Wikipedia

Yunani

"Greece" dilencongkan ke sini. Untuk subjek berkaitan dengan negara tersebut, sila lihat Yunani (nyahkekaburan).

Yunani [yu-na-ni] (Bahasa Inggeris: Greece [ˈɡriːs, gris]; nama rasminya Republik Yunani - Bahasa Yunani: Ελληνική Δημοκρατία, Ellīnikī́ Dīmokratía, [e̞liniˈkʲi ðimokraˈti.a]),[7] ialah sebuah negara di tenggara Eropah dan terletak di hujung semenanjung Balkan. Negara ini bersempadankan Bulgaria, Makedonia Utara dan Albania di utara, Turki dan Laut Aegia di timur, dan Laut Mediterranean dan Ionia di selatan dan barat masing-masing. Dikenali sebagai asal usul ketamadunan Barat, Yunani mempunyai sejarah yang kaya dan tersebar di tiga benua.

Republik Hellenik

Ελληνική Δημοκρατία
Ellinikí Dimokratía
Bendera Yunani
{{{coat_alt}}}
Bendera Jata negara
Cogan kata: Eleftheria i Thanatos, (Ελευθερία ή Θάνατος", "Merdeka atau Mati")
Lagu kebangsaan: Ὕμνος εἰς τὴν Ἐλευθερίαν (Ýmnos eis tīn Eleftherían, Lagu kepada Kebebasan)
LocationGreece.png
Ibu kotaAthens
Bahasa rasmiBahasa Yunani
PemerintahanRepublik berparlimen
• Presiden
Prokopis Pavlopoulos
Kyriakos Mitsotakis
Konstantinos Tasoulas
Penubuhan
3000 SM
• Kemerdekaan daripada Turki Uthmaniyyah
28 Mac 1821
• Diiktiraf
1832
Keluasan
• Jumlah
131,957 km2 (50,949 bt2)[1] (ke-95)
• Air (%)
0.8669
Populasi
• Anggaran 2009
11,257,285 (ke-73)
• Bancian 2001
10,964,020
KDNK (PPP)Anggaran 2018 
• Total
$313.400 bilion[2] (ke-57)
• Per kapita
$29,090[3] (ke-47)
KDNK (nominal)Anggaran 2018 
• Jumlah
$221.570 bilion[4] (ke-52)
• Per kapita
$20,570[5] (ke-38)
HDI (2015)0.866[6]
sangat tinggi · ke-29
Mata wangEuro (€)2 (EUR)
Zon masaUTC+2 (WET3)
• Musim panas (DST)
UTC+3 (WEST)
Kod panggilan30
Internet TLD.gr

Pesisir pantai Yunani adalah ke-12 terpanjang didunia iaitu 13,676 kilometer. Gunung Olympus ialah gunung tertinggi di Yunani dengan ketinggian 2,917 meter. Kira-kira 80% daripada permukaan tanah Yunani adalah terdiri dari gunung-ganang.

Negara Yunani moden mula ditubuhkan pada tahun 1830, yakni pasca Perang Kemerdekaan Yunani. Yunani merupakan ahli Kesatuan Eropah (EU) sejak 1981. Sebelumnya telah menyertai Pertubuhan Perjanjian Atlantik Utara (NATO) pada tahun 1952. Terbaru, Yunani merupakan ahli dalam Agensi Angkasa Eropah (ESA) sejak tahun 2005. Kota Athens merupakan ibu negara dan bandaraya terbesar di Yunani.

Banci tahun 2010, menganggarkan Yunani mempunyai populasi penduduk seramai 11,305,118 orang. Negara ini mempunyai keluasan 131,990 kilometer persegi. (Kosmo, 4 November 2011, halaman 23).

Penamaan dan peristilahanSunting

Nama "Yunani" berasal daripada bahasa Arab, iaitu al-yunān (الينان), merujuk kata Ionia, iaitu salah satu wilayah yang terangkum dalam kumpulan bangsa-bangsa Yunani Purba yaang kini terletak di pesisiran barat negara yang sekarang disebut Turki. Nama ini ada lazim digunakan dalamm sumber tertentu misalnya Atlas Dunia Oxford-Fajar. Namun perkataan Bahasa Inggeris ia, "Greece", semakin lazim dipakai sejak dekad-dekad kebelakangan ini di media Malaysia seperti Berita Harian atas sebab tidak diketahui, sementara Indonesia masih lazim menggunakan "Yunani". Nama "Greece" ini pula merupakan pinjaman bahasa Inggeris (juga disebut mengikut bahasa tersebut) berasal daripada bahasa Latin, Graecia yang sebelum ini digunakan untuk selatan Italy.

