Wikipedia

Meta

Rencana ini mengenai perkataan atau awalan Meta. Untuk syarikat induk Facebook, sila lihat Meta Platforms. Untuk kegunaan lain, sila lihat Meta (nyahkekaburan).
Untuk laman web komuniti Yayasan Wikimedia, lihat Meta:

Meta (dari bahasa Yunani μετά, meta, bermaksud "selepas" atau "melangkau") ialah awalan yang bermaksud "lebih menyeluruh" atau "melampaui."[1]

Maksud asal bahasa Yunani sunting

Dalam bahasa Yunani, awalan meta- biasanya kurang esoterik berbanding dalam bahasa Inggeris; Meta- dalam bahasa Yunani bersamaan dengan imbuhan post- atau ad- dalam bahasa Latin atau पश्च paśca- dalam bahasa Sanskrit. Penggunaan awalan dalam pengertian ini berlaku sekali-sekala dalam istilah bahasa Inggeris saintifik yang berasal daripada bahasa Yunani. Sebagai contoh: istilah Metatheria (nama untuk klad mamalia marsupial) menggunakan awalan meta- dalam erti kata Metatheria berlaku pada pokok kehidupan bersebelahan dengan Theria (mamalia plasenta).

Epistemologi sunting

Dalam epistemologi, dan selalunya dalam penggunaan biasa, awalan meta- digunakan untuk bermaksud tentang (kategorinya sendiri). Sebagai contoh, metadata ialah data tentang data (siapa yang telah menghasilkannya, bila, dalam format apa data itu dan sebagainya). Dalam pangkalan data, metadata juga merupakan data tentang data yang disimpan dalam kamus data dan menerangkan maklumat (data) tentang jadual pangkalan data seperti nama jadual, pemilik jadual, butiran tentang lajur, – pada asasnya menerangkan jadual. Juga, metaingatan dalam psikologi bermaksud pengetahuan seseorang individu tentang sama ada mereka akan mengingati sesuatu atau tidak jika mereka menumpukan pada mengingatinya. Pengertian moden "sebuah X tentang X" telah menimbulkan konsep seperti "metakognisi" (kognisi tentang kognisi), "metaemosi" (emosi tentang emosi), "metaperbincangan" (perbincangan tentang perbincangan), "metalawak" (lawak tentang jenaka) dan "metapengaturcaraan" (menulis program yang menulis program). "Metapermainan" sewajarnya, bermaksud permainan tentang permainan. Walau bagaimanapun, ia mempunyai makna yang berbeza bergantung kepada jenis permainan. Dalam permainan main peranan, ini bermakna seseorang yang mempunyai tahap pengetahuan yang lebih tinggi sedang bermain, iaitu pemain itu menggabungkan faktor yang berada di luar rangka kerja sebenar permainan. Pemain mempunyai pengetahuan yang tidak diperoleh melalui permainan dan pengalaman dalam permainan, tetapi diperoleh daripada sumber luar. Jenis metapermainan ini sering tidak disukai dalam banyak komuniti permainan main peranan kerana ia menjejaskan keseimbangan permainan dan kesamaan peluang.[2] Metapermainan juga boleh merujuk kepada permainan yang digunakan untuk mencipta atau mengubah peraturan semasa bermain permainan. Anda boleh bermain permainan meta jenis ini dan memilih peraturan yang digunakan semasa permainan itu sendiri. Jadi anda mempunyai kemungkinan, antara lain, untuk menyesuaikan atau meningkatkan tahap kesukaran. Metagame tersebut termasuk et al. permainan main peranan kempen seperti Halo 3.[3] Kad kompleks - atau permainan papan, contohnya poker atau catur, juga dipanggil sebagai metapermainan. Menurut Nigel Howard ialah metapermainan jenis ini ditakrifkan sebagai proses membuat keputusan yang diperoleh daripada analisis hasil yang mungkin berhubung dengan pembolehubah luaran yang mengubah sesuatu masalah.[4]

Dalam sistem berasaskan peraturan, metaperaturan ialah peraturan yang mengawal penggunaan peraturan lain.[5]

Pengabstrakan dan rujukan kendiri sunting

 
Contoh humor rujukan kendiri di dinding di Paris, yang memerlukan pemahaman tentang kedua-dua teks dan konteks yang perlu dibaca.

