Adnan bin Saidi

(Dilencongkan daripada Leftenan Adnan)

Adnan bin Saidi (Jawi: عدنان بن سيدي; lahir 1915 – meninggal 14 Februari 1942)[1] atau lebih dikenali sebagai Leftenan Adnan merupakan seorang anggota tentera dan askar Tanah Melayu dari Briged Infantri 1 yang bertempur dengan Jepun dalam Pertempuran Singapura. Beliau dianggap oleh rakyat Singapura dan rakyat Malaysia hari ini sebagai wira untuk tindakannya dalam Pertempuran Bukit Candu untuk Pasir Panjang. Nama beliau juga diabadikan pada Kenderaan Perisai Tempur (MACV).[2][3]

Allahyarham Leftenan ke-2
Adnan bin Saidi
عدنان بن سيدي

SM, DM, WM, Rekrut Terbaik (RMR)
Leftenan Adnan, salah seorang pahlawan dari Rejimen Melayu yang menentang Tentera Imperial Jepun dengan sengit dan bertempur dengan kematiannya semasa Pertempuran Pasir Panjang di Singapura pada tahun 1942.
Kelahiran1915
Kampung Sungai Ramal, Kajang, Selangor, Negeri-negeri Melayu Bersekutu (kini Malaysia)
Meninggal dunia14 Februari 1942 (umur 27)
Pasir Panjang, Negeri-negeri Selat (kini Singapura)
KesetiaanRejimen Askar Melayu DiRaja (RAMD)
Tahun perkhidmatan1935–1942
PangkatLeftenan Muda
UnitPlatun ke-7, Kompeni C, Briged 1 Malaya
PertempuranPertempuran Pasir Panjang
AnugerahRekrut terbaik di Rejimen Melayu
(3 pingat British)

Kehidupan awal

sunting

Beliau dilahirkan di Kampung Sungai Ramal, Kajang, Selangor pada tahun 1915. Adnan merupakan anak sulung dalam keluarganya. Adik-adiknya, Ahmad Saidi dan Amarullah Saidi juga merupakan anggota tentera. Ahmad Saidi terbunuh dalam pertempuran selepas beliau memasuki angkatan laut pada tahun 1939. Kapalnya, HMS Pelanduk, ditenggelamkan oleh Jepun dalam pelayaran ke Australia. Adik bongsunya, Amarullah Saidi terselamat dari peperangan dan kini bersara serta menetap di Kajang, Selangor.

Adnan menerima pendidikan di Pekan Sungai Ramal dalam aliran Inggeris. Beliau merupakan pelajar yang rajin dan berjaya dalam pengajiannya. Selepas menamatkan pengajiannya, Adnan terpilih sebagai guru pelatih dan mengajar selama lebih satu tahun. Adnan kemudiannya mengambil keputusan untuk memasuki tentera.

Pada tahun 1933, ketika berusia 18 tahun, beliau memasuki Rejimen Askar Melayu. Setahun kemudian, beliau terpilih sebagai rekrut terbaik. Pada tahun 1936, Adnan dilantik ke pangkat Sarjan – kenaikan pangkat yang pantas bagi seorang tentera muda. Pada tahun 1937, beliau terpilih untuk mewakili platunnya dalam perbarisan memberi hormat di London bagi menyambut pertabalan Raja George VI. Tidak lama selepas itu, Adnan sekali lagi dinaikkan pangkat kepada Kompeni-Sarjan-Mejar dan dihantar ke Singapura untuk kursus latihan pegawai. Setelah menamatkan kursus sebagai Leftenan Muda, Adnan dilantik sebagai ketua Platun ke-7, Kompeni 'C'.

Kehidupan peribadi

sunting

Sekembalinya Leftenan Adnan dari London, beliau berkahwin dengan seorang guru di kampungnya, Puan Sophia Pakih Muda dan mendapat tiga orang anak: dua lelaki, Mokhtar dan Zainudin (yang tinggal di Seremban dan Johor), dan seorang anak perempuan. Termuda di antara tiga beradik, bayi perempuannya meninggal sejurus selepas kejatuhan Singapura.

Pada akhir 1941, Lt. Adnan Saidi ditempatkan di Singapura dan membawa keluarganya bersama-sama. Mereka tinggal di rumah besar di Pasir Panjang, dalam kawasan yang dikhaskan untuk keluarga Rejimen Askar Melayu.

