Côte d'Ivoire

Republik Côte d'Ivoire
Republik Côte d'Ivoire; République de Côte d'Ivoire (bahasa Perancis); ߜߋ߲ߞߐ߰ߖߌ߬ߘߺߊ ߞߊ߲ߓߍ߲‎ Gbenkojida Kanben (bahasa Dyula)
Bendera	Lambang
	Cogan kata: "Union – Discipline – Travail" (Bahasa Perancis); "Bersatu, Displin dan Bertungkus-lumus"
	Lagu kebangsaan: L'Abidjanaise; Lagu Abidjan;
Ibu negara	Yamoussoukro (pentadbiran); Abidjan (perdagangan) ; 6°51′N 5°18′W / 6.850°N 5.300°W
Bandar terbesar	Abidjan
Bahasa rasmi	bahasa Perancis
bahasa-bahasa<brvernacular	bahasa Bété; bahasa Dyula; bahasa Baoulé; bahasa Abron; bahasa Agni; Cebaara Senufo; lain-lain;
Kumpulan etnik (2018)	41.1% Akan ; 17.6% Voltaiques / Gur ; 27.5% (Dyula, Maninka) ; 11.0% Krous ; 2.8% lain-laina ;
Kerajaan	Republik kesatuan berpresiden dengan sistem berparlimen
• Presiden	Alassane Ouattara
• Perdana Menteri	Hamed Bakayoko
Perundangan	Parlimen
• Dewan Pertuanan	Senat
• Dewan Rakyat	Côte d'Ivoire
Merdeka
• dari Perancis	7 Ogos 1960
Keluasan
• Jumlah	322,463 km2 (124,504 bt2) (ke-68)
• Air (%)	1.4
Penduduk
• Anggaran 2018	23,740,424 (ke-54)
• Bancian 2015	24,905,843
• Kepadatan	63.9/km2 (165.5/sq mi) (ke-139)
KDNK (PPP)	Anggaran 2020
• Jumlah	USD163.594 bilion
• Per kapita	USD6,201
KDNK (nominal)	Anggaran 2020
• Jumlah	USD58.792 bilion
• Per kapita	$2,286
Gini (2008)	41.5; sederhana
HDI (2017)	▲ 0.492; rendah · ke-170
Mata wang	Franc CFA Afrika Barat (XOF)
Zon masa	UTC+0 (GMT)
Bahagian memandu	kanan
Kod panggilan	+225
Kod ISO 3166	CI
DPT Internet	.ci
	termasuk sebanyak 130,000 orang Lubnan dan 14,000 orang Perancis.;

Côte d'Ivoire ([kot di-vwar], IPA: [kot diˈvwaʀ] dalam bahasa Perancis bermaksud "Pantai Gading", secara rasmi dipanggil République de Côte d'Ivoire - rujuk segmen penamaan di bawah) merupakan satu negara terletak di Afrika Barat. Dalam tahun 1893, negara ini menjadi kawasan pencerobahan dan jajahan Perancis. Pada tahun 1960, negara ini mendapat kemerdekaannya dan menjadikan Félix Houphouët-Boigny menjawat jawatan Perdana Menteri dan Presiden pertama di Côte d'Ivoire.

PenamaanSunting

Para pedagang Portugis dan Perancis pada abad-abad ke-15 dan ke-16 membahagikan kawasan pesisiran Barat Afrika dalam pemetaan mereka mengikut bahan dagangan yang paling utama: lada hitam didagangkan di kawasan dijolok "Pantai Lada", emas di "Pantai Emas" dan hamba abdi di "Pantai Hamba". "Pantai Gading" (Bahasa Perancis: Côte d'Ivoire, Bahasa Portugis: Costa Do Marfim) merujuk kepada kawasan di mana gading gajah merupakan eksport utama^[7]^[8]^[9]^[10]^[11] yang menjangkau dari Guiné de Cabo Verde, yakni "Guinea Hulu" di Cap-Vert, dan Guinea Hilir.^[8]^[12] Nama ini kekal sepanjang penjajahan pihak Perancis di kawasan tersebut serta masa kemerdekaan negara tersebut pada tahun 1960.^[13]

