tentera ==
{{Main|Tentera Pembebasan Rakyat}}
Dengan 2.3 juta askar aktif, [[Tentera Pembebasan Rakyat]] (PLA) ialah tentera terbesar di dunia.<ref>[http://www.iiss.org/whats-new/iiss-in-the-press/press-coverage-2005/august-2005/china-seeks-to-allay-us-fears-as-summit-nears/ China Seeks to Allay U.S. Fears as Summit Nears] (2006). Diterima pada 15 April 2006.</ref> PLA terdiri daripada tentera-tentera [[Tentera Darat Pembebasan Rakyat|darat]], [[Tentera Laut Pembebasan Rakyat|laut]], [[Tentera Udara Pembebasan Rakyat|udara]], dan angkatan [[Tentera Pembebasan Rakyat#Senjata nuklear|nuklear]] strategik. Perbelanjaan rasmi PLA yang diumumkan untuk tahun 2009 ialah AS$ 70 bilion, tetapi Amerika Syarikat mendakwa China tidak melaporkan perbelanjaan ketenteraan sebenarnya. [[Agensi Perisikan Pertahanan]] menganggarkan perbelanjaan sebenar tentera China pada tahun 2008 adalah sekitar AS$ 105–150 bilion.<ref>Ini pun jauh kecil berbanding perbelanjaan AS. [http://www.defenselink.mil/pubs/pdfs/China_Military_Power_Report_2009.pdf U.S. Department of Defense]</ref>
Dengan milikan [[senjata nuklear|persenjataan dan sistem serahan nuklear]], China dianggap sebagai sebuah [[kuasa serantau|kuasa ketenteraan serantau]] dan salah sebuah [[Kuasa terbesar|kuasa terbesar yang memuncul]].<ref>Nolt, James H. [http://www.atimes.com/china/BA27Ad01.html Analysis: The China-Taiwan military balance]. Asia Times. Diterima pada 15 April 2006.</ref> Namun begitu, berbeza dengan empat ahli tetap lain di [[Majlis Keselamatan Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu|Majlis Keselamatan]], keupayaan mengunjur kuasa China adalah terhad.<ref>[http://www.asianresearch.org/articles/2680.html AsianResearch.org]</ref> Oleh itu, China selama ini menjalin hubungan ketenteraan antarabangsa yang diibaratkan sebagai [[Rantai Mutiara (China)|seutas "rantai mutiara."]]
RRC sentiasa berusaha memodenkan tenteranya, dengan membeli pesawat pejuang tercanggih dari Rusia, seperti [[Sukhoi Su-30]], dan juga menghasilkan pesawat pejuang sendiri, khususnya [[Chengdu J-10|J-10]] dan [[Shenyang J-11|J-11]].<ref>[http://www.sinodefence.com/airforce/fighter/j10b.asp Sinodefence.com]</ref> China juga memperoleh dan memperbaiki sistem [[misil bumi ke udara]] [[S-300 (misil)|S-300]] dari Rusia yang dianggap sebagai antara sistem pemintas pesawat terhebat di dunia,<ref>[http://www.sinodefence.com/army/surfacetoairmissile/hongqi9.asp SinoDefence: Surface-to-air Missile System] (2006). Diterima pada 7 Julai 2009.</ref> meskipun Rusia sudah beralih ke [[S-400 Triumf]] generasi baru yang dilaporkan China membelanjakan $500 juta untuk versi eksportnya yang diturun taraf.<ref>{{citeweb |title=HQ-19 (S-400) (China) – Jane's Strategic Weapon Systems |publisher=Janes.com |date=2008-12-23 |accessdate=2009-06-15}}</ref> Angkatan RRC yang berperisai dan bertindak pantas sentiasa dikemas kini dengan peningkatan perkakas elektronik dan keupayaan penembakan.
Sesetengah kumpulan pemikir seperti Majlis Asia Eropah berhujah bahawa ketegangan antara AS dan China kerana tindakan Washington menjual senjata kepada Taipei<ref>{{cite news |last=AFP |first= |title=China: US spat over Taiwan could hit co-operation |date=2 Februari 2010 |publisher=Agence France Presse |url=http://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5jDzKLVZ7X2dz8yrsshklcJZh38Cg|archiveurl=http://web.archive.org/web/20100206214100/http://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5jDzKLVZ7X2dz8yrsshklcJZh38Cg|archivedate=6 February 2010}}</ref> dikhuatiri bakal mencetuskan perlumbaan senjata baru di Asia yang diapi-apikan oleh motif ideologi dalam negeri, mengingatkan zaman McCarthy<ref>{{cite news |last=AEC |first= |title= The New ‘China Lobby’: Return of the McCarthyite Hard-Right |date=31 Januari 2010 |publisher=Asian European Council |url= http://asianeuropean.org/-McCarthyism_in_Asia_.html}}</ref> ketika golongan haluan kanan di AS terang-terang menyokong lobi [[Chiang Kai-shek]].
== Ekonomi ==
{{utama|Ekonomi Republik Rakyat China}}
Semenjak penubuhannya pada tahun 1949 hingga akhir tahun 1978, Republik Rakyat China mengamalkan [[ekonomi terancang|ekonomi perancangan pusat]] ala [[Kesatuan Soviet|Soviet]], tanpa kelibat [[Sektor swasta|perniagaan swasta]] dan [[kapitalisme]]. Untuk menggerakkan negara ke arah masyarakat [[komunis]] yang moden dan berindustri, [[Mao Zedong]] melancarkan rancangan [[Kemaraan Raksasa]]. Berikutan kematian Mao dan akhir [[Revolusi Kebudayaan]], [[Deng Xiaoping]] bersama kepimpinan baru China mula [[Pembaharuan ekonomi Republik Rakyat China|memperbaharui ekonomi]] dan beralih kepada [[ekonomi campuran]] berorientasikan pasaran di bawah pemerintahan satu parti. Secara amnya, ekonomi China disifatkan sebagai ekonomi pasaran berasaskan milikan harta persendirian.<ref>[http://web.archive.org/web/20060905073959/http://elsa.berkeley.edu/~yqian/how%20far%20across%20the%20river.pdf Berkeley.edu]</ref><ref>{{cite web|url=http://english.eastday.com/e/ICS/u1a4035916.html |title=China is already a market economy – Long Yongtu, Secretary General of Boao Forum for Asia |publisher=English.eastday.com |date= |accessdate=2009-07-14}}</ref> [[Perladangan kolektif|Pengkolektifan]] [[Pertanian di China|pertanian]] dimansuhkan dan tanah-tanah ladangnya diswastakan untuk meningkatkan daya pengeluaran.
Kerajaan RRC menggalakkan kegiatan pelbagai perusahaan kecil-kecilan sambil melonggarkan kawalan harga serta mengundang pelaburan dari luar negara. Perdagangan asing diberi tumpuan sebagai alat pertumbuhan ekonomi utama, sehingga lahirnya [[Zon Ekonomi Khas]], mula-mula di [[Shenzhen]] (berhampiran Hong Kong) disusuli bandaraya-bandaraya lain di China. [[Perbadanan milik kerajaan|Perusahaan milik kerajaan]] yang tidak cekap distrukturkan semula dengan pengenalan sistem pengurusan ala barat; perusahaan mana yang kurang lumayan terpaksa ditutup sehingga menyebabkan ramai hilang pekerjaan.