Apabila berita peperangan Perang Dunia II semakin hampir, dan pihak Jepun bersedia untuk menjajah Singapura, Lt. Adnan menghantar keluarganya kembali ke kampung mereka di Sungai Ramal. Ini merupakan masa yang getir bagi Lt. Adnan kerana isterinya, Sophia, sedang mengandungkan anak mereka yang ketiga. Ini merupakan kali terakhir mereka bersama.

Pertempuran di Bukit Candu

sunting

Sejarah pendaratan Jepun di Tanah Melayu dan tindakan pantas tentera Jepun memaksa Tentera British berundur ke Singapura. Pertempuran-pertempuran akhir mempertahankan Singapura termasuk pertempuran di Pasir Panjang yang lebih dikenali sebagai Pertempuran Bukit Candu. Bukit Candu dinamakan sempena kilang memproses candu yang dahulunya terletak di kaki bukit tersebut.[4]

Pertempuran sengit telah berlarutan beberapa hari sebelumnya. Tentera Jepun yang biasa bertempur dari ketumbukan Tentera ke 25 yang terkenal berjaya mengatasi kedudukan pertahanan strategik di Singapura. Bukit Candu menandakan sempadan pertahanan terakhir.[5] Ia merupakan kedudukan pertahanan penting di Singapura berasaskan dua alasan strategik; ia boleh melihat bahagian utara Singapura dan selain itu, sekiranya pihak Jepun mengawal permatang, ia memberikan mereka laluan langsung ke kawasan Alexandra. Kawasan Alexandra merupakan tapak depoh bekalan peluru dan bekalan utama, hospital tentera dan kemudahan utama Tentera British. Dengan itu, permatang tersebut perlu dipertahankan bersungguh-sungguh.[6]

Pertahanan permatang itu telah ditugaskan kepada Kompeni 'C'. Kompeni 'C' merupakan sebahagian satu pasukan kecil Batalion Pertama Rejimen Askar Melayu (1 Melayu). Batalion 1 Melayu dan Batalion 2 Melayu,[7] bersama-sama dengan batalion ke-2 "Loyal Regiment" Tentera British dipusatkan menjadi Briged Infantri Pertama Malaya (1st Malaya Brigade)

Pada 13 Februari 1942, Division Chrysanthemum Tentera Imperial Jepun yang handal di bawah pemerintahan Lt. Gen. Renya Mutaguchi menumpukan perhatian mereka kepada persisiran selatan Singapura - Permatang Pasir Panjang. Pada pagi tersebut, permatang tersebut dibedil bertalu-talu dengan sokongan udara, mortar berat dan bedilan meriam. Kompeni 'C' dan Lt. Adnan Saidi ketika itu[8] telah ditempatkan di Perkampungan Pasir Panjang telah memberikan tentangan hebat. Akhirnya tentera Jepun terpaksa berundur disebabkan tentangan sengit daripada Kompeni 'C'. Adnan dan orang-orangnya telah membina benteng pertahanan Rejimen di kawasan tanah tinggi, yang dikenali sebagai Celah (Gap). Walaupun mempunyai bilangan anggota yang lebih ramai, pasukan Jepun di bawah Major Kimura gagal menembusi barisan pertahanan di Celah (Gap).[9]

Pada tengah malam 14 Februari 1942, Kompeni 'C' menerima perintah untuk bergerak ke tapak pertahanan baru - Pt. 226, Bukit Candu. Lebih ramai askar tambahan ditempatkan ke pasukan di bawah pimpinan Adnan – menjadikan jumlah keseluruhannya 42 kesemuanya. Selepas meninjau persekitaran dengan cermat, Lt. Adnan Saidi memerintah orang-orangnya untuk memperkukuhkan benteng pertahanan mereka dengan beg pasir. Kawasan bukit tersebut dikelilingi dengan benteng beg pasir.

Pada awal petang 14 Februari, pihak Jepun melancarkan serangan berhelah. Daripada Jalan Pepys Road mendaki Pt.226, Adnan Saidi yang ketika itu berusia 27 tahun, memantau kontinjen "tentera Sikh" daripada Tentera British India (British-Indian Army) mara. Penglihatannya yang tajam dan kecerdasan fikirannya membolehkan Lt. Adnan perasan sesuatu tidak kena apabila menyedari tentera berturban yang mara itu bergerak dalam kumpulan berempat dan bukannya bertiga seperti Tentera British. Menyedari helah tersebut, Lt. Adnan Saidi dan anak buahnya melepaskan tembakan dan berjaya membunuh sekitar 20 orang musuh pada jarak dekat, dengan itu memaksa tentera Jepun berundur.

