Lanun: Perbezaan antara semakan
Kandungan dihapus Kandungan ditambah
Tiada ringkasan suntingan |
Penambahan gambar ilustrasi |
||
Baris 1:
[[Fail:Capture-of-Blackbeard.jpg|thumb|Gambaran pertembungan gerombolan lanun [[Blackbeard]] dengan pihak British<br>(''Capture of the Pirate, Blackbeard, 1718'' oleh Jean Leon Gerome Ferris, tahun 1920)]]
'''Lanun''' atau '''bajak''' ('''laut''')<ref name="DBP">{{cite dictionary|url=http://prpm.dbp.gov.my/cari1?keyword=bajak|title=bajak|dictionary=Kamus Dewan|edition=ke-4|publisher=Dewan Bahasa dan Pustaka Malaysia|year=|date=2017}}</ref>{{Rp|II}}<ref name=":0">{{Cite journal|last=Ismail Ali|first=|year=2013|title=Perburuan Hamba, Perlanunan, dan Kempen Penghapusan Lanun di Sarawak: Perspektif Sejarah Maritim|url=http://www.journals.mindamas.com/index.php/susurgalur/article/view/54|journal=SUSURGALUR: Jurnal Kajian Sejarah & Pendidikan Sejarah|publisher=Minda Masagi Press|volume=1|issue=1|pages=27-40|issn=2302-5808|via=}}</ref> biasa digunakan untuk mana-mana [[Rompakan|perompak]] atau [[jenayah|penjenayah]] yang beroperasi di kawasan [[laut]] untuk merampas barang dagangan yang diangkut [[kapal]] sasaran.
==
Gelaran "lanun" dipercayai datang daripada [[Orang Iranun|suku Iranun]] yang hidup di sekitar [[Mindanao]] dan pesisiran barat [[Sabah]]:<ref>{{Cite book|url=https://books.google.co.id/books?id=gIZAAAAAYAAJ&dq=suku+suluk&pg=PA214&hl=ms#v=onepage&q=suku%20suluk&f=true|title=A descriptive dictionary of the Indian islands & adjacent countries,|last=Crawfurd|first=John|publisher=Bradbury & Evans|year=1856|isbn=|location=|pages=214}}</ref> pada asalnya bangsa ini merupakan pelayar yang cekap, namun mulai abad ke-15, mereka terkenal sebagai perompak laut yang sering menangkap orang di pantai-pantai untuk dijual dan dijadikan [[hamba|hamba sahaya]] di [[Kesultanan Jolo]]. Hal ini semakin giat dengan keberadaan para pedagang British dan Belanda yang memasuki [[Borneo]] di mana sokongan daripada [[Empayar Brunei]] sering diberikan kepada masyarakat-masyarakat peribumi sebagai kerjasama menangkis ancaman terhadap pengaruh para pembesar di sana.<ref name=":0" />
Peringkat awal, kegiatan lanun disamakan dengan kegiatan mengutip cukai kepada pemerintah di sepanjang [[Selat Melaka]]. Mereka berperanan sebagai [[perisik]] kepada [[kerajaan maritim]]. Peranan mereka juga sebagai 'kaki pukul' jika kapal-kapal enggan singgah dan tidak membayar cukai kepada kerajaan maritim.▼
"Bajak" pula datang daripada kapal-kapal besar dinaiki [[Dayak Laut|orang Dayak Laut]] yang turut [[Bajak (kapal)|bernama sama]].
Seorang laksamana [[Melaka]] misalnya mestilah seorang ahli pelayaran yang baik. Kapal [[nelayan]] dan lanun menjadi sumber maklumat terbaik kepada [[Laksamana]] dan [[Shahbandar]].▼
==
===Ketamadunan awal ===
Catatan tertua tentang para perompak laut ini dan kegiatan mereka di Asia Tenggara berasa dari penulisan dibuat seorang sami bernama [[Faxian]] dalam perjalanannya pulang dari India ditarikhkan sekitar 413-414 Masihi mengatakan bahawa "laut (Asia Tenggara) penuh dengan lanun". [[Jia Dan]] (785-805) menyebutkan bahawa lanun-lanun ini berpangkalan di sebelah barat-laut [[Srivijaya]] yang diperkirakan berada di sebelah utara [[Selat Melaka]] yang merupakan laluan masuk ke wilayah kerajaan tersebut.<ref>{{cite book|title=Orang Laut-Bajak Laut-Raja Laut Sejarah Kawasan Laut Sulawesi Abad XIX|last=Lapian|first=Adrian B.|date=2009|publisher=Komunitas Bambu|isbn=979-3731-59-1|authorlink=}}</ref>
▲Peringkat awal, kegiatan lanun disamakan dengan kegiatan mengutip cukai kepada pemerintah
▲Seorang laksamana [[Melaka]] misalnya mestilah seorang ahli pelayaran yang baik. Kapal [[nelayan]] dan lanun menjadi sumber maklumat terbaik kepada [[
===Pada zaman moden===
Kini lanun lebih merupakan kumpulan perompak di laut yang menggunakan bot laju yang dapat menyelinap di hutan-hutan [[bakau]] dan [[muara]] sungai. Mereka akan membawa [[buluh]] galah sepanjang 10 meter atau lebih dan memanjat [[kapal tangki minyak]] mengunakan [[buluh galah]] tersebut.
Biasanya [[nakhoda]] kapal membawa wang tunai di dalam kapal mereka bagi membayar gaji kelasi kapal, bayaran sewa pelabuhan dan membeli barangan keperluan.
Ada kalanya keseluruhan kapal dirompak dan dicat dengan warna yang berlainan. Mereka mempunyai rangkaian dan sindiket antarabangsa dan berhubung dengan pengedaran dadah dan senjata api. [[Macao]] dan [[Hong Kong]] pernah menjadi lokasi strategik rangkaian lanun-lanun ini.
==
{{reflist|2}}
[[Kategori:Lanun| ]]
| |||