Yunani

"Greece" dilencongkan ke sini. Untuk subjek berkaitan dengan negara tersebut, lihat Yunani (nyahkekaburan).

Yunani (Bahasa Inggeris: Greece [ˈɡriːs, gris]; nama rasminya Republik Yunani - Bahasa Yunani: Ελληνική Δημοκρατία, Ellīnikī́ Dīmokratía, [e̞liniˈkʲi ðimokraˈti.a]),[8] ialah sebuah negara di tenggara Eropah dan terletak di hujung semenanjung Balkan. Negara ini bersempadankan Bulgaria, Makedonia Utara dan Albania di utara, Turki dan Laut Aegia di timur, dan Laut Mediterranean dan Ionia di selatan dan barat masing-masing. Dikenali sebagai asal usul ketamadunan Barat, Yunani mempunyai sejarah yang kaya dan tersebar di tiga benua.

Republik Yunani
ريڤوبليك يوناني

Ελληνική Δημοκρατία
Bendera Yunani
{{{coat_alt}}}
Bendera Lambang
Cogan kata: Eleftheria i Thanatos, (Ελευθερία ή Θάνατος", "Merdeka atau Mati")
Lagu kebangsaan: Ὕμνος εἰς τὴν Ἐλευθερίαν (Ýmnos eis tīn Eleftherían, Lagu kepada Kebebasan)
LocationGreece.png
Ibu negara
dan bandar terbesar
Athens
Bahasa rasmiBahasa Yunani
KerajaanRepublik berparlimen
• Presiden
Katerina Sakellaropoulou
Kyriakos Mitsotakis
Konstantinos Tasoulas
Penubuhan
3000 SM
• Kemerdekaan daripada Kerajaan Uthmaniyah
28 Mac 1821
• Diiktiraf
1832
Keluasan
• Jumlah
131,957 km2 (50,949 bt2)[1] (ke-95)
• Air (%)
0.8669
Penduduk
• Anggaran 2019
▼ 10,724,599orang[2] (ke-85)
• Bancian 2011
10,816,286 orang[3]
• Kepadatan
82[4]/km2 (212.4/sq mi) (ke-125)
KDNK (PPP)Anggaran 2020 
• Jumlah
▲ $337.900 billion[5] (ke-55)
• Per kapita
▲ $31,616[5] (50th)
KDNK (nominal)Anggaran 2020 
• Jumlah
▲ $222.785 bilion[5] (ke-50)
• Per kapita
▲ $20,845[5] (ke-39)
Gini (2019)positive decrease 31.0[6]
sederhana · ke-60
HDI (2018)▲ 0.872[7]
sangat tinggi · ke-32
Mata wangEuro (€)2 (EUR)
Zon masaUTC+2 (WET3)
• Musim panas (DST)
UTC+3 (WEST)
Kod panggilan30
DPT Internet.gr

Jarak pesisiran pantai Yunani ke-12 terpanjang di dunia serta paling panjang di rantau Mediterranean iaitu 13,676 kilometer. Gunung Olympus ialah gunung tertinggi di Yunani dengan ketinggian 2,917 meter. Kira-kira 80% daripada permukaan tanah Yunani adalah terdiri dari gunung-ganang. Ada sembilan kawasan utama yang mendirikan Yunani ini: Makedonia, Yunani Tengah, Peloponnesos, Thessalia, Epiros, Kepulauan Aegea (termasuk Dodekanisa dan Kyklades), Thrake, Kriti dan Kepulauan Ionia. Ibukotanya Athens di kawasan Tengah negara ini.

Negara Yunani moden mula ditubuhkan pada tahun 1830, yakni pasca Perang Kemerdekaan Yunani. Ia merupakan ahli Kesatuan Eropah (EU) sejak 1981. Sebelumnya telah menyertai Pertubuhan Perjanjian Atlantik Utara (NATO) pada tahun 1952. Terbaru, Yunani merupakan ahli dalam Agensi Angkasa Eropah (ESA) sejak tahun 2005. Kota Athens merupakan ibu negara dan bandaraya terbesar di Yunani.

Penamaan dan peristilahan ڤناماءن دان ڤريصتيلحنSunting

Nama "Yunani" berasal daripada bahasa Arab, iaitu al-yunān (الينان), merujuk kepada kata Ionia, iaitu salah satu wilayah yang terangkum dalam kumpulan bangsa-bangsa Yunani Purba terletak Asia Barat; kawasan ini di pesisiran barat kini dirangkum dalam negara Turki moden.[9] Nama ini ada lazim digunakan dalamm sumber tertentu misalnya Atlas Dunia Oxford-Fajar. Namun perkataan Bahasa Inggeris ia, "Greece", semakin lazim dipakai sejak dekad-dekad kebelakangan ini di media Malaysia seperti Berita Harian atas sebab tidak diketahui, sementara Indonesia masih lazim menggunakan "Yunani". Nama "Greece" ini pula merupakan pinjaman bahasa Inggeris (juga disebut mengikut bahasa tersebut) berasal daripada bahasa Latin, Graecia yang sebelum ini digunakan untuk selatan Italy.