[[Fail:Shanghai Stock Exchange Building.jpg|thumb|Bangunan [[Bursa Saham Shanghai]] di daerah kewangan [[Pudong]], Shanghai]]
Semenjak bermulanya peliberalan ekonomi pada tahun 1978, ekonomi RRC yang diterajui pelaburan dan eksport<ref>[http://www.chinadaily.com.cn/bizchina/2008-11/21/content_7228346.htm China must be cautious in raising consumption] China Daily. Diterima pada 8 Februari 2009.</ref> bertumbuh 70 kali lebih besar<ref>[http://www.theaustralian.news.com.au/business/story/0,28124,24913760-5017997,00.html China jumps to world's No 3 economy] The Australian. Diterima pada 21 Januari 2009.</ref> sebagai ekonomi utama yang bertumbuh paling pesat di dunia.<ref>[http://www.chinability.com/GDP.htm GDP growth 1952–2007]. [http://www.chinability.com/index.html Chinability]. Diterima pada 2008-10-16.</ref> Kini, China memiliki [[KDNK]] nominal ketiga terbesar di dunia pada 33.54 trilion yuan (AS$4.91 trilion), namun pendapatan [[per kapita]]nya masih agak rendah pada AS$3,700, maka RRC masih ketinggalan di belakang kira-kira seratus negara.<ref>[http://www.chinadaily.net/bizchina/2010-01/21/content_9354887.htm ChinaDaily.net] [[China Daily]]. Diterima pada 20 Januari 2010.</ref> Industri-industri [[Sektor primer kegiatan ekonomi|primer]], [[Sektor sekunder kegiatan ekonomi|sekunder]], and [[Sektor tertier kegiatan ekonomi|tertier]] masing-masing menyumbangkan 10.6%, 46.8%, dan 42.6% kepada keseluruhan ekonominya pada tahun 2009.
RRC ialah negara keempat paling ramai pengunjung di dunia dengan 49.6 juta pelancong asing pada tahun 2006.<ref>{{cite web|url=http://unwto.org/facts/eng/pdf/barometer/unwto_barom07_2_en.pdf |title=Microsoft Word - UNWTO Barom07 2 en.doc |format=PDF |date= |accessdate=2009-07-14}}</ref> RRC merupakan sebuah anggota [[Pertubuhan Perdagangan Sedunia|WTO]] dan kuasa perdagangan kedua terbesar di belakang AS dengan jumlah dagangan dunia bernilai AS$2.21 trilion – AS$1.20 trilion eksport (#1) dan AS$1.01 trilion import (#2). [[Rizab tukaran asing]]nya telah mencecah AS$2.4 trilion, menjadikannya yang terbesar di dunia.<ref>[http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601087&sid=alZgI4B1lt3s China’s Foreign-Exchange Reserves Surge, Exceeding $2 Trillion ] Bloomberg (15 Julai 2009). Diterima pada 12 Ogos 2009.</ref> RRC memiliki [[sekuriti]] AS bernilai kira-kira $1.6 trilion.<ref>[http://www.reuters.com/article/bondsNews/idUSPEK16627420090820 China must keep buying US Treasuries for now-paper]. Reuters. 19 Ogos 2009.</ref> RRC ialah penerima ketiga terbesar masukan [[Pelaburan langsung asing|FDI]] dengan menarik AS$92.4 billion pada tahun 2008 sahaja,<ref>[http://www.chinadaily.com.cn/china/2009-01/15/content_7402154.htm China's FDI up 23.6% in 2008] China Daily (15 Januari 2009). Diterima pada 22 Februari 2010.</ref> pada masa yang sama semakin banyak melabur di luar negara dengan keluaran FDI sebanyak AS$52.2 bilion pada tahun 2008 sahaja sebagai pelabur keluar keenam terbesar di dunia.<ref>[http://www.chinadaily.com.cn/bizchina/2009-08/03/content_8507784.htm On China's rapid growth in outward FDI] China Daily (3 Ogos 2009). Diterima pada 22 Februari 2010.</ref>
Kejayaan RRC banyak disumbang oleh sektor perkilangan berkos rendah, hasil gabungan buruh murah, prasarana bermutu, teknologi dan kemahiran bertahap sederhana, daya pengeluaran agak tinggi, dasar kerajaan yang menggalakkan, dan kononnya, kadar tukaran yang terkurang nilai. Kadar tukaran itu adakalanya dikatakan sebagai punga lebihan perdagangan RRC yang mengembung (AS$262.7 bilion pada tahun 2007)<ref>[http://www.chinadaily.com.cn/china/2008-01/11/content_6387775.htm 2007 trade surplus hits new record – $262.2B] ChinaDaily.com.cn (11 Januari 2008). Diterima pada 26 Julai 2008.</ref> di samping menjadi punca pertikaian utama antara RRC dan rakan-rakan perdagangan utamanya – AS, [[Kesatuan Eropah|EU]], dan Jepun – sungguhpun matawang dilepaskan dari pancangnya lalu nilainya meningkat 20% berbanding [[dolar Amerika Syarikat|dolar AS]] sejak tahun 2005.<ref>[http://www.china-embassy.org/eng/gyzg/t213645.htm China widens yuan, non-dollar trading range to 3%] (23 September 2005). Diterima pada 15 April 2006.</ref>
Dengan pegangan [[bon perbendaharaan]] sebanyak AS$801.5 bilion, RRC ialah pemegang asing [[hutang negara Amerika Syarikat|hutang negara A.S.]] yang terbesar di dunia.<ref>[http://money.cnn.com/2009/07/29/news/economy/china_america_lender_respect.fortune/index.htm Washington learns to treat China with care]. CNNMoney.com. 29 Julai 2009.</ref><ref>{{cite web|url=http://www.reuters.com/article/newsOne/idUSTRE58M25U20090923|title=Factbox: U.S.-China Interdependence Outweighs Trade Spat|publisher=Reuters|date=2009-09-23|accessdate=2009-09-25}}</ref>
[[Fail:DengXiaoping.jpg|thumb|left|upright|Pada tahun 1978, [[Deng Xiaoping]] memulakan pembaharuan ekonomi RRC bertengahkan pasaran.]]
Kerajaan masih menguasai industri "tonggak" yang strategik (seperti [[tenaga|bekalan tenaga]] dan [[Industri berat|perindustrian berat]]), tetapi perusahaan swasta yang disertai 30 juta perniagaan persendirian<ref>[http://www.cis.org.au/issue_analysis/IA95/ia95.html Putting Democracy in China on Hold] John Lee, The Center for Independent Studies. Diterima pada 26 Julai 2008.</ref> kini menjadi penyumbang 33%<ref>[http://english.people.com.cn/200507/13/eng20050713_195876.html People.com]</ref> (People's Daily Online 2005) hingga 70%<ref>[http://www.businessweek.com/magazine/content/05_34/b3948478.htm Businessweek.com]</ref> (BusinessWeek, 2005) KDNK pada tahun 2005, manakala anggaran OECD melebihi 50%<ref>[http://web.archive.org/web/20060408082624/http://www.oecd.org/dataoecd/16/3/36174313.pdf OECD.org]</ref> keluaran negara China, iaitu jauh meningkat dari 1% pada tahun 1978.<ref>{{cite web |url=http://www.businessweek.com/magazine/content/05_34/b3948478.htm |title=China Is a Private-Sector Economy |publisher=BussinessWeek |date=2005-08-22 |accessdate=2007-03-27}}</ref> Bursa sahamnya di [[Bursa Saham Shanghai|Shanghai]] (SSE) menyaksikan kegiatan [[tawaran awam permulaan|IPO]] semakin tumbuh bagai cendawan dan nilai tanda aras [[Komposit SSE|Indeks Komposut Shanghai]] berganda sejak 2005. [[Pemodalan pasaran]] SSE mencapai AS$3 trilion pada tahun 2007 untuk menjadi [[Senarai bursa saham|bursa saham kelima terbesar di dunia]].