Orang Greek (atau Orang Yunani) memanggil negara mereka sebagai Hellas, atau Ellas dalam bahasa Yunani Moden. Dalam bahasa petuturan seharian, Ελλάδα (transliterasi: Elláda [e̞ˈlaða] (bantuan·info)) digunakan.

Sejarah purbaSunting

Rencana utama: Yunani Purba
 
Peta yang menunjukkan wilayah-wilayah dan tanah jajahan Yunani semasa kuno tempoh.
 
The Parthenon pada Akropolis.
 
Detail Alexander Agung, yang menggambarkan Alexander Agung pada kudanya Bucephalus.

Kawasan sekitar Attica didiami semasa tempoh Paleolitik Tinggi (30.000 -10.000 BC), bukti arkeologi menunjukkan bahawa gua kecil di seluruh Akropolis batu dan musim bunga Klepsythra digunakan dalam Tempoh Neolitik ( 3000-2800 SM). Yunani merupakan kawasan pertama di Eropah di mana maju tamadun awal yang muncul, bermula dengan Cycladic tamadun Laut Aegia, tamadun Minoan di Crete dan kemudian Mycenaean tamadun pada tanah besar. Kemudian, pelbagai kerajaan-kerajaan Yunani dan bandar-negeri s muncul di seluruh semenanjung Yunani dan merebak ke tepi Laut Hitam, Itali Selatan dan Asia Minor, mencapai tahap kemakmuran yang menyebabkan ledakan budaya pernah berlaku sebelum ini, bahawa daripada Yunani Purba, yang dinyatakan dalam senibina, drama, sains dan falsafah, dan dipupuk dalam Athens di bawah demokratik persekitaran.

Athens dan Sparta yang diketuai jalan dalam menangkis Empayar Parsi dalam satu siri peperangan. Kedua-dua mereka kemudian dibayangi oleh Thebes dan akhirnya Empayar Macedonia, dengan kedua di bawah bimbingan Alexander Agung menyatukan dan mengetuai dunia Yunani kemenangan ke atas orang-orang Parsi.

Tempoh Hellenistik telah dibawa hanya sebahagiannya dua abad rapat kemudian dengan penubuhan Roman kaedah ke atas tanah Yunani dalam 146 SM [8] Ramai daripada masyarakat Yunani berhijrah ke Alexandria, Antioch, Seleucia dan banyak lagi bandar-bandar Hellenistik dalam baru Asia dan Afrika diasaskan ekoran Alexander. [9]

Politik ڤوليتيکSunting

Untuk rencana lanjutan, lihat Politik di Yunani

Daerah داءيرهSunting

Untuk rencana lanjutan, lihat Daerah di Yunani

GeografiSunting

Untuk rencana lanjutan, lihat Geografi Yunani

EkonomiSunting

Untuk rencana lanjutan, lihat Ekonomi Yunani

DemografiSunting

Untuk rencana lanjutan, lihat Demografi Yunani

BudayaSunting

Untuk rencana lanjutan, lihat Budaya di Yunani

Lihat jugaSunting

RujukanSunting

  1. ^ "Country Comparison: Area". The World Factbook. Agensi Perisikan Pusat. Dicapai 7 Januari 2013. 
  2. ^ [http://www.imf.org/external/datamapper/NGDPD@WEO/OEMDC/ADVEC/WEOWORLD/GRC/%7Cwork=World Economic Outlook Database, Januari 2018|publisher=Tabung Kewangan Antarabangsa|accessdate=Disember 2017|location=Washington, D.C.|date=5 Januari 2018}}
  3. ^ Monetary Fund GDP statistics around the world
  4. ^ International Monetary Fund GDP statistics around the world
  5. ^ Monetary Fund GDP statistics around the world
  6. ^ "Table 1: Human Development Index and its components". Human Development Reports. Stockholm: United Nations Development Programme. 21 Mac 2017. Dicapai 27 April 2017. 
  7. ^ "World Factbook - Greece: Government". CIA. www.cia.gov. 2007-03-15. Dicapai 2009-10-17. 
  8. ^ "Outpost Alexander Teluk menemui". BBC News. 7 Ogos 2007.
  9. ^ "Growth of the Greek Colonies in the First Millenium BC" (PDF). Princeton University. 

Pautan luarSunting

Maklumat umumSunting

PemerintahSunting

Jika anda melihat rencana yang menggunakan templat {{tunas}} ini, gantikanlah ia dengan templat tunas yang lebih spesifik.

Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Yunani&oldid=4691000"