Parameswara: Perbezaan antara semakan
Kandungan dihapus Kandungan ditambah
k Membalikkan suntingan oleh Hafiz Izat (Perbincangan) kepada versi terakhir oleh Ricky250 Teg: Undur |
Tiada ringkasan suntingan Teg: Suntingan sumber 2017 |
||
Baris 1:
{{Infobox
| name = Parameswara
| title =
| image =
| caption =
| succession = [[Kesultanan Melayu Melaka|Sultan Melaka]] Pertama
|
| predecessor = ''Kerajaan ditubuhkan''
| successor = [[Megat Iskandar Shah of Malacca|Megat Iskandar Shah]]
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| religion = [[Hindu]]<!--See section on religious belief for fuller discussion on whether he converted to Islam-->
▲| spouse 5 =
|
| birth_place = [[Kerajaan Singapura Lama|Singapura]] atau [[Palembang]]
| death_date = 1414 (umur 70)
|
| place of burial = [[Tanjung Tuan]], [[Melaka]] atau [[Bukit Larangan]], Singapura<ref name="faridah">{{cite book |last1=Abdul Rashid |first1=Faridah |title=Research on the Early Malay Doctors 1900-1957 Malaya and Singapore |date=2012 |publisher=Xlibris Corporation |isbn=978-1-4691-7243-9|url=https://books.google.com/books?id=LNu6b6uY7PgC&pg=PA61#v=onepage&q&f=false }}</ref>
▲|}}
'''Parameswara''' ([[1344]] – [[1414]]), juga dikenali sebagai '''Iskandar
Dalam beberapa [[dekad]], bandar baharu yang diasaskan baginda di muara Sungai Bertam itu berkembang dengan pesat dan menjadi [[ibu kota]] Kesultanan Melayu Melaka. [[Suma Oriental|Riwayat Portugis]] yang ditulis ratusan tahun selepas kemangkatan baginda mencadangkan bahawa baginda berasal dari [[Palembang]] dan takhta Kerajaan Temasek dirampas baginda sebelum dihalau dari Singapura, sama ada oleh orang
== Etimologi ==
Nama "Parameshwara" dalam bahasa Sanskrit,
Terdapat hanya satu rekod yang memberikan gambaran terperinci menceritakan kerajaan di Singapura dan Melaka iaitu ''Sejarah Melayu'' yang pada masa itu dikenali sebagai ''Sulalatus Salatin'' ditulis pada kira-kira tahun 1306. ''Sejarah Melayu'' kemudiannya disusun semula oleh [[Tun Sri Lanang]] pada tahun 1612.
Baris 44 ⟶ 37:
Satu lagi rekod penting ialah buku ''Suma Oriental'' yang ditulis pada sekitar tahun 1512 hingga 1515 oleh [[Tomé Pires]] (1465?–1524 atau 1540) sejurus selepas pihak Portugis [[Penaklukan Melaka (1511)|menakluki Melaka]] pada tahun 1511.
==
===Asal-usul===
Terdapat pengisahan yang saling bercanggahan mengenai asal-usul dan riwayat Parameswara daripada ''[[Sulalatus Salatin]]'' dan catatan Portugis. ''Sulalatus Salatin'' mula dikarang sewaktu zaman kemuncak Melaka lalu disusun semula oleh [[Tun Sri Lanang]] di [[Sejarah Johor|Kesultanan Johor]] pada tahun 1612, sebagai asas kepada kisah penubuhan, peralihan kuasa, dan kejatuhan [[Kerajaan Singapura Lama|kerajaan Singapura]]. Menurut ''Sulalatus Salatin'', Iskandar Syah (Parameswara) ialah pewaris [[Sang Nila Utama]] yang dipercayai menubuhkan Singapura. Akan tetapi, para sejarawan meragui ketepatan ''Sulalatus Salatin'' mengenai Singapura.<ref>{{harvnb|Miksic|2013|p=154}}</ref> Sumber-sumber Portugis seperti ''[[Suma Oriental]]'' oleh [[Tomé Pires]] dikarang sebaik sahaja [[Penaklukan Melaka (1511)|Melaka ditawan oleh Portugis]], mendatangkan kisah yang berlainan tentang Parameswara.