China kini menduduki tempat ke-29 dalam [[Indeks Daya Saing Global]].<ref>[http://www.weforum.org/pdf/GCR09/GCR20092010fullreport.pdf The Global Competitiveness Report 2009-2010] World Economic Forum. Diterima pada 24 September 2009.</ref> 37 syarikat China tersenarai dalam [[Fortune Global 500]] tahun 2009 (termasuk 26 dari Beijing sahaja).<ref>[http://money.cnn.com/magazines/fortune/global500/2008/countries/Australia.html Global 500] CNN Money.com. Diterima pada 27 Julai 2008.</ref> Melalui ukuran [[pemodalan pasaran]], empat daripada sepuluh [[Senarai perbadanan mengikut permodalan pasaran|syarikat paling bernilai]] di dunia bertapak di China, termasuk [[PetroChina]] di tempat pertama (syarikat minyak paling bernilai di dunia), [[Bank Industri dan Perdagangan China]] di tempat ketiga (bank paling bernilai di dunia), [[China Mobile]] di tempat kelima (syarikat komunikasi paling bernilai di dunia) dan [[China Construction Bank]] di tempat ketujuh.<ref>[http://web.archive.org/web/20110520171402/http://media.ft.com/cms/27fa616e-6c76-11de-a6e6-00144feabdc0.pdf Global 500 2009] Financial Times.com. Diterima pada 12 Ogos 2009.</ref>
Walaupun masih agak miskin mengikut piawaian dunia, namun pertumbuhan pesat RRC berupaya [[Kemiskinan di China|menarik keluar beratus juta]] rakyatnya dari kancah kemiskinan sejak tahun 1978. Kini, kira-kira 10% penduduk China menyara hidup di bawah [[garis kemiskinan]] AS$1 sehari ([[pariti kuasa beli|PPP]]) (berbanding 64% pada tahun 1978) manakala [[jangka hayat]] keseluruhan meningkat mendadak hingga 73 tahun. Lebih 90% penduduknya celik huruf,<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ch.html |title=CIA – The World Fact Book |publisher=Cia.gov |date= |accessdate=2009-07-14}}</ref> berbanding 20% pada tahun 1950.<ref>Plafker, Ted, [http://web.archive.org/web/20061128094342/http://www.iht.com/articles/2001/02/12/rchina.t.php China's Long — but Uneven — March to Literacy] International Herald Tribune</ref> [[Pengangguran]] di bandar turun kepada 4% di China pada akhir tahun 2007 (namun pengangguran keseluruhan sebenar mungkin berada sekitar 10%).<ref>[http://english.peopledaily.com.cn/90001/90776/90884/6342385.html Urban unemployment declines to 4% in China] People's Daily Online (22 Januari 2008). Diterima pada 27 Julai 2008.</ref>
Jumlah penduduk kelas menengahnya (pendapatan tahunan sekurang-kurangnya AS$5,000) kini mencecah 80–150 juta oleh,<ref>[http://www.euromonitor.com/Chinas_middle_class_reaches_80_million China’s middle class reaches 80 million] Euromonitor International (25 Julai 2007). Diterima pada 26 Julai 2008.</ref><ref>[http://ngm.nationalgeographic.com/2008/05/china/middle-class/leslie-chang-text/1 China's Middle Class] Leslie T. Chang, National Geographic.com (May 2008). Diterima pada 26 July 2008.</ref><ref>[http://www.economist.com/specialreports/displayStory.cfm?story_id=13063298 Burgeoning bourgeoisie] The Economist (12 Feb 2009). Diterima pada 5 Mei 2009.</ref> manakala bilangan individu teramat kaya yang bernilai lebih 10 juta yuan (AS$1.5 juta) dianggarkan pada 825,000 orang, menurut Laporan Hurun.<ref>[http://www.hurun.net/listreleaseen344.aspx One Person in Every 1700 in China has at least 10 Million Yuan] Hurun Report (14 April 2009). Diterima pada March 2010.</ref> Pasaran peruncitan China bernilai 8,921 bilion yuan (AS$1,302 bilion) pada tahun 2007 dan bertumbuh 16.8% setahun.<ref>[http://www.stats.gov.cn/english/statisticaldata/monthlydata/t20080313_402467812.htm Total Retail Sales of Consumer Goods (2007.12)] National Bureau of Statistics of China (13 March 2008). Diterima pada 21 November 2008.</ref> RRC juga merupakan pengguna barangan mewah kedua terbesar di dunia mengekori [[Jepun]] dengan 27.5% kongsian sedunia.<ref>[http://www.chinadaily.com.cn/2010-03/03/content_9536600.htm Super Rich have Craze for luxury goods] China Daily (3 Mac 2010). Diterima pada 4 Mac 2010.</ref>
Sungguhpun begitu, pertumbuhan RRC tidak seimbang apabila dibandingkannya kawasan geografi berbeza serta kawasan luar bandar dan bandar. Jurang pendapatan antara bandar dan luar bandar semakin lebar di RRC dengan [[pekali Gini]] pada 46.9%. Usaha pembangunan terlalu ditumpukan di kawasan pantai timur sehingga kawasan-kawasan lain agak terpinggir. Kerajaan mengatasi masalah ini dengan melancarkan inisiatif pembangunan di kawasan-kawasan [[Pembangunan Barat China|barat]], [[Giatkan Semula China Timur Laut|timur laut]], dan [[Rancangan Kebangkitan China Tengah|tengah]] China.
Ekonominya juga terlalu berintensif tenaga dan tidak cekap, kerana menggunakan 20%–100% lebih tenaga berbanding negara-negara [[OECD]] untuk kebanyakan proses industri.<ref name="China Quick Facts">[http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/EASTASIAPACIFICEXT/CHINAEXTN/0,,contentMDK:20680895~pagePK:1497618~piPK:217854~theSitePK:318950,00.html China Quick Facts] The World Bank. Diterima pada 26 Julai 2008.</ref> RRC telah menjadi pengguna tenaga kedua terbesar di belakang AS<ref>[https://archive.is/20120729120619/www.eia.doe.gov/emeu/cabs/China/Background.html China – Background] Energy Information Administration – U.S. government official statistics. Diterima pada 26 Julai 2008.</ref> tetapi bergantung pada [[arang]] untuk membekalkan 70% keperluan tenaganya.<ref>[http://www.ecoworld.com/home/articles2.cfm?tid=450 China's Coal] Gordon Feller, ECOworld. Diterima pada 26 Julai 2008.</ref> Ditambah pula dengan pengawalan alam sekitar yang agak longgar, ini telah menyebabkan pencemaran air dan udara yang teruk (China menempatkan 20 daripada 30 bandaraya paling tercemar di dunia).<ref name="China Quick Facts"/> Dengan itu, kerajaan berjanji untuk memperbanyakkan penggunaan [[tenaga boleh baharu]] dengan sasaran 10% jumlah kegunaan tenaga menjelang tahun 2010 dan 30% menjelang tahun 2050.<ref>[http://www.reuters.com/article/pressRelease/idUS39879+12-Mar-2008+BW20080312 China have set a Renewable Energy Target of 10% of Electric Power Capacity by 2010] Thomson Reuters (11 Mac 2008). Diterima pada 26 Julai 2008.</ref>
== Demografi ==
{{As of|2009}}, terdapat 1,338,612,968 orang yang tinggal di RRC. Kira-kira 21% penduduknya (145,461,833 lelaki; 128,445,739 perempuan) berusia 14 tahun ke bawah, 71% (482,439,115 lelaki; 455,960,489 perempuan) berusia 15 hingga 64 tahun, dan 8% (48,562,635 lelaki; 53,103,902 perempuan) berusia lebih 65 tahun. Kadar pertumbuhan penduduknya pada tahun 2006 ialah 0.6%.<ref name = pop/>
RRC secara rasminya mengiktiraf 56 kelompok etnik berbeza. Kelompok etnik terbesar ialah [[Cina Han]] yang terdiri daripada 91.9% jumlah penduduk.<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ch.html CIA factbook] (29 Mac 2006). Diterima pada 16 April 2006.</ref> Antara etnik minoriti terbesar termasuk [[Orang Zhuang|Zhuang]] (16 juta), [[Manchu]] (10 juta), [[Orang Hui|Hui]] (9 juta), [[Orang Miao|Miao]] (8 juta), [[Orang Uyghur|Uyghur]] (7 juta), [[Orang Yi|Yi]] (7 juta), [[Tujia]] (5.75 juta), [[Etnik Mongol di China|Mongol]] (5 juta), [[Orang Tibet|Tibet]] (5 juta), [[Buyei]] (3 juta), dan [[Orang Korea di China|Korea]] (2 juta).<ref>Stein, Justin J (Spring 2003). [http://www.princeton.edu/~jpia/pdf2003/Ch%208%20Xinjiang-Stein-JPIA%202003.pdf Taking the Deliberative in China]. Retrieved 16 April 2006.</ref>
