Haji Raden Mochtar (31 Mei 1918 - 1997), sering dikreditkan sebagai Rd Mochtar, adalah seorang pelakon Indonesia. Berketurunan bangsawan, Mochtar telah ditemui oleh Albert Balink dan pelakon pertama dalam kegagalan komersial Pareh (1936). Meningkat kepada populariti selepas pengumuman Terang Boelan tahun berikutnya, beliau menghabiskan hampir enam puluh tahun dalam filem, di samping menjadi seorang peladang.

Rd Mochtar
Rd Mochtar pada April 1955.
Kelahiran(1918-05-31)31 Mei 1918
Meninggal dunia1997 (berumur 78–79)
PekerjaanPelakon
Tahun aktif1935–1991
Karya terkenal

Zaman kanak-kanak dan kerjaya awal

sunting
 
Mochtar dan isterinya, Sukarsih, pada 1953

Mochtar dilahirkan di Cianjur, Jawa Barat, pada 31 Mei 1918. Beliau berketurunan Jawa Priyayi (bangsawan).[1] Beliau bersekolah rendah di sebuah sekolah Taman Siswa di Bandung. [1]

Pada tahun 1935 Mochtar telah berperanan dalam peranan utama Mahmud dalam filem Albert Balink ini Pareh. Balink keluar dengan kopi dengan Joshua dan Othniel Wong dan melihat Mochtar, yang dianggap tinggi, kuat, dan kacak, memandu oleh. Balink dan Wong mengejar Mochtar di dalam kereta mereka dan menangkap beliau. Untuk filem Mochtar diberitahu untuk menggunakan gelaran Raden, yang dia dan keluarganya telah pun ditinggalkan. [2] Menurut ahli antropologi Indonesia Albertus Budi Susanto, penekanan kepada gelaran Mochtar ini bertujuan sebagai satu cara untuk menarik penonton-kelas yang lebih tinggi.[3] Filem, yang kos 75.000 gulden untuk menghasilkan, adalah kegagalan komersial.[4] Walau bagaimanapun, ia memberi manfaat dari segi kewangan untuk Mochtar, yang telah dibayar penahan bulanan 250 gulden.[5]

Balink teringat Mochtar untuk filem yang akan datang beliau, Terang Boelan, pada tahun 1937. Walaupun peranan yang dipanggil untuk Mochtar menyanyi, beliau tidak dapat berbuat demikian. Oleh itu, komposer Ismail Marzuki dipanggil untuk memberikan suara nyanyian Mochtar ini. Filem ini merupakan satu kejayaan komersial, meraih lebih 200,000 dolar Singapura semasa keluaran antarabangsanya.[6] Ini membawa kepada Mochtar menjadi bintang hebat dan sering bermain bersama Roekiah. Filem ini juga memainkan peranan dalam penubuhan sistem pelakon di pawagam negara.[1] Tidak lama selepas pengumuman Terang Boelan. Mochtar berkahwin dengan pelakon Soekarsih, yang telah bertemu di set penggambaran Pareh.[7]

Selepas kejayaan Terang Boelan dan penghijrahan Balink ke Amerika Syarikat, kebanyakan pelakon - termasuk Mochtar - telah menandatangani dengan Tan's Film. Filem pertama Mochtar dengan syarikat itu, Fatima (1938), merupakan satu kejayaan komersial, pendapatan 200,000 gulden pada bajet 7000 gulden.[8] Selepas membuat beberapa filem lagi, dengan 1940 Mochtar telah meninggalkan Tan akibat pertikaian gaji. Beliau membuat lebih tiga filem dengan Populair Films milik Yo Kim Tjan sebelum berpindah ke Action Film.[9]

Kerjaya seterusnya

sunting
 
Mochtar (kanan) bersama Roekiah dalam Siti Akbari.

Semasa pendudukan Jepun (1942-1945) dan berikutnya empat tahun revolusi, Mochtar berlakon dalam beberapa kumpulan teater, termasuk Terang Boelan, Bintang Soerabaja, dan Pantai Warna. Apabila industri filem Indonesia mendapat stim semasa tahun 1950-an, Mochtar terus berlakon. Selain daripada filem Indonesia, beliau juga mempunyai peranan dalam Rodrigo de Villa, oleh syarikat Filipina LVN Pictures.[1]

Pada 1950-an industri filem tempatan gulung tikar dan Mochtar menjadi seorang ahli perniagaan, kemudian seorang petani. Pada pertengahan tahun 1960-an pergi haji ke Mekah, dan pada tahun 1970, beliau mula berlakon lagi. Dalam tempoh ini, beliau menerima anugerah daripada kedua-dua Jawa Barat dan kerajaan untuk lakonannya.[1] Beliau terus aktif dalam filem sehingga 1991.[10]Pada 1997, Rd Mochtar dilaporkan meninggal dunia pada usia 79 tahun di ibu negara Jerman, Berlin tanpa sebarang berita.

