Keluarwilayahan
Dalam undang-undang antarabangsa, keluarwilayahan (Jawi: کلوارولايهن ) ialah keadaan dikecualikan daripada bidang kuasa undang-undang tempatan, biasanya hasil daripada rundingan diplomatik.
Dari segi sejarah, ini terutamanya digunakan ke atas individu, kerana bidang kuasa biasanya dituntut ke atas orang dan bukannya ke atas tanah.[1] Keluarwilayahan juga boleh digunakan sebahagiannya pada tempat fizikal, seperti imuniti yang diberikan kepada misi diplomatik, pangkalan tentera negara asing atau pejabat Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu. Tiga kes paling biasa yang diiktiraf hari ini di peringkat antarabangsa adalah berkaitan dengan orang dan harta benda ketua negara dan kerajaan asing, orang dan harta benda duta dan diplomat lain, dan kapal di perairan antarabangsa.
Bentuk
suntingPada masa lalu, negara pra-moden secara amnya menuntut kedaulatan ke atas orang, mewujudkan sesuatu yang dikenali sebagai bidang kuasa diri.[1] Apabila orang bergerak antara sempadan, ini membawa, dalam rangka bidang kuasa wilayah, kepada orang tertentu yang berada di bawah undang-undang negara yanga mereka tidak tinggal. Keluarwilayahan, dalam pengertian ini, muncul daripada interaksi kedua-dua konsep bidang kuasa ini, diri dan wilayah, apabila undang-undang digunakan berdasarkan siapa seseorang itu dan bukannya di mana mereka berada.
Keluarwilayahan kini boleh mengambil pelbagai bentuk. Paling terkenal ialah contoh keluarwilayahan diplomatik, apabila diplomat dan harta benda mereka tidak beroperasi di bawah undang-undang negara tuan rumah mereka, sebaliknya, di bawah undang-undang negara asal diplomat itu.
Begitu juga, banyak negara menuntut hak untuk mendakwa pejuang asing dan pelanggar hak asasi manusia di bawah doktrin bidang kuasa sejagat, tanpa mengira kewarganegaraan orang tersebut atau tempat jenayah yang dikatakan berlaku.[1] Ini meliputi kod jenayah domestik juga: contohnya, Republik Rakyat China menuntut hak untuk mendakwa warga China atas jenayah yang dilakukan di luar negara[1] dan Kanada akan mendakwa penderaan seksual kanak-kanak bawah umur oleh seorang Kanada di mana-mana sahaja di dunia.[2]
Dalam praktiknya, ini bermakna undang-undang keselamatan negara China dan sekatan ke atas kebebasan bersuara terpakai kepada setiap warganegara China di seluruh dunia, manakala dalam kes Kanada, umur persetujuan tempatan diabaikan bagi memihak kepada undang-undang Kanada, bermakna orang Kanada terlibat dalam aktiviti seksual dengan seseorang yang melebihi umur persetujuan dalam bidang kuasa yang lebih rendah daripada Kanada, mereka akan didakwa mengikut undang-undang Kanada. Sebagai contoh, di Poland mempertimbangkan cukup umur ialah 15 tahun, iaitu orang dewasa Kanada untuk menyertai aktiviti sedemikian, mereka akan didakwa mengikut undang-undang Kanada tanpa mengira apa yang dinyatakan oleh undang-undang tempatan, untuk jenayah yang dilakukan di luar bidang kuasa Kanada. Perkara yang sama berlaku untuk China: sekatan ke atas kebebasan bersuara, seperti kritikan terhadap Parti Komunis China, akan didakwa mengikut undang-undang China apabila orang itu melangkah kaki di tanah China, tidak kira jika ulasan tersebut dibuat oleh pelajar di London atau Vancouver.
Dalam beberapa perjanjian ketenteraan dan komersial, negara-negara menyerahkan bidang kuasa undang-undang untuk pangkalan atau pelabuhan asing kepada negara lain. Sebagai contoh, Jepun menyerahkan bidang kuasa ke atas pangkalan tentera Amerika di buminya di Okinawa kepada tribunal tentera AS menurut status perjanjian dua hala kuasa. [1]
Dalam undang-undang maritim, kapal di perairan antarabangsa dikawal oleh undang-undang bidang kuasa tempat kapal itu didaftarkan. Ini boleh difikirkan sebagai satu bentuk keluarwilayahan, iaitu apabila bidang kuasa sesebuah negara melangkaui sempadannya.