Benda yang saya benci:
1. Vandalisme
2. Ironi
3. Senarai

Mana-mana subjek boleh dikatakan mempunyai metateori, pertimbangan teori tentang sifatnya—seperti asas, kaedah, bentuk dan kegunaannya— pada tahap abstraksi yang lebih tinggi. Dalam linguistik, tatabahasa dianggap sebagai diungkapkan dalam metabahasa, bahasa yang beroperasi pada tahap yang lebih tinggi untuk menerangkan sifat bahasa biasa (dan bukan dirinya sendiri).

Awalan itu berasal daripada preposisi Yunani dan awalan meta- (μετα-), daripada μετά,[6] yang bermaksud "selepas", "sebelah", "dengan", "antara" (berkenaan dengan preposisi, beberapa makna ini telah dibezakan dengan penanda kasus). Makna lain termasuk "di luar", "bersebelahan" dan "diri", dan ia juga digunakan dalam bentuk μετ- sebelum vokal dan μεθ- "meth-" sebelum vokal tersedut.

Bentuk terawal perkataan "meta" ialah bahasa Yunani Mycenaean me-ta, ditulis dalam skrip suku kata Linear B.[7] Preposisi Yunani adalah serumpun dengan preposisi Inggeris Lama pertengahan "dengan", masih ditemui sebagai awalan dalam bidan . Penggunaannya dalam bahasa Inggeris adalah hasil pembentukan terbalik daripada perkataan "metafizik". Metafizik asalnya hanyalah tajuk salah satu karya utama Aristotle; ia dinamakan sedemikian (oleh Andronicus dari Rhodes) kerana dalam susunan adat karya Aristotle ia adalah buku yang mengikuti Fizik; itu bermakna tidak lebih daripada "[buku yang datang] selepas [buku bertajuk] Physics". Walau bagaimanapun, walaupun penulis Latin menyalahtafsirkan ini sebagai metafizik yang merangkumi "ilmu tentang apa yang berada di luar fizik".[8] Walau bagaimanapun, Metafizik Aristotle menyatakan pertimbangan alam semula jadi di atas realiti fizikal, yang boleh diteliti melalui bahagian falsafah tertentu ini, sebagai contoh, kewujudan Tuhan. Penggunaan awalan itu kemudiannya diperluaskan kepada konteks lain berdasarkan pemahaman metafizik yang bermaksud "ilmu tentang apa yang di luar fizikal".

Penggunaan awal dalam bahasa Inggeris sunting

Oxford Kamus Bahasa Inggeris (OED) memetik penggunaan awalan meta sebagai "di luar, kira-kira" (seperti meta-ekonomi dan meta-falsafah) akan kembali ke tahun 1917. Walau bagaimanapun, pembentukan ini selari dengan "metafizik" dan "metafizikal" asal, iaitu sebagai awalan kepada kata nama am (bidang pengajian) atau kata adjektif. Mengikut petikan OED, ia mula digunakan dengan kata nama khusus berkaitan dengan logik matematik sebelum 1929. (Pada tahun 1920 David Hilbert mencadangkan projek penyelidikan dalam apa yang dipanggil "metamatematik.")

Petikan awal yang ketara ialah penggunaan perkataan "metatheorem" oleh WVO Quine[9] di mana meta- mempunyai makna moden "X tentang X".