Filemografi

sunting

Mochtar muncul dalam 69 filem dalam tempoh hampir 60 tahun,[10] seperti berikut:

  • Pareh (1936)
  • Terang Boelan (1937)
  • Fatima (1938)
  • Siti Akbari (1940)
  • Gagak Item (1939)
  • Garoeda Mas (1941)
  • Boedjoekan Iblis (1941)
  • Moestika dari Djemar (1941)
  • Bengawan Solo (1949)
  • Terang Bulan (1950)
  • Sedap Malam (1950)
  • Bantam (1950)
  • Rindu (1951)
  • Surjani Mulia (1951)
  • Sepandjang Malioboro (1951)
  • Marunda (1951)
  • Main-Main Djadi Sungguhan (1951)
  • Dunia Gila (1951)
  • Hidup Baru (1951)
  • Rodrigo de Villa (1952)
  • Leilani (1953)
  • Gara-gara Hadiah (1953)
  • Pegawai Tinggi (1954)
  • Gara-gara Djanda Muda (1954)
  • Berdjumpa Kembali (1955)
  • Hadiah 10.000 (1955)
  • Gadis Sesat (1955)
  • Kamar Kosong (1956)
  • Harta Angker (1956)
  • Djandjiku (1956)
  • Wanita Indonesia (1958)
  • Tak Terduga (1960)
  • Limapuluh Megaton (1961)
  • Asmara dan Wanita (1961)
  • Tauhid (1964)
  • Singa Betina dari Marunda (1971)

  • Si Gondrong (1971)
  • Bengawan Solo (1971)
  • Malin Kundang (Anak Durhaka) (1971)
  • Deru Campur Debu (1972)
  • Dalam Sinar Matanya (1972)
  • Perkawinan (1972)
  • Tokoh (1973)
  • Jembatan Merah (1973)
  • Ibu Sejati (1973)
  • Gara-gara (1973)
  • Dosa di Atas Dosa (1973)
  • Mei Lan, Aku Cinta Padamu (1974)
  • Si Doel Anak Modern (1976)
  • Sesuatu yang Indah (1976)
  • Remaja 76 (1976)
  • Pembalasan Naga Sakti (1976)
  • Dukun Beranak (1977)
  • Balada Dua Jagoan (1977)
  • Jangan Menangis Mama (1977)
  • Hamil Muda (1977)
  • Cobra (1977)
  • Krakatau (1977)
  • Karate Sabuk Hitam (1977)
  • Remaja Idaman (1979)
  • Di Sini Cinta Pertama Kali Bersemi (1980)
  • Bercanda Dalam Duka (1981)
  • Merenda Hari Esok (1981)
  • Tirai Malam Pengantin (1983)
  • Sunan Kalijaga dan Syech Siti Jenar (1985)
  • Nyi Mas Gandasari (1989)
  • Tutur Tinular (1989)
  • Ketika Dia Pergi (1990)
  • Tutur Tinular II (1991)

Rujukan

sunting

Nota kaki

Bibliografi

  • Biran, Misbach Yusa (2009). Sejarah Film 1900–1950: Bikin Film di Jawa [Sejarah Filem 1900–1950: Membuat Filem di Jawa]. Komunitas Bamboo working with the Jakarta Art Council. ISBN 978-979-3731-58-2.CS1 maint: ref=harv (link) (Indonesia)
  • "Filmografi untuk Rd Mochtar" [Filemografi untuk Rd Mochtar]. filmindonesia.or.id. Jakarta: Konfidan Foundation. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-07-28. Dicapai pada 28 July 2012. (Indonesia)
  • "Mochtar, Raden". Encyclopedia of Jakarta. Jakarta City Government. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-07-28. Dicapai pada 28 July 2012. (Inggeris)
  • "Pareh". filmindonesia.or.id. Jakarta: Konfidan Foundation. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-07-23. Dicapai pada 23 Julai 2012. (Indonesia)
  • Susanto, A. Budi (2003). Identitas Dan Postkolonialitas Di Indonesia [Identiti dan Pasca Penjajahaan di Indonesia]. Yogyakarta: Kanisius. ISBN 978-979-21-0851-4.CS1 maint: ref=harv (link) (Indonesia)

Pautan luar

sunting