Armenia: Perbezaan antara semakan

'''Armenia''' (Jawi: ارمينيا; {{lang-hy|Հայաստան|translit=Hayastan}}, "''Hayastan"''), atau nama rasminya '''Republik Armenia''' (Jawi: ريڤوبليک ارمينيا; {{lang-hy|Հայաստանի Հանրապետություն|translit=Hayastani Hanrapetut'yun}}, ''Hayastani Hanrapetut'yun''), ialah sebuah negara yang terletak di antara [[Laut Hitam]] dan [[Laut Caspian|Laut Kaspia]]. Orang Armenia juga dikenali sebagai Lamender dalam bahasa Melayu lama.

 

 

Armenia ialah sebuah [[negara bangsa]] satuan demokratik dengan sistem berbilang parti dan mempunyai warisan budaya yang mendalam. Kerajaan Urartu diasaskan pada 860 SM dan menjelang abad ke-6 SM digantikan dengan Ke[[satrap]]<nowiki/>an Armenia. Kerajaan Armenia mencapai zaman kegemilangannya di bawah pemerintahan Tigranes Agung pada abad pertama SM dan merupakan negara pertama di dunia yang memeluk [[Kristian|agama Kristian]] sebagai agama rasmi, pada akhir abad ke-3 atau awal abad ke-4 TM.<ref>({{cite book|title=Armenian People from Ancient to Modern Times|last=Garsoïan|first=Nina|publisher=[[Palgrave Macmillan]]|year=1997|editor=R.G. Hovannisian|volume=1|page=81|authorlink=Nina Garsoïan}})</ref><ref>{{cite book|title=A Sociological History of Christian Worship|last=Stringer|first=Martin D.|publisher=Cambridge University Press|year=2005|isbn=978-0-521-81955-8|location=Cambridge|page=92}}</ref><ref>Smaller nations that have claimed a prior official adoption of Christianity include [[Osroene]], the [[Silures]], and [[San Marino]]. See [[Timeline of official adoptions of Christianity]].</ref> Tarikh rasmi pemelukan Kristian ialah 301 TM.<ref>{{cite book|title=Histoire de l'Arménie|last=Grousset|first=René|publisher=Payot|year=1947|edition=1984|page=122}}. Estimated dates vary from 284 to 314. Garsoïan (''op.cit.'' p. 82), following the research of Ananian, favours the latter.</ref> Kerajaan purba Armenia terpisah di bawah [[Empayar Byzantine]] dan [[Empayar Sasan|Sasan]] sekitar awal abad ke-5. Di bawah wangsa Bagratuni, Kerajaan Bagratuni Armenia dipulihkan pada abad ke-9. Apabila kerajaan tersebut merosot akibat perang menentang Empayar Byzantine, ia jatuh pada tahun 1045 dan Armenia kemudiannya dijajah [[Empayar Saljuk]]. Sebuah kerajaan kecil Armenia, dan selanjutnya kerajaan Armenia Kilikia, bertempat di persisiran [[Laut Mediterranean]] antara abad ke-11 dan ke-14.