Douglas Hofstadter, dalam buku 1979 Gödel, Escher, Bach (dan dalam sekuel 1985, Metamagical Themas), mempopularkan maksud istilah ini. Buku itu yang memperkatakan rujukan kendiri dan gelung pelik, serta menyentuh tentang Quine dan karyanya, berpengaruh dalam banyak subkultur berkaitan komputer dan mungkin bertanggungjawab untuk populariti awalan, untuk penggunaannya sebagai istilah solo, dan untuk banyak perkataan terbaru yang menggunakannya.[10] Hofstadter menggunakan meta sebagai perkataan yang berdiri sendiri, sebagai kata sifat dan sebagai preposisi arah ("going meta," (menjadi meta) istilah yang dia cipta untuk helah retorik lama untuk membawa perdebatan atau analisis ke tahap abstraksi yang lain, seperti apabila seseorang berkata "Perdebatan ini tidak akan ke mana-mana"). Buku ini juga mungkin bertanggungjawab untuk perkaitan "meta" dengan gelung pelik, berbanding hanya abstraksi. Menurut Hofstadter, ia adalah mengenai rujukan kendiri yang bermaksud ayat, idea atau formula merujuk kepada dirinya sendiri. Kamus Merriam-Webster menghuraikannya sebagai "menunjukkan atau mencadangkan kesedaran yang jelas tentang dirinya atau diri sendiri sebagai ahli kategorinya: rujukan kendiri secara bijak".[11] Ayat "Ayat ini mengandungi tiga puluh enam huruf," dan ayat yang membenamkannya, adalah contoh "metaayat" yang merujuk diri mereka sendiri dengan cara ini. Seperti yang dikekalkan dalam buku itu, gelung aneh Gödel, Escher, Bach diberikan jika pernyataan atau teori logik yang berbeza disatukan dalam percanggahan dan dengan itu diputarbelitkan dalam makna dan menghasilkan paradoks logik. Satu contoh ialah paradoks pembohong. Paradoks pembohong ialah paradoks dalam falsafah atau logik yang timbul apabila ayat mendakwa kepalsuannya sendiri (atau tidak benar), contohnya: "Ayat ini tidak benar." Sehingga awal abad ke-20, paradoks semacam ini merupakan masalah besar bagi teori kebenaran falsafah. Alfred Tarski menyelesaikan kesukaran ini dengan membuktikan bahawa paradoks tersebut tidak wujud dengan pemisahan yang konsisten antara bahasa objek dan metabahasa.[12] "Bagi setiap bahasa yang diformalkan, takrifan yang betul secara rasmi dan boleh digunakan secara fakta bagi pernyataan yang benar boleh dibina dalam metabahasa dengan bantuan tunggal ungkapan watak logik umum, ungkapan bahasa itu sendiri dan istilah daripada morfologi bahasa itu, tetapi dengan syarat metabahasa dalam susunan yang lebih tinggi daripada bahasa yang menjadi subjek penyiasatan."[13]

Lihat juga sunting

Rujukan sunting

  1. ^ "Definition of META". www.merriam-webster.com (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2019-12-01.
  2. ^ "METAGAME | What Does METAGAME Mean in Gaming?". www.cyberdefinitions.com. Dicapai pada 2021-11-19.
  3. ^ Metagames, paragames and orthogames: a new vocabulary. M. Carter, M. Gibbs, and M. Harrop. FDG, page 11-17. ACM, (2012 ). https://people.eng.unimelb.edu.au/mharrop/pdf/metagames.pdf.
  4. ^ Howard, Nigel (1971). Paradoxes of rationality: theory of metagames and political behavior. Cambridge: MIT Press. ISBN 0-262-08046-X. OCLC 277215.
  5. ^ Schild, Uri J.; Herzog, Shai (1993). "The Use of Meta-rules in Rule Based Legal Computer Systems". Amsterdam, The Netherlands: ACM. m/s. 100–109. doi:10.1145/158976.158989.
  6. ^ μετά, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus Digital Library
  7. ^ "The Linear B word me-ta". Palaeolexicon.com.
  8. ^ "Metaphysics". Online Etymology Dictionary.
  9. ^ Willard Van Orman Quine, "Logic Based on Inclusion and Abstraction", The Journal of Symbolic Logic, Vol. 2, No. 4, pp. 145–152, December 1937
  10. ^ Cohen, Noam (Sep 5, 1988). "Meta-Musings". The New Republic.
  11. ^ "Definition of META". www.merriam-webster.com (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2021-11-19.
  12. ^ Unifying the philosophy of truth. Theodora Achourioti, Henri Galinon, José Martínez Fernández, Kentaro Fujimoto. Dordrecht. 2015. ISBN 978-94-017-9673-6. OCLC 911179637.CS1 maint: others (link)
  13. ^ Alfred Tarski: Der Wahrheitsbegriff in den formalisierten Sprachen, in: Studia Philosophica [Lemberg] 1 (1936), S. 261–405 pdf

Pautan luar sunting

Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Meta&oldid=5532628"