Ivory Coast
Ivory Coast (Pantai Gading), secara rasmi dipanggil République de Côte d'Ivoire - rujuk segmen penamaan di bawah) merupakan satu negara terletak di Afrika Barat. Dalam tahun 1893, negara ini menjadi kawasan pencerobahan dan jajahan Perancis. Pada tahun 1960, negara ini mendapat kemerdekaannya dan menjadikan Félix Houphouët-Boigny menjawat jawatan Perdana Menteri dan Presiden pertama di Côte d'Ivoire.
Republik Côte d'Ivoire République de Côte d'Ivoire | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Cogan kata: "Bersatu, Displin dan Bertungkus-lumus" (terjemahan) | |||||
| Lagu kebangsaan: L'Abidjanaise | |||||
 | |||||
| Ibu negara | Yamoussoukro (undang-undang) Abidjan (de facto) | ||||
| Bandar terbesar | Abidjan | ||||
| Bahasa rasmi | Bahasa Perancis | ||||
| Kerajaan | Republik | ||||
• Presiden | Alasanne Ouattara | ||||
| Guillaume Soro | |||||
| Kemerdekaan daripada Perancis | |||||
• Tarikh | 7 Ogos 1960 | ||||
| Keluasan | |||||
• Jumlah | 322,460 km2 (124,500 bt2) (ke-68) | ||||
| 1.4 | |||||
| Populasi | |||||
• Perkiraan 2009 | 21,075,000[1] (ke-141) | ||||
• Bancian Penduduk 1998 | 15,366,672[2] | ||||
| 65.3/km2 (169.1/sq mi) (ke-141) | |||||
| KDNK (PPP) | 2008 | ||||
• Jumlah | $34.104 bilion[3] (ke-98) | ||||
| $1,642[3] | |||||
| KDNK (nominal) | 2008 | ||||
• Jumlah | $23.508 bilion[3] | ||||
| $1,132[3] | |||||
| HDI (2006) | ▲ 0.421[4] Ralat: Nilai IPM tidak sah · ke-164 | ||||
| Mata wang | CFA franc ( XOF) | ||||
| Zon waktu | UTC+0 (GMT) | ||||
| Kod panggilan | 225[5] | ||||
| Kod ISO 3166 | CI | ||||
| DPT internet | .ci | ||||
a Jangkaan untuk negara ini diambil kira kesan daripada kadar kematian akibat AIDS; keputusan ini boleh menghasilkan populasi yang rendah daripada apa yang dijangkakan. | |||||
.svg)
Penamaan sunting
Para pedagang Portugis dan Perancis pada abad-abad ke-15 dan ke-16 membahagikan kawasan pesisiran Barat Afrika dalam pemetaan mereka mengikut bahan dagangan yang paling utama: lada hitam didagangkan di kawasan dijolok "Pantai Lada", emas di Pantai Emas dan kegiatan perhambaan di "Pantai Hamba". "Pantai Gading" (Perancis: Côte d'Ivoire, Portugis: Costa Do Marfim) merujuk kepada kawasan di mana gading gajah merupakan eksport utama[6][7][8][9][10] yang menjangkau dari Guiné de Cabo Verde, yakni "Guinea Hulu" di Cap-Vert, dan Guinea Hilir.[7][11] Nama ini kekal sepanjang penjajahan pihak Perancis di kawasan tersebut serta masa kemerdekaan negara tersebut pada tahun 1960.[12]
Nama negara ini pula banyak diterjemahkan ke dalam banyak bahasa, antaranya "Ivory Coast" dalam bahasa Inggeris (terus dipakai secara rasmi di Malaysia[13]), atau "Pantai Gading" dalam bahasa Melayu (di mana ia lebih digunakan di Indonesia). Perkara tersebut walau bagaimanapun banyak menyusahkan pemerintah negara ini ketika berurusan dengan banyak negara. Oleh itu, pemerintah berkenaan memutuskan pada April 1986 bahawa nama "Côte d'Ivoire" (atau dengan lebih panjang lagi, "République de Côte d'Ivoire"[14]) merupakan nama rasmi digunakan dalam protokol antarabangsa mereka dan sebarang terjemahan kepada nama mereka tidak akan diterima dalam urusan diplomatik.[15][16][17]
Sejarah sunting
Ketibaan manusia di Ivory Coast (secara rasmi dipanggil Côte d'Ivoire) telah bertarikh pada zaman Paleolitik Atas (15,000 hingga 10,000 SM), atau sekurang-kurangnya, zaman Neolitik berdasarkan serpihan senjata dan alat, khususnya kapak syal yang digilap dan sisa-sisa memasak dan memancing.[18][19] Penduduk Côte d'Ivoire yang paling awal diketahui meninggalkan kesan bertaburan di seluruh wilayah. Ahli sejarah percaya orang-orang ini semuanya sama ada dipindahkan atau diserap oleh nenek moyang penduduk sekarang.[20] Orang yang tiba sebelum abad ke-16 termasuk Ehotilé (Aboisso), Kotrowou (Fresco), Zéhiri (Grand-Lahou), Ega, dan Diès (Divo).[21]
Politik sunting
Politik Ivory Coast berlaku dalam rangka republik demokratik wakil presiden, di mana Presiden Ivory Coast adalah ketua negara dan ketua pemerintahan, dan sistem berbilang parti. Kuasa eksekutif dilaksanakan oleh Presiden dan Kerajaan. Kuasa perundangan terletak pada kedua-dua kerajaan dan parlimen.