Dua jam kemudian, tentera Jepun telah melancarkan serangan besar-besaran dalam bilangan yang besar. Serangan tersebut menumpaskan Lt. Adnan Saidi dan tenteranya. Dengan bilangan yang jauh lebih kecil dan kekurangan peluru, Regimen Melayu bertempur dalam pertempuran sehingga ke mati. Walaupun beliau telah terkorban, namun lebih daripada 800 askar yang telah dibunuh oleh Leftenan Adnan dan regimennya.

Kematian

sunting

Pertempuran sengit berlanjutan di Bukit Candu. Semua jenis senjata digunakan, termasuk bom tangan dan senjata automatik. Lt. Adnan sendiri mengendalikan senjata mesingan jenis Lewis gun. Dalam kebanyakan kes, askar bertempur dalam pertempuran berhadapan menggunakan bayonet. tetapi, mereka kekal bertahan mengecewakan pihak musuh. Dalam pertempuran yang berikutnya pegawai dan tentera mati. Adnan cedera parah tetapi enggan berundur dan sebaliknya menyuruh orang-orangnya berjuang sehingga ke titisan darah terakhir. Keberaniannyalah yang menaikkan semangat juang orang-orangnya untuk bertahan bersunguh-sungguh.

Korporal Yaakob, yang mendapat Pingat Keberanian Medal of Gallant, merupakan salah seorang daripada mereka yang terselamat dalam pertempuran Bukit Candu. Dalam kacau-bilau pertempuran, beliau yang cedera jatuh di atas mayat mereka yang terkorban. Beliau terselamat dengan berpura-pura mati disamping mayat rakannya dan melihat kematian mengerikan Adnan Saidi. Musuh yang menang berjaya menawan Lt. Adnan. Akibat perasaan dendam kerana keberaniannya melawan Jepun, ketua platun itu diseret sebelum diserkup dengan guni. Tentera Jepun kemudiannya telah menggantungkan kakinya pada pokok ceri.[10], [11] Kerana meradang akibat kehilangan ramai rakan, tentera Jepun kemudiannya telah menikamnya dengan bayonet berkali-kali. Dalam kejadian lain disebut lehernya telah dikelar. Kejadian ini dilihat oleh Koperal Yaakob. Selepas pertempuran, pihak Jepun melarang sesiapapun menurunkan mayatnya untuk dikebumikan, dan tiada seorangpun yang berani. Malah menurut beberapa sumber, tubuh Lt. Adnan Saidi yang dicacatkan itu dibakar menjadi abu.

Beberapa tahun lalu, Haji Burhan Muslim, yang tinggal berhampiran Bukit Candu, teringat telah memanjat bukit dengan sepupunya beberapa hari selepas pertempuran tersebut. Dalam salah satu rumah banglo yang terdapat di bukit Lorong Pepys, dia melihat mayat askar Melayu yang dipancung merata-rata. Dalam salah satu bilik, terdapat mayat seorang tentera Melayu yang lehernya dikelar. Pakaian seragamnya basah dengan darah. Melihat kepada lencana yang terdapat pada pakaian seragamnya, Haji Burhan percaya bahawa dia adalah pegawai berpangkat. Dia percaya bahawa mayat tersebut mungkin mayat Lt. Adnan Saidi, (mungkin membuktikan mayat Lt. Adnan Saidi tidak dibakar).

Keberanian Lt. Adnan Saidi bersama kontinjen 42 orang anggota Askar Melayu yang telah bertempur mati-matian untuk mempertahankan permatang Pasir Panjang merupakan satu episod yang kini kekal dalam lipatan sejarah. Pertempuran sengit itu disebut khusus dalam perutusan Lt. General A. E. Percival berkenaan Pemerintahan Operasi Malaya dari tarikh Disember 1941 sehingga 15 Februari 1942:

"Selepas dua jam dibedil dengan meriam dan motar, tentera Jepun menyerang Regimen Melayu yang mempertahankan Permatang Pasir Panjang. Regimen Melayu bertempur dengan gagah beraninya tetapi mengalami kehilangan jiwa yang teruk, dan menjelang petang musuh sampai ke Celah (Permatang Pasir Panjang)..."[12][13][a]

Di tapak bersejarah ini, pertempuran bagi pertahanan terakhir Singapura telah berlarutan selama 48 jam, berakhir dengan satu-satunya pertempuran jarak dekat tangan-ke-tangan (yang direkodkan) dengan Tentera Jepun.

