Wikipedia

Tragedi Highland Towers

"Highland Towers" dilencongkan di sini. Untuk filem 2013 arahan Pierre Andre, sila lihat Highland Tower (filem).

Tragedi Highland Towers merupakan tragedi runtuhan 1 daripada 3 blok kondominium di Taman Hillview, Ulu Klang, Selangor, pada 11 Disember 1993. Tragedi tersebut ialah satu-satunya tragedi bangunan runtuh yang pertama dan terburuk setelah Malaysia mencapai kemerdekaan. Seramai 48 orang terkorban dalam tragedi yang menyayat hati ini. Highland Towers merupakan tiga blok pangsapuri 12 tingkat yang dinamakan Blok 1, Blok 2 dan Blok 3.[1] Setakat tahun 2019, dua bangunan ini dalam proses perobohan.

Tragedi Highland Towers
Highland Towers 2008.JPG
2 daripada 3 blok bangunan Highland Towers yang masih berdiri. Gambar tahun 2008.
Tarikh11 Disember 1993; 29 tahun yang lalu (1993-12-11)
Masa1:35 petang WPM
LokasiBukit Antarabangsa, Ampang, Selangor
PenyebabTanah runtuh akibat hujan lebat berterusan
Kematian48; salah seorang daripada mereka iaitu Shizue Nakajima ditemui masih hidup oleh pihak penyelamat tetapi meninggal dunia di hospital akibat kecederaan

Latar belakangSunting

Highland Towers terdiri daripada tiga blok 12 tingkat, dibina secara berperingkat antara 1974 dan 1982 di pangkalan barat bukit curam yang kemudiannya teres meluas pada awal 1980an. Setiap blok telah masing-masing bernama:

  • Blok 1 (dibina 1977, paling selatan)
  • Blok 2 (dibina 1979, utara-barat laut blok 1, sedikit tinggi daripada dua yang lain, lebih dekat masuk ke bukit)
  • Blok 3 (dibina 1981, barat laut blok 1, barat blok 2).

Sebuah kolam renang terletak di antara barat laut Blok 2 dan timur laut belakang Blok 3. Blok 1 runtuh selepas 10 hari hujan berterusan membawa kepada tanah runtuh selepas tembok penahan di belakang tempat letak kereta Menara gagal.

Menara-menara adalah rumah kepada keluarga kelas pertengahan mewah; peratusan besar penduduk adalah ekspatriat. Highland Towers terkenal pada 1980-an dan awal 1990-an untuk menjadi tempat yang popular untuk orang-orang kaya untuk menyembunyikan perempuan-perempuan simpanan mereka.

Kajian geologiSunting

Pelbagai pihak melakukan kajian terhadap tanah runtuh khususnya di Bukit Antarabangsa yang melibatkan Highland Towers. Antaranya ialah Institut Kerja Raya Malaysia (Ikram), Jabatan Pengairan dan Saliran (JPS) dan Jabatan Kerja Raya (JKR). Hampir setiap universiti mempunyai pusat penyelidikan dan kepakaran berkaitan alam sekitar malah lebih mengkhusus lagi kepada tanah runtuh antaranya seperti Pusat Penyelidikan Tanah Runtuh Negara (Nasec) di UiTM dan Institut Alam Sekitar dan Pembangunan (Lestari) di UKM. Pusat Penyelidikan Tanah Runtuh Negara (Nasec) di UiTM Shah Alam.

MangsaSunting

Angka kematian rasmi yang dikeluarkan oleh pihak berkuasa adalah 48, walaupun sumber-sumber lain memberi nombor lebih besar daripada 55. Mangsa kebanyakannya rakyat Malaysia, dengan 12 warga asing (Britain, satu Jepun, 2 India, 2 Korea, 3 Filipina dan 3 Indonesia). Antara mangsa ialah Carlos Abdul Rashid (anak kepada bekas Timbalan Perdana Menteri Tun Musa Hitam) dan isterinya, Rosina Datuk Abu Bakar.[2]

