Yunani
Yunani [yu-na-ni] (atau nama lainnya Greece /ˈɡriːs/ , nama rasminya Republik Hellenik - Bahasa Yunani: Ελληνική Δημοκρατία, Ellīnikī́ Dīmokratía, [e̞liniˈkʲi ðimokraˈti.a]; dahulu dan kini dikenali dengan nama Hellas dalam kalangan warganya),[7] ialah sebuah negara di tenggara Eropah dan terletak di hujung semenanjung Balkan. Negara ini bersempadankan Bulgaria, Makedonia Utara dan Albania di utara, Turki dan Laut Aegia di timur, dan Laut Mediterranean dan Ionia di selatan dan barat masing-masing. Dikenali sebagai asal usul ketamadunan Barat, Yunani mempunyai sejarah yang kaya dan tersebar di tiga benua.
Republik Hellenik Ελληνική Δημοκρατία Ellinikí Dimokratía | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
Cogan kata: Eleftheria i Thanatos, (Greek: "Ελευθερία ή Θάνατος", "Kebebasan atau Maut"; tradisional) | |||||
Lagu kebangsaan: Ὕμνος εἰς τὴν Ἐλευθερίαν (Ýmnos eis tīn Eleftherían, Lagu kepada Kebebasan) | |||||
 | |||||
| Ibu kota | Athens | ||||
| Bahasa rasmi | Bahasa Yunani | ||||
| Pemerintahan | Republik berparlimen | ||||
• Presiden | Prokopis Pavlopoulos | ||||
| Kyriakos Mitsotakis | |||||
| Konstantinos Tasoulas | |||||
| Penubuhan | |||||
| 3000 SM | |||||
• Kemerdekaan daripada Turki Uthmaniyyah | 28 Mac 1821 | ||||
• Diiktiraf | 1832 | ||||
| Keluasan | |||||
• Jumlah | 131,957 km2 (50,949 bt2)[1] (ke-95) | ||||
• Air (%) | 0.8669 | ||||
| Populasi | |||||
• Anggaran 2009 | 11,257,285 (ke-73) | ||||
• Bancian 2001 | 10,964,020 | ||||
| KDNK (PPP) | Anggaran 2018 | ||||
• Total | $313.400 bilion[2] (ke-57) | ||||
• Per kapita | $29,090[3] (ke-47) | ||||
| KDNK (nominal) | Anggaran 2018 | ||||
• Jumlah | $221.570 bilion[4] (ke-52) | ||||
• Per kapita | $20,570[5] (ke-38) | ||||
| HDI (2015) | 0.866[6] sangat tinggi · ke-29 | ||||
| Mata wang | Euro (€)2 (EUR) | ||||
| Zon masa | UTC+2 (WET3) | ||||
• Musim panas (DST) | UTC+3 (WEST) | ||||
| Kod panggilan | 30 | ||||
| Internet TLD | .gr | ||||
Pesisir pantai Yunani adalah ke-12 terpanjang didunia iaitu 13,676 kilometer. Gunung Olympus ialah gunung tertinggi di Yunani dengan ketinggian 2,917 meter. Kira-kira 80% daripada permukaan tanah Yunani adalah terdiri dari gunung-ganang.
Negara Yunani moden mula ditubuhkan pada tahun 1830, yakni pasca Perang Kemerdekaan Yunani. Yunani merupakan ahli Kesatuan Eropah (EU) sejak 1981. Sebelumnya telah menyertai Pertubuhan Perjanjian Atlantik Utara (NATO) pada tahun 1952. Terbaru, Yunani merupakan ahli dalam Agensi Angkasa Eropah (ESA) sejak tahun 2005. Kota Athens merupakan ibu negara dan bandaraya terbesar di Yunani.
Banci tahun 2010, menganggarkan Yunani mempunyai populasi penduduk seramai 11,305,118 orang. Negara ini mempunyai keluasan 131,990 kilometer persegi. (Kosmo, 4 November 2011, halaman 23).
Penamaan dan peristilahanSunting
Nama "Yunani" berasal daripada bahasa Arab, iaitu al-yunān (الينان), merujuk kata Ionia, iaitu salah satu wilayah yang terangkum dalam kumpulan bangsa-bangsa Yunani Purba yaang kini terletak di pesisiran barat negara yang sekarang disebut Turki. Nama ini ada lazim digunakan dalamm sumber tertentu misalnya Atlas Dunia Oxford-Fajar. Namun perkataan Bahasa Inggeris ia, "Greece", semakin lazim dipakai sejak dekad-dekad kebelakangan ini di media Malaysia seperti Berita Harian atas sebab tidak diketahui, sementara Indonesia masih lazim menggunakan "Yunani". Nama "Greece" ini pula merupakan pinjaman bahasa Inggeris (juga disebut mengikut bahasa tersebut) berasal daripada bahasa Latin, Graecia yang sebelum ini digunakan untuk selatan Italy.
Orang Greek (atau Orang Yunani) memanggil negara mereka sebagai Hellas, atau Ellas dalam bahasa Yunani Moden. Dalam bahasa petuturan seharian, Ελλάδα (transliterasi: Elláda [e̞ˈlaða] ) digunakan.
Sejarah purbaSunting
Kawasan sekitar Attica didiami semasa tempoh Paleolitik Tinggi (30.000 -10.000 BC), bukti arkeologi menunjukkan bahawa gua kecil di seluruh Akropolis batu dan musim bunga Klepsythra digunakan dalam Tempoh Neolitik ( 3000-2800 SM). Yunani merupakan kawasan pertama di Eropah di mana maju tamadun awal yang muncul, bermula dengan Cycladic tamadun Laut Aegia, tamadun Minoan di Crete dan kemudian Mycenaean tamadun pada tanah besar. Kemudian, pelbagai kerajaan-kerajaan Yunani dan bandar-negeri s muncul di seluruh semenanjung Yunani dan merebak ke tepi Laut Hitam, Itali Selatan dan Asia Minor, mencapai tahap kemakmuran yang menyebabkan ledakan budaya pernah berlaku sebelum ini, bahawa daripada Yunani Purba, yang dinyatakan dalam senibina, drama, sains dan falsafah, dan dipupuk dalam Athens di bawah demokratik persekitaran.
Athens dan Sparta yang diketuai jalan dalam menangkis Empayar Parsi dalam satu siri peperangan. Kedua-dua mereka kemudian dibayangi oleh Thebes dan akhirnya Empayar Macedonia, dengan kedua di bawah bimbingan Alexander Agung menyatukan dan mengetuai dunia Yunani kemenangan ke atas orang-orang Parsi.
Tempoh Hellenistik telah dibawa hanya sebahagiannya dua abad rapat kemudian dengan penubuhan Roman kaedah ke atas tanah Yunani dalam 146 SM [8] Ramai daripada masyarakat Yunani berhijrah ke Alexandria, Antioch, Seleucia dan banyak lagi bandar-bandar Hellenistik dalam baru Asia dan Afrika diasaskan ekoran Alexander. [9]
Politik ڤوليتيکSunting
Untuk rencana lanjutan, lihat Politik di Yunani
Daerah داءيرهSunting
Untuk rencana lanjutan, lihat Daerah di Yunani
GeografiSunting
Untuk rencana lanjutan, lihat Geografi Yunani
EkonomiSunting
Untuk rencana lanjutan, lihat Ekonomi Yunani
DemografiSunting
Untuk rencana lanjutan, lihat Demografi Yunani
BudayaSunting
Untuk rencana lanjutan, lihat Budaya di Yunani
Lihat jugaSunting
RujukanSunting
- ^ "Country Comparison: Area". The World Factbook. Agensi Perisikan Pusat. Dicapai 7 Januari 2013.
- ^ [http://www.imf.org/external/datamapper/NGDPD@WEO/OEMDC/ADVEC/WEOWORLD/GRC/%7Cwork=World Economic Outlook Database, Januari 2018|publisher=Tabung Kewangan Antarabangsa|accessdate=Disember 2017|location=Washington, D.C.|date=5 Januari 2018}}
- ^ Monetary Fund GDP statistics around the world
- ^ International Monetary Fund GDP statistics around the world
- ^ Monetary Fund GDP statistics around the world
- ^ "Table 1: Human Development Index and its components". Human Development Reports. Stockholm: United Nations Development Programme. 21 Mac 2017. Dicapai 27 April 2017.
- ^ "World Factbook - Greece: Government". CIA. www.cia.gov. 2007-03-15. Dicapai 2009-10-17.
- ^ "Outpost Alexander Teluk menemui". BBC News. 7 Ogos 2007.
- ^ "Growth of the Greek Colonies in the First Millenium BC" (PDF). Princeton University.
Pautan luarSunting
Maklumat umumSunting
- Greece Travel
- Yunani dari The World Factbook
- Profil negara Yunani] di BBC News
PemerintahSunting
- Presiden Republik Yunani
- Perdana Menteri Republik Yunani
- Parlimen Yunani
- Pertubuhan Pelancongan Negara Yunani
| Rencana ini rencana tunas. Anda boleh membantu Wikipedia dengan mengembangkannya. |
Jika anda melihat rencana yang menggunakan templat {{tunas}} ini, gantikanlah ia dengan templat tunas yang lebih spesifik.