Azam Baki

penjawat awam Malaysia

Tan Sri Dato' Sri Haji Azam bin Baki (Jawi: عزم بن باكي ; lahir 12 Mei 1963) ialah seorang pegawai penyiasat Malaysia yang sedang berkhidmat sebagai Ketua Pesuruhjaya Suruhanjaya Pencegahan Rasuah Malaysia (SPRM) ke-6 sejak Mac 2020.[1] Azam mengundang kontroversi selepas didedahkan bahawa Azam memiliki jumlah saham yang berlebihan semasa menduduki jawatan tertinggi dalam SPRM.[2][3]

Azam Baki
PSM, PJN; SPDK (Sabah); SSAP (Pahang); SMW (WP); SPSK (Kelantan); PNBS (Sarawak), DSAP, DIMP (Pahang); DMSM (Melaka); AMN; AAP (Pahang)
Azam pada 2021
Ketua Pesuruhjaya
Suruhanjaya Pencegahan Rasuah Malaysia
Menyandang jawatan
9 Mac 2020
Dicalonkan oleh Tan Sri Muhyiddin Yassin
Dilantik oleh Pahang Al-Sultan Abdullah
Raja Pahang Al-Sultan Abdullah
(2020–2024)
Johor Sultan Ibrahim
(sejak 2024)
Perdana Menteri Tan Sri Muhyiddin Yassin
(2020–2021)
Dato Sri Ismail Sabri Yaakob
(2021–2022)
Dato Seri Anwar Ibrahim
(sejak 2022)
Didahului olehLatheefa Koya
Maklumat peribadi
Lahir
Azam bin Baki

(1963-05-12) 12 Mei 1963 (umur 61)
Negeri Sembilan, Malaysia
KerakyatanMalaysia
KewarganegaraanMalaysia
PasanganPuan Sri Datin Sri Hajah Normah Mohd Zin
Tempat belajarUniversiti Teknologi Malaysia
Universiti Malaya
Universiti e Asia
PekerjaanPegawai penyiasat

Kehidupan awal dan pendidikan

sunting

Azam dilahirkan pada 12 Mei 1963 di Negeri Sembilan, Malaysia. Beliau memperoleh Diploma Kejuruteraan Elektrik (Kuasa) dari Universiti Teknologi Malaysia, Sarjana Muda Jurisprudens dari Universiti Malaya dan ijazah sarjana dari Universiti e Asia.[4]

Kerjaya

sunting

Azam memulakan kerjayanya sebagai Penolong Pegawai Penyiasat di Badan Pencegah Rasuah (BPR) pada 1984. Beliau kemudiannya menjadi Pengarah Perisikan pada 2013, Pengarah Siasatan pada 2015, Timbalan Ketua Pesuruhjaya (Operasi) pada 2016, dan dilantik sebagai Ketua Pesuruhjaya pada 2020 menggantikan Latheefa Koya.[2]

Kontroversi

sunting

Skandal pemilikan saham berlebihan

sunting

Lalitha Kunaratnam, seorang wartawan penyiasat, menerbitkan dua rencana bertajuk "Business ties among MACC leadership: How deep does it go? (Part 1)” dan “Business ties among MACC leadership: How deep does it go (Part 2)” di portal berita Independent News Service. Rencana itu memberikan butiran mengenai hubungan perniagaan di kalangan sekumpulan individu termasuk Azam Baki, bekas ketua pesuruhjaya SPRM Abu Kassim Mohamed, dua adik beradik Azam, anak Abu Kassim, dan kesemua lima orang yang didakwa bersekutu: Mohd Aswadi Mat Zain dan Lim Kok Han. Rencana itu pada asalnya diterbitkan pada 26 Oktober 2021. Dia bukan mendakwa adik-beradik Azam, Nasir dan Radzuan tetapi memakan duit rasuah dengan Israil, semakin terlibat dalam pelbagai perniagaan apabila Azam naik ke atas. Menurut rencana itu, Azam adalah pemegang saham dalam Gets Global Berhad. Beliau mempunyai 1,930,000 saham pada 30 April 2015, dan 1,029,500 saham pada 31 Mac 2016. Pada Mac 2016, beliau memiliki 2,156,000 waran dalam Excel Force MSC Berhad. Individu lain yang disebut dalam rencana itu juga memegang saham dan waran yang sama dalam tempoh yang sama dengan Azam. Penulis membuat kesimpulan bahawa adik-beradik Azam Baki dan rakan sekerja menguasai sebuah konglomerat. Beliau seterusnya menambah bahawa apabila pegawai penguat kuasa tertinggi atau ahli keluarga mereka terlibat dalam pelbagai perniagaan, konflik kepentingan timbul, yang boleh membawa kepada penyalahgunaan kuasa dan rasuah.[5][6]