Legasi

sunting

Adnan kini dianggap wira negara oleh kedua-dua warga Singapura dan rakyat Malaysia kerana sumbangannya yang berani terhadap perang melawan serangan Tentera Darat Jepun pada masa itu.[14]

Tugu perang

sunting

Plak peringatan perang yang menghormati Adnan dan Briged Melayunya didirikan oleh Perdana Menteri Singapura, Lee Kuan Yew pada tahun 1995 di Vigilante Drive, Kent Ridge Park, Singapura.[15]

Banglo era penjajahan di Bukit Chandu telah diubah menjadi Refleksi di Bukit Chandu, sebuah pusat tafsiran mengenai Pertempuran Pasir Panjang.[16] Tindakan Adnan dan tentera dari Rejimen Melayu diabadikan di pusat.

Program Seni dalam Transit Stesen MRT Pasir Panjang yang bertajuk Letnan Adnan oleh Ho Tzu Nyen, menampilkan poster-poster di sekeliling stesen dan mengangkat aci untuk filem fiksyen mengenai Adnan, yang dilakonkan oleh pelakon Singapura-Malaysia, Aaron Aziz.[17]

Gambaran dalam filem

sunting

Adnan dilakonkan oleh Hairie Othman di dalam filem Leftenan Adnan.[18] Beliau juga dilakonkan oleh seorang pelakon Melayu dalam siri TV Singapura A War Diary pada 2001. Aaron Aziz turut melakonkannya dalam episod siri sejarah 2004 Life Story dari MediaCorp Saluran 5, yang juga menyingkap kehidupan peribadinya.[19]

Catatan penjelasan

sunting
  1. ^ "After two hours of heavy shelling and mortaring, the Japanese attacked the Malay Regiment which was holding Pasir Panjang Ridge. The latter fought magnificently, but suffered heavy casualties, and by afternoon the enemy had reached the Gap (Pasir Panjang Ridge)…"

Rujukan

sunting
  1. ^ Free English Malay – Malay English Online Dictionaries, Allahyarham is known for every male Muslim deceased person, MyKamus.com, 31 July 2017
  2. ^ "Biography – Lt. Adnan Saidi, 1915 – 1942, Infantry Officer, War Hero by Liza Sahid in 1995". Habitat News – National University Singapore. 9 September 1995. Dicapai pada 26 February 2017.
  3. ^ Pengorbanan Leftenan Adnan Harus Dicontohi - Zahid Diarkibkan 2018-07-14 di Wayback Machine mSTAR Online (15 Februari 2012). Diperoleh pada 14 Julai 2018.
  4. ^ The Battle of Pasir Panjang Revisited-MINDEF.gov.sg Diarkibkan 3 Mac 2016 di Wayback Machine
  5. ^ "Lieutenant Adnan bin Saidi". Singapore Heroes. Dicapai pada 9 January 2015.
  6. ^ Lieutenant Adnan bin Saidi and The Malay Regiment Diarkibkan 12 November 2012 di Wayback Machine
  7. ^ The Hinge of Fate, By Winston S. Churchill
  8. ^ Malaysia Army Weapon Systems Handbook Go About this book New! Shop for Books on Google Play Browse the world's largest eBookstore and start reading today on the web, tablet, phone, or ereader. Go to Google Play Now » By Ibp Usa, USA Int'l Business Publications
  9. ^ "bosmalay4.html". www.oocities.org.
  10. ^ olonial armies in Southeast Asia
  11. ^ Shadows of the Prophet: Martial Arts and Sufi Mysticism, By Douglas S. Farrer
  12. ^ Fortress Singapore: the battlefield guide Siang Yong Yap, Times Editions, 2004
  13. ^ In quest of excellence: a story of Singapore Malays, Thusitha De Silva, MENDAKI (Organization), Yayasan Mendaki, 2002 - Malays (Asian people) - 204 pages
  14. ^ "Adnan bin Saidi". Badass of the Week. Backroom Productions, Inc. Dicapai pada 9 January 2015.
  15. ^ Sahid, Liza. "Biography - Lt. Adnan Saidi". Dicapai pada 9 January 2015.
  16. ^ "salinan arkib". Diarkibkan daripada yang asal pada 2017-02-18. Dicapai pada 2017-06-22.
  17. ^ "salinan arkib". Diarkibkan daripada yang asal pada 2017-02-18. Dicapai pada 2017-06-22.
  18. ^ "Leftenan Adnan Saidi". Dicapai pada 9 January 2015. Cite journal requires |journal= (bantuan)
  19. ^ Life Story Diarkibkan 2007-10-23 di Wayback Machine, Channel 5 12 September 2006. Retrieved on 18 September 2007.

Pautan luar

sunting