Ibu negara sejak 1983 ialah Yamoussoukro; namun, Abidjan kekal sebagai pusat komersial. Kebanyakan negara mengekalkan kedutaan mereka di Abidjan. Perang saudara telah berlaku di Ivory Coast antara 2002–2004 dan perang saudara kedua meletus pada Mac 2011 berikutan pilihan raya yang dipertandingkan yang menyaksikan pilihan raya presiden Alassane Ouattara berkuasa pada 2011 dan dipilih semula pada 2015. Ia terletak di Afrika.
Geografi sunting
Ivory Coast (Côte d'Ivoire) ialah sebuah negara sub-Sahara di selatan Afrika Barat yang terletak di 8° U, 5° B. Negara ini berbentuk lebih kurang empat segi.
Kepanjangan sempadan sunting
Côte d'Ivoire bersempadankan dengan Liberia dan Guinea disebelah barat, Mali dan Burkina Faso di utara, Ghana di sebelah timur, dan Teluk Guinea diselatannya.
| Negara | Kepanjangan Sempadan (km) |
|---|---|
| Liberia | 716 km |
| Mali | 532 km |
| Burkina Faso | 584 km |
| Ghana | 668 km |
| Guinea | 610 km |
Rujukan sunting
- ^ Department of Economic and Social Affairs Population Division (2009). "World Population Prospects, Table A.1" (.PDF). 2008 revision. United Nations. Dicapai pada 2009-03-12.
- ^ United Nations: Demographic Yearbook, Historical supplement. Accessed January 1, 2006.
- ^ a b c d "Côte d'Ivoire". IMF. Dicapai pada 2009-10-01.
- ^ Côte d'Ivoire in Human Development Report 2006. Accessed January 1, 2006.
- ^ "List of ITU-T Recommendation E.164 assigned country codes" (PDF). International telecommunication union. m/s. 3. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 2006-09-27. Dicapai pada 2006-09-25.
- ^ Duckett 1853, m/s. 594.
- ^ a b Thornton 1996, m/s. 53–56.
- ^ Homans 1858, m/s. 14.
- ^ Lipsky 2005, m/s. 39.
- ^ Plée 1868, m/s. 146.
- ^ Lipski 2005, m/s. 39.
- ^ "The Ivory Coast". World Digital Library. Dicapai pada 16 Februari 2013.
- ^ Rujukan DBP: Ivory Coast
- ^ Auzias & Labourdette 2008, m/s. 9.
- ^ David 2000, m/s. 7.
- ^ Lea & Rowe 2001, m/s. 127.
- ^ Jessup 1998, m/s. 351.
- ^ Guédé, François Yiodé (1995), "Contribution à l'étude du paléolithique de la Côte d'Ivoire : État des connaissances" (PDF), Journal des Africanistes (dalam bahasa Perancis), 65 (2): 79–91, doi:10.3406/jafr.1995.2432, ISSN 0399-0346, diarkibkan (PDF) daripada yang asal pada 9 Oktober 2022.
- ^ Rougerie, Gabriel (1978), L'Encyclopédie générale de la Côte d'Ivoire (dalam bahasa Perancis), Abidjan: Nouvelles publishers africaines, m/s. 246, ISBN 978-2-7236-0542-7, OCLC 5727980
- ^ Rougerie, Gabriel (1978), L'Encyclopédie générale de la Côte d'Ivoire (dalam bahasa Perancis), Abidjan: Nouvelles publishers africaines, m/s. 5, ISBN 978-2-7236-0542-7, OCLC 5727980
- ^ Kipré, Pierre (1992), Histoire de la Côte d'Ivoire (dalam bahasa Perancis), Abidjan: Editions AMI, m/s. 15–16, OCLC 33233462
Pautan luar sunting
- (Perancis) Présidence de la République de Côte d'Ivoire Tapak rasmi Presiden
- (Inggeris) Ivory Coast - National-Anthem.net
| Daftar negara | Afrika | Afrika Barat |
| Benin | Burkina Faso | Cape Verde | Chad | Gambia | Ghana | Guinea | Guinea-Bissau | Ivory Coast | Liberia | Mali | Mauritania | Niger | Nigeria | Saint Helena | Senegal | Sierra Leone | Togo |