Wikipedia

Orang Kaya Indera Perba Jelai

Orang Kaya Indera Perba Jelai ialah gelaran bangsawan dalam Kesultanan Pahang dan salah satu daripada empat bangsawan tertinggi di bawah raja.[1] Gelaran ini menjejaki asal usulnya dari zaman Kesultanan Pahang Lama, dan secara sejarah dikenali sebagai Seri Maharaja Perba.[2] Pegangan tradisional golongan bangsawan ialah tanah dari Tanjung Lindung, seluruh lembangan Sungai Jelai (kira-kira meliputi kawasan Cameron Highlands dan Kuala Lipis), hingga ke sempadan Perak dan Kelantan, tidak termasuk Tembeling.[3] Ia merupakan pergunungan terbesar dalam saiz dan jarak paling jauh dari istana diraja di Pekan, sekali gus menjadikan Maharaja Perba paling berkuasa di antara empat pembesar utama.

Pada zaman pemerintahan Raja Bendahara Tun Ali, dengan pemusatan istana diraja secara beransur-ansur, gelaran itu ditukar nama kepada 'Orang Kaya Indera Maharaja Perba' dengan tambahan awalan 'Orang Kaya Indera'.[4] Pada zaman moden, ia sekali lagi dinamakan 'Orang Kaya Indera Perba Jelai'.[5]

Peranan sunting

Mengikut sejarah, Orang Kaya Indera Perba adalah sebahagian daripada Orang Besar Berempat yang mempunyai kuasa yang sangat luas di Pahang. Mereka mempunyai kuasa untuk mengenakan cukai dan memutuskan semua kes jenayah dan sivil kecuali yang melibatkan hukuman mati. Sebenarnya, kuasa mereka hanya terhad oleh keupayaan raja untuk menghalang mereka, dan ia berbeza-beza mengikut kedekatan mereka dengan Pekan, semakin jauh dari mahkamah, semakin besar kuasa mereka. Mereka diwajibkan hadir di Pekan setahun sekali untuk menjunjung duli. Mereka terpaksa membayar satu bentuk penghormatan yang dipanggil banchi kepada raja. Daerah mereka tertakluk kepada serahan; kewajipan untuk membeli, pada harga yang terlalu tinggi, barang-barang yang dimonopoli untuk penjualannya, di kawasan tertentu pemerintah mempunyai kebiasaan memberikan kepada salah satu kegemarannya.[6]

Pada bulan Muharram. mereka hadir di mahkamah dengan persembahan. Pada masa perang mereka dikehendaki turun padang dengan lelaki, senjata dan makanan. Pertabalan raja itu tidak lengkap melainkan Orang Besar Berempat membantunya. Teori perlembagaan Pahang ialah Orang Besar Berempat dan, pada tahap yang lebih rendah, pembesar-pembesar lain adalah asas di mana kuasa raja terletak.[7]

Pada zaman Empayar Johor, empat pembesar utama memberikan taat setia kepada Bendahara sebagai mewakili Sultan, tetapi, lama-kelamaan, bagi mereka yang berdaulat adalah seorang tokoh yang samar-samar, kesetiaan mereka semakin menjadi soal kesetiaan kepada Bendahara. secara peribadi. Ini telah dimeterai secara rasmi dengan penubuhan Kerajaan Pahang pada akhir abad ke-18.[8]


Pewarisan sunting

Gelaran Orang Besar Berempat adalah turun temurun. Apabila seorang ketua meninggal dunia, penggantinya, sebelum kelulusan pelantikannya, dikehendaki membuat persembahan istiadat kepada raja. Ini biasanya mengambil bentuk keris bertali emas, tetapi bentuk persembahan lain dibenarkan. Sekiranya anak lelaki sulung kepada ketua yang telah meninggal dunia tidak layak untuk penggantian, adalah wajar untuk melantik seorang anak lelaki yang lebih muda, seorang saudara lelaki, atau anak saudara kepada ketua ketua.[9]

Pokok salasilah sunting

Terdapat pelbagai catatan silsilah yang masih ada mengenai keluarga berkuasa Ketua Jelai. Salah seorang daripadanya, yang paling tua, pada suatu ketika dahulu dalam simpanan salah seorang daripada lapan pembesar, Orang Kaya Maharaja Setia Raja Haji Wan Daud. Ia mendakwa bahawa keluarga Penghulu Jelai berasal dari Minangkabau.[10] Satu lagi akaun, yang dikumpul oleh Arthur Furley Worthington daripada Che Sat of Penjom, mengaitkan keluarga itu kepada asal Perak.[11]

Menurut satu lagi akaun yang dimiliki oleh keluarga Penghulu Jelai sendiri,[12] yang tidak menyatakan asal usul keluarga tersebut, Maharaja Perba pertama dikatakan telah dibeli daripada wilayah Sultan Johor di Pahang dari Tanjong Lindong (di atas Jerantut zaman moden). ) ke sempadan Perak dan Kelantan. Harganya ialah gantang emas yang diratakan (atau penuh), sebuah bekas berbentuk kelapa yang diisi dengan emas, dan sehelai lengan emas.[13] Akaun ini dianggap paling setia setakat ini, kerana ia disokong oleh tradisi Pahang yang berasal dari sumber lain, Hikayat Pahang serta Johor.[14] Keturunan sahih keluarga Maharaja Perba berikut:[15]

Lihat juga sunting

Rujukan sunting

  1. ^ Ahmad Sarji Abdul Hamid 2011, halaman 82
  2. ^ Linehan 1973, halaman 190–194
  3. ^ Wan Haji Abdul Wahid Bin Haji Wan Hassan 2016
  4. ^ Ahmad Sarji Abdul Hamid 2011, halaman 82
  5. ^ Wan Haji Abdul Wahid Bin Haji Wan Hassan 2016
  6. ^ Linehan 1973, halaman 196
  7. ^ Linehan 1973, halaman 196
  8. ^ Linehan 1973, halaman 197
  9. ^ Linehan 1973, halaman 197
  10. ^ Linehan 1973, halaman 190
  11. ^ Linehan 1973, halaman 190–191
  12. ^ Linehan 1973, halaman 190
  13. ^ Linehan 1973, halaman 191
  14. ^ Linehan 1973, halaman 192
  15. ^ Linehan 1973, halaman 193

Bibliografi sunting

  • Linehan, William (1973), History of Pahang, Malaysian Branch Of The Royal Asiatic Society, Kuala Lumpur, ISBN 978-0710-101-37-2
  • Ahmad Sarji Abdul Hamid (2011), The Encyclopedia of Malaysia, 16 - The Rulers of Malaysia, Editions Didier Millet, ISBN 978-981-3018-54-9
  • Wan Haji Abdul Wahid Bin Haji Wan Hassan (2016), Pengenalan Orang Besar Berempat (Introduction to the four major chiefs), Portal Diraja Pahang. Pejabat KDYTM Tengku Mahkota Pahang
Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Orang_Kaya_Indera_Perba_Jelai&oldid=6126207"