Lembangan saliran: Perbezaan antara semakan
Kandungan dihapus Kandungan ditambah
Tiada ringkasan suntingan |
Tiada ringkasan suntingan |
||
Baris 1:
[[Fail:Hydrographic basin.svg|thumb|300px|right|Contoh lembangan. Garis putus-putus adalah jurang air utama lembangan hidrografi]]
[[File:EN Bazinul hidrografic al Raului Latorita, Romania.jpg|300px|right|thumb|Animasi lembangan perparitan di [[:ro:Râul Latoriţa|Latorița River]], [[Romania]].
[[File:Modelare 3D pentru Bazinul Hidrografic al Paraului Latorita.gif|300px]]]]
'''Lembangan saliran''' atau dikenali sebagai lembangan perparitan adalah sebuah kawasan tadahan air yang luas sumber daripada [[Hujan|air hujan]] dan [[peleburan salji]] atau [[ais]] mengalir pada satu titik, biasanya saliran keluar daripada lembangan yang bergabung dengan kawasan berair yang lain, seperti [[sungai]], [[tasik]], [[takungan]], [[muara]], [[paya]], [[laut]] atau [[lautan]].
Istilah lain yang digunakan untuk menggambarkan lembangan adalah '''tadahan air''', '''kawasan tadahan air''', '''lembangan tadahan''', '''kawasan saliran''', '''lembangan sungai''' dan '''lembangan air'''.<ref>{{cite book|last=Lambert|first=David|authorlink=|title=The Field Guide to Geology|publisher=Checkmark Books|series=|year=1998| pages=130–13|doi=|isbn=0-8160-3823-6}}</ref> Di [[Amerika Utara]], kawasan legeh biasanya digunakan untuk bermaksud lembangan (walaupun di negara-negara berbahasa Inggeris yang lain, ia hanya digunakan dalam erti kata asalnya, bermakna legeh saliran.<ref>{{cite web
|author=
|year=
|url=http://www.watershed.org/?q=node/187
|title=Recommended Watershed Terminology
|publisher=watershed.org
|accessdate=2011-08-26
}}
</ref>). Lembangan mengalir ke lembangan lain dalam [[corak hierarki]], iaitu lembangan kecil atau sub-perparitan yang menggabungkan ke dalam lembangan saliran yang lebih besar.<ref name=whatis>{{cite web
|author=
|year=
|url=http://www.wr.udel.edu/cb/whatwhycare.html
|title=What is a watershed and why should I care?
|publisher=university of delaware
|accessdate=2008-02-11
}}</ref>
Dalam [[Saliran Endorhiek|lembangan saliran tertutup]] air menumpu kepada titik tunggal di dalam lembangan, yang dikenali sebagai [[Sinki (Geografi)|sinki]], yang mungkin menjadi tasik kekal, [[tasik kering]], atau kawasan di mana takungan air yang hilang di [[Air Bawah Tanah|bawah tanah]].<ref name=virginia>{{cite web |url= http://www.dcr.virginia.gov/stormwater_management/hu.shtml |title= Hydrologic Unit Geography |publisher= Virginia Department of Conservation & Recreation |accessdate= 21 November 2010}}</ref> Lembangan saliran termasuk saluran dan sungai-sungai yang membawa air serta permukaan tanah yang sudah kering kerana air mengalir ke saluran-saluran, dan dipisahkan dari lembangan bersebelahan dengan [[jurang perparitan]].<ref>
{{cite web
|url=http://www.uwsp.edu/geo/faculty/ritter/glossary/a_d/drainage_basin.html
|title=drainage basin
|publisher=www.uwsp.edu
|accessdate=2008-02-21
|last=
|first=
}}
</ref>
Lembangan saliran bertindak sebagai [[corong]] dengan mengumpulkan semua air di dalam kawasan yang dilindungi oleh lembangan dan menyalurkan ia satu titik tunggal. Setiap lembangan saliran dipisahkan oleh [[Topologi|topografis]] dari lembangan bersebelahan halangan geografi seperti [[rabung]], [[bukit]] atau [[gunung]].
Lembanga adalah sama tetapi tidak serupa dengan [[unit hidrologi]]. Lembangan bermakna kawasan saliran dapat disalirkan ke dalam [[sistem perparitan]] hierarki pelbagai peringkat. Unit hidrologi direka bentuk untuk membolehkan pelbagai teluk, cawangan, atau sinki. Dalam erti kata yang lain, semua lembangan adalah unit hidrologi tetapi tidak semua unit hidrologi adalah lembangan saliran.<ref name=virginia/>
[[Jabatan Pengairan dan Saliran]] telah menubuhkan laman sesawang untuk Malaysia bagi bertukar-tukar maklumat dan mencari sumber yang diperlukan untuk memulihkan sistem perparitan di negara mereka.
==Lembangan saliran utama dunia==
===Peta===
[[Image:Ocean drainage.png|800px|center|[[Jurang perparitan]] utama, menunjukkan lembangan saliran yang mengalir ke laut dan lautan utama di dunia.]]
