Setasea
Setasea ialah satu order yang merangkumi ikan paus, dolfin, dan ikan lumba-lumba. Cetus ialah perkataan bahasa Latin dan digunakan untuk nama biologi bagi bermaksud "ikan paus"; maksud asalnya, "haiwan laut yang besar" adalah lebih umum. Perkataan ini berasal daripada bahasa Greek ketos ("raksasa laut"). Setologi ialah cabang sains laut yang mengkaji setasea.
Setasea | |
---|---|
![]() Paus kelasa
| |
Pengelasan saintifik | |
| |
Mysticeti |
Setasea merupakan mamalia yang paling disesuaikan untuk kehidupan di dalam air. Badanya fusiform (bentuk spindel). Anggota hadapannya diubahsuaikan menjadi kaki sirip, sedangkan anggota belakangnya yang amat kecil adalah saki yang tidak bersendi dengan tulang belakang dan disembunyikan di dalam badan. Ekornya mempunyai fluk yang melintang. Setasea adalah mamalia yang hampir tidak berbulu, dan badannya ditebat dengan satu lapisan bluber yang tebal.
Order Setasea mengandungi melebihi lapan puluh spesies yang dibahagikan kepada dua suborder:
- Mysticeti (paus balin); dan
- Odontoceti (paus bergigi, yang termasuk dolfin dan ikan lumba-lumba).
Senarai taksonomiSunting
Pengelasan ini menepati Mamalia Laut di Dunia: Sistematik dan Taburan (Marine Mammals of the World: Systematics and Distribution) (1998), oleh Dale W. Rice yang telah menjadi rujukan taksonomi piawai dalam bidang ini. Pengelasan ini adalah amat sama dengan Spesies Mamalia di Dunia: Edisi Ke-3 (Mammal Species of the World: 3rd Edition) (edisi Wilson dan Reeder, 2005). Sebarang perbezaan dicatatkan dengan masing-masing menggunakan singkatan "Rice" dan "MSW3". Perbezaan tambahan yang disebabkan oleh penemuaan yang terkini juga dicatatkan.
- ORDER CETACEA
- Suborder Mysticeti: Paus Balin
- Famili Balaenidae: Paus Betul dan Paus Bowhead
- Genus Balaena
- Paus Bowhead, Balaena mysticetus
- Genus Eubalaena
- Paus Betul Utara Atlantik, Eubalaena glacialis
- Paus Betul Utara Pasifik, Eubalaena japonica
- Paus Betul Selatan, Eubalaena australis
- Genus Balaena
- Famili Balaenopteridae: Rorquals
- Subfamili Balaenopterinae
- Genus Balaenoptera
- Paus Minke Biasa, Balaenoptera acutorostrata
- Paus Minke Antartik, Balaenoptera bonaerensis
- Paus Sei, Balaenoptera borealis
- Paus Bryde, Balaenoptera brydei
- Paus Eden Balaenoptera edeni - Rice menyenaraikan spesies ini sebagai satu spesies yang berasingan, tetapi MSW3 tidak.
- Paus Omura, Balaenoptera omurai - MSW3 menyenaraikan spesies ini sebagai sinonim untuk Paus Bryde, tetapi mengatakan bahawa ini mungkin buat sementara sahaja.
- Paus Biru, Balaenoptera musculus
- Paus Sirip, Balaenoptera physalus
- Genus Balaenoptera
- Subfamili Megapterinae
- Genus Megaptera
- Paus Kelasa, Megaptera novaeangliae
- Genus Megaptera
- Subfamili Balaenopterinae
- † Genus Eobalaenoptera
- † Paus Harrison, Eobalaenoptera harrisoni
- Famili Eschrichtiidae
- Genus Eschrichtius
- Paus Kelabu, Eschrichtius robustus
- Genus Eschrichtius
- Famili Neobalaenidae: Paus Betul Pigmi
- Genus Caperea
- Paus Betul Pigmi, Caperea marginata
- Genus Caperea
- Famili Balaenidae: Paus Betul dan Paus Bowhead
- Suborder Odontoceti: paus bergigi
- Famili Delphinidae: Dolfin
- Genus Cephalorhynchus
- Dolfin Commerson, Cephalorhyncus commersonii
- Dolfin Chile, Cephalorhyncus eutropia
- Dolfin Heaviside, Cephalorhyncus heavisidii
- Dolfin Hector, Cephalorhyncus hectori
- Genus Delphinus
- Dolfin Biasa Berparuh Panjang, Delphinus capensis
- Dolfin Biasa Berparuh Pendek, Delphinus delphis
- Dolfin Biasa Arab, Delphinus tropicalis. Rice mengenalpastikan spesies iini sebagai satu spesies yang berasingan. MSW3 tidak.