Sepanjang dekad 2000-an, kependudukan bandaraya di China meningkat pada kadar purata 10% setahun. Kadar pembandaran di China meningkat dari 17.4% ke 41.8% dari tahun 1978 hingga 2005, tidak pernah diduga sepesat ini sepanjang sejarah peradaban manusia.<ref>Zhou Qun, Lin Yanhua. [http://www.chinanews.cn/news/2005/2005-11-18/14441.html China's urbanization encounters "urban disease"], Chinanews.cn, 11 November 2005. Diterima pada 21 April 2005.</ref> Terdapat 150–200 juta [[pekerja hijarahan]] yang bertugas separuh masa di bandaraya utama untuk mencari rezeki untuk dibawa pulang ke kampung halaman secara bermusim.<ref>{{Cite news|url=http://www.cnn.com/2008/WORLD/asiapcf/02/01/china.migrants/index.html|title=Migrants are China's 'factories without smoke'|publisher=CNN.com|first=Alexandra|last=Harney|date=2008-02-03|accessdate=2009-03-27}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.businessweek.com/globalbiz/content/feb2009/gb2009024_357998.htm|title=A Tough New Year for China's Migrant Workers|publisher=Business Week|first=Chi-Chu|last=Tschang|date=2009-02-04|accessdate=2009-03-27}}</ref>
Kini, Republik Rakyat China menempatkan berpuluh-puluh bandaraya utama yang setiap satunya diduduki lebih sejuta penduduk tetap, termasuk tiga [[bandaraya global]] iaitu Beijing, Hong Kong, dan Shanghai. Bandaraya utama di China memainkan peranan penting dalam identiti, budaya dan ekonomi kebangsaan dans serantau.
=== Bandaraya terbesar ===
Perangkaan berikut berdasarkan bancian tahun 2008, dan hanya merupakan anggaran bilangan penduduk dalam lingkungan sempadan pentadbiran bandar; jika diambil kira jumlah penduduk seluruh perbandaran (termasuk penduduk pinggir dan luar bandar) maka kedudukannya menjadi lain. The large floating populations of migrant workers make conducting censuses in urban areas difficult;<ref>Francesco Sisci, "China's floating population a headache for census", ''The Straits Times'', 22 September 2000.</ref> perangkaan berikut hanya mengira penduduk jangka panjang, terkecuali penduduk sementara.
{{Largest cities of the People's Republic of China}}
=== Dasar kependudukan ===
{{utama|Dasar anak tunggal}}
[[Fail:ChinaDemography.svg|thumb|300px|Bilangan penduduk China (1961 – 2006).]]
Dengan 1.3 bilion orang penduduk dan kebimbangan akan [[pertumbuhan penduduk]]nya, kerajaan RRC pernah cuba melaksanakan dan mengetatkan dasar [[perancangan keluarga]] dengan hasil baik bercampur buruk.<ref>{{cite web|url=http://content.nejm.org/cgi/content/full/353/11/1171 |title=The New England Journal of Medicine, September 2005 |doi=10.1056/NEJMhpr051833 |publisher=Content.nejm.org |date= |accessdate=2009-07-14}}</ref> Dasarnya adalah memastikan [[Dasar anak tunggal|setiap keluarga ada seorang anak sahaja]], dengan pengecualian untuk minoriti etnik dan kelonggaran di kawasan luar bandar, dengan matlamat menstabilkan pertumbuhan penduduk seawal awal abad ke-21, meskipun jumlah penduduknya diunjur mencapai 1.4 bilion hingga 1.6 bilion pada tahun 2025. Dengan itu, menteri perancangan keluarga berkata China akan mengekalkan dasar anak tunggalnya sehingga seawal tahun 2020.<ref>{{cite web|url=http://edition.cnn.com/2008/WORLD/asiapcf/03/10/china.onechild/index.html |title=China to keep one-child policy - CNN.com |publisher=Edition.cnn.com |date=2008-03-10 |accessdate=2009-07-14}}</ref>
Dasar ini menerima tentangan hebat, khususnya dari kawasan luar bandar, atas keperluan tenaga kerja [[pertanian]] serta keutamaan kepada lelaki (yang bakal menjadi [[pewaris]] lelaki) mengikut tradisi. Keluarga yang melanggar dasar ini sering berbohong kepada pihak [[banci]].<ref name="censuslie">[http://www.usembassy-china.org.cn/sandt/fertl2b.htm USembassy-china.org.cn]</ref> Dasar kerajaan rasmi menentang [[pemandulan wajib|pemandulan]] atau [[pengguguran]] secara paksa, tetapi dakwaan paksaan sebegini masih menular kerana pegawai tempatan yang berdepan dengan hukuman kerana gagal mengekang pertumbuhan penduduk, akan mengambil jalan memaksa pengguguran atau pemandulan, atau memanipulasi perangkaan banci.
Keutuhan statistik penduduk RRC yang makin merosot sejak bermulanya perancangan keluarga pada akhir 1970-an telah menyukarkan penilaian keberkesanan dasar iru.<ref name="censuslie"/> Anggaran ahli demografi China untuk [[kadar jumlah kesuburan|purata bilangan anak untuk seorang ibu China]] berbeza-beza dari 1.5 hingga 2.0. Kerajaan juga agak bimbang dengan ketakseimbangan ketara dalam [[nisbah jantina manusia|nisbah jantina]] kelahiran, yang nampaknya merupakan kesan keutamaan tradisi kepada lelaki dan tekanan perancangan keluarga, sehingga penggunaan peralatan [[ultrabunyi]] dilarang untuk tujuan mencegah pengguguran berpilih jantina.
Faktor-faktor lain termasuk kurang lapor kanak-kanak perempuan untuk memintasi undang-undang serta sesetengah tempat yang membenarkan anak kedua jika anak sulung bukan lelaki (tetapi tidak sebaliknya). Berdasarkan laporan Biro Statistik Negara Februari 2010, nisbah jantina bayi yang lahir di China pada tahun 2009 melaporkan 119.45 lelaki kepada 100 perempuan.<ref>{{cite news|title= Experts: Gender discrimination creates China's sex ratio imbalance |publisher=english.news.cn |date=2010-04-03 |url=http://news.xinhuanet.com/english2010/indepth/2010-04/03/c_13236130.htm |accessdate=2010-04-03 }}</ref> Memandangkan ketakseimbangan jantina ini semakin menjadi-jadi, para pakar menjangka arah aliran jika dibiarkan berterusan boleh mengundang ketakstabilan sosial.<ref>{{Cite news|url=http://abcnews.go.com/International/story?id=2790469|title=China Fears Lopsided Sex Ratio Could Spark Crisis By 2020, There Will Be 30 Million More Men than Women – Making it Hard for a Guy to Find a Bride|last=Loyd|first=Beth|date=2007-01-12|publisher=ABC News|accessdate=2009-03-27}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/6962650.stm|title=China warned on gender imbalance|date=2007-08-24|publisher=BBC News|accessdate=2009-03-23}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/6254763.stm|title=Chinese facing shortage of wives|date=2007-01-12|publisher=BBC News|accessdate=2009-03-23}}</ref>
== Kesihatan awam dan alam sekitar ==
{{Multiple image
| align = right
| direction = vertical
| width = 180
| image1 = BeijingSmogComparison-Aug2005a.gif
| caption1 = Di China terletaknya beberapa buah bandar paling tercemar di dunia.<ref>{{cite web|url=http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/EASTASIAPACIFICEXT/CHINAEXTN/0,,contentMDK:20680895~pagePK:141137~piPK:141127~theSitePK:318950,00.html |title=The World Bank – China Quick Facts |publisher=Web.worldbank.org |date=2009-01-16 |accessdate=2009-07-14}}</ref> Bilangan kesakitan pernafasan meningkat akibat pencemaran udara berleluasa.<ref name = "FT-china-pollution">{{cite web |url= http://www.ft.com/cms/s/8f40e248-28c7-11dc-af78-000b5df10621.html|title= 750,000 a year killed by Chinese pollution|accessdate=2007-07-22 |publisher= [[Financial Times]]|date= 2007-07-02|author= McGregor, Richard}}</ref>
| image2 = Wind power plants in Xinjiang, China.jpg
| caption2 = [[Turbin pandu angin]] di [[Xinjiang]]. Projek Dabancheng ialah [[ladang angin]] terbesar di Asia.