Catatan ''Suma Oriental'' dan ''Sulalatus Salatin'' sepakat bahawa terdapat seorang putera [[Srivijaya]] yang melarikan diri ke Singapura, dan terdapat raja terakhir Singapura yang melarikan diri ke pantai barat Semenanjung Tanah Melayu untuk menubuhkan negara Melaka. Bagaimanapun, kedua-dua catatan tidak setuju akan identiti putera berkenaan: ''Suma Oriental'' menyamakan putera pelarian sebagai orang yang sama dengan raja terakhir Singapura yang dikenali sebagai "Parameswara", sementara ''Sulalatus Salatin'' menyatakan bahawa raja terakhir itu ialah Iskandar Syah dan merupakan generasi kelima daripada putera pelarian yang dikenali sebagai Sang Nila Utama.
Tambah lagi ''Suma Oriental'', putera pelarian Srivijaya merampas takhta Singapura daripada seorang wizurai Siam bernama "Temagi" sekitar tahun 1390-an. Catatan Portugis oleh [[Tomé Pires]] dan [[João de Barros]] mungkin berasaskan sumber dari Jawa, menyatakan bahawa Parameswara ialah putera dari [[Palembang]] yang cuba menggugat penguasaan Majapahit terhadap Palembang selepas tahun 1360. Dalam versi ini, Majapahit menyerang Palembang lalu mengusir Parameswara, maka beliau melarikan diri ke Singapura. Setelah itu, Parameswara membunuh pemerintah tempatan Sang Aji Sangasinga lalu memerintah selama lima tahun sebelum diusir oleh angkatan [[kerajaan Pattani]] yang dikatakan ingin membalas dendam untuk Sang Aji yang beristerikan orang Pattani.<ref>{{harvnb|Miksic|2013|pp=155–156}}</ref> Catatan Pires juga menyatakan bahawa Iskandar Syah ialah putera kepada Parameswara yang menjadi pemerintah kedua Melaka.<ref name="Miksic 2013 162">{{harvnb|Miksic|2013|p=162}}</ref> Ramai pengkaji berpendapat bahawa Parameswara dan Iskandar Syah sama orangnya, namun ada yang mengatakan bahawa [[Megat Iskandar Shah|Megat Iskandar Syah]] ialah putera Parameswara.<ref name="wang" />
Satu-satunya catatan primer Cina mengenai [[Temasek]] (nama lama sebelum bertukar kepada Singapura) pada abad ke-14 ialah ''[[Dao Yi Zhi Lue]]'' oleh [[Wang Dayuan]], yang menyatakan bahawa Temasek diperintah oleh seorang penghulu tempatan (sebelum kedatangan Parameswara).<ref name="wheatley">{{cite book|author=Paul Wheatley|authorlink=w:Paul Wheatley (geographer)|title=The Golden Khersonese: Studies in the Historical Geography of the Malay Peninsula before A.D. 1500|location=Kuala Lumpur|publisher=[[w:University of Malaya|University of Malaya Press]]|year=1961|oclc=504030596|pages= 82–83 |quote= In ancient times, when digging in the ground, a chief came upon a jewelled head-dress. The beginning of the year is calculated from the [first] rising of the moon, when the chief put on this head-gear and wore his [ceremonial] dress to receive the congratulations [of the people]. Nowadays this custom is still continued. }}</ref> Bagaimanapun, cara pembahasaannya menandakan bahawa pemerintah Temasek tidak memerintah secara bebas, sebaliknya di bawah naungan kuasa besar.<ref>{{harvnb|Miksic|2013|pp=177–178}}</ref>
===Kejatuhan Singapura ===
Menurut ''Sulalatus Salatin'', [[Paduka Seri Maharaja]] Singapura diwarisi oleh puteranya Iskandar Syah (atau Dharmaraja), in 1389. Penggunaan gelaran Parsi dalam ''Sulalatus Salatin'' menggambarkan bahawa baginda sudah memeluk agama Islam. Catatan ''Sulalatus Salatin'' menyatakan bahawa Kerajaan Singapura mendapat pengaruh Islam sewaktu pemerintahan [[Paduka Seri Rana Wikrama]] ketika menjalin hubungan dengan kerajaan Islam [[Kerajaan Perlak|Perlak]] di Sumatera.<ref name="Tsang 2011 120">{{harvnb|Tsang|Perera|2011|p=120}}</ref> Juga dipercayai bahawa Parameswara pernah beristerikan seorang wanita Islam lalu memeluk agamanya.<ref>{{cite web|url=http://www.sabrizain.org/malaya/parames.htm |title=Parameswara |publisher=Sejarah Melayu |accessdate=21 May 2013 }}</ref>