  • Rohana Bano Mushtak Ahmad, 29
  • Mohammad Budi Abdullah @ Robin Williams Wharton, 44
  • Mohammad Adam, 6 bulan
  • Carlos Rashid, anak kepada mantan Timbalan Perdana Menteri Malaysia, Datuk Musa Hitam, bersama isteri Carlos iaitu Rosina Datuk Abu Bakar.[3][4]
  • Wanita Korea, Bahk Jung Soon, 45, dan anak perempuannya, Bahk Hee Won.
  • Koh Yuet Met
  • Gene Koh Wai Keong, 15
  • Brandon Koh Wai Hong, 6
  • Daryl Koh Wai Kin, 3.
  • Yap Kien Seng, 18.
  • Yap Woei Ning
  • Yap Hsiao Mei, 18 dan emaknya - Wong Mee Thai, 35
  • Datin Milly Lee, 55
  • Teo Tea
  • Ong Yong, 53
  • Douglas Ong Tee Ming, 17.
  • Fatimah Abdul Majid, 66
  • Che Mariam Abdul Majid, 76
  • Noranira Mohamed Nor, 15
  • Nik mohamed baharudin bin nik wan mahmood, 41
  • Shizue Nakajima, 50
  • Dr Anne George,
  • Debbie George
  • Sharon George
  • Majnawiyah Masnawi, 25
  • Amirah Nor Hamzah, 15
  • Fergus Phang Thien Liang, 26
  • Emak Phang, Ivy Lim Ai Bee
  • Nenek Phang, Cheng Kim Tai
  • Trimah Ngarijo
  • Yusna Anuar
  • Farah Aruzi
  • Lee Mun Lin
  • Tony Lou Yoke Yong
  • Adrian Lou Chung Wei
  • Barry Lou Ka Wei
  • Sajjive Chandran
  • Prakash Chandran
  • Radha Chandran
  • Quah Li Jun
  • Chiew Poh Wah
  • Goh Fong Kiew
  • Judith Mosquiter
  • Suharti Kusban
  • Aribinda Datta
  • Rita Datta
  • Mohan Raj

Penyelamat mendengar ketukan dan suara sehingga ke hari ketujuh selepas keruntuhan, tetapi hanya tiga orang, termasuk bayi, telah ditarik keluar dari runtuhan hidup-hidup, dan hanya dalam tempoh 24 jam. Salah seorang daripada mereka kemudian mati di hospital.

PuncaSunting

 
Blok 1 kondominium Highland Towers di ambang keruntuhan. Gambar ini ditangkap oleh Bruce Mitchell, penduduk di blok 2.

Musim tengkujuh di Malaysia iaitu bulan November dan Disember membawa hujan lebat melampau setiap tahun dan boleh menyebabkan banjir, banjir kilat dan tanah runtuh. Blok 1 Highland Towers runtuh selepas hujan yang turun 10 hari berturut-turut menyebabkan gelongsoran tanah selepas tembok penahan tempat meletak kereta kondominium itu runtuh. Kadar air luar biasa menyebabkan perubahan pada tahap kelembapan tanah, kekuatan struktur tanah, keseimbangan kandungan bendalir di dalam tanah dan pelbagai lagi perkara yang berkaitan.[5] Hutan Hujan Khatulistiwa yang padat memenuhi Banjaran Titiwangsa dengan daunnya yang lebar serta berakar tunjang, sekali gus mampu menampung dan menerima taburan hujan yang lebat dan bertindak sebagai pemangkin kepada tanah. Apabila tidak ada tanaman tutup bumi, air akan meresap ke dalam tanah dan menjadi pelincir kepada gelongsoran tanah dan bangunan di atasnya.

Terdapat kesilapan dalam rekabentuk tembok penahan yang dibina di belakang Blok 1 mungkin antara punca berlakunya tanah runtuh di situ. Perunding jurutera geoteknikal, Prof Noel Edward Simons menyalahkan rekabentuk tembok penahan yang tidak sempurna. Jurutera Perunding Geoteknikal, Dr Alan George Weeks menyatakan pangsapuri Highland Towers runtuh hasil daripada pergerakan bawah tanah yang bermula dari kawasan runtuhan lereng bukit milik Arab-Malaysian Finance Bhd (AMFB) di belakang pangsapuri itu. Beliau menolak kesimpulan oleh pakar Majlis Perbandaran Ampang Jaya (MPAJ), Prof Noel Edward Simons. Tanah runtuh kerana keruntuhan besar dan bukan beberapa siri keruntuhan seperti dakwaan MPAJ.