}}
[[Kementerian Kesihatan Republik Rakyat China|Kementerian Kesihatan]], bersama rakan-rakan sejawatnya di biro-biro kesihatan wilayahnya, bertugas menyelia keperluan kesihatan para penduduk China.<ref>[http://www.casy.org/Chindoc/mohprofile.htm China AIDS Survey at Yahoo]. Diterima pada 18 April 2006.</ref> Sejak awal 1950-an, dasar kesihatan RRC bercirikan penekanan pada [[kesihatan awam]] dan [[perubatan pencegahan|rawatan pencegahan]]. Ketika itu, Parti Komunis memulakan [[Kempen Kesihatan Patriotik]] yang bertujuan memperbaiki [[sanitasi]] dan kebersihan, di samping membasmi penyakit. Hasilnya, penyakit-penyakit seperti taun, demam kepialu, dan demam marak hampir disirnakan dari muka bumi China.
Dengan pembaharuan ekonomi mulai tahun 1978, kesihatan awam Cina banyak bertambah baik kerana peningkatan nutrisi walaupun lesapnya kebanyakan perkhidmatan kesihatan percuma di desa bersama Komun Rakyat. Penjagaan kesihatan di China kebanyakannya menjadi swasta berbayar. [[Jangka hayat|jangka hayat ketika lahir]] di negara ini melonjak dari 35 tahun pada tahun 1949 kepada 73.18 tahun pada tahun 2008,<ref>[http://www.globalgeografia.it/temi/Population%20Growth%20in%20China.pdf "Population Growth in China : The Basic Characteristics of China’s Demographic Transition" by Maristella Bergaglio].</ref><ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ch.html "China"]. CIA World Factbook, 2008-05-16</ref> manakala [[kadar kematian bayi]] menurun dari 300 perseribu pada 1950-an kepada kira-kira 23 perseribu pada tahun 2006.<ref name=autogenerated2>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ch.html CIA World Factbook]. 20 April 2006. Dicapai pada 3 Mei 2006.</ref><ref>[http://www.china.org.cn/english/19012.htm China’s Infant Mortality Rate Down]. 11 September 2001. CHINA.ORG.CN. Dicapai pada 3 Mei 2006.</ref> Kadar [[malnutrisi]] {{As of|2002|lc=yes}} berada pada 12% penduduk, mengikut sumber [[Pertubuhan Makanan dan Pertanian]] [[PBB]].<ref>{{cite web |url= http://www.fao.org/ag/agn/nutrition/cpr-e.stm|title= Nutrition country profiles: China summary|accessdate=2007-07-22}}</ref>
Biarpun banyak meningkat dari segi tahap kesihatan serta pengenalan kemudahan perubatan ala barat, namun China berdepan dengan kemunculan masalah [[kesihatan awam]] terbaru, termasuk masalah pernafasan akibat [[Alam sekitar di China|pencemaran udara berleluasa]]<ref name = "FT-china-pollution"/> bilangan [[Merokok|perokok]] berjuta-juta,<ref>[http://www.hcc.hawaii.edu/~pine/Phil110/chinasmoking.html "Smoking 'will kill one third of young Chinese men'"]. 16 Ogos 2001. Honolulu Community College. Diterima pada 17 April 2006.</ref> dan kemungkinan [[HIV/AIDS in the People's Republic of China|HIV/AIDS epidemic]] pada masa akan datang, dan [[keobesan]] menjadi-jadi di kalangan pemuda bandar.<ref>[http://www.cnn.com/SPECIALS/1999/china.50/dispatches/09.23.health/ "Serving the people?"]. 1999. Bruce Kennedy. CNN. Diterima pada 17 April 2006.</ref><ref>[http://english.people.com.cn/english/200008/04/eng20000804_47271.html "Obesity Sickening China's Young Hearts"] 4 Ogos 2000. People's Daily. Diterima pada 17 April 2006.</ref> Bilangan penduduk yang begitu besar serta tempat tinggal yang saling rapat-rapat di China telah membawa kepada meletusnya wabak penyakit serius kebelakangan ini, seperti wabak [[SARS]] (penyakit seakan pneumonia) pada tahun 2003 yang kini dalam keadaan amat terkawal.<ref>[http://www.who.int/csr/don/2004_05_18a/en/index.html "China’s latest SARS outbreak has been contained, but biosafety concerns remain"]. 18 Mei 2004. [[World Health Organization]]. Diterima pada 17 April 2006.</ref>
Bilangan kematian berlebihan akibat pencemaran alam di China (selain merokok) dianggarkan pada 760,000 orang setahun akibat pencemaran udara dan air (termasuk [[kualiti udara dalam|pencemaran udara dalam]]).<ref>"[http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/6265098.stm China 'buried smog death finding']". BBC News. July 3, 2007.</ref> Pada tahun 2007, China mengatasi Amerika Syarikat sebagai pengeluar [[karbon dioksida]] terbesar di dunia.<ref>"[http://www.guardian.co.uk/environment/2007/jun/19/china.usnews China overtakes US as world's biggest CO2 emitter]". Guardian.co.uk. June 19, 2007.</ref> Kira-kira 90% bandaraya di China sedikit sebanyak mengalami [[pencemaran air]],<ref>"[http://www.chinadaily.com.cn/english/doc/2005-06/07/content_449451.htm China says water pollution so severe that cities could lack safe supplies]". ''China Daily'' 2005-06-07.</ref> manakala hampir 500 juta orang tidak dapat mencapai air yang selamat untuk diminum.<ref>"[http://www.nytimes.com/2007/08/26/world/asia/26china.html As China Roars, Pollution Reaches Deadly Extremes]". ''The New York Times''. 26 Ogos 2007.</ref> Laporan Bank Dunia dan akhbar New York Times mendakwa pencemaran industri, khususnya kepada udara, sebagai ancaman kesihatan terbesar di China.