- Genus Feresa
- Paus Pembunuh Pigmi, Feresa attenuata
- Genus Globicephala
- Puas Pilot Pendek Sirip, Globicephala macrorhyncus
- Puas Pilot Panjang Sirip, Globicephala melas
- Genus Grampus
- Dolfin Risso, Grampus griseus
- Genus Lagenodelphis
- Dolfin Fraser, Lagenodelphis hosei
- Genus Lagenorhynchus
- Dolfin Putih Sebelah Atlantik, Lagenorhynchus acutus
- Dolfin Berparuh Putih, Lagenorhynchus albirostris
- Dolfin Peale, Lagenorhynchus australis
- Dolfin Jam Ppasir, Lagenorhynchus cruciger
- Dolfin Putih Sebelah Pasifik, Lagenorhynchus obliquidens
- Dolfin Berkulit Gelap, Lagenorhynchus obscurus
- Dolfin Berkulit Gelap Tropika, Lagenorhynchus sp.
- Genus Lissodelphis
- Dolfin Paus Betul Utara, Lissodelphis borealis
- Dolfin Paus Betul Selatan, Lissodelphis peronii
- Genus Orcaella
- Dolfin Irrawaddy, Orcaella brevirostris
- Dolfin Snubfin Australia, Orcaella heinsohni. Penemuan 2005 and oleh itu, tidak dikenalpastikan oleh Rice atau MSW3 dan tertakluk kepada semakan.
- Genus Orcinus
- Paus Pembunuh, Orcinus orca
- Genus Peponocephala
- Paus Kepala Tembikai, Peponocephala electra
- Genus Pseudorca
- Paus Pembunuh Palsu, Pseudorca crassidens
- Genus Sotalia
- Tucuxi, Sotalia fluviatilis
- Genus Sousa
- Paus Kelasa Pasifik, Sousa chinensis
- Paus Kelasa India, Sousa plumbea
- Paus Kelasa Atlantik, Sousa teuszii
- Genus Stenella
- Dolfin Bintik Pantropika, Stenella attenuata
- Dolfin Clymene, Stenella clymene
- Dolfin Berjalur, Stenella coeruleoalba
- Dolfin Bintik Atlantik, Stenella frontalis
- Dolfin Spinner, Stenella longirostris
- Genus Steno
- Dolfin Bergigi Kasar, Steno bredanensis
- Genus Tursiops - Rice dan MSW3 bersetuju dengan pengelasan ini secara sementaraan.
- Dolfin Bottlenose Lautan India, Tursiops aduncus
- Dolfin Bottlenose Biasa, Tursiops truncatus
- Genus Cephalorhynchus
- Famili Monodontidae
- Genus Delphinapterus
- Beluga, Delphinapterus leucas
- Genus Monodon
- Narwhal, Monodon monoceros
- Genus Delphinapterus
- Famili Phocoenidae: Ikan lumba-lumba
- Genus Neophocaena
- Lumba-lumba Tanpa Sirip, Neophocaena phocaenoides
- Genus Phocoena
- Lumba-lumba Bercermin Mata, Phocoena dioptrica
- Lumba-lumba Pelabuhan, Phocoena phocaena
- Vaquita, Phocoena sinus
- Lumba-lumba Burmeister, Phocoena spinipinnis
- Genus Phocoenoides
- Lumba-lumba Dall, Phocoenoides dalli
- Genus Neophocaena
- Famili Physeteridae: famili Paus Sperma
- Genus Physeter
- Paus Sperma, Physeter macrocephalus
- Genus Physeter
- Famili Kogiidae - MSW3 mengolahkan Kogia sebagai ahli Physeteridae
- Genus Kogia
- Paus Sperma Pigmi, Kogia breviceps
- Paus Sperma Kerdil Indo-Pasifik, Kogia sima
- Paus Sperma Kerdil Atlantik, - Kogia sp.