Sistem saliran tidak sempurna di kawasan pangsapuri mewah di Hulu Klang dan sistem perparitan yang tidak dikendalikan dengan sistematik. Proses pembersihan dengan menebang pokok membabitkan sebahagian kawasan di situ menyebabkan ia membentuk sasaran saliran dari atas bukit terus ke kawasan berhampiran dan pangsapuri berkenaan. Rakaman video 10 minit tahun 1992 menunjukkan air mengalir turun dari lereng bukit ke keliling kondominium Highland Towers ketika hujan lebat, setahun sebelum tragedi. Air membuak dari lereng bukit menuju ke arah Blok C kondominium dan tingkat paling bawah tempat letak kereta blok itu telah dibanjiri tanah lumpur. Longkang untuk mengalirkan air daripada paip pembentung di lereng bukit ke parit utama di hadapan blok Highland Towers tidak dibina. Ahmad Zaini Mohd Yusof selaku bekas pegawai daerah menyatakan Majlis Daerah Gombak (MDG) tidak menghentikan kerja pembinaan kondominium Highland Towers walaupun pemaju gagal mengemukakan pelan saliran untuk mengalirkan air dari kawasan itu ke Sungai Ulu Klang.[6] Pemilik lot kosong di belakang kondominium Highland Towers, Arab-Malaysian Finance Bhd (AMFB), tidak mengadakan sistem saliran sementara kerana ia menunggu sistem induk yang akan dibina untuk keseluruhan kawasan itu.

Topografi kawasan itu yang berbukit, keadaan geologi dan jenis tanah yang tidak stabil juga menggalakkan berlaku tanah runtuh. Pakar geologi dari Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM), Prof Dr Ibrahim Komoo menyatakan tanahnya bukan batu yang kuat tetapi tanah bercampur pasir. Ini termasuklah Bukit Antarabangsa, Taman Tun Abdul Razak, Taman Hillview dan Bukit Indah. Gaya hidup mereka yang memiliki taraf ekonomi dan sosial yang tinggi berbangga menghuni di kawasan lereng, cerun dan tanah tinggi. Mereka membeli dan membina kediaman mewah di kawasan tersebut walaupun nampak hebat sama ada disedari atau tidak seperti pelaburan jangka panjang untuk membunuh diri dan ahli keluarga sendiri. Apabila permintaan tinggi maka pihak pemaju sebagai golongan kapitalis yang hanya mementingkan keuntungan tidak 'gila' untuk berlumba-lumba membina kawasan perumahan di tanah tinggi.[7]

Pembinaan bangunan rancak dan tiada pemantauan cerun oleh Majlis Perbandaran Ampang Jaya. Pemaju perumahan melobi hendak memajukan cerun skala 3 dan skala 4 dengan alasan akan menggunakan teknologi penampan cerun yang terkini. Cerun bukit ditarah secara melampau, pokok-pokok yang menjadi pasak bumi dan rumput tutup bumi tidak dijaga dengan rapi. Kerajaan negeri Selangor tidak boleh membatalkan kontrak pembangunan yang telah diberikan kepada pihak pemaju kerana ia membabitkan implikasi undang-undang. Pemaju yang kerugian dari segi kos tanah, kos arkitek dan bahan binaan tentu akan menyaman pihak berkuasa. Mereka juga melobi ahli politik agar menekan pegawai daerah, pegawai pejabat tanah dan sebagainya. Mereka lupa bahana yang pasti bakal menimpa 10-20 tahun lagi. Contoh terbaik ialah Taman Pertanian Bukit Cerakah seluas 3,000 ekar di Seksyen U10, Shah Alam telah diagih-agihkan kepada lebih 30 pemaju Kawasan ini adalah bukit-bukit tinggi dan kawasan tadahan air.[8]

KronologiSunting

 
Kesan kemusnahan Blok 1 Highland Towers.
 