China telah menyediakan beberapa peraturan berkenaan alam sekitar, seperti Undang-Undang Perlindungan Alam Sekitar 1979 yang banyak mencontohi perundangan A.S., namun alam sekitarnya masih terus merosot.<ref>{{cite book |author=Ma Xiaoying |coauthors=Ortalano, Leonard |title=Environmental Regulation in China |origyear=2000 |origmonth=May |year=2002 |publisher=Rowman & Littlefield Publishers}}</ref> Walaupun peraturannya agak ketat, namun sering diabaikan oleh masyarakat setempat yang kemaruk mengejar pembangunan ekonomi. 12 tahun selepas penguatkuasaannya, hanya sebuah bandaraya China dilihat berusaha membersihkan buangan airnya.<ref>Sinkule, Barbara J., ''Implementing Environmental Policy in China'', Praeger Publishers, 1995, ISBN 0-275-94980-X</ref>
Kemusnahan alam merupakan salah satu akibat pengejaran kemakmuran China. Seorang pejuang alam terkenal di China, [[Ma Jun (pencinta alam sekitar)|Ma Jun]] mengingatkan bahawa pencemaran air adalah antara ancaman paling serius yang dihadapi oleh China. Menurut [[Kementerian Sumber Air Republik Rakyat China|Kementerian Sumber Air]], kira-kira 300 juta rakyat China meminum air yang tidak selamat. Ini menyebabkan krisis kekurangan bekalan air semakin mendesak, dengan kekurangan air dilaporkan di 400 daripada 600 bandaraya di negara ini.<ref name="water">{{cite web|url=http://www.chinadialogue.net/article/show/single/en/392-Tackling-China-s-water-crisis-online|title=Tackling China's Water Crisis Online|accessdate=2007-02-18|publisher=www.chinadialogue.net|year=2006|author=Ma, Jun, Li, Naomi}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://english.peopledaily.com.cn/200412/23/eng20041223_168329.html|title=300 million Chinese drinking unsafe water|date=2004-12-23|publisher=People's Daily Online|accessdate=2009-03-27}}</ref>
Dengan pelaburan bernilai AS$34.6 bilion dalam teknologi bersih pada tahun 2009, China ialah pelabur utama dunia dalam teknologi tenaga boleh baharu.<ref>[http://www.nytimes.com/cwire/2010/03/25/25climatewire-china-leads-major-countries-with-346-billion-15729.html?pagewanted=1 China Leads Major Countries With $34.6 Billion Invested in Clean Technology]</ref><ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/8587319.stm China steams ahead on clean energy]</ref> China menghasilkan lebih [[turbin pandu angin|turbin angin]] dan [[panel suria]] setahun berbanding negara lain.<ref name=bradsher>Bradsher, Keith, 30 Januari 2010, [http://www.nytimes.com/2010/01/31/business/energy-environment/31renew.html China leads global race to make clean energy], [[New York Times]]</ref>
== Rancangan penerokaan angkasa lepas ==
Selepas pertikaian China-Soviet, negara China mula mendirikan program pencegahan nuklear dan sistem penghantaran angkasanya yang tersendiri. Hasil kejadian ini adalah rancangan pelancaran satelit. Ini menjadi realiti pada tahun [[1970]] dengan pelancaran [[Dong Fang Hong 1]], satelit China pertama. Ini menjadikan China negara kelima secara sendirinya melancarkan satelit angkasa lepas.
Program melancarkan angkasawan China pertama pada tahun [[1970-an]] dengan [[Projek 714]] dan kapal angkasa [[Shuguang]] tidak kesampaian kerana masalah kegelutan ekonomi dan politik. Walau bagaimanapun, pada tahun [[1992]] [[Projek 921]] dibenarkan dan pada tarikh 19hb November [[1999]], roket tidak beranak kapal [[Shenzhou 1]] dilancarkan, ujian pertama roket negara ini. Selepas tiga lagi percubaan, [[Shenzhou 5]] dilancarkan pada tarikh 15hb Oktober [[2003]] dengan roket [[Kawat Lama]] yang beranak kapal [[Yang Liwei]] digunakan, menjadikan China negara ketiga meletakkan manusia ke angkasa lepas selepas Amerika Syarikat dan Rusia. Misi kedua, [[Shenzhou 6]] dilancarkan pada tarikh 12hb Oktober [[2005]].
Sesetengah pakar merumuskan bahawa kapal angkasa [[Shenzhou]] hanyalah sebagai tiruan kapal angkasa Rusia [[Soyuz]] semata-mata dan mempunyai reka bentuk yang lama. Akan tetapi, para jurutera China menunjukkan bahawa ia bukan sedemikan rupa dan pada peringkat awalan [[Projek Apollo]] reka bentuk yang serupa dicadangkan NASA.
Program China ini dipersoalkan Barat dengan [[Kongres Amerika Syarikat]] mengatakan ''Sementara satu sebab tindakan China ini adalah untuk mendapat nama, tidak dapat dinafikan bahawa ia menyumbang kearah sistem ketenteraan di angkasa lepas pada jangka waktu antara tahun 2010 ke 2020''. China merupakan negara ketiga untuk melancarkan seorang ke angkasa lepas, dan tiada lagi negara yang keempat melalukannya pada waktu ini. Seminggu selepas pelancaran, negara Timur yang sepatutnya menyokong jiran sesama Asianya, India, memanggilnya 'Rangkakan Jauh Lambat China' (''China's Late Creep Forward'') dalam akhbar [[The Times of India]]. Akhbar itu mendakwa bahawa Beijing sengaja mahu menunjuk-nunjukkan teknologi yang telah dikenali selama empat dekad yang lalu. Lihat editorial [http://www1.timesofindia.indiatimes.com/cms.dll/html/uncomp/articleshow?msid=229586 ini]
== Budaya ==
{{Multiple image
| align = left
| direction = vertical
| width = 180
| image1 = Chinese meal.jpg
| caption1 = Hidangan China berisi [[nasi]], [[udang]], [[terung]], [[Tauhu jeruk|tauhu tapai]], [[Goreng kilas|sayur goreng kilas]], [[Daging tiruan|daging itik vegetarian]] dengan daging dan [[buluh]], di [[Suzhou]].
| image2 = Demonstrating Kung Fu at Daxiangguo Monestary, Kaifeng, Henan.JPG
| caption2 = Tunjuk cara [[kung fu]] di Biara Daxiangguo, [[Kaifeng]], [[Henan]].
}}
{{Multiple image
| align = right
| direction = vertical
| width = 180
| image1 = Pekin przedstawienie tradycjnego teatru chinskiego 7.JPG
| caption1 = [[Opera Beijing]] ialah contoh unggul kebudayaan Cina tradisional dan mendapat tempat penting dalam khazanah keseniah dunia.<ref>{{cite web|url=http://en.cnta.gov.cn|title=Tour Guidebook: Beijing|publisher=China National Tourism Administration}}</ref>
| image2 = Sunset of the Forbidden City 2006.JPG
| caption2 = Sudut utara [[Kota Larangan]] yang bercirikan [[Seni bina China|gaya seni bina klasik]].
