Taun: Perbezaan antara semakan

'''Taun''' atau '''kolera''' ialah [[jangkitan]] [[usus kecil]] oleh beberapa [[Strain (biologi)|strain]] [[bakteria]] ''[[Vibrio cholerae]]''.<ref name="Fink2016">{{Cite book|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK8407/|title=Medical microbiology|last=Finkelstein|first=Richard|publisher=University of Texas Medical Branch at Galveston|year=1996|isbn=9780963117212|chapter=Cholera, Vibrio cholerae O1 and O139, and Other Pathogenic Vibrios|pmid=21413330|access-date=14 August 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20170901014519/https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK8407/|archive-date=1 September 2017}}</ref><ref name="CDC2015Pro" /> Gejala boleh berkisar dari tidak ada, ringan, hingga parah.<ref name="CDC2015Pro">{{cite web|url=https://www.cdc.gov/cholera/healthprofessionals.html|title=Cholera – Vibrio cholerae infection Information for Public Health & Medical Professionals|date=January 6, 2015|publisher=[[Centers for Disease Control and Prevention]]|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150320052724/http://www.cdc.gov/cholera/healthprofessionals.html|archive-date=20 March 2015|access-date=17 March 2015}}</ref> Gejala klasik adalah [[diarea]] berair yang banyak dan berlangsung beberapa hari.<ref name="WHO2010">{{Cite journal|date=March 2010|title=Cholera vaccines: WHO position paper|url=https://www.who.int/wer/2010/wer8513.pdf|journal=Weekly Epidemiological Record|volume=85|issue=13|pages=117–28|pmid=20349546|archive-url=https://web.archive.org/web/20150413020218/http://www.who.int/wer/2010/wer8513.pdf|archive-date=April 13, 2015}}</ref> [[Muntah]] dan [[Kejang otot|kekejangan otot]] juga mungkin berlaku. Cirit-birit boleh menjadi sangat teruk yang berlangsung hingga beberapa jam lalu mengakibatkan [[Penyahhidratan|dehidrasi]] yang teruk dan [[ketidakseimbangan elektrolit]]. Ini boleh mengakibatkan [[Enoftalmia|mata terbenam]], kulit sejuk, penurunan keanjalan kulit, dan kerutan di tangan serta kaki.<ref name="Lancet2012">{{Cite journal|date=June 2012|title=Cholera|journal=Lancet|volume=379|issue=9835|pages=2466–2476|doi=10.1016/s0140-6736(12)60436-x|pmc=3761070|pmid=22748592}}</ref> Dehidrasi boleh menyebabkan kulit menjadi [[Sianosis|kebiru-biruan]].<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=7rvLPx33GPgC&pg=PA7|title=Cholera|last=Bailey|first=Diane|date=2011|publisher=Rosen Pub.|isbn=978-1-4358-9437-2|edition=1st|location=New York|page=7|archive-url=https://web.archive.org/web/20161203190215/https://books.google.com/books?id=7rvLPx33GPgC&pg=PA7|archive-date=2016-12-03}}</ref> Gejala bermula dua jam hingga lima hari selepas pendedahan.

 

 

Kaedah pencegahan terhadap kolera termasuk sanitasi yang lebih baik dan akses ke [[air minuman|air bersih]].<ref name="Lancet2012">{{Cite journal|date=June 2012|title=Cholera|journal=Lancet|volume=379|issue=9835|pages=2466–2476|doi=10.1016/s0140-6736(12)60436-x|pmc=3761070|pmid=22748592}}</ref> [[Vaksin kolera]] yang diberikan melalui mulut memberikan perlindungan yang wajar selama kira-kira enam bulan.<ref name="WHO2010">{{Cite journal|date=March 2010|title=Cholera vaccines: WHO position paper|url=https://www.who.int/wer/2010/wer8513.pdf|journal=Weekly Epidemiological Record|volume=85|issue=13|pages=117–28|pmid=20349546|archive-url=https://web.archive.org/web/20150413020218/http://www.who.int/wer/2010/wer8513.pdf|archive-date=April 13, 2015}}</ref> Ia mempunyai manfaat tambahan untuk melindungi daripada jenis cirit-birit lain yang disebabkan oleh ''[[Escherichia coli|E.&nbsp;coli]]''. Rawatan utama adalah [[terapi rehidrasi oral]] - penggantian bendalir dengan [[Elektrolit|larutan yang sedikit manis dan masin]]. Larutan berasaskan beras lebih diutamakan. [[Makanan tambahan zink]] berguna pada kanak-kanak.<ref name="CDC2014Zinc">{{Cite web|url=https://www.cdc.gov/cholera/treatment/index.html|title=Cholera – Vibrio cholerae infection Treatment|date=November 7, 2014|publisher=[[Centers for Disease Control and Prevention]]|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150311042338/http://www.cdc.gov/cholera/treatment/index.html|archive-date=11 March 2015|access-date=17 March 2015}}</ref> Dalam kes yang teruk, [[Terapi dalam vena|bendalir intravena]], seperti [[laktat Ringer]], mungkin diperlukan, dan [[antibiotik]] mungkin bermanfaat. Ujian untuk mengetahui antibiotik yang rentan kolera akan membantu dalam menentukan pilihan penyelesaian.<ref name="CDC2015Pro">{{cite web|url=https://www.cdc.gov/cholera/healthprofessionals.html|title=Cholera – Vibrio cholerae infection Information for Public Health & Medical Professionals|date=January 6, 2015|publisher=[[Centers for Disease Control and Prevention]]|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150320052724/http://www.cdc.gov/cholera/healthprofessionals.html|archive-date=20 March 2015|access-date=17 March 2015}}</ref>