Malaran tak geser bibir-velar bersuara
Malaran tak geser bibir-velar bersuara ialah sejenis bunyi konsonan yang terdapat dalam sebilangan bahasa lisan, dilambangkan oleh aksara [w] dalam Abjad Fonetik Antarabangsa (IPA).
| Nombor AFA | 170 | ||
|---|---|---|---|
| Pengekodan | |||
| X-SAMPA | w | ||
| |||
| Sampel audio | |||
Dalam bahasa Melayu, bunyi ini dilambangkan oleh huruf w, contohnya: wang, sawan. Sebelum ini, ia difahamkan tidak wujud pada suku kata awal bahasa Melayu Kuno – kata-kata pinjaman Sangsakerta dengan fonem ini dipelatkan mengatup pada dedua bibir /b/ (misalnya بڠسا bangsa dari वंश vaṃśa secara terus manakala وڠسا wangsa melalui perantara bahasa Jawa) sehingga meluasnya penyebaran agama Islam yang mengalakkan pendidikan bahasa Arab dengan huruf و wau.[1]
Ciri-ciri
suntingFeatures of the voiced labialized velar approximant:
- Cara artikulasinya ialah malaran tak geser, iaitu dihasilkan dengan merapatkan dua alat artikulasi tanpa menyempitkan rongga vokal sehingga terhasilnya arus udara yang bergelora.
- Daerah artikulasinya adalah velar dan bibir, iaitu disebut dengan bahagian belakang lidah (dorsum) dinaikkan ke arah lelangit lembut (velum), sambil bibir dibundarkan. Sesetengah bahaasa seperti bahasa Jepun dan mungkin sekali bahasa-bahasa Iroquoian Utara, ada bunyi yang selalu ditranskripsi sebagai [w] yang mana bibir terketap (atau sekurang-kurangnya tak bundar), tetapi hampir kepada konsonan bibir-velar. Transkripsi yang lebih terperinci boleh membubuh diakritik pengurang kebundaran: [w̜].
- Jenis pembunyiannya adalah bersuara, iaitu pita vokal bergelar ketika penyebutan.
- Ini merupakan konsonan lisan, iaitu udara dibenarkan keluar melalui mulut.
- Ini merupakan konsonan tengah, iaitu dihasilkan dengan membenarkan arus udara mengalir melalui tengah lidah dan bukan sisinya.
- Mekanisme arus udaranya adalah egresif pulmonik, iaitu disebut dengan dengan menolak udara keluar dari paru-paru melalui saluran vokal, dan bukannya dari glotis atau mulut.
Penggunaan
sunting| Bahasa | Perkataan | IPA | Erti | Catatan | |
|---|---|---|---|---|---|
| Melayu | [[[Ortografi bahasa Melayu|wang]]] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help) | [waŋ] | 'wang' | Rujuk fonologi bahasa Melayu | |
| Arab | Baku[2] | ورد | [ward] | 'bunga mawar' | Rujuk fonologi bahasa Arab |
| Catalonia[3] | [[[Ortografi bahasa Catalonia|blau]]] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help) | [blaw] | 'biru' (m.) | Rujuk fonologi bahasa Catalonia | |
| Cina | Mandarin | [[[Aksara Cina|王]]] Error: {{Lang}}: unrecognized language tag: zh-cmn-Hani (help)/wáng | [wɑŋ˧˥] | 'raja' | Rujuk Bahasa Mandarin Baku |
| Hawaii[4] | [[[Abjad Hawaii|wikiwiki]]] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help) | [wikiwiki] | 'cepat' | Juga boleh disebut [v]. Rujuk fonologi bahasa Hawaii | |
| Inggeris | [[[Ortografi bahasa Inggeris|weep]]] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help) | [wiːp] | 'menangis' | Rujuk fonologi bahasa Inggeris | |
| Itali[5] | [[[Abjad Itali|uomo]]] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help) | [ˈwɔmo] | 'lelaki' | Rujuk fonologi bahasa Itali | |
| Jepun | 私/[[[Perumian bahasa Jepun|watashi]]] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help) | [ɰ͡β̞ataɕi] | 'saya' | Disebut dengan lidah terketap. Rujuk fonologi bahasa Jepun | |
| Perancis[6] | [[[Ortografi bahasa Perancis|oui]]] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help) | [wi] | 'ya' | Rujuk fonologi bahasa Perancis | |
| Poland[7] | [[[Ortografi bahasa Poland|łaska]]] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help) | [ˈwaska] | 'lemah-lembut' | Rujuk fonologi bahasa Poland | |
| Portugis[8] | [[[Ortografi bahasa Portugis|água]]] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help) | [ˈaɡwɐ] | 'air' | Rujuk fonologi bahasa Portugis | |
| Sepanyol[9] | [[[Ortografi bahasa Sepanyol|cuanto]]] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help) | [ˈkwãn̪t̪o̞] | 'berapa' | Rujuk fonologi bahasa Sepanyol | |
Rujukan
sunting- ^ Hoogervorst, Tom (2017). "Lexical Influence From North India To Maritime Southeast Asia: Some New Directions". Man In India. 95 (4): 295.
- ^ Watson (2002:13)
- ^ Carbonell & Llisterri (1992:55)
- ^ Pukui & Elbert (1986:xvii)
- ^ Rogers & d'Arcangeli (2004:117)
- ^ Fougeron & Smith (1993:75)
- ^ Jassem (2003:103)
- ^ Barbosa & Albano (2004:230)
- ^ Martínez-Celdrán, Fernández-Planas & Carrera-Sabaté (2003:256)
Bibliografi
sunting- Barbosa, Plínio A.; Albano, Eleonora C. (2004), "Brazilian Portuguese", Journal of the International Phonetic Association, 34 (2): 227–232
- Carbonell, Joan F.; Llisterri, Joaquim (1992), "Catalan", Journal of the International Phonetic Association, 22 (1–2): 53–56
- Fougeron, Cecile; Smith, Caroline L (1993), "Illustrations of the IPA:French", Journal of the International Phonetic Association, 23 (2): 73–76
- Jassem, Wiktor (2003), "Polish", Journal of the International Phonetic Association, 33 (1): 103–107
- Martínez-Celdrán, Eugenio; Fernández-Planas, Ana Ma.; Carrera-Sabaté, Josefina (2003), "Castilian Spanish", Journal of the International Phonetic Association, 33 (2): 255–259
- Ohala, James; Lorentz (1977), "Story of [w]: An exercise in the phonetic explanation for sound patterns", Berkeley Linguistics Society annual meeting 3 proceedings, m/s. 577–599 External link in
|chapter=(bantuan) - Pukui, Mary Kawena; Elbert, Samuel H. (1986), Hawaiian Dictionary, Honolulu: University of Hawaiʻi Press, ISBN 0-8248-0703-0
- Rogers, Derek; d'Arcangeli, Luciana (2004), "Italian", Journal of the International Phonetic Association, 34 (1): 117–121
- Watson, Janet (2002), The Phonology and Morphology of Arabic, New York: Oxford University Press