Jean-Baptiste Du Halde
Jean-Baptiste Du Halde (Bahasa Cina: 杜赫德, Pinyin: Dù Hèdé; 1 Februari 1674 – 18 Ogos 1743) ialah seorang ahli sejarah Jesuit Perancis yang berpakaran sejarah China. Beliau tidak pergi ke China, tetapi mengumpul tujuh belas laporan mubaligh Jesuit dan menyediakan tinjauan ensiklopedia tentang sejarah, budaya dan masyarakat China dan "Tartary China," iaitu Manchuria.
Jean-Baptiste Du Halde | |
|---|---|
| Kelahiran | 1 Februari 1674 |
| Meninggal dunia | 18 Ogos 1743 (umur 69) Paris, France |
| Kerakyatan | Perancis |
| Kerjaya saintifik | |
| Bidang | Sejarah |
Voltaire berkata tentang karya Du Halde: "Walaupun ia dibangunkan dari Paris, dan beliau tidak mengenali orang Cina, [beliau] memberikan berdasarkan memoir rakan-rakannya, penerangan terluas dan terbaik yang dimiliki oleh empayar China. seluruh dunia."[1]
Kerjaya sunting
Du Halde menyertai Persatuan Jesus pada tahun 1692 dan menjadi profesor di Kolej Paris menggantikan Charles Le Gobien. Dari 1711 hingga 1743 beliau menyelia penerbitan Lettres Édifiantes et Curieuses, yang ditulis daripada Foreign Missions, oleh mubaligh Jesuit di China, diterbitkan dalam 34 jilid berkisar antara 1703 dan 1776. Beliau menulis prakata untuk jilid IX hingga XXVI. Beliau juga merupakan Setiausaha Michel Le Tellier dan pengakuan kepada anak bupati pada tahun 1729.
Du Halde juga merupakan pengarang tulisan dalam bahasa Latin serta risalah bertajuk Le Sage chrétien, ou les Principes de la vraie sagesse, pour se conduire chrétiennement dans le monde (The Christian Sage, atau prinsip kebijaksanaan sejati, untuk memimpin seorang Kristian di dunia), diterbitkan pada tahun 1724.
Penghuraian China sunting
Dipetik daripada Jesuit Lettres Édifiantes et Curieuses dan laporan yang tidak diterbitkan mengandungi terjemahan teks Cina dari pelbagai asal usul, Geografi, Sejarah, Kronologi, Politik, dan Penerangan Fizikal tentang Empayar of China and Chinese Tartary karya Du Halde muncul di Paris dalam empat jilid pada tahun 1735; ia dicetak semula di Belanda pada tahun berikutnya[2] dan diterjemahkan ke dalam bahasa Inggeris sebagai The General History of China dua tahun selepas itu.[3] Selain itu penerangan geografi yang sangat terperinci berdasarkan kerja oleh ahli Jesuit, buku itu memberikan liputan ensiklopedia tentang semua aspek tamadun China: maharaja dan kerajaan; institusi tentera dan polis; golongan bangsawan; pertanian dan kraftangan; "genius," "kemuliaan", dan penampilan agama, etika dan upacara Cina; sains dan perubatan; wang dan perdagangan; bahasa dan sistem tulisan; penghasilan porselin dan pembiakbakaan ulat sutera. Pemahamannya tentang agama dan falsafah Cina dimaklumkan oleh terjemahan yang diterbitkan pada tahun 1711 di Prague oleh Jesuit François Noël, yang mana kekurangan Interpolasi Kristian dalam teks Cina lebih awalnya telah menyebabkan ia diharamkan di Negeri-Negeri Paus dan Empayar Rom Suci. Terdapat juga abstrak penerokaan Vitus Bering, yang merupakan penerangan Eropah pertama tentang Alaska. Buku ini telah ditambah dengan cepat ke semua perpustakaan akademik dan telah diterjemahkan ke dalam kebanyakan bahasa Eropah.
Ia mempunyai kesan yang besar kepada masyarakat Eropah pada abad ke-18, termasuk minat Inggeris selama beberapa dekad di China dan pemikiran Cina. Para ahli falsafah Pencerahan memanfaatkannya untuk pemikiran dan kontroversi mereka tentang agama, budaya dan adat resam, manakala pengeluar Eropah menemui rahsia geografi China dan peta pertama Korea oleh Jean-Baptiste Régis dan 42 peta wilayah China oleh Jean Baptiste Bourguignon d'Anville.
Rujukan sunting
Citations sunting
- ^ Le Siècle de Louis XIV, Catalogue de la plupart des écrivains français qui ont paru dans le Siècle de Louis XIV, pour servir à l’histoire littéraire de ce temps, 1751.
- ^ Du Halde (1736).
- ^ Du Halde (1741).
Sumber sunting
- Du Halde, Jean-Baptiste (1735), Description Geographique, Historique, Chronologique, Politique, et Physique de l'Empire de la Chine et de la Tartarie Chinoise [A Geographical, Historical, Chronological, Political, and Physical Description of the Empire of China and of Chinese Tartary], Vol. I, 4 II, 0 III, & 2 IV, Paris: P.-G. le Mercier. (dalam bahasa Perancis)
- Du Halde, Jean-Baptiste (1736), Description Géographique, Historique, Chronologique, Politique, et Physique de l'Empire de la Chine et de la Tartarie Chinoise [A Geographical, Historical, Chronological, Political, and Physical Description of the Empire of China and Chinese Tartary], Vols. I, II, III, & IV, The Hague: H. Scheurleer. (dalam bahasa Perancis)
- Du Halde, Jean-Baptiste (1741), Brookes, Richard (penyunting), The General History of China, 3rd ed., Vols. I, II, III, & IV, London: J. Watts.
- Isabelle Landry-Deron, La Preuve par la Chine : la Description de J.-B. Du Halde, jésuite, 1735, Éditions de l'École des hautes études en sciences sociales, Paris, 2002.
Pautan luar sunting
| Wikisource mempunyai teks asal berkaitan rencana ini: |
| Wikimedia Commons mempunyai media berkaitan Jean-Baptiste Du Halde |