Catatan ''Sulalatus Salatin'' mengenai kejatuhan Singapura dan pelarian raja terakhirnya bermula apabila Parameswara (ditulis dengan nama Iskandar Syah) menuduh salah seorang gundiknya melakukan perbuatan [[zina]], lalu menitahkan agar gundik itu dihukum lucut pakaian di khalayak ramai.<ref name="A. Samad 1979 69–70" /> Sang Rajuna Tapa, bendahara Parameswara yang juga merupakan bapa kepada gundik itu, bertindak membalas dendam dengan menghantar sepucuk warkah rahsia untuk mengundang kerajaan [[Majapahit]] untuk menyerang Singapura.<ref name="A. Samad 1979 69–70" /> Pada tahun 1398, Majapahit mengerah seangkatan 300 buah [[jong]] (kapal perang besar) berserta perahu-perahu banting, jongkong, dan kelulus yang tidak terkira banyaknya, mengangkut sekurang-kurangnya 200,000 orang bala tentera.<ref name="A. Samad 1979 69–70" /> Pada mulanya, tentera Majapahit menentang barisan pertahanan di luar kubu sehingga mereka berundur ke dalam kota. Kemudian, mereka mengepung dan cuba memecah masuk kubu tetapi ternyata sukar ditembusi.<ref name="Tsang 2011 120" /><ref name="A. Samad 1979 69–70">{{harvnb|A. Samad|1979|pp=69–70}}</ref><ref>{{harvnb|Sabrizain|p=[http://www.sabrizain.org/malaya/parames1.htm Palembang Prince or Singapore Renegade?]}}</ref>
Setelah sebulan berlalu, bekalan makanan dalam kubu mula kehabisan dan barisan pertahanan pun di ambang kebuluran. Sang Rajuna Tapa pun disuruh untuk mengagihkan apa sahaja bekalan beras yang tinggal dari gedung istana kepada rakyat. Sang Rajuna Tapa pun mengambil kesempatan untuk membalas dendam dengan berbohong kepada raja bahawa bekalan istana sudah kehabisan, maka bekalan makanan pun tidak diagihkan dan rakyat jelata pun kebuluran. Akhirnya, pintu kota dibuka atas perintah bendahara derhaka, membolehkan tentera Majapahit untuk menembusi kubu lalu melakukan pembunuhan beramai-ramai.<ref name="A. Samad 1979 69–70" /> ''Sulalatus Salatin'' menyifatkan pertumpahan darah "seperti air sebak" sehingga "merah rupanya pasir" di bumi Singapura.<ref name="A. Samad 1979 69–70" /> Maka Parameswara pun mengaku kalah dan meninggalkan Singapura bersama barisan pengikutnya.
===Penubuhan Melaka===
Parameswara melarikan diri ke [[Muar]] untuk mendirikan penempatan baharu.<ref name="Coedes">{{Cite book | last = Cœdès | first = George | authorlink = Georges Coedès | title = The Indianized states of Southeast Asia | publisher = University of Hawaii Press | year = 1968 | url = https://books.google.com/books?id=iDyJBFTdiwoC | isbn =978-0-8248-0368-1 }}</ref>{{rp|245–246}}
Di Muar, Parameswara berhasrat mendirikan penempatan di suatu kawasan bernama Biawak Busuk atau Kota Buruk. Setelah mendapati kawasan Muar kurang sesuai, baginda membatalkan hasratnya lalu meneruskan perjalanan ke utara. Baginda kemudian singgah di Sening Ujong ([[Sungai Ujong]]) dan melantik seorang menteri untuk mewakilinya di sana. Kemudian, baginda tiba di pinggir muara Sungai Bertam (Sungai [[Melaka]]) dan di situ telah terdapat perkampungan [[Orang Laut]] atau [[nelayan]] daripada puak kaum [[Seletar]], maka di sinilah baginda menetap.<ref name="A. Samad 1979 70–71">{{harvnb|A. Samad|1979|pp=70–71}}</ref>
''Sulalatus Salatin'' mengisahkan legenda yang mana, sewaktu berehat dalam teduhan [[pokok melaka]], Parameswara menyaksikan seekor [[pelanduk]] menghambat anjing pemburunya sehingga terjun ke dalam air. Titahnya, "Baik tempat ini diperbuat negeri, anjing alah
oleh pelanduk; jikalau orangnya betapa lagi?"<ref name="A. Samad 1979 70–71">{{harvnb|A. Samad|1979|pp=70–71}}</ref> Menurut kisah turun-temurun, petempatan yang bergelar Melaka dinamakan sempena pokok yang diduduki oleh Parameswara sewaktu menyaksikan peristiwa yang membawa alamat tuah. Kini, terdapat pelanduk dan pokok melaka dalam jata negeri [[Melaka]]. Satu lagi kisah asal-usul nama Melaka datang dari zaman pemerintahan [[Sultan Muhammad Shah, Melaka|Muhammad Syah]] (1424–1444), apabila saudagar Arab datang menggelar negeri itu dengan nama 'Malakat' (iaitu 'perhimpunan saudagar' dalam bahasa Arab) kerana di situlah tinggalnya banyak masyarakat saudagar.
