Bobolian

(Dilencongkan daripada Bobohizan)

Bobolian (Suku Dusun terbesar iaitu Bundu-Liwan), bobohizan (Suku Tangara) atau bobolizan (Suku Rungus, kesemuanya seturunan kata akar Proto-Austronesia *balian[1]) merupakan gelaran bagi golongan rahib wanita dalam tradisi kebudayaan Dusunic-Paitanic. Bobohizan memainkan peranan penting dalam perayaan Tadau Kaamatan bagi menyemah tapak tanaman bagi memastikan tanaman yang berjaya untuk tahun hadapan. Bobohizan pertama dipercayai diajar oleh jelmaan semangat Huminodun, iaitu Unduk Ngadau, jampi serapah yang diamalkan sehingga sekarang.

antara manteranya adalah seperti berikut:

          doi kada kati gangang arai
            kotunguan ko do pais 
            otimbaar ko do sadap
            odoi kososodop zou do mogiginipi
            kosou ku do nokotimung kito do pamakanan do karamaian diti
            Nga ino noh maan zou do mamagavau do paai diti
            Do ounsikou nodi ka'ka do bambaazon
            Do kosuni vagu do toun tiso do kaanu no vagu kotimung kito
            om ogumu nodi do pamakanan tokou mantad do paai
  maksudnya;
          aku megambil pisau  ini
            untuk di jadikan persembahan
            bagi menyucikan makan ini(padi)
            semalam aku bermimpi
            aku berjumpa dengan engkau(huminodun)dan kita telah makan bersama dalam keramaian itu
            sebab itu lah aku memuja semangat padi ini
            supaya bersukacitalah semangat padi(bambaazon)
            dan tumbuh lagi padi-padi di tahun hadapan supaya dapatlah kita berkumpul lagi
            dan banyaklah lagi makanan kita yang tercipta dari padi

Kebanyakan bobohizan ini terdiri daripada kaum perempuan tapi ada sebilangan kaum lelaki di pilih bagi menguatkan lagi persembahan atau upacara yang diadakan. Dikhuatiri semangat yang datang tidak dapat ditangkis. Dalam upacara yang diadakan adakalanya paluan gong digunakan bagi menyusuri upacara yang diadakan bagi memanggil semangat-semangat yang tertentu. Selepas itu bobohizan akan mengucapkan rinait (mentera) serta bermainkan kombuongo atau peralatan menyatukan dua alam Bagi memulakan upacaranya. Setelah dirasuki oleh semangat tersebut bobohizan sepertinya bercakap dengan seseorang iaitu semangat yang dijumpainya. Adakalanya semangat tersebut berkehendakan persembahan atau korban dalam bahasa Kadazan sogit. Korban yang selalu diminta bagi upacara tersebut adalah darah ayam kampung, seekor kerbau atau haiwan berdarah panas, 10 biji telur rebus,dan nasi kunyit. Selepas itu bobohizan itu menyerahkan korban tersebut bagi memulihkan atau membuang sial seseorang itu.

Rujukan

sunting
  1. ^ Blust, Robert; Trussel, Stephen (2010). "*balian: shaman (probably a transvestite or hermaphrodite), shamaness; shamanistic ceremony". Austronesian Comparative Dictionary. Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. Dicapai pada 21 November 2022.

Pautan luar

sunting

Monsopiad Cultural Village - the Bobohizan Diarkibkan 2008-01-25 di Wayback Machine