|
'''Empangan Bakun''' adalahialah sebuah [[empangan]] [[hidroelektrik]] yang sedang dalam pembinaan merentasi [[Sungai Balui]] di [[Sarawak]], Malaysia. Ia merupakan sebuah empangan batu dilitupi konkrit (''concrete faced rockfill dam'') (CFRD) yang tertinggi di dunia yang akan dibina. Ia juga akan menjadi empangan ke duakedua terbesar di Asia, selain beberapa empangan yang lebih besar di negerinegara CinaChina. Empangan ini dapat menjana 2,400 MW tenaga elektrik apabila siap pada tahun 2012yang akan datang.
Tenaga elektrik yang akan dijanakan akan disalurkan dari Sarawak ke Semenanjung Malaysia. Rancangan asal ialahadalah untuk menggunakan 30% dari janaan di Sarawak dan selebihnya disalurkan ke Semenanjung Malaysia. Penghantaran ini memerlukan 660 km talian [[DC]] voltan tinggi di Sarawak dan 670 km talian DC voltan tinggi di bawah laut merentasi [[Laut Cina Selatan]].
Di masa hadapan, janaan dari Empangan Bakun dirancang untuk disambungkan ke [[Grid Elektrik Borneo]], yang akan menghubungkan grid elektrik sedia ada di Sarawak, Sabah, Brunei dan [[Kalimantan]]. Rancangan ini disebut-sebut di mesyurat negara [[ASEAN]], tetapi masih tiada tindakan susulan lagi.
== Sejarah projek ==
=== Cubaan pertama ===
Kerja [[ukur tanah]] dimulakan pada tahun 1960-an dan kajian diteruskan pada tahun 1980-an. Kajian merangkumi pelan induk &dan upayabinaupaya bina, kajian batuan &dan tanah, kajian janaan hidro, rekabentukreka bentuk empangan, kajian alam sekitar &dan socio-ekonomisosioekonomi dan kajian talian penghantar.
Projek ini telah dimulakan pada 1986, tetapi dihentikan pada 1990 berdasarkan unjuran merosot kegunaan elektrik disebabkan kemelut ekonomi 1985 dan keputusan membangunkan dahulu industri gas asli.
=== Cubaan kedua ===
Projek ini diteruskan semula oleh YAB [[Mahathir Mohamad]] pada 1993. Pada Januari 1994, projek ini diswastakan kepada [[Bakun Hydroelectric Corporation]], iaitu syarikat usahasama [[Ekran Berhad]], [[Tenaga Nasional Berhad]], Kerajaan Sarawak, [[Syarikat SESCO Berhad]] damdan [[Malaysia Mining Corporation Berhad]]. Bakun Hydroelectric Corporation telah memberi kontrak elektrikal, mekanikal dan penghantaran kepada [[ABB]]. Beberapa pakar runding yang terlibat ialah [[Snowy Mountain Engineering Corporation]], [[TNB Hydro]] (anak syarikat [[Tenaga Nasional Berhad]]) dan [[KLIA Consult]].
Projek ini terhenti akibat kemelut ekonomi 1997.
=== Cubaan ketiga ===
Pada Mei 2000, Kerajaan Malaysia telah mengambil alih projek dengan membeli kepentingan Bakun Hydroelectric Corporation, dan meneruskan projek melalui syarikat milik kerajaan, [[Sarawak Hidro Sdn Bhd]]. Hanya pembinaan Empangan Bakun diteruskan dan kerja pembinaan ditawarkan melalui kontrak “turnkey”“''turnkey''”. Pembinaan talian penghantar bawah laut tidak akan dilaksanakan.
Kontraktor baru ialah [[Malaysia-China Hydro JV Consortium]], iaitu syarikat usahasama [[Sime Engineering Berhad]], iaitu anak syarikat [[Sime Darby|Sime Darby Berhad]] dan [[Sino-Hydro Corporation]] dari [[CinaChina]]. Rakan kongsi kecil yang lain adalahialah [[WCT Berhad]], [[MTD Capital Berhad]], [[Ahmad Zaki Resources Berhad]], [[Syarikat Ismail Berhad]] dan [[Edwards & Sons Berhad]]. Tarikh siap ditetapkan pada September 2007. Harga kontrak sivil adalahialah RM 1.8 billionbilion. Kerja elekromekanikal diberi pada satu kontrak kepada [[IMPSA]] dari [[Argentina]] dan satu kontrak lagi kepada [[Alstom]] dari [[Perancis]].
Pada 2004, pakar runding [[JW Knowles]] telah diupah untuk mengkaji sebab kelewatan projek. LainJururunding lain jururundingyang terlibat adalahialah [[Snowy Mountain Engineering Corporation]] dan [[OPUS International Malaysia]].
=== Perkembangan terkini semasa cubaan ketiga ===
Pada tahun 2003, [[Gulf International Investment Group]] (GIIG) telah meletak wang pertaruhan sebanyak RM500 juta, sebagai permulaan ingin membeli 60% projek Empangan Bakun. GIIG adalahialah syarikat usahasamausaha sama antara [[Syed Mokhtar Al-Bukhary]], orang kaya dari Malaysia dan [[Mohamad Ali Al-Abbar]], orang kaya dari [[Dubai]]. Tujuan pembelian ialah sebagai sumber tenaga elektrik untuk sebuah lagi pelaburan mereka iaitu kilang pelebur aluminium yang akan dibina di [[Similajau]], Sarawak. Rancangan ini tidak diteruskan akibat kelewatan di dalam pembinaan Empangan Bakun.
Di tahun 2006, berikutan kenaikan bahanapibahan api seperti gas asli dan minyak, talian penghantar bawah laut yang yang dahulunya tidak berdaya maju, kini telah dikaji semula untuk dilaksanakan. [[Tenaga Nasional Berhad]] telah menyatakan hasrat ingin menggunakan sumber hidroelektrik dari Sarawak menjelang 2012. Berikutan itu, beberapa syarikat telah menunjuk minat dan Sime Darby adalahialah yang terhadapanterkehadapan dalam usaha mendapatkan kontrak melaksanakan talian penghantar bawah laut ini.
Pada November 2006, berita tersebar mengenai pengabunganpenggabungan [[Sime Darby|Sime Darby Berhad]], [[Golden Hope Plantations Berhad]] dan [[Kumpulan Guthrie Berhad]] menjadi sebuah syarikat baru dengan modal berbayar RM 31 billionbilion. Serentak dengan pengabunganpenggabungan tersebut, anak syarikat Sime Darby iaitu [[Sime Engineering Sdn Bhd]] akan mengambil alih sebahagian kepentingan kerajaan didalamdalam Sarawak Hidro Sdn Bhd.
== Pemeliharaan alam sekitar ==
Pembinaan Empangan Bakun ini mengakibatkan 9,000 penduduk sekitar dipindahkan dari kawasan yang akan ditenggelamkan, Mereka telah ditempatkan semula di kampung rumah panjang [[Sungai Asap]] berhampiran [[Bakun]].
Laporan Penilai Kesan Alam Sekitar atau secara ringkasnya EIA bagi projek Empangan Bakun menyatakan bahawa paras air tasik Bakun adalahialah 195 meter dan 228 meter laluyang telah membentuk 18 buah pulau.{{fact}} Namun begitu, sehingga Februari 2010 paras air Empangan Bakun telah mencecah 228 meter dan menyebabkan ladang-ladang baru, kawasan perkuburan baru dan rumah panjang baru tenggelam.{{fact}}
== Spesifikasi Empangan Bakun ==
* [[Empangan]] utama
** Tinggi 205 m dari tapak ke puncak. Panjang 750 m dari hujung ke hujung. Isipadu 16.71 juta meter padu.
** Aras puncak ialah 235 m atas aras laut. Aras air maksimamaksimum ialah 232 m. Aras operasi adalahialah 228 m maksimamaksimum dan 195 m minimaminimum.
** Takungan : luas permukaan ialah 695 km persegi, dan kawasan tadahan ialah 14,750 km persegi. Isipadu takungan ialah 43,800 juta meter padu.
* [[Tandop]] – 8 petak dengan 2 pintu tandop setiap petak.
* [[Rumah janakuasa]]
** Di atas tanah, 4 tingkat berukuran 250 m panjang x 48 m lebar x 48 m tinggi.
** 8 set [[janakuasaPenjana elektrik|jana kuasa]] merangkumi 8 [[turbin]] jenis Francis dengan bersaiz 300 MW sebuah, 8 [[janakuasaPenjana elektrik|jana kuasa]] bersaiz 360 MVA sebuah dan 8 [[pembolehubahpemboleh ubah]] bersaiz 360 MVA sebuah.
== Talian penghantar ==
AdaTerdapat 3tiga bahagian utama talian penghantar:
Pertama, talian AC voltan tinggi dari [[Bakun]] ke [[Bintulu]] sepanjang 160 km. Talian 275 kV ini akan mengalirkan tenaga dari Empangan Bakun ke sebuah stesen pencawang di Bintulu, dan seterusnya ke grid elektrik Sarawak yang dikendalikan oleh [[Syarikat SESCO Berhad]].
Kedua, talian DC voltan tinggi dari [[Bakun]] ke [[Tanjung Parih]], Sarawak sepanjang 660 km. Talian ini pada voltan 500 kV jenis bipolardwikutub (dua kutub; positif dan negatif).
Ketiga, talian DC voltan tinggi dari [[Tanjung Parih]], Sarawak ke [[Tanjung Tenggara]], Johor sepanjang 670 km. Talian ini dibawahberada di bawah lautan pada voltan 500 kV dengan 3 atau 4 kabel dengan keupayaan 700 MW seutas.
Sebagai sebahagian system talian penghantar ini, 2 stesyenstesen pengubah akan dibina di Bakun dan Tanjung Tenggara. Talian DC voltan tinggi ini akan disambung ke [[Grid Nasional]] yang dikendalikan oleh [[Tenaga Nasional Berhad]].
== Fakta menarik ==
Apabila siap nanti:
* Empangan Bakun akan menjadi empangan jenis CFRD yang tertinggi diduniadi dunia dengan tinggiketinggian 205 m.
* [[Tasik Bakun]] akan menjadi tasik terbesar di Malaysia (mengikut isipadu dan juga luas permukaan).
* Stesen janakuasajana kuasa Bakun akan menjadi penjana elektrik terbesar di Malaysia, mengatasi Empangan Pergau.
* Talian penghantar bawah laut Bakun akan menjadi yang terpanjang di dunia, mengatasi talian penghantar dari Norway ke Belanda.
== Pautan luar ==
* {{en}} ProjectSejarah HistoryProjek [http://www.idsnet.org/Resources/Dams/Bakun/basic-facts.html International Development Study]extracted diambil pada 15 DecemberDisember 2006.
* {{en}} Role ofPeranan ABB [http://www.abb.com/cawp/seitp202/c1256c290031524bc12567310022664c.aspx?]extracted diambil pada 15 DecemberDisember 2006
* {{en}} [http://www.atimes.com/atimes/Southeast_Asia/HA25Ae01.html Dirty dam draws dirty smelters] ''Asian Times Online.'' ExtractedDiambil Januarypada 26, Januari 2006.
[[Kategori:Empangan di Malaysia|Bakun]]
| 