Orang Greek (atau Orang Yunani) memanggil negara mereka sebagai Hellas, atau Ellas dalam bahasa Yunani Moden. Dalam bahasa petuturan seharian, Ελλάδα (transliterasi: Elláda [e̞ˈlaða] (bantuan·info)) digunakan.

Sejarah purba سجاره ڤورباSunting

Rencana utama: Yunani Purba
 
Peta yang menunjukkan wilayah-wilayah dan tanah jajahan Yunani semasa kuno tempoh.
 
The Parthenon pada Akropolis.
 
Detail Alexander Agung, yang menggambarkan Alexander Agung pada kudanya Bucephalus.

Kawasan sekitar Attica didiami semasa tempoh Paleolitik Tinggi (30.000 -10.000 BC), bukti arkeologi menunjukkan bahawa gua kecil di seluruh Akropolis batu dan musim bunga Klepsythra digunakan dalam Tempoh Neolitik ( 3000-2800 SM). Yunani merupakan kawasan pertama di Eropah di mana maju tamadun awal yang muncul, bermula dengan Cycladic tamadun Laut Aegia, tamadun Minoan di Crete dan kemudian Mycenaean tamadun pada tanah besar. Kemudian, pelbagai kerajaan-kerajaan Yunani dan bandar-negeri s muncul di seluruh semenanjung Yunani dan merebak ke tepi Laut Hitam, Itali Selatan dan Asia Minor, mencapai tahap kemakmuran yang menyebabkan ledakan budaya pernah berlaku sebelum ini, bahawa daripada Yunani Purba, yang dinyatakan dalam senibina, drama, sains dan falsafah, dan dipupuk dalam Athens di bawah demokratik persekitaran.

Athens dan Sparta yang diketuai jalan dalam menangkis Empayar Parsi dalam satu siri peperangan. Kedua-dua mereka kemudian dibayangi oleh Thebes dan akhirnya Empayar Macedonia, dengan kedua di bawah bimbingan Alexander Agung menyatukan dan mengetuai dunia Yunani kemenangan ke atas orang-orang Parsi.

Tempoh Hellenistik telah dibawa hanya sebahagiannya dua abad rapat kemudian dengan penubuhan Roman kaedah ke atas tanah Yunani dalam 146 SM [10] Ramai daripada masyarakat Yunani berhijrah ke Alexandria, Antioch, Seleucia dan banyak lagi bandar-bandar Hellenistik dalam baru Asia dan Afrika diasaskan ekoran Alexander. [11]

Politik ڤوليتيکSunting

Untuk rencana lanjutan, lihat Politik di Yunani

Daerah داءيرهSunting

Untuk rencana lanjutan, lihat Daerah di Yunani

Geografi ݢيوݢرافيSunting

Untuk rencana lanjutan, lihat Geografi Yunani

Ekonomi ايکونوميSunting

Untuk rencana lanjutan, lihat Ekonomi Yunani

Demografi ديموݢرافيSunting

Untuk rencana lanjutan, lihat Demografi Yunani

Budaya بوداياSunting

Untuk rencana lanjutan, lihat Budaya di Yunani

Lihat juga ليهت جوݢSunting

Rujukan روجوعنSunting

  1. ^ "Country Comparison: Area". The World Factbook. Agensi Perisikan Pusat. Dicapai pada 7 Januari 2013.
  2. ^ "Statistics - ELSTAT". www.statistics.gr. Dicapai pada 22 May 2020.
  3. ^ Απογραφή Πληθυσμού – Κατοικιών 2011. ΜΟΝΙΜΟΣ Πληθυσμός [Results of Population-Housing Census 2011 concerning the permanent population of the country] (PDF) (dalam bahasa Greek). 20 March 2014. Dicapai pada 25 October 2016.
  4. ^ "Announcement of the results of the 2011 Population Census for the Resident Population" (PDF). Hellenic Statistical Authority. 28 December 2012. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 13 November 2013. Dicapai pada 24 August 2013.
  5. ^ a b c d "Report for Selected Countries and Subjects". IMF. 15 October 2019.
  6. ^ "INCOME INEQUALITY". Piraeus: Hellenic Statistical Authority. 19 Jun 2020. Dicapai pada 23 Jun 2020.
  7. ^ "Human Development Report 2019" (PDF) (dalam bahasa Inggeris). United Nations Development Programme. 10 Disember 2019. Dicapai pada 10 Disember 2019.
  8. ^ "World Factbook - Greece: Government". CIA. www.cia.gov. 2007-03-15. Dicapai pada 2009-10-17.
  9. ^ Mahardhika Zifana (26 Julai 2013). "Kenapa Egypt jadi Mesir, Greece jadi Yunani, dan Netherland jadi Belanda?". Kompasiana. Dicapai pada 1 Jun 2020.
  10. ^ "Outpost Alexander Teluk menemui". BBC News. 7 Ogos 2007.
  11. ^ "Growth of the Greek Colonies in the First Millenium BC" (PDF). Princeton University.

Pautan luar ڤاءوتن لوارSunting

Maklumat umum معلومت عمومSunting

Pemerintah ڤمرينتهSunting

Jika anda melihat rencana yang menggunakan templat {{tunas}} ini, gantikanlah ia dengan templat tunas yang lebih spesifik.

Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Yunani&oldid=5102292"