Pengayunan iklim
Pengayunan iklim atau kitaran iklim apa-apa kitaran berulangan ayunan dalam iklim global atau serantau, dan adalah sejenis corak iklim. Turun naik ini berlaku dalam suhu atmosfera, suhu permukaan laut, hujan atau parameter lain boleh menjadi seakan berkala, sering berlaku di antara tahunan, berbilang tahunan, berdekad, berbilang dekad, sepanjang abad, beralaf atauskala masa yang lebih panjang. Ia bukanlah berkala sempurna dan analisis data Fourier juga tidak memberi spektrum tajam.
Satu contoh yang ketara ialah Getaran Selatan El Niño, yang melibatkan suhu permukaan laut di sepanjang hamparan daripada Tengah dan Timur khatulistiwa Lautan Pasifik dan pantai barat kawasan tropika Amerika Selatan, tetapi memberi kesan kepada iklim di seluruh dunia.
Rekod-rekod keadaan iklim masa lalu didapatkan melalui pemeriksaan geologi ke atas proksi, dijumpai di dalam ais glasier, endapan dasar laut, kajian gelang pokok atau sebaliknya.
Terminologi sunting
Perubahan iklim ialah istilah untuk menerangkan variasi dalam keadaan purata dan ciri iklim (seperti kemungkinan cuaca ekstrem, dsb.) "pada semua skala spatial dan temporal melebihi kejadian cuaca individu." Perubahan pada iklim boleh berlaku samada secara sistematik (dengan corak-corak tertentu) atau pun secara rawak. [1]
Istilah perubahan iklim sering digunakan untuk merujuk secara khusus kepada perubahan iklim antropogenik (juga dikenali sebagai pemanasan global ). Perubahan iklim antropogenik disebabkan oleh aktiviti manusia, berbeza perubahan iklim yang mungkin terhasil sebagai sebahagian daripada proses semula jadi Bumi. [2] Dalam pengertian ini, istilah perubahan iklim telah menjadi sinonim dengan pemanasan global antropogenik . Dalam jurnal saintifik, pemanasan global kebanyakannya merujuk kepada peningkatan suhu permukaan manakala perubahan iklim termasuk pemanasan global dan segala-galanya yang mempengaruhi peningkatan paras gas rumah hijau. [3]
Istilah berkaitan, perubahan ciri iklim telah dicadangkan oleh Pertubuhan Meteorologi Sedunia (WMO) pada tahun 1966. Isitilah ini merangkumi semua bentuk kebolehubahan iklim pada tempoh masa lebih daripada 10 tahun tanpa mengira apa pun puncanya. Semasa tahun 1970-an, istilah perubahan iklim menggantikan perubahan ciri iklim untuk memberi tumpuan kepada punca antropogenik, kerana menjadi jelas bahawa aktiviti manusia mempunyai potensi untuk mengubah iklim secara drastik. [4] Perubahan iklim telah digabungkan dalam tajuk Panel Antara Kerajaan mengenai Perubahan Iklim (IPCC) dan Konvensyen Rangka Kerja PBB mengenai Perubahan Iklim (UNFCCC). Perubahan iklim kini digunakan sebagai penerangan teknikal proses, juga sebagai kata nama yang digunakan untuk menerangkan masalah berkaitan iklim. [4]
Contoh sunting
banyak ayunan pada skala masa yang berbeza hipotesis, walaupun sebab-sebab mungkin tidak diketahui. (Sesetengah daripada mereka adalah lebih seperti kejadian rawak berbanding ayunan.) Berikut adalah senarai ayunan iklim yang diketahui atau yang dicadangkan:
- Zaman glasier bagi zaman ais yang terakhir – tempoh kira-kira 100 000 tahun (lihat kitaran astronomi dan masalah 100,000 tahun)
- Kitaran iklim Afrika Utara – puluhan ribu tahun
- Ayunan Berbilang Dekad Atlantik – sekitar 50 hingga 70 tahun, tetapi tidak dapat diramalkan
- Getaran Selatan El Niño – 2 hingga 7 tahun
- Ayunan berbilang dekad Pasifik – 8 hingga 12 tahun? (tidak jelas)
- Ayunan Pasifik Antara Dekad – 15 hingga 30 tahun? (tidak jelas)
- Ayunan Artik – tiada jangka masa tertentu
- Ayunan Atlantik Utara – tiada jangka masa tertentu
- Ayunan Pasifik Utara – ?
- Kitaran Hale atau kitaran tompok matahari – kira-kira 11 tahun (mungkin dilihat dalam rekod suhu; lihat variasi suria)
- Ayunan kuasi dwitahunan – kira-kira 30 bulan
- kitaran iklim 60 tahun telah yang tercatit di dalam kalendar purba.[5]
Lihat juga sunting
Rujukan sunting
- ^ Rohli & Vega 2018.
- ^ "The United Nations Framework Convention on Climate Change". 21 March 1994.
Climate change means a change of climate which is attributed directly or indirectly to human activity that alters the composition of the global atmosphere and which is in addition to natural climate variability observed over comparable time periods.
- ^ "What's in a Name? Global Warming vs. Climate Change". NASA. Dicapai pada 23 July 2011.
- ^ a b Hulme, Mike (2016). "Concept of Climate Change, in: The International Encyclopedia of Geography". The International Encyclopedia of Geography. Wiley-Blackwell/Association of American Geographers (AAG): 1. Dicapai pada 16 May 2016.
- ^ Scafetta, Nicola (May 15, 2010). "Empirical evidence for a celestial origin of the climate oscillations" (PDF). Journal of Atmospheric and Solar-Terrestrial Physics. 72: 951–970. arXiv:1005.4639. Bibcode:2010JASTP..72..951S. doi:10.1016/j.jastp.2010.04.015. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2010-06-10. Dicapai pada 20 July 2011.
Pautan luar sunting
- El Niño's Extended Family: An Introduction to the Cyclic Patterns that Determine Global Weather - NASA Earth Observatory
- Earth Changes Gallery: Climate Oscillations - Michael Wells Mandeville
- The physical evidence of earth's unstoppable 1,500-year climate cycle Diarkibkan 2016-03-04 di Wayback Machine - National Center for Policy Analysis
- 5.2 Internal climate variability Diarkibkan 2011-07-26 di Wayback Machine - Catholic University of Louvain
- Understanding global climate patterns - USA Today, April 19, 2006
- Natural Climate Oscillations of Short Duration and the Long Term Climate Warming - Sorting Out the Climate System - USGCRP, March 20, 2000
- Oceanic and Atmospheric Climate Data - Climate Prediction Center, NOAA
- Global Climate Change: Vital Signs of the Planet - NASA Climate Website