}}
Selama ratusan tahun, peluang kemajuan ekonomi dan sosial di China ditawarkan melalui prestasi baik dalam [[peperiksaan Diraja]]. Penekanan sastera dalam peperiksaan mempengaruhi tanggapan awam terhadap kepekertian budaya di China, seperti kepercayaan bahawa [[seni khat Asia Timur|seni khat]] dan lukisan pujangga lebih tinggi nilainya berbanding tarian atau lakon pentas. Nilai-nilai tradisi China berasal dari pelbagai bentuk amalan [[Konfusianisme]] dan [[konservatisme]]. Turut dipercayai mempengaruhi tradisi ialah jenis-jenis fahaman yang lebih bersifat [[autoritarianisme|autoritarian]] dan [[rasionalisme|rasional]], seperti [[Legalisme (falsafah Cina)|Legalisme]]. Antara falsafah-falsafah ini sering timbulnya perselisihan, seperti pengamal [[Neo-Konfusianisme]] yang [[individualisme|individualistik]] pada [[Dinasti Song]] yang percaya bahawa Legalisme menyimpang dari semangat asli Konfusianisme. [[Peperiksaan]] dan [[meritokrasi|budaya merit]] masih diangkat tinggi nilainya di China zaman sekarang. Baru-baru ini, segelintir pengikut [[Konfusianisme Baru]] mendokong bahawa cita-cita demokrasi dan hak asasi manusia serasi sekali dengan "nilai-nilai Asia" tradisi Confucius.<ref>Bary, Theodore de. [http://www.columbia.edu/cu/ccba/cear/issues/fall97/graphics/special/debary/debary.htm "Constructive Engagement with Asian Values"]. Columbia University.</ref>
Barisan kepimpinan terawal RRC dilahirkan dalam masyarakat lama, tetapi dipengaruhi oleh [[Gerakan 4 Mei]] dan cita-cita pembaharuan. Mereka ingin mengubah sesetengah aspek tradisi kebudayaan Cina, seperti pegangan tanah luar bandar, seksisme, dan pendidikan Konfusius; sambil mengekalkan yang lain, seperti struktur keluarga dan taat setia kepada negara. Ramai pemerhati percaya bahawa zaman yang menyusuli tahun 1949 merupakan kesinambungan sejarah [[dinasti]] China tradisi, tetapi dibalas dengan pihak lain yang mengatakan pemerintahan Parti Komunis telah menggoyahkan asas-asas kebudayaan Cina, khususnya menerusi pergerakan politik seperti [[Revolusi Kebudayaan]], yang mana kebanyakan aspek kebudayaan tradisional dihapuskan kerana dilabelkan sebagai 'regresif dan berbahaya' atau 'sisa-sisa feudalisme' oleh kerajaan ketika itu. Tambahan pula, mereka berhujah bahawa banyak aspek penting akhlak dan kebudayaan tradisi Cina, seperti ajaran [[Konfusianisme]], [[kesenian Cina|kesenian]], sastera, dan lakon pentas seperti [[opera Beijing]], diubah suai agar selaras dengan dasar dan dakyah kerajaan ketika itu.
Kini, kerajaan China telah menerima kebanyakan besar budaya Cina tradisional sebagai penting dalam masyarakat China, dengan memujinya sebagai pencapaian penting dalam [[China|tamadun China]] serta menekannya sebagai daya utama identiti kebangsaan China. Semenjak berakhirnya Revolusi Kebudayaan, pelbagai bentuk kesenian, sastera, muzik, filem, fesyen dan seni bina tradisi Cina bangkit kembali dengan penuh semangat,<ref>[https://archive.is/20121213120044/lcweb2.loc.gov/cgi-bin/query/r?frd/cstdy:@field(DOCID+cn0133) "China: Traditional arts". Library of Congress – Country Studies.] Dicapai pada 26 Disember 2007.</ref><ref>[http://www.britannica.com/eb/article-258942/China "China: Cultural life: The arts". Encyclopædia Britannica Online] Dicapai pada 26 Disember 2007.</ref> sementara seni rakyat dan aneka ragam khususnya telah menikmati penghormatan baru, lalu mencetuskan minat di dalam dan luar negara.<ref>[https://archive.is/20121213073529/lcweb2.loc.gov/cgi-bin/query/r?frd/cstdy:@field(DOCID+cn0138) "China: Folk and Variety Arts". Library of Congress – Country Studies.] Dicapai pada 26 Disember 2007.</ref>
Budaya Cina dan Barat dihubungkan oleh [[Laluan Sutera]]. Hasil penemuan artifak dari sejarah Laluan Sutera, dan juga sejarah semula jadi [[gurun Gobi]], dipamerkan di [[Muzium Laluan Sutera]].<ref>{{cite web|url=http://www.silkroutemuseum.com |title=Silk Route Museum |publisher=Silk Route Museum |date= |accessdate=2009-07-14}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.thesilkroadfund.org/downloads/SRM_Tour_Promo.pdf |title=Tourism Guide 2009 |format=PDF |date= |accessdate=2009-07-14|archiveurl=http://web.archive.org/web/20131229120005/http://www.thesilkroadfund.org/downloads/SRM_Tour_Promo.pdf|archivedate=2013-12-29}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.thesilkroadfund.org/silk.pdf |title=First Annual Silk Road Museum International Arts Competition 2009 |format=PDF |date= |accessdate=2009-07-14|archiveurl=http://web.archive.org/web/20130115200536/http://www.thesilkroadfund.org/silk.pdf|archivedate=2013-01-15}}</ref>
=== Sukan dan rekreasi ===
[[Fail:Wangfujingbasketball.jpg|thumb|Permainan [[bola keranjang]] di sebuah kawasan perumahan di Beijing pada waktu malam.]]
China bermegah dengan [[Sukan di Republik Rakyat China|budaya bersukan terlama]] di dunia dengan ribuan tahun lamanya. Sebenarnya, ada bukti bahawa sejenis sukan seakan [[bola sepak]] pernah digiatkan di China pada zaman silam.<ref>[http://athleticscholarships.net/history-of-soccer.htm Origins of the Great Game]. 2000. Athleticscholarships.net. Diterima pada 23 April 2006.</ref> Selain bola sepak,<ref>[http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=370457&cc=5901 ESPN Soccernet]. 2002. ESPN Soccernet. Diterima pada 26 Januari 2006.</ref> antara sukan-sukan kegemaran ramai di negara termasuk sukan bela diri, ping pong, badminton, renang, bola keranjang dan snuker. [[Permainan papan]] seperti [[Go (permainan papan)|Weiqi]] dan [[Xiangqi]], dan baru-baru ini [[catur]] ala Barat, juga menjadi kegemaran sehingga dianjurkannya pertandingan.
[[Kesihatan jasmani]] banyak ditekankan dalam budaya China, dengan bersenam pada waktu pagi sebagai kemestian. Warga emas juga sering kelihatan berlatih [[qigong]] dan [[tai chi chuan]] di taman, begitu juga pelajar sekolah meregangkan badan beramai-ramai di kawasan sekolah. Muda-mudi gemar sekali bola keranjang, khususnya di kawasan bandar yang ruang dan padang rumputnya terhad. [[National Basketball Association|NBA]] menjadi ikutan muda-mudi China, dengan [[Yao Ming]] sebagai idola pujaan ramai.<ref>{{cite news |url=http://www.time.com/time/asia/2003/heroes/yao_ming.html |title=Yao Ming |accessdate=2007-03-30 |last=Beech |first=Hannah |year=2003 |work=Asian Heroes |publisher=Time Magazine |archiveurl=http://web.archive.org/web/20030422082606/http://www.time.com/time/asia/2003/heroes/yao_ming.html|archivedate=2003-04-22}}</ref> Beijing juga memiliki sejarah terbilang sebagai tuan rumah temasya sukan terbesar seperti [[Sukan Asia 1990]] dan [[Sukan Olimpik 2008]].