Nama negara ini pula banyak diterjemahkan ke dalam banyak bahasa, antaranya "Ivory Coast" dalam bahasa Inggeris (terus dipakai secara rasmi di Malaysia^[14]), atau "Pantai Gading" dalam bahasa Melayu (di mana ia lebih digunakan di Indonesia). Perkara tersebut bagaimanapun banyak menyusahkan pemerintah negara ini ketika berurusan dengan banyak negara yang berbilang bahasa, maka pada April 1986 pemerintah berkenaan memutuskan bahawa nama ia dalam bahasa Perancis, "Côte d'Ivoire" (atau dengan lebih panjang lagi, "République de Côte d'Ivoire"^[15]) merupakan nama rasmi digunakan dalam protokol antarabangsa mereka dan sebarang terjemahan kepada nama negara mereka dalam bahasa-bahasa asing yang lain tidak akan diterima dalam urusan diplomatik.^[16]^[17]^[18]

SejarahSunting

PolitikSunting

GeografiSunting

Peta Côte d'Ivoire

Kepanjangan sempadanSunting

Côte d'Ivoire bersempadankan dengan Liberia dan Guinea disebelah barat, Mali dan Burkina Faso di utara, Ghana di sebelah timur, dan Teluk Guinea diselatannya.

Negara	Kepanjangan Sempadan (km)
Liberia	716 km
Mali	532 km
Burkina Faso	584 km
Ghana	668 km
Guinea	610 km

RujukanSunting

^ "Côte d'Ivoire". The World Factbook. CIA Directorate of Intelligence. 24 Julai 2008. Dicapai pada 8 August 2008.
^ "Côte d'Ivoire". The World Factbook. CIA Directorate of Intelligence. Dicapai pada 18 Februari 2017.
^ ^a ^b "Côte d'Ivoire". Tabung Kewangan Antarabangsa.
^ ^a ^b "GDP (current US$) - Cote d'Ivoire". Bank Dunia.
^ "Gini Index". Bank Dunia. Dicapai pada 2 Mac 2011.
^ http://hdr.undp.org/sites/default/files/2018_human_development_statistical_update.pdf
^ Duckett 1853, m/s. 594.
^ ^a ^b Thornton 1996, m/s. 53–56.
^ Homans 1858, m/s. 14.
^ Lipsky 2005, m/s. 39.
^ Plée 1868, m/s. 146.
^ Lipski 2005, m/s. 39.
^ "The Ivory Coast". World Digital Library. Dicapai pada 16 Februari 2013.
^ Rujukan DBP: Ivory Coast
^ Auzias & Labourdette 2008, m/s. 9.
^ David 2000, m/s. 7.
^ Lea & Rowe 2001, m/s. 127.
^ Jessup 1998, m/s. 351.

Pautan luarSunting

(Perancis) Présidence de la République de Côte d'Ivoire Tapak rasmi Presiden
(Inggeris) Ivory Coast - National-Anthem.net

[CIA-1] "Côte d'Ivoire". The World Factbook. CIA Directorate of Intelligence. 24 Julai 2008. Dicapai pada 8 August 2008.

[CIA_World_Factbook-2] "Côte d'Ivoire". The World Factbook. CIA Directorate of Intelligence. Dicapai pada 18 Februari 2017.

[imf3-3] "Côte d'Ivoire". Tabung Kewangan Antarabangsa.

[WBGDP-4] "GDP (current US$) - Cote d'Ivoire". Bank Dunia.

[wb-gini-5] "Gini Index". Bank Dunia. Dicapai pada 2 Mac 2011.

[HDI-6] ttp://hdr.undp.org/sites/default/files/2018_human_development_statistical_update.pdf

[FOOTNOTEDuckett1853594-7] Duckett 1853, m/s. 594.

[FOOTNOTEThornton199653–56-8] Thornton 1996, m/s. 53–56.

[FOOTNOTEHomans185814-9] Homans 1858, m/s. 14.

[FOOTNOTELipsky200539-10] Lipsky 2005, m/s. 39.

[FOOTNOTEPlée1868146-11] Plée 1868, m/s. 146.

[FOOTNOTELipski200539-12] Lipski 2005, m/s. 39.

[WDL1-13] "The Ivory Coast". World Digital Library. Dicapai pada 16 Februari 2013.

[14] Rujukan DBP: Ivory Coast

[FOOTNOTEAuziasLabourdette20089-15] Auzias & Labourdette 2008, m/s. 9.

[FOOTNOTEDavid20007-16] David 2000, m/s. 7.

[FOOTNOTELeaRowe2001127-17] Lea & Rowe 2001, m/s. 127.

[FOOTNOTEJessup1998351-18] Jessup 1998, m/s. 351.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]