Wikipedia

Puak Timur (puak politik Korea)

Koordinat: 38°19′N 127°14′E / 38.317°N 127.233°E / 38.317; 127.233

Puak Timur (Hangul: 동인; Hanja: 東人; RR: Dongin; MR: Jawi: ‏دوڠين‎‎; lit. Orang Timur) ialah puak politik dinasti Joseon. Puak ini muncul semasa pemerintahan Seonjo di Korea pada abad keenam belas.[1] Berasal daripada rakan-rakan Gim Hyowon, mereka tidak lama kemudian merangkumi kebanyakan murid Jo Sik dan Yi Hwang, yang bercanggah fahaman dengan Yi I dan pengikutnya, yang lalu membentuk teras puak Barat. Walaupun muncul sebagai puak dominan pada tahun 1580-an, ia hampir tumbang apabila Jeong Yeorip membunuh diri dan pertumpahan darah yang mengikuti pada tahun 1589.[2] Selepas ahli puak Barat Jeong Cheol dibuang negeri kerana cuba menjadikan Putera Gwanghae sebagai Putera Mahkota, puak Timur dibahagikan kepada orang Utara dan Selatan.[3]

Puak Timur
동인, 東人
pemimpin 1570-anKim Hyowon
pemimpin 1580-anYi Bal, Choe Yeonggyeong, Yu Seongryong
pemimpin 1590-anYi Sanhae, Yu Seongryong
PengasasKim Hyowon
Diasaskan1575 (1575)
Dibubarkan1591 (1591)[i]
PecahanSarim
Didahului olehSarim
Digantikan olehPuak Utara, Puak Selatan
IdeologiFalsafah Yi Hwang dan Jo Sik
AgamaNeo-Konfusianisme
[[Politik Dinasti Joseon]]
[[Senarai parti politik di Dinasti Joseon|Parti politik]]
[[Pilihan raya di Dinasti Joseon|Pilihan raya]]
  1. ^ Pembahagian puak Utara dan Selatan adalah proses beransur-ansur, tanpa tarikh yang jelas di mana mereka boleh dikatakan telah berpecah sepenuhnya. Golongan pelampau dan bukan pelampau wujud jauh sebelum 1591, tetapi pada 1580-an mereka secara umumnya dianggap telah bersatu. Pembersihan Jeong Yeorip pada tahun 1588 boleh dikatakan telah membahagikan puak Timur, tetapi tarikh 1591 dipilih dalam artikel ini kerana 1591 adalah tarikh yang secara tegas membelah puak Timur kepada dua, disebabkan oleh kontroversi mengenai nasib puak Barat Jeong Cheol.

Legasi sunting

 
Yun Hyu (1616–1680), seorang pemimpin utama puak Selatan yang terbunuh di Gyeongsin Hwanguk

Selepas perpecahan puak Timur, puak Utara mendapat kuasa, dan mereka sendiri dibahagikan kepada Puak Utara Besar (antara lain, Jeong Inhong)[4] dan Puak Utara Kecil (antara lain, Yu Yeonggyeong).[5] Kedua-dua puak Utara bertempur sepanjang tahun-tahun terakhir pemerintahan Seonjo dan seluruh pemerintahan Gwanghaegun, walaupun Orang Utara Besar mendapat kelebihan dengan pemenjaraan Permaisuri Inmok pada tahun 1618.[6] Bagaimanapun, kerajaan Utara telah dijatuhkan apabila Gwanghaegun dari Joseon dijatuhkan melalui rampasan kuasa oleh Putera Neungyang dan puak Barat.[7] Walaupun usaha Nam Iung untuk menghidupkan semula puak Utara, mereka tidak lama kemudian menyertai puak Selatan.[7]

Sementara itu, puak Selatan kekal sebagai puak yang tidak penting sehingga era Hyeonjong, apabila perdebatan Yesong membolehkan puak Selatan mendapat kuasa pada tahun 1674, kali pertama puak Selatan menjadi majoriti dalam kerajaan.[8] Puak Selatan memerintah sebagai puak majoriti sehingga 1680, apabila Gyeongsin Hwanguk berlaku, membunuh ahli puak Selatan terkemuka seperti Heo Jeok, Yun Hyu, dan Yu Hyeokhyeon.[9]

Walau bagaimanapun, pada 1689, gundik dari puak Selatan Puan Besar Huibin Jang melahirkan putera pertama kepada Sukjong, menyebabkan Sukjong untuk menukar kerajaan berfahaman puak Barat kepada puak Selatan.[10] Walau bagaimanapun, kerajaan puak Selatan telah ditukar kepada kerajaan puak Barat sekali lagi pada tahun 1694, dan puak Selatan tidak pernah mendapat kuasa lagi.[11]

Lihat juga sunting

Rujukan sunting

  1. ^ "한국민족문화대백과-동인 (東人)". Diarkibkan daripada yang asal pada October 4, 2013. Dicapai pada July 24, 2013.
  2. ^ "Doopedia-기축옥사". Dicapai pada August 4, 2013.
  3. ^ "Encyclopedia of Korean Ethnic Culture-남인". Diarkibkan daripada yang asal pada October 4, 2013. Dicapai pada October 3, 2013.
  4. ^ "Encyclopedia of Korean Ethnic Culture-정인홍". Diarkibkan daripada yang asal pada October 4, 2013. Dicapai pada August 24, 2013.
  5. ^ "Encyclopedia of Korean Ethnic Culture-유영경". Diarkibkan daripada yang asal pada October 4, 2013. Dicapai pada August 24, 2013.
  6. ^ Park Sibaek. Park Sibaek's Annals of the Joseon Dynasty-Gwanghae. Humanist. m/s. 129. ISBN 9788958622178.
  7. ^ a b "Encyclopedia of Korean Ethnic Culture-북인". Diarkibkan daripada yang asal pada October 4, 2013. Dicapai pada August 21, 2013.
  8. ^ Park Sibaek's Annals of the Joseon Dynasty-Hyojong and Hyeonjong. ISBN 9788958622666.
  9. ^ Park Sibaek's Annals of the Joseon Dynasty-Sukjong. m/s. 60–61. ISBN 9788958622857.
  10. ^ Park Sibaek's Annals of the Joseon Dynasty-Sukjong. m/s. 101. ISBN 9788958622857.
  11. ^ Park Sibaek's Annals of the Joseon Dynasty-Sukjong. m/s. 128. ISBN 9788958622857.
Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Puak_Timur_(puak_politik_Korea)&oldid=5416501"