Di sebalik kemodenan negara, sukan tradisional masih dihidupkan. Perlumbaan [[perahu naga]] diadakan sempena [[Perayaan Duanwu]] pada awal bulan Mei. Di wilayah [[Mongolia Dalam]], sukan-sukan seperti [[gusti Mongolia|gusti bergaya Mongolia]] dan [[lumba kuda]] menjadi kegemaran ramai. Di [[Kawasan Autonomi Tibet|Tibet]], sukan [[memanah]] dan [[ekuestrian]] merupakan antara acara-acara perayaan tradisional.<ref>Qinfa, Ye. [http://chineseculture.about.com/library/weekly/aa032301a.htm Sports History of China]. About.com. Diterima pada 21 April 2006.</ref>
Pasukan atlit China menduduki tempat teratas dari segi kiraan pingat emas di [[Sukan Olimpik Musim Panas 2008|Sukan Olimpik]] yang diadakan di Beijing dari 8 hingga 24 Ogos 2008.<ref>[http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20080906080904/http://results.beijing2008.cn/WRM/ENG/INF/GL/95A/GL0000000.shtml Beijing2008.cn]</ref>
== Lain-lain ==
* Rencana [[China]] tentang [[tamadun]]nya
* [[Undang-Undang China]] dan [[Undang-Undang Republik Rakyat China]]
* [[Sistem perhubungan di tanah besar China]], [[Sistem perhubungan di Hong Kong|Hong Kong]], [[sistem perhubungan di Makau|Makau]] dan [[Sistem perhubungan di Taiwan]]
* [[Pendidikan tanah besar China]], [[Pendidikan Hong Kong|Hong Kong]], [[Pendidikan Makau|Makau]] dan [[Pendidikan Taiwan]]
* [[Perperiksaaan Awam Kemasukan Kolej]]
* [[Alam sekitar China]]
* [[Etnik di China]]
* [[Polis Republik Rakyat China]]
* [[Landasan keretapi di China]]
* [[Sains dan teknologi di China]]
* [[Pengangkutan di tanah besar China]], [[Pengangkutan di Hong Kong|Hong Kong]], [[Pengangkutan di Makau|Makau]] dan [[Pengangkutan di Taiwan]]
* [[Sejarah ketenteraan China]]
* [[Senarai pertempuran China]]
== Rujukan ==
{{reflist|3}}
== Bacaan lanjutan ==
{{refbegin}}
{{Col|2}}
* {{Cite book|last=Meng |first=Fanhua |title=Phenomenon of Chinese Culture at the Turn of the 21st century |year=2011 |publisher=Silkroad Press |location=Singapore |isbn=978-981-4332-35-4}}
* Farah, Paolo (2006). "Five Years of China’s WTO Membership: EU and US Perspectives on China’s Compliance with Transparency Commitments and the Transitional Review Mechanism". ''Legal Issues of Economic Integration''. Kluwer Law International. Volume 33, Number 3. pp. 263–304. [http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=916768 Abstract].
* Heilig, Gerhard K. (2006/2007). ''[http://www.china-profile.com/bib/bib_start.htm China Bibliography – Online].''
* [[Martin Jacques|Jacques, Martin]] (2009).''[[When China Rules the World: The End of the Western World and the Birth of a New Global Order]]''. Penguin Books. Revised edition (28 August 2012). ISBN 9781594201851.
* {{Cite book|author=Sang Ye |title=China Candid: The People on the People's Republic |year=2006 |publisher=[[University of California Press]] |isbn=0-520-24514-8}}
* {{Cite book|last=Selden |first=Mark |title=The People's Republic of China: Documentary History of Revolutionary Change |year=1979 |publisher=Monthly Review Press|location=New York |isbn=0-85345-532-5}}
{{EndDiv}}
{{Refend}}
== Pautan luar ==
=== Kerajaan ===
* [http://www.china.org.cn/english/index.htm China.org.cn] Laman Web Rasmi
* [http://www.gov.cn www.gov.cn] Portal Kerajaan
=== Berita ===
* [http://www.chinadaily.com.cn/english/home/index.html China Daily]
* [http://www.chinaonline.com/ China Online]
* [http://english.eastday.com/ Eastday] beroperasi daripada Shanghai
* [http://www.HavenWorks.com/world/china HavenWorks - China News] tajuk utama berita
* [http://english.peopledaily.com.cn/ People's Daily Online]
* [http://www.scmp.com/ South China Morning Post] beroperasi daripada Hong Kong
* [http://202.84.17.11/en/index.htm Xinhua] agensi berita kerajaan
* [http://web.archive.org/web/20050906064530/news.yahoo.com/fc/World/China Yahoo! News- Full Coverage: China] tajuk utama berita
=== Sepintas lalu ===
* [http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/country_profiles/1287798.stm BBC News - ''Country Profile: China'']
* [http://news.bbc.co.uk/1/hi/in_depth/asia_pacific/2004/china/default.stm BBC News - In Depth: Changing China] liputan berterusan
* [http://edition.cnn.com/SPECIALS/2005/eyeonchina/ CNN.com Specials - Eye on China] liputan berterusan
* [http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/ch.html CIA World Factbook - ''China'']
* [http://www.guardian.co.uk/china/0,7368,467721,00.html Guardian Unlimited - ''Special Report: China''] liputan berterusan
* [https://archive.is/20120523233204/lcweb2.loc.gov/frd/cs/cntoc.html Library of Congress - ''Country Study: China''] data pada bulan Julai 1987
* [http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/red/ PBS Frontline - ''China in the Red''] documentari daripada 1998 sehingga ke 2001
* [http://web.archive.org/web/20040612215604/http://web.amnesty.org/report2004/chn-summary-eng Amnesty International Report 2004]
=== Direktori ===
* [http://dmoz.org/Regional/Asia/China/ Open Directory Project - ''China''] katagori direktori
* [http://dir.yahoo.com/Regional/Countries/China/ Yahoo! - ''China''] katagori direktori
=== Pelancongan ===
* {{wikivoyage|China}}
* [http://www.mondophoto.net/asia/china/china.html Mondophoto.net] - 4200 foto Domain Awam China
* [http://www.exploremychina.com/index-indonesian.html Menjelajah Republik Rakyat Cina]
* [http://www.china-travel-guide.de China Travel Guide]
=== Lain-lain ===
* [http://chinadigitaltimes.net/ China Digital Times]
* [http://china.notspecial.org/ The Opposite End of China (Xinjiang, China Blog)]
* [http://www.ifex.org/en/content/view/full/147/ Censorship in China]
* [http://taiwansecurity.org/IS/2004/IS-Garibaldi-0704.htm Chinese Threat to American Leadership in Space] - Analysis by Gabriele Garibaldi
* [http://www.arachina.com/ China International Travel Service OF Guilin - JP ]
* [http://www.chinahistoryforum.com/ China History Forum]
* [http://www.chinaorbit.com ChinaOrbit.com] maklumat am
* [http://www.nytimes.com/2003/06/12/international/asia/12CHIN.html?tntemail1 Chinese politics]: Akhbar New York Times bertarikh 12hb Jun 2003 (log masuk diperlukan)
* [http://web.archive.org/20000816071719/www.geocities.com/CapeCanaveral/Launchpad/1921/ Go Taikonauts!] Laman web dedikasi rakyat China terhadap program angkasa lepasnya.
* [http://www.cinaoggi.com/china-map/ Interactive Map of China]
* [http://www.olympicwatch.org/ OlympicWatch.org] hak asasi manusia di China dan Sukan Olimpik Beijing 2008
* [http://web.archive.org/web/20031017003659/http://www.space.com/missionlaunches/shenzhou_china_archive.html Space.com] rencana mengenai penerokaan angkasa lepas oleh China
* [http://www.globalpolitician.com/articles.asp?ID=341 The Dragon's Dawn: China as a Rising Imperial Power] bertarikh 11hb Feburari 2005
* [http://web.archive.org/web/20041013061909/http://www.freedomhouse.org/research/freeworld/2004/countryratings/china.htm Freedom House's 2004 country report on China]
* [http://digicoll.library.wisc.edu/EastAsian/ The East Asian Collection] University of Wisconsin Koleksi Digital - arkib warisan Asia Timur abad ke 20-an. Terdapat Koleksi Holmes Welch oleh Holmes Welch, penyelidik sejarah dan agama China. Imej terdapat gambar-gambar pencerobohan Jepun dan Pertikaian China-Jepun.)
* [http://www.danwei.org/ Media, dan cara hidup di bandar-bandar China.]
* [http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/ch.html CIA World Factbook 2002/2004]
* [http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/18902.htm Nota: China Laman Web Perwakilan Amerika Syarikat di China]
{{Asia_Timur}}{{Negara komunis}}{{Negara Negara Asia}}
[[Kategori:Negara G20]]
[[Kategori:Negara komunis|China, Republik Rakyat]]
[[Kategori:Republik Rakyat China| ]]
[[Kategori:Republik|China, Republik Rakyat]]
[[Kategori:Negara sosialis]]
[[Kategori:Negara dan wilayah berbahasa Cina]]
| |||