Bahasa Saisiyat
Saisiyat (kadangkala dieja Saisiat ) ialah bahasa etnik Saisiyat, salah satu daripada pelbagai orang asli Taiwan. Ia adalah bahasa Formosa dari keluarga Austronesia. Ia mempunyai kira-kira 4,750 penutur. Kawasan bahasa Saisiyat adalah kecil, terletak di barat laut negara Taiwan antara kawasan Cina Hakka dan Atayal di kawasan pergunungan (Wufeng, Hsinchu; Nanchuang dan Shitan, Miaoli). Terdapat dua dialek utama: Ta'ai (Saisiyat Utara) dan Tungho (Saisiyat Selatan). Ta'ai dituturkan di Hsinchu dan Tungho dituturkan di Miao-Li. Kulon, satu bahasa Formosan yang telah pupus, berkait rapat dengan Saisiyat tetapi dianggap sebagai bahasa yang berasingan oleh ahli bahasa Taiwan Paul Jen-kuei Li .
| Saisiyat | |
|---|---|
| SaiSiyat | |
| Asli kepada | Taiwan |
| Etnik | 7,900 |
Penutur bahasa | 4,750 (2002) |
| Dialek/loghat |
|
| Kod bahasa | |
| ISO 639-3 | xsy |
| Glottolog | sais1237 |
| ELP | Saisiyat |
 | |
Penggunaan sunting
Kini, sebanyak seribu orang Saisiyat tidak menggunakan bahasa Saisiyat. Ramai orang muda menggunakan Hakka atau Atayal, dan hanya beberapa kanak-kanak sahaja bercakap bahasa Saisiyat. Penutur bahasa Hakka, penutur Atayal dan penutur Saisiyat hidup lebih kurang bersama. Ramai orang Saisiyat boleh berbahasa Saisiyat, Hakka, Atayal, Mandarin, dan kadangkala, Min Nan juga. Walaupun Saisiyat mempunyai bilangan penutur yang agak ramai, bahasa ini terancam.
Ortografi sunting
- a - [ä]
- ae - [æ]
- b - [β]
- e - [ə]
- ng - [ŋ]
- oe - [œ]
- s - [s/θ]
- S - [ʃ]
- y - [j]
- z - [z/ð]
- ' - [ʔ]
- aa/aː - [aː]
- ee/eː - [əː]
- ii/iː - [iː] [1]
Fonologi sunting
Konsonan sunting
| Bibir | Gusi | Lelangit gusi | Dorsal | Glotis | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Sengauan | m | n | ŋ | |||||||
| Hentian | p | t | k | ʔ | ||||||
| Geseran | s | z | ʃ | h | ||||||
| Malaran tak geser | w | l | ɭ | j | ||||||
| Getaran | r | |||||||||
Vokal sunting
| Depan | Pusat | belakang | |
|---|---|---|---|
| Sempit | i | ||
| Separuh sempit | o | ||
| Tengah | ə | ||
| Separuh luas | œ | ||
| Luas | æ | ä |
Tatabahasa sunting
Kata ganti nama diri sunting
Bahasa Saisiyat mempunyai sistem pronominal yang rumit (Hsieh & Huang 2006:93).
| Jenis Kata Ganti Nama Diri |
Nominatif | Akusatif | Genitif | Datif | Posesif | Lokatif |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1s. | yako/yao | yakin/'iyakin | puan | 'iniman | 'amana'a | kanman |
| 2s. | So'o | 'iso'on | niSo | 'iniSo | 'anso'o'a | kanSo |
| 3s. | sia | hisia | nisia | 'inisia | 'ansiaa | kansia |
| 1p. (inklusif) | 'ita | 'inimita | mita' | 'inimita' | 'anmita'a | kan'ita |
| 1p. (eksklusif) | yami | 'iniya'om | niya'om | 'iniya'om | 'anya'oma | kanyami |
| 2p. | moyo | 'inimon | nimon | 'inimon | 'anmoyoa | kanmoyo |
| 3p. | lasia | hilasia | nasi | 'inilasia | 'anlasiaa | kanlasia |
Rujukan sunting
Pautan luar sunting
- Yuánzhùmínzú yǔyán xiànshàng cídiǎn 原住民族語言線上詞典(dalam bahasa Bahasa Cina) – Halaman carian Saisiyat di laman web "Kamus dalam talian bahasa Orang Asli" Yayasan Penyelidikan dan Pembangunan Bahasa Orang Asli
- Bahan pengajaran dan bersandar Saisiyat yang diterbitkan oleh Majlis Orang Asli Taiwan (dalam bahasa Bahasa Cina)
- Terjemahan Saisiyat permohonan maaf Presiden Tsai Ing-wen 2016 kepada orang asli – diterbitkan di laman web pejabat presiden
- ^ "Saisiyat (SaySiyat)". Omniglot (dalam bahasa Inggeris).