- Genus Kogia
- Superfamili Platanistoidea: Dolfin Sungai
- Famili Iniidae
- Genus Inia
- Dolfin Sungai Amazon, Inia geoffrensis
- Genus Inia
- Famili Lipotidae - MSW3 mengolahkan Lipotes sebagai ahli Iniidae
- Famili Pontoporiidae - MSW3 mengolahkan Pontoporia sebagai ahli Iniidae
- Genus Pontoporia
- Franciscana, Pontoporia blainvillei
- Genus Pontoporia
- Famili Platanistidae
- Genus Platanista
- Dolfin Sungai Ganges dan Indus, Platanista gangetica. MSW3 mengolahkan Platanista minor sebagai satu spesies yang berasingan, dengan masing-masing mempunyai nama am Dolfin Sungai Ganges dan Dolfin Sungai Indus.
- Genus Platanista
- Famili Iniidae
- Famili Ziphidae, Paus Berparuh
- Genus Berardius
- Paus Berparuh Arnoux, Berardius arnuxii
- Paus Berparuh Baird (Paus Bottlenose Pasifik Utara), Berardius bairdii
- Subfamili Hyperoodontidae
- Genus Hyperoodon
- Paus Bottlenose Utara, Hyperoodon ampullatus
- Paus Bottlenose Selatan, Hyperoodon planifrons
- Genus Indopacetus
- Paus Berparuh Indo-Pasifik (Paus Berparuh Longman), Indopacetus pacificus
- Genus Mesoplodon, Mesoplodont Whale
- Paus Berparuh Sowerby, Mesoplodon bidens
- Paus Berparuh Andrews, Mesoplodon bowdoini
- Paus Berparuh Hubbs, Mesoplodon carlhubbsi
- Paus Berparuh Blainville, Mesoplodon densirostris
- Paus Berparuh Gervais, Mesoplodon europaeus
- Paus Berparuh Bergigi Ginkgo, Mesoplodon ginkgodens
- Paus Berparuh Gray, Mesoplodon grayi
- Paus Berparuh Hector, Mesoplodon hectori
- Paus Berparuh Layard, Mesoplodon layardii
- Paus Berparuh True, Mesoplodon mirus
- Paus Berparuh Perrin, Mesoplodon perrini. Spesies ini dikenalpasti pada tahun 2002, dan oleh itu disenaraikan dalam MSW3, tetapi bukan dalam Rice.
- Paus Berparuh Pigmi, Mesoplodon peruvianus
- Paus Berparuh Stejneger, Mesoplodon stejnegeri
- Puas Bergigi Penceduk, Mesoplodon traversii
- Genus Hyperoodon
- Genus Tasmacetus
- Paus Berparuh Tasman (Paus Berparuh Shepherd), Tasmacetus shepherdi
- Genus Ziphius
- Paus Berparuh Cuvier, Ziphius cavirostris
- Genus Berardius
- Famili Delphinidae: Dolfin
- Suborder Mysticeti: Paus Balin
Lihat JugaSunting
RujukanSunting
- Rice, Dale W. (1998). "Marine mammals of the world: systematics and distribution (Mamalia laut di dunia: Sistematik dan taburan)": 231 halaman. Unknown parameter
|Journal=
ignored (|journal=
suggested) (bantuan); Cite journal requires|journal=
(bantuan) - Mead, James G. dan Robert L. Brownell, Jr (16 November 2005). Wilson, D. E., dan Reeder, D. M. (ed) (penyunting). Mammal Species of the World (Spesies Mamalia di Dunia) (ed. ke-3). Percetakan Universiti Johns Hopkins. m/s. 723–743. ISBN 0-801-88221-4.CS1 maint: multiple names: editors list (link) CS1 maint: extra text: editors list (link)
Pautan luarSunting
| |
| |
Dichotomous Key Wikibooks mempunyai maklumat lanjut mengenai:
|
- ARKive - gambar dan filem Paus, Dolfin, dan Lumba-lumba Diarkibkan 2016-04-26 di archive.today
- Persatuan Setasea Amerika
- Tapak web Setasea British – yang paling menarik ialah taksonomi
- Laman web Cetacea.org
- Mamalia Dunia dalam talian oleh Walker - Setasea
- Tursiops.org: Berita terkini berkaitan dengan Setasea Diarkibkan 2009-01-05 di Wayback Machine
- Forum Paus, Dolfin, Lumba-lumba, dan Setasea