<center>Lembangan saliran utama lautan dan laut di dunia. Kawasan kelabu adalah lembangan [[endorheik]] yang tidak mengalirkan ke laut.</center>
===Lembangan Lautan===
Berikut adalah senarai lembangan lautan utama:
* Kira-kira 48.7% lembangan di dunia mengalir ke [[Lautan Atlantik]]. Di [[Amerika Utara]], air takungan mengalir ke [[Lautan Atlantik|Atlantik]] melalui lembangan di [[Sungai Saint Lawrence]] dan [[Great Lakes]], pesisir timur [[Amerika Syarikat]], [[Maritimes|Maritimes Kanada]], dan kebanyakan [[Newfoundland dan Labrador]]. Hampir semua takungan di timur [[Andes]], [[Amerika Selatan]] juga mengalir ke Atlantik, dan juga kebanyakan di [[Eropah Barat]] dan [[Eropah Tengah|Tengah]] dan bahagian terbesar barat [[Gurun Sahara|Sub-Sahara]] [[Afrika]]. Ketiga-tiga [[Laut Mediterranean]] utama di dunia juga mengalir ke Atlantik:
** [[Lembangan Mediterranean|Lembangan Laut Mediterranean]] Amerika ([[Laut Caribbean]] dan [[Teluk Mexico]]) termasuk kebanyakan pendalaman di AS antaranya [[Appalachian]] dan [[Gunung Rocky]], sebahagian kecil daripada wilayah-wilayah Kanada, [[Alberta]] dan [[Saskatchewan]], timur [[Amerika Tengah]], kepulauan Caribbean dan Teluk, dan sebahagian kecil di utara Amerika Selatan.
** [[Lembangan Mediterranean|Lembangan Laut Mediterranean]] Eropah termasuk kawasan [[Afrika Utara]], [[Timur Tengah]] Afrika (melalui [[Sungai Nil]]), [[Eropah Selatan]], [[Eropah Tengah|Tengah]], dan [[Eropah Timur|Timur]]; [[Turki]], dan kawasan pantai [[Israel]], [[Lubnan]] dan [[Syria]].
* [[Lautan Artik]] sentiasa mengalir ke [[Barat Kanada|Barat]] dan [[Utara Kanada]] di timur [[Jurang Benua Amerika|Jurang Benua]], utara [[Alaska]] dan bahagian-bahagian [[North Dakota]], [[South Dakota]], [[Minnesota]], dan Montana dalam Amerika Syarikat, pantai utara [[Semenanjung Scandinavia]] di Eropah, dan banyak [[Rusia]] Tengah dan Utara.
* Hanya lebih 13% lembangan di dunia mengalir ke [[Lautan Pasifik]]. Lembangan ini termasuk lebih kepada China, tenggara Rusia, Jepun, [[semenanjung Korea]], kebanyakan Indonesia dan Malaysia; Filipina, semua [[Kepulauan Pasifik]], pantai timur laut [[Australia]], dan Kanada dan Amerika Syarikat barat [[Jurang Benua]] (termasuk kebanyakan [[Alaska]]), serta barat Amerika Tengah dan Amerika Selatan barat Andes.
* Lembangan saliran [[Lautan India]] juga terdiri daripada kira-kira 13% lembangan di [[Bumi]]. Ia mengalir ke pantai timur Afrika, pantai-pantai [[Laut Merah]] dan [[Teluk Parsi]], benua kecil India, Burma, dan kebanyakannya di Australia.
* [[Lautan Selatan]] mengalir ke Antartika. Antartika terdiri daripada kira-kira lapan peratus lembangan di Bumi.
===Lembangan sungai terbesar===
Lima lembangan sungai terbesar (mengikut kawasan):
{|
| <span style=" background: #33FFCC; border-radius: 2ex; -moz-border-radius: 2ex; -webkit-border-radius: 2ex;">====</span> Lembangan Mississippi
|-
| <span style=" background: #33FFCC; border-radius: 2ex; -moz-border-radius: 2ex; -webkit-border-radius: 2ex;">========</span> Lembah [[Nil]]
|-
| <span style=" background: #33FFCC; border-radius: 2ex; -moz-border-radius: 2ex; -webkit-border-radius: 2ex;">============</span> Lembangan [[Sungai Congo|Congo]]
|-
| <span style=" background: #33FFCC; border-radius: 2ex; -moz-border-radius: 2ex; -webkit-border-radius: 2ex;">================</span> Lembangan [[Sungai Plate]]
|-
| <span style=" background: #33FFCC; border-radius: 2ex; -moz-border-radius: 2ex; -webkit-border-radius: 2ex;">====================</span> [[Amazon]]
|}
Ketiga-tiga sungai yang mengalirkan air yang banyak:
{|
|-
| <span style=" background: #FF0000; border-radius: 2ex; -moz-border-radius: 2ex; -webkit-border-radius: 2ex;">====</span> Sungai Congo
|-
| <span style=" background: #FF0000; border-radius: 2ex; -moz-border-radius: 2ex; -webkit-border-radius: 2ex;">========</span> [[Sungai Ganges]]
|-
| <span style=" background: #FF0000; border-radius: 2ex; -moz-border-radius: 2ex; -webkit-border-radius: 2ex;">============</span> Amazon
|}
== Lihat juga ==
* [[Pengurusan tadahan bersepadu]]
* [[Pemindahan antara lembangan]]
* [[Jurnal Antarabangsa Pengurusan Lembangan Sungai]] (JRBM)
* [[Rangkaian Antarabangsa Pertubuhan Lembangan]]
* [[Cabang utama]]
* [[Pelan Pengurusan Lembangan Sungai]]
* [[Pencabangan sungai]]
* [[Masa penumpuan]]
* [[Pusat Legeh]] (laman web EPA AS)
==Nota kaki==
{{Reflist|30em}}
==Rujukan==
* DeBarry,Paul A. (2004). ''Watersheds: Processes, Assessment and Management.'' John Wiley & Sons.
==Pautan luar==
{{Portal|Geografi}}
Baris 20 ⟶ 116:
* [http://www.protectingourwater.org/watersheds/map/ Florida Watersheds and River Basins - Florida DEP]
{{morfologi sungai}}
[[Kategori: lembangan saliran | ]]
[[Kategori: bentuk bumi fluvius]]
| |||