==Agama==
Parameswara pada mulanya merupakan penganut agama Hindu, seperti yang digambarkan oleh gelaran Sanskritnya. Gelaran Parsi, Iskandar Shah yang digunakan dalam ''Sulalatus Salatin'', dan juga pertikaian mengenai sama ada Parameswara dan Iskandar Syah adalah orang yang sama, menimbulkan satu tebakan bahawa Parameswara pernah memeluk agama Islam dan mengambil gelaran baharu. Pada tahun 1409, ketika berusia 65 tahun, Parameswara diceritakan menikahi seorang puteri [[Pasai]] lalu mengambil gelaran Iskandar [[Syah]].<ref name="mansor">{{cite book |last1=Mansor |first1=Suffian |last2=Sundara Raja |first2=Sivachandralingam |last3=Mohd Noor |first3=Arbaiyah |last4=Mohd Rus |first4=Ahmad Kamal Ariffin |title=Sejarah dan Kesarjanaan |date=2014 |publisher=University of Malaya Press |isbn=978-967-0380-40-7 |pages=34}}</ref> Bagaimanapun, [[Tomé Pires]] terang-terang menyebut bahawa takhta Parameswara diwarisi oleh [[Megat Iskandar Shah|Megat Iskandar Syah]] (ditulis "Chaquem Daraxa") yang hanya memeluk agama Islam pada usia 72 tahun. ''[[Sejarah Ming]]'' dari China juga memperakui Megat Iskandar Syah sebagai putera Parameswara.<ref name="wang"/> Putera ini hanya disebut "Raja Besar Muda" dalam ''Sulalatus Salatin'' yang juga menyatakan bahawa raja ketigalah iaitu [[Sultan Muhammad Shah, Melaka|Muhammad Syah]] menjadi pemerintah Muslim pertama Melaka yang dipanggil untuk memeluk agama Islam dalam mimpi. Para pengkaji percaya bahawa Parameswara dan Raja Besar Muda diberi gelaran yang sama, masing-masing dipanggil Seri Iskandar Syah dan Megat Iskandar Syah.<ref name=Wake>{{cite journal| author=Christopher H. Wake| title=Malacca's Early Kings and the Reception of Islam |journal=Journal of Southeast Asian History |volume=5 |issue=2 |date=1964 |pp=104–128 |jstor=20067505 |postscript=, Papers on Early South-East Asian History.}}</ref> Berdasarkan catatan Melayu, Portugis, dan Cina, Christopher Wake membuat kesimpulan bahawa Parameswara tidak pernah memeluk agama Islam tetapi sebaliknya diberi gelaran [[anumerta]] Iskandar Shah.<ref name=Wake/> Biarpun dipertikaikan bila sebenarnya Melaka mula diislamkan, namun rata-ratanya sebulat bahawa Islam sudah pun mantap menjelang pemerintahan [[Sultan Muzaffar Shah]].<ref name="Ahmad Sarji 2011 116">{{harvnb|Ahmad Sarji|2011|p=116}}</ref>
== Lihat juga ==
| |||