Kes sejarah
suntingAbad ke-14
suntingSemasa abad ke-13 dan ke-14, republik laut Itali Genoa, Venice dan Pisa memperoleh keluarwilayahan untuk pedagang mereka yang beroperasi di kawasan yang ditetapkan (Pera dan Galata) di ibu kota Byzantine, Constantinople, serta di Mesir dan negeri Barbary.[3]
India British
suntingSemasa Perang Dunia Kedua, anggota tentera Bersekutu dalam Raj British ditadbir oleh kod ketenteraan mereka sendiri oleh Ordinan Tentera Bersekutu, 1942[4] dan anggota Angkatan Bersenjata Amerika Syarikat sepenuhnya ditadbir oleh undang-undang mereka sendiri, walaupun dalam kes jenayah.[5]
Amerika Syarikat
suntingDari segi sejarah, Amerika Syarikat telah mengadakan perjanjian keluarwilayahan dengan 15 buah negara dengan sistem perundangan bukan Barat: Algeria, Borneo, China, Mesir, Iran, Jepun, Korea, Libya, Madagascar, Maghribi, Samoa, Tanzania, Thailand, Tunisia dan Empayar Uthmaniyyah.[6] Orang Amerika dalam tentera atau orang awam yang bekerja di pangkalan tentera Amerika di luar negara secara amnya mempunyai keluarwilayahan, jadi mereka hanya boleh dibicarakan oleh tentera AS. Ini dikawal oleh status perjanjian kuasa.[7][8]
Kanada
suntingPuteri Margriet dari Belanda telah dilahirkan pada 19 Januari 1943 di Hospital Sivik Ottawa, Ottawa, Ontario, kerana keluarga itu telah tinggal di Kanada sejak Jun 1940 selepas pendudukan Belanda oleh Nazi Jerman. Wad bersalin Hospital Sivik Ottawa tempat Puteri Margriet dilahirkan telah diisytiharkan sementara sebagai keluarwilayahan oleh kerajaan Kanada.[9] Menjadikan wad bersalin di luar domain Kanada menyebabkannya tidak bergabung dengan mana-mana bidang kuasa dan wilayah antarabangsa secara teknikal. Ini dilakukan untuk memastikan bahawa bayi yang baru lahir itu akan mendapat kewarganegaraan daripada ibunya sahaja, sekali gus menjadikan dia seorang warga Belanda semata-mata, yang boleh menjadi sangat penting sekiranya anak itu lelaki, lantas ia menjadi pewaris Puteri Juliana.[10]
Asia Timur
suntingKes luar wilayah yang paling terkenal di Asia Timur ialah kes China, Jepun, dan Siam abad ke-19, yang muncul daripada apa yang dipanggil "perjanjian berat sebelah". Amalan keluarwilayahan, walau bagaimanapun, tidak terhad kepada abad ke-19 atau negara-negara ini,[11] kerana raja-raja dan kerajaan Asia Timur pra-moden terutamanya menuntut kedaulatan ke atas manusia dan bukannya kawasan tanah.[1]
Pemberian keluarwilayahan adalah tetap di China. Pada tahun 1830-an, apabila kerajaan Qing memeterai perjanjian dengan kekhanan Uzbekistan Khoqand, ia memberikan keistimewaan luar wilayah kepada pedagangnya. Dan dalam berurusan dengan pedagang asing selama berabad-abad, kerajaan Qing jarang cuba untuk mengenakan bidang kuasa berdasarkan kedaulatan wilayah, sebaliknya mempercayakan hukuman orang asing kepada pihak berkuasa masing-masing dalam hampir semua kes kecuali pembunuhan.[1]
Lihat juga
sunting- Sistem Perjanjian Antartika
- Mahkamah Agung British untuk China dan Jepun
- Zon Bebas tentera
- Kekebalan diplomatik
- Enklaf dan eksklaf
- EuroAirport Basel-Mulhouse-Freiburg
- Imperialisme Barat di Asia
- Perairan antarabangsa
- Perjanjian Bulan
- Perjanjian Angkasa Lepas
- Terra nullius
- Ibu Pejabat Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu
Rujukan
sunting- ^ a b c d e f g Cassel 2012.
- ^ Government of Canada, Foreign Affairs (16 November 2012). "Child Sex Tourism : It's a Crime". Travel.gc.ca.
- ^ Jules Davids, and Jonathan M. Nielson, "Extraterritoriality." in Encyclopedia of American Foreign Policy ed. by Alexander DeConde et al. (2002) 2:81.
- ^ "Allied Forces Ordinance, 1942". Act Error: the
date
oryear
parameters are either empty or in an invalid format, please use a valid year foryear
, and use DMY, MDY, MY, or Y date formats fordate
. "Archived copy" (PDF). Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 4 March 2016. Dicapai pada 28 February 2015.CS1 maint: archived copy as title (link) - ^ "Allied Forces (United States of America) Ordinance, 1942". Act Error: the
date
oryear
parameters are either empty or in an invalid format, please use a valid year foryear
, and use DMY, MDY, MY, or Y date formats fordate
. "Archived copy" (PDF). Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 4 March 2016. Dicapai pada 28 February 2015.CS1 maint: archived copy as title (link) - ^ Jules Davids, and Jonathan M. Nielson, "Extraterritoriality." in Encyclopedia of American Foreign Policy ed. by Alexander DeConde et al. (2002) 2:81–92.
- ^ Glenn R. Schmitt, "Closing the Gap in Criminal Jurisdiction over Civilians Accompanying the Armed Forces Abroad-A First Person Account of the Creation of the Military Extraterritorial Jurisdiction Act of 2000." Catholic University Law Review 51 (2001): 55–134 online.
- ^ R. Chuck Mason, Status of Forces Agreement: What Is It, and How Has it Been Utilized? (Congressional Research Service, 2009) online.
- ^ "Proclamation". Canada Gazette. 26 December 1942.
- ^ "Netherlands' Princess Margriet born in Ottawa". CBC Archives. Canada Broadcasting Corporation.
- ^ Cassel, Pär (2004). "Excavating Extraterritoriality: The "Judicial Sub-Prefect" as a Prototype for the Mixed Court in Shanghai". Late Imperial China. 24 (2): 156–82. doi:10.1353/late.2004.0003.
Pautan luar
sunting- Set Data Hak Mengundi Luar Wilayah dan Sekatan (1950–2020)
- Ensiklopedia Columbia — "Extrateritoriality"
- Laporan Suruhanjaya Luar Wilayah di China (1926)
- Kementerian Undang-undang India Diarkibkan 4 Mac 2016 di Wayback Machine
\