Pemandangan dari atas kesan tragedi keruntuhan Highland Towers.
  • 11 Disember 1993: Pangsapuri Blok A Highland Towers di Taman Hillview, Hulu Klang runtuh pada 1.35 petang. Dr Hui Chan Peng, yang tinggal selama 14 tahun di tingkat empat Blok A kondominium 12 tingkat itu menyatakan dia kembali dari kerja pada jam 1.30 petang, lima minit sebelum tragedi itu berlaku. Dia yang sedang berbual dengan Puan Abraham, terdengar bunyi gegaran dan tiba-tiba batu besar bergolek ke arahnya. Surirumah Leela George (39) menyatakan dia mendengar bunyi kuat seperti `dentuman logam' jam 1.30 tengah hari dari arah belakang blok A.
124 anggota Pasukan Simpanan Persekutuan (FRU) dan kira-kira 30 anggota tentera dan jurutera dari Kem Batu Cantonment dan Kem Wardieburn membantu mencari. Ratusan anggota polis, bomba , pasukan penyelamat Pertahanan Awam (JPA3) , pasukan penyelamat Dewan Bandaraya Kuala Lumpur (DBKL), sukarelawan PBSMM datang lebih awal.
Pasukan penyelamat ternampak sebatang kayu terjuih keluar dan begoyang. Pembantu rumah seorang penghuni kondominium di Tingkat 7, Umi Rashidah Khoruman, 22, dan anaknya, Nur Hamidah Najib, 18 bulan diselamatkan.
Nakajima Shizue, 50, wanita rakyat Jepun turut diselamatkan daripada runtuhan itu tetapi meninggal dunia di Hospital Kuala Lumpur (HKL) jam 12 tengah malam. Dr Shahrum Abdul Wahid dari HKL menyatakan Nakajima mengalami pendarahan dalam yang teruk.
Perdana Menteri Malaysia, Datuk Seri Dr Mahathir Mohamad, Timbalan Perdana Menteri, Datuk Seri Anwar Ibrahim dan ramai menteri kabinet datang menjenguk.
  • 12 Disember: Penghuni Blok B dan C Highland Tower di Taman Hillview, Hulu Kelang diarah mengosongkan rumah mereka kerana tidak selamat. Pasukan mencari dan menyelamat dari Britain dan Amerika Syarikat tiba untuk membantu. Helikopter Nuri dan Alouette milik Tentera Udara Diraja Malaysia (TUDM) membuat tinjauan udara.
  • 13 Disember: Sekumpulan anggota penyelamat Perancis bersama dua anjing pengesan turut menyertai operasi.Mereka menggunakan teknologi pengesan degup jantung dan menebuk lubang 4.5 meter dalam. Jawatankuasa Kabinet ditubuhkan khusus untuk menangani semua masalah berhubung tragedi Pangsapuri Highland Towers.
  • 15 Disember: Pasukan penyelamat menjumpai enam mayat termasuk dua yang hancur menjadi cebisan daging dan tengkorak dalam runtuhan itu. Antara yang dijumpai lengan kanan yang mempunyai gelang, satu tengkorak dan cebisan daging serta serpihan tulang. Empat mayat reput itu dipercayai dua rakyat Korea dan dua rakyat tempatan. Pasukan penyelamat memutuskan untuk menggunakan mesin pemecah konkrit dan keluli serta jentolak untuk mengangkut runtuhan konkrit bagi membuka laluan.
  • 16 Disember: Umi Rashidah dan Nur Hamidah dibenarkan keluar daripada HKL.
  • 17 Disember: Jawatankuasa Khas Kabinet bersetuju dengan cadangan penyelamat supaya operasi menyelamat mangsa hidup dihentikan.
  • 18 Disember: Pasukan penyelamat menemui enam lagi mayat termasuk mayat seorang kanak-kanak.
  • 19 Disember: Pasukan penyelamat menemui tiga mayat iaitu satu mayat wanita reput terbenam kira-kira lapan meter di tempat letak kereta jam 7 malam. Mayat kedua, juga wanita ditemui jam 8.30 malam berdekatan mayat pertama manakala mayat ketiga dipercayai lelaki jam 10.15 malam.