Menurut riwayat sejarah Movses Khorenatsi dan Michael Chamchian, ''Armenia'' terbit daripada nama Aram, seorang keturunan sezuriat Hayk.<ref>Moses of Chorene,[http://www.vehi.net/istoriya/armenia/khorenaci/index.html ''The History of Armenia''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20030419093358/http://www.vehi.net/istoriya/armenia/khorenaci/index.html|date=19 April 2003}}, Book 1, Ch. 12 {{in lang|ru}}</ref><ref name="battles">''History of Armenia'' by Father Michael Chamich from B.C. 2247 to the Year of Christ 1780, or 1229 of the Armenian era, Bishop's College Press, Calcutta, 1827, p. 19: "[Aram] was the first to raise the Armenian name to any degree of renown; so that contemporary nations... called them the Aramians, or followers of [[Aram (given name)|Aram]], a name which has been corrupted into Armenians; and the country they inhabited, by universal consent, took the name of Armenia."</ref> Senarai Keturunan Nuh yang merujuk [[Kitab Kejadian]] 10 mendaftarkan Aram sebagai anak lelaki [[Sem]], di mana Kitab Yobel memperakui,<blockquote>"Dan bagi Aram datang pula bahagian keempat, seluruh tanah Mesopotamia antara Sungai Dajlah dan Furat ke utara Khaldi ke sempadan pergunungan Asyur dan tanah Arara.<ref name="pseudepigrapha">{{cite web|url=http://www.pseudepigrapha.com/jubilees/8.htm|title=Charles, R.H. (1913). The Book of Jubilees 9:5 from The Apocrypha and Pseudepigrapha of the Old Testament. Clarendon Press|website=www.pseudepigrapha.com|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20180614031249/http://www.pseudepigrapha.com/jubilees/8.htm|archive-date=14 June 2018|access-date=13 June 2018|df=dmy-all}}</ref><ref name="digitalcommons.andrews.edu">{{cite web|url=https://digitalcommons.andrews.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1003&context=papers|title=Charles, R.H. (1913). The Book of Jubilees 8:21 from The Apocrypha and Pseudepigrapha of the Old Testament. Clarendon Press.|website=digitalcommons.andrews.edu|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20180613134227/https://digitalcommons.andrews.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1003&context=papers|archive-date=13 June 2018|access-date=13 June 2018|df=dmy-all}}</ref>"</blockquote>Yobel 8:21 juga membahagikan Pergunungan Ararat kepada Sem, di mana Yobel 9:5 menerangkan akan dibahagikan kepada Aram.<ref name="pseudepigrapha" /><ref name="digitalcommons.andrews.edu" /> Sejarawan Flavius Josephus juga menulis dalam ''Antiquitates Iudaicae (Sejarah Kuno Orang Yahudi),''<blockquote>"Aram mempunyai keturunan Aram, yang orang Yunani panggil sebagai orang Suriah;... Daripada empat anak lelaki Aram, Uz mengasaskan Trakhonitis (Lajat) dan Damsyik: negeri ini terletak di antara Palestin dan Kelesuriah. Ul mengasaskan Armenia; dan Mengumpulkan orang Baktria; dan Mesa pula orang Mesanai; sekarang ia dipanggil Kharaks Spasini."<ref>{{cite book|url=http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.01.0146:book=1:section=143&highlight=aram|title=Antiquities of the Jews|last1=Josephus|first1=Flavius|page=Book 1, section 143|access-date=13 October 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171014101850/http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.01.0146:book=1:section=143&highlight=aram|archive-date=14 October 2017|df=dmy-all|url-status=live}}</ref></blockquote>Dalam bahasa Melayu, orang Armenia disebut sebagai Lamender.<ref>http://prpm.dbp.gov.my/cari1?keyword=lamender</ref> Dalam ''Tata Bahasa Melayu'' tulisan D. Gerth van Wijk, diterbit oleh Penerbit Djambatan, ia mencatatkan asal-usul perkataan itu daripada pencemaran bunyi oleh orang Betawi, melalui bahasa Portugis:<blockquote>"Dalam bahasa Portugis kata ini adalah ''armario''; perubahan dari bunyi r menjadi l dan sebaliknya sering kali terjadi dan ... peralihan suku kata pertama ''al'' menjadi ''la''. Misalnya kata ''Armeniaan'' di Betawi (Jakarta) menjadi ''Almender'' dan dari sini pula timbul ''Lamender''."<ref>D. Gerth van Wijk (1985) "Pendahuluan". ''[https://labbineka.kemdikbud.go.id/files/upload/bbs_GTQVTNSP_1568727769.pdf Tata Bahasa Melayu],'' terjemahan ''Spraakleer der Maleische Taal''. T.W. Kamil (Penterjemah). Jakarta: Penerbit Djambatan. </ref></blockquote>

 

 

== Lihat juga ==

 

== Pautan luar ==

 

{{Negara Negara Asia}}

{{Majlis Eropah}}

{{Komanwel_Negara-Negara_Merdeka}}

{{Negara di Eropah}}

 

[[Kategori:Negara di Eropah]]