Pada 14 Disember 2021, Ahli Parlimen Sungai Buloh Sivarasa Rasiah meminta parlimen membincangkan dakwaan Azam Baki memiliki saham dalam dua syarikat yang disenaraikan di bursa itu melebihi jumlah yang dibenarkan.[7]

Pada 27 Disember 2021, salah seorang ahli Panel Perundingan dan Pencegahan Rasuah SPRM, Edmund Terence Gomez telah meletak jawatan sebagai membantah tidak bertindak terhadap dakwaan pemilikan saham Azam Baki. Gomez berkata, beliau sudah tiga kali menulis surat kepada pengerusi panel itu, Borhan Dollah, meminta supaya satu mesyuarat diadakan seawal November bagi membincangkan perkara itu. Walaupun Borhan pada mulanya bertindak balas serta-merta dan bersetuju untuk mengadakan pertemuan, ia tidak pernah berlaku. Gomez menyatakan bahawa beliau juga telah menulis surat kepada pengerusi Lembaga Penasihat Pencegahan Rasuah (LPPR) SPRM, Abu Zahar Ujang, pada tiga kali berasingan, tetapi tidak mendapat sebarang maklum balas.[8][9]

Pada 5 Januari 2022, SPRM telah mengadakan sidang media. Pengerusi Lembaga Penasihat Pencegahan Rasuah (BPR), Abu Zahar Ujang berkata, pihaknya berpuas hati dengan penjelasan Azam Baki berhubung dakwaan pemilikan saham dalam jumlah berlebihan.[10][11]

Semasa mesyuarat [pada 24 November 2021], Azam telah menjelaskan keadaan kepada [ahli LPPR] bahawa akaun sahamnya kemudian digunakan oleh adiknya, Nasir Baki untuk membeli saham berkaitan pada 2015, di mana dia tidak mempunyai sebarang kepentingan dalam pembelian atau pemilikan saham. Pada masa sama, pembelian saham itu dibuat di pasaran saham terbuka dan tiada konflik kepentingan bagi pembelian saham itu pada 2015. Bagaimanapun, katanya semua saham itu telah dipindahkan semula kepada Nasir dalam bidang berkaitan. tahun. Selepas perbincangan yang panjang, ahli LPPR berpendapat Azam tidak mempunyai kepentingan dalam saham tersebut.

— Abu Zahar Ujang, 6 Januari 2022

Tambah Abu Zahar lagi, tidak ada keperluan untuk memanggil Suruhanjaya Siasatan Diraja (RCI) untuk meneliti dakwaan yang dilemparkan terhadap Azam Baki. Bagaimanapun, beliau akan menyerahkan keputusan itu kepada Perdana Menteri, Ismail Sabri Yaakob, jika mahu siasatan diteruskan dengan menubuhkan RCI.[12]

Azam Baki menyatakan pada sidang media yang sama bahawa dia percaya dia tidak melakukan sebarang kesalahan dan dengan itu tidak perlu menjawab dakwaan yang dilemparkan terhadapnya. Dia juga menafikan pembelian saham abangnya menimbulkan konflik kepentingan. Ketika didesak menjelaskan kenapa abangnya terpaksa menggunakan nama orang lain untuk memperoleh saham tersebut, Azam menyatakan ia bukan satu isu. Malah, Azam mencabar pihak yang tidak berpuas hati untuk membuktikan tindakan itu melanggar undang-undang. Azam juga mendakwa dakwaan beliau menguasai banyak syarikat adalah 'pembohongan total' yang sengaja dibuat untuk memberi pandangan negatif kepadanya. Tambahnya, tuduhan itu digambarkan seolah-olah menguasai sebuah konglomerat besar untuk mencemarkan nama baiknya sebagai Ketua Pesuruhjaya dan SPRM secara keseluruhan.[13]

Dalam satu kenyataan yang dikeluarkan pada 5 Januari 2022, badan pemikir Malaysia, Institut Demokrasi dan Hal Ehwal Ekonomi (Ideas) mengalu-alukan keputusan LPPR untuk menjawab secara terbuka dakwaan itu, tetapi mereka menggesa tindakan tambahan untuk menyiasat dakwaan terhadap Azam. Menurut Ideas, kenyataan Pengerusi LPPR Abu Zahar Ujang tidak menangani sepenuhnya kebimbangan orang ramai mengenai integriti SPRM. Idea menggesa LPPR mendedahkan proses yang digunakan untuk membersihkan nama Azam daripada sebarang salah laku, serta sama ada Azam memenuhi kriteria pengisytiharan harta berdasarkan pekeliling kerajaan yang memerlukan penjawat awam mengisytiharkan harta mereka. Ideas menyatakan bahawa jika keputusan untuk melepaskan Azam dibuat semata-mata atas penjelasan Azam dalam satu mesyuarat tanpa siasatan menyeluruh, maka LPPR tidak menjalankan tugasnya dengan betul, dan ia tidak sepatutnya berlaku dalam organisasi yang ditugaskan untuk menyelia SPRM.[14]