  • 20 Disember: Setakat ini, 25 mayat termasuk seorang yang memeluk al-Quran ditemui di tingkat 12. Turut ditemui mayat seorang wanita yang memakai sari dan sedang memeluk seorang kanak-kanak dipercayai anaknya.
  • 21 Disember: Operasi mencari dan menyelamat diteruskan dan polis mengesahkan 48 mayat ditemui daripada runtuhan pangsapuri Highland Towers. Daripada jumlah itu, 37 mayat ditemui sempurna, sembilan bahagian badan dan 10 cebisan anggota iaitu tangan, kaki, kepala serta paha.
  • 22 Disember: Operasi mencari dan menyelamat dihentikan.
  • Dr Nik Ramlan Nik Hassan dilantik menjadi pengerusi Jawatankuasa Teknikal Menyiasat Tragedi Highland Towers. Kondominium itu dimiliki dan dimajukan oleh Highland Properties Sdn Bhd.
  • 14 Oktober 1997: Bekas presiden Pertubuhan Arkitek Malaysia (PAM), Henry Lee Inn Seong, memberitahu Mahkamah Koroner Kuala Lumpur bahawa pelukis pelan pangsapuri Highland Towers yang runtuh tidak mempunyai kelayakan bagi bangunan setinggi 12 tingkat. Beliau menyatakan pelukis pelan itu, Wong Tin Sang, hanya mempunyai kelayakan untuk mendirikan bangunan tidak melebihi 300 meter persegi atau 3,000 kaki persegi atau tidak melebihi dua tingkat.
  • 14 November 1997: Koroner Mohd Radhi Abas dari Mahkamah Koroner Kuala Lumpur memutuskan tragedi Highland Towers bukan disebabkan sebarang unsur jenayah dan bencana alam, tetapi adalah satu kejadian nahas dan kecederaan berganda yang menimpa mereka selepas pangsapuri terbabit runtuh. Ia "bukan satu bencana alam semula jadi".
  • Saman dikemukakan oleh 73 pemilik blok dua dan tiga pangsapuri Highland Towers dan perbicaraan diadakan di Mahkamah Tinggi Kuala Lumpur di hadapan Hakim Mahkamah Tinggi, Datuk James Foong. Saman terhadap pemaju dan sembilan lain bagi kerugian yang dialami antara RM31 juta hingga RM35 juta. Kumpulan itu menyaman Highland Properties Sdn Bhd, pelukis pelan Wong Tin Sang, jurutera Wong Yuen Kean, Majlis Perbandaran Ampang (MPAJ), Arab- Malaysian Finance Berhad, Tropic Developments Sdn Bhd dan Metroplux Sdn Bhd. Gambar yang dirakam oleh Bruce Aaron Mitchell (49), bekas juruterbang Tentera Marin Amerika yang mengambil 8 keping gambar dari tingkap bilik pangsapuri kawannya di Blok C menjadi bukti dalam kes saman terhadap 10 pihak. Gambar itu menunjukkan tanah runtuh dan runtuhan kondominium Blok A di saat-saat tragedi itu. Pengurus Projek Micheal Patrick Rickard (51), penghuni di Blok C mendakwa rompakan bermula ketika operasi menyelamat mangsa yang pada masa itu dipercayai masih hidup dan terperangkap di bawah runtuhan bangunan Blok C yang runtuh pada 11 Disember, 1993. Padahal bangunan yang dikosongkan itu dikawal oleh tentera dan polis. Bekalan air dan elektrik terputus selepas blok satu runtuh.[9]
  • 8 Ogos 2002: Hakim Datuk James Foong di Mahkamah Tinggi Kuala Lumpur di Wisma Denmark, Jalan Ampang memutuskan 7 daripada 10 pihak yang disaman 60 penghuni, waris dan keluarga mangsa tragedi Highland Towers sebagai cuai.Laporan penghakiman 162 muka surat itu mengembirakan Dr Benjamin George selaku pengerusi Persatuan Penduduk dan Pemilik Highland Towers.
  • 4 Disember 2002: Arab-Malaysian Finance Bhd (AMFB) merayu kