Orang Kaya Indera Segara
Orang Kaya Indera Segara ialah gelaran bangsawan dalam Kesultanan Pahang dan salah satu daripada empat pembesar tertinggi di bawah raja.[1] Gelaran ini menjejaki asal usulnya dari zaman Kesultanan Pahang Lama, dan secara sejarah dikenali sebagai Maharaja Indera Putera.[2] Pegangan tradisional ('fief') golongan bangsawan ialah Temerloh, serta seluruh tanah antara lembangan sungai Triang hingga sempadan Selangor dan Rembau di Negeri Sembilan (kira-kira kawasan pilihan raya Bera dan Bentong).[3]
Pada zaman pemerintahan Raja Bendahara Tun Ali, gelaran itu ditukar nama kepada 'Orang Kaya Indera Segara'.[4] Gelaran itu adalah yang kedua paling berpengaruh di antara empat ketua utama, kerana wilayahnya adalah yang kedua paling jauh dari ibu kota.[5]
Peranan sunting
Mengikut sejarah, Orang Kaya Indera Segara adalah sebahagian daripada Orang Besar Berempat ('empat ketua utama') yang mempunyai kuasa yang sangat luas di Pahang. Mereka mempunyai kuasa untuk mengenakan cukai dan memutuskan semua kes jenayah dan sivil kecuali yang melibatkan hukuman mati. Sebenarnya, kuasa mereka hanya terhad oleh keupayaan raja untuk menghalang mereka, dan ia berbeza-beza mengikut kedekatan mereka dengan Pekan, semakin jauh dari mahkamah, semakin besar kuasa mereka. Mereka diwajibkan hadir di Pekan setahun sekali untuk menjunjung duli. Mereka terpaksa membayar satu bentuk penghormatan yang dipanggil banchi kepada raja. Daerah mereka tertakluk kepada serahan; kewajipan untuk membeli, pada harga yang terlalu tinggi, barang-barang yang dimonopoli untuk penjualannya, di kawasan tertentu pemerintah mempunyai kebiasaan memberikan kepada salah satu kegemarannya.[6]
Pada bulan Muharram. mereka hadir di mahkamah dengan persembahan. Pada masa perang mereka dikehendaki turun padang dengan lelaki, senjata dan makanan. Pertabalan raja itu tidak lengkap melainkan Orang Besar Berempat membantunya. Teori perlembagaan Pahang ialah Orang Besar Berempat dan, pada tahap yang lebih rendah, pembesar-pembesar lain adalah asas di mana kuasa raja terletak.[7]
Pada zaman Empayar Johor, empat pembesar utama memberikan taat setia kepada Bendahara sebagai mewakili Sultan, tetapi, lama-kelamaan, bagi mereka yang berdaulat adalah seorang tokoh yang samar-samar, kesetiaan mereka semakin menjadi soal kesetiaan kepada Bendahara. secara peribadi. Ini telah dimeterai secara rasmi dengan penubuhan Kerajaan Pahang pada akhir abad ke-18.[8]
Pewarisan sunting
Gelaran Orang Besar Berempat adalah turun temurun. Apabila seorang ketua meninggal dunia, penggantinya, sebelum kelulusan pelantikannya, dikehendaki membuat persembahan istiadat kepada raja. Ini biasanya mengambil bentuk keris bertali emas, tetapi bentuk persembahan lain dibenarkan. Sekiranya anak lelaki sulung kepada ketua yang telah meninggal dunia tidak layak untuk penggantian, adalah wajar untuk melantik seorang anak lelaki yang lebih muda, seorang saudara lelaki, atau anak saudara kepada ketua ketua.[9]
Pokok salasilah sunting
Lima generasi pembesar secara tradisinya bergelar, sehingga Orang Kaya Indera Segara V, Tahir. Selepas kematian Tahir, gelaran itu dibenarkan luput, tetapi ia telah dihidupkan semula, walaupun bukan dalam keluarga yang sama, pada orang Che Engku Abdul Jamal, iaitu cucu kepada Tun Ali.[10] Dari sini dan seterusnya, gelaran itu sentiasa dikurniakan kepada ahli kerabat diraja Pahang.
| Muhammad Orang Kaya Indera Segara I | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Aji Orang Kaya Indera Segara II | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hasan Orang Kaya Indera Segara III | Tun Ali Raja Bendahara | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ahmad Orang Kaya Indera Segara IV | Engku Muda Mansur | Ahmad al-Muadzam Shah Sultan of Pahang | Tun Mutahir Raja Bendahara | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tahir Orang Kaya Indera Segara V | Engku Abdul Jamal Orang Kaya Indera Segara VI | Abdullah al-Mu'tassim Billah Sultan of Pahang | Mahmud Shah Sultan of Pahang | Tengku Muhammad | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tengku Ismail Orang Kaya Indera Segara VII | Tengku Ahmad Orang Kaya Indera Segara VIII | Tengku Abdul Khalid Orang Kaya Indera Segara IX | Tengku Husain | Tengku Ibrahim Orang Kaya Indera Segara X | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tengku Asmawi Orang Kaya Indera Segara XI | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Lihat juga sunting
Rujukan sunting
- ^ Ahmad Sarji Abdul Hamid 2011, halaman 82
- ^ Linehan 1973, halaman 190-194
- ^ Wan Haji Abdul Wahid Bin Haji Wan Hassan 2016
- ^ Ahmad Sarji Abdul Hamid 2011, halaman 82
- ^ Linehan 1973, halaman 197
- ^ Linehan 1973, halaman 196
- ^ Linehan 1973, halaman 197
- ^ Linehan 1973, halaman 197
- ^ Linehan 1973, halaman 197
- ^ Linehan 1973, halaman 194
Bibliografi sunting
- Linehan, William (1973), History of Pahang, Malaysian Branch Of The Royal Asiatic Society, Kuala Lumpur, ISBN 978-0710-101-37-2
- Ahmad Sarji Abdul Hamid (2011), The Encyclopedia of Malaysia, 16 - The Rulers of Malaysia, Editions Didier Millet, ISBN 978-981-3018-54-9
- Wan Haji Abdul Wahid Bin Haji Wan Hassan (2016), Pengenalan Orang Besar Berempat (Introduction to the four major chiefs), Portal Diraja Pahang. Pejabat KDYTM Tengku Mahkota Pahang