Pada 6 Januari 2022, Suruhanjaya Sekuriti Malaysia (SC) berkata ia akan bercakap dengan Azam Baki selepas dia mengaku abangnya telah menggunakan nama akaun dagangannya untuk membeli saham. SC memaklumkan bahawa di bawah Seksyen 25 Akta Industri Sekuriti Depositori Pusat 1991 (Sicda), setiap akaun sekuriti yang dibuka dengan depositori pusat mestilah atas nama pemilik benefisial saham yang didepositkan atau atas nama syarikat yang diberi kuasa oleh penama.[15]

Pada hari yang sama, Edmund Terence Gomez mendakwa bahawa kenyataan kedua-dua Azam dan Abu Zahar menimbulkan lebih banyak persoalan daripada jawapan dan menimbulkan 'kebimbangan baharu yang amat mendukacitakan' berhubung kepentingan perniagaan Azam. Beliau berkata ramai yang menjangkakan jawapan lebih jelas daripada Abu Zahar berhubung dakwaan serius terhadap Azam berhubung pemilikan saham bernilai jutaan ringgit. Gomez berkata, kenyataan kedua-duanya juga menimbulkan tiga persoalan asas. "Adakah pentadbiran dalam SPRM begitu lemah? Bolehkah lembaga penasihat bertindak adil dan sewajarnya apabila menangani dakwaan serius ketidakwajaran oleh pegawai kanan SPRM? Adakah jawapan Azam telah menimbulkan persoalan undang-undang dan peraturan baharu tentang kepentingan perniagaannya?"[16]

Azam Baki telah menuntut permohonan maaf secara terbuka dan RM10 juta daripada Lalitha Kunaratnam dalam skandal perdagangan saham Azam atas dakwaan memfitnah. Lalitha dihidangkan dengan surat tuntutan, yang turut meminta dua artikel bertajuk "Hubungan perniagaan dalam kalangan kepimpinan SPRM: Sejauh mana ia pergi? (Bahagian 1)" dan "Hubungan perniagaan dalam kalangan kepimpinan SPRM: Sejauh mana ia pergi (Bahagian 1) 2)." Azam memberi Lalitha 14 hari untuk mematuhi atau dia akan memfailkan tuduhan fitnah terhadapnya. Edmund Terence Gomez merujuk kepada surat tuntutan Azam sebagai tindakan menakut-nakutkan, menasihatkannya supaya menarik balik notis itu serta-merta kerana Lalitha telah membangkitkan isu sah kepentingan negara.[17]

Pemuda PAS mencadangkan agar semua yang terlibat dalam isu dakwaan terhadap SPRM termasuk Azam Baki direhatkan sehingga siasatan selesai. Ketua Pemuda PAS, Ahmad Fadhli Shaari berkata, tindakan itu perlu dilakukan bagi memastikan kebenaran dalam siasatan dan membuktikan kebenaran kerajaan dalam menguatkuasakan undang-undang. Tambahnya, Pemuda PAS percaya perkara itu penting bagi menangkis persepsi buruk terhadap kerajaan dan negara selain memastikan integriti terpelihara.[18]

Pada 8 Januari 2022, semua ahli LPPR kecuali Abu Zahar Ujang membantah pendirian Abu Zahar, mengenai kontroversi itu. Sebaliknya, kata mereka, kenyataan Abu Zahar dalam sidang media itu adalah sepenuhnya pendirian peribadi sendiri. Kenyataan itu dikeluarkan bersama enam ahli LPPR iaitu Ismail Omar, Azman Ujang, Akhbar Satar, Hamzah Kassim, David Chua Kok Tee dan Mohammad Agus Yusoff. Tambah mereka, sebelum sidang media, ahli lembaga pengarah mengadakan pertemuaan berasingan dengan Abu Zahar. Dalam perbincangan tersebut, mereka mencadangkan supaya hal ini dirujuk sama ada kepada jawatankuasa bebas; Jawatankuasa Pilihan Khas Parlimen mengenai rasuah; atau panel Jawatankuasa Aduan SPRM. [19]

Pada hari yang sama, Perdana Menteri, Ismail Sabri Yaakob menyatakan tindakan lanjut sedang diambil oleh pihak berkaitan dan beliau percaya, masalah itu akan dapat diselesaikan. Pada masa sama, beliau menegaskan perlunya berlaku adil kepada semua pihak dengan membuat keputusan selepas selesai prosedur siasatan. Ismail Sabri menjelaskan, SPRM sendiri pada asalnya adalah Badan Pencegah Rasuah (BPR) dan kemudiannya diletakkan di bawah suruhanjaya supaya tidak ada campur tangan kerajaan. Ketika ditanya mengapa Azam tidak direhatkan semasa siasatan dijalankan, Ismail Sabri menegaskan tidak perlu ada pilih kasih dalam isu ini. [20]

Pada 9 Januari 2022, tiga timbalan pesuruhjaya SPRM telah mengisytiharkan sokongan mereka terhadap Azam Baki. Tiga timbalan Azam, Ahmad Khusairi Yahaya (operasi), Norazlan Mohd Razali (pencegahan) dan Junipah Wandi (pengurusan dan profesionalisme) menafikan dakwaan terhadap Azam dan menyifatkan ia sebagai serangan terhadap SPRM. [21]

Anugerah dan pengiktirafan

sunting

Darjah kebesaran

sunting

Rujukan

sunting
  1. ^ "Azam Baki dilantik Ketua Pesuruhjaya SPRM yang baharu". Astro Awani. Dicapai pada 13 November 2021.
  2. ^ a b "Business Ties Among MACC Leadership: How Deep Does It Go? (Part 1)". The INS news (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-01-06.
  3. ^ "Business Ties Among MACC Leadership: How Deep Does It Go? (Part 2)". The INS news (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-01-06.
  4. ^ "Biografi Ketua Persuruhjaya SPRM". SPRM. Dicapai pada 7 January 2022.
  5. ^ "Business Ties Among MACC Leadership: How Deep Does It Go? (Part 1)". The INS news (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-01-06.
  6. ^ "Business Ties Among MACC Leadership: How Deep Does It Go? (Part 2)". The INS news (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-01-06.
  7. ^ "MP fail usul tergempar, dakwa KP SPRM miliki hampir dua juta saham". Malaysiakini. 2021-12-14. Dicapai pada 2022-01-06.
  8. ^ "Resignation Letter of Edmund Terence Gomez From Consultation And Corruption Prevention Panel Of The MACC". The INS news (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-01-06.
  9. ^ Tee, Kenneth. "Report: Economist Terence Gomez quits MACC panel to protest inaction over Azam Baki's alleged share ownership | Malay Mail". www.malaymail.com (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-01-06.
  10. ^ ALI, FARAH SHAZWANI (2022-01-05). "Saham milik adik Azam Baki". Sinarharian. Dicapai pada 2022-01-06.
  11. ^ Saham milik adik Azam Baki (dalam bahasa Inggeris), dicapai pada 2022-01-06
  12. ^ ALI, FARAH SHAZWANI (2022-01-05). "LPPR berpuas hati penjelasan Azam Baki, tak perlu RCI". Sinarharian. Dicapai pada 2022-01-06.
  13. ^ ALI, FARAH SHAZWANI (2022-01-05). "Guna nama beli saham tak patut dijadikan isu: Azam Baki". Sinarharian. Dicapai pada 2022-01-06.
  14. ^ "IDEAS: Statement of MACC ACAB's Chairman Falls Short, Demonstrates the Need for Proper Due Process". IDEAS (dalam bahasa Inggeris). 2022-01-06. Dicapai pada 2022-01-06.
  15. ^ "Suruhanjaya Sekuriti akan 'hubungi' KP SPRM". Malaysiakini. 2022-01-06. Dicapai pada 2022-01-06.
  16. ^ HIBRAHIM, MUHAMMAD AMNAN (2022-01-06). "Isu Azam Baki: Pemberi maklumat terima surat tuntutan, ganti rugi RM10 juta". Sinarharian. Dicapai pada 2022-01-06.
  17. ^ Adam, Ashman. "Report: MACC chief demands RM10m, apology from researcher who blew whistle on his millions of shares | Malay Mail". www.malaymail.com (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 2022-01-06.
  18. ^ "Pemuda Pas cadang Azam Baki direhatkan hingga siasatan selesai". www.astroawani.com. Dicapai pada 2022-01-06.
  19. ^ "Saham Azam Baki: Semua 6 ahli LPPR nafi sependapat dengan Abu Zahar". Malaysiakini. 2022-01-08. Dicapai pada 2022-01-09.
  20. ^ ALI, FARAH SHAZWANI (2022-01-08). "Tiada kompromi sebarang isu salah laku: Ismail Sabri". Sinarharian. Dicapai pada 2022-01-09.
  21. ^ "'Serangan pada Azam bermotif politik dendam' - Tiga timbalan pesuruhjaya SPRM". Malaysiakini. 2022-01-09. Dicapai pada 2022-01-09.