Hittite: Perbezaan antara semakan
Kandungan dihapus Kandungan ditambah
Haziq Faruqi (bincang | sumb.) Menambah dan semak maklumat. (masih diperkembangkan) |
Haziq Faruqi (bincang | sumb.) Perkembangan halaman |
||
Baris 1:
{{Infobox Former Country
|native_name = <small>Name:</small><br />{{aut|URUHa-at-ti}}<br /><small>("Tanah Hatti")</small><br />
|conventional_long_name = Empayar
|common_name =
|era = Zaman Gangsa Akhir
|status = Empayar
Baris 11:
|year_end = s. 1180 SM
|image_coat = Hittite_sun_disk.jpeg
|symbol_type = Piring matahari
|image_map = Hittite_Kingdom.png
|image_map_caption = Empayar
|capital = <small> [[Hattusa]] dan bagi satu tempoh singkat, [[Tarhuntasya]] <br />
|title_leader = [[Lugal]]
Baris 25:
|leader5 = [[Mursili II]]
|leader6 = [[Muwattalli II]]
|year_leader1 =
|year_leader2 = 1556–1526 SM
|year_leader3 = awal kurun ke-14 SM
Baris 38:
Bahasa Het berasal daripada cabang bahasa Anatolia dalam rumpun [[Bahasa-bahasa Indo-Eropah|bahasa Indo-Eropah]], bersama-sama [[bahasa Luwia]], dan merupakan bahasa Indo-Eropah tertua yang diketahui setakat kini.<ref>[http://www.leidenuniv.nl/en/researcharchive/index.php3-c=178.htm "2006-05-02 Hittite"]. 7 Julai 2004. [https://web.archive.org/web/20170203061604/http://www.leidenuniv.nl/en/researcharchive/index.php3-c=178.htm Diarkib] dari asal pada 3 Februari 2017.</ref> Ia digelar oleh bangsa Het sendiri sebagai ''''nešili'''' "perihal [berbahasa] Nesya (kini dipanggil Kültepe)". Bangsa Het memanggil nama negeri mereka sebagai ''Kerajaan Hattusya'' (Hatti dalam bahasa Akkadia), sebuah nama yang dipetik daripada bangsa Hatti, sebuah bangsa yang pernah duduk di rantau mereka sehinggalah awal alaf ke-2 dan bercakap bahasa lain bernama bahasa Hatti.<ref>Ardzinba, Vladislav. (1974): Some Notes on the Typological Affinity Between Hattian and Northwest Caucasian (Abkhazo-Adygian) Languages. Dalam: "Internationale Tagung der Keilschriftforscher der sozialistischen Länder", Budapest, 23.-25. April 1974. Zusammenfassung der Vorträge (Assyriologica 1), m/s 10-15.</ref> Nama "Hittite" datang daripada penggali purba abad ke-19 yang mengaitkan bangsa yang ditemui mereka dengan yang disebut dalam Alkitab.
Kebanyakan sejarah ketamadunan Het yang kita ketahui datang daripada teks-teks [[tulisan pepaku]] yang ditemui di kawasan kerajaan mereka, juga daripada surat-surat diplomatik dan komersial dalam arkib-arkib kerajaan [[Asyur]], [[Babylonia|Babilonia]], [[Mesir Purba|Mesir]], dan [[Asia Barat]]. Teks-teks tersebut juga penting dalam bidang sejarah linguistik Indo-Eropah. Angkatan tentera Het juga ada menggunakan [[rata]].<ref>"[https://www.britishmuseum.org/explore/cultures/middle_east/hittites.aspx Hittites]". ''[[:en:British_Museum|British Museum]]''. [[:en:London|London]]: Pemegang amanah Muzium British. [https://web.archive.org/web/20141107205200/http://www.britishmuseum.org/explore/cultures/middle_east/hittites.aspx Diarkib] daripada yang asal pada 7 November 2014.</ref>
Perkembangan dalam bidang peleburan besi dikatakan datang daripada bangsa Het di Anatolia sewaktu Zaman Gangsa Akhir, disebabkan mereka memang mahir dan telah membolot dagangan tukang besi. Tetapi pandangan "Het membolot" disangsi dan tidak lagi diterima dalam kalangan ilmuan.<ref>Muhly, James D. 'Metalworking/Mining in the Levant' in Near Eastern Archaeology ed. Suzanne Richard (2003), m/s 174–183.</ref> Berkaitan Zaman Gangsa Akhir/Zaman Besi Awal, kejatuhan Zaman Gangsa menyaksikan penggunaan besi secara meleluasa di rantau mereka. Barangan besi memang ada di Anatolia sewaktu Zaman Gangsa, tetapi jumlahnya di semua tempat adalah sama dan tidak banyak; besi tidak lazim digunakan sebagai senjata.<ref>Waldbaum, Jane C. ''From Bronze to Iron''. Göteburg: Paul Astöms Förlag (1978): 56–58.</ref> Bangsa Het tidak menggunakan proses peleburan besi, sebaliknya mereka menggunakan [[meteorit]].<ref>'Irons of the Bronze Age'(2017), Albert Jambon.</ref>
Pada zaman klasik, dinasti etnik Het terdapat di kerajaan-kerajaan kecil dan tersebar di tanah [[Syria|Suriah]], [[Lubnan]] dan [[Israel]]. Setelah hubungan berkurangan dengan bangsa Het, keturunan mereka terselerak dan akhirnya bergabung dengan penduduk-penduduk [[Syam]], Turki, dan [[Mesopotamia]].<ref>''Ancient History Encyclopedia''. "[https://www.ancient.eu/Sea_Peoples/ Sea Peoples]." September 2009. [https://web.archive.org/web/20180618203237/https://www.ancient.eu/Sea_Peoples/ Diarkib] dari asal pada 18 Jun 2018.</ref>
Pada tahun 1920-an, minat terhadap Het berkembang dengan pengasasan [[Republik Turki]] dan menarik perhatian ahli arkeologi seperti [[Halet Çambel]] dan [[Tahsin Özgüç]]. Di zaman itu, bidang kajian baharu Hittitologi (kaji bangsa Het, Hetologi) juga mempengaruh penamaan lembaga-lembaga Turki, seperti bank milik kerajaan ''Etibank'' ("bank Het"),<ref>Erimtan, Can. (2008). [https://www.jstor.org/stable/20455417 Hittites, Ottomans and Turks: Ağaoğlu Ahmed Bey and the Kemalist Construction of Turkish Nationhood in Anatolia]. [https://web.archive.org/web/20180922104515/https://www.jstor.org/stable/20455417 Diarkib] pada 22 September 2018, Anatolian Studies, 58, 141–171.</ref> dan yayasan Muzium Ketamadunan Anatolia (''Anadolu Medeniyetleri Müzesi'') di [[Ankara]], 200 kilometer barat dari ibu negeri Het yang menjaga pameran artifak dan citra Het terbesar di dunia.
== Etimologi ==
Baris 47 ⟶ 55:
{{Reflist|colwidth=30em}}
==
{{Refbegin}}
*[[Ekrem Akurgal|Akurgal, Ekrem]] - The Hattian and Hittite Civilizations; Publications of the Republic of Turkey; Ministry of Culture; 2001; 300 pages; ISBN 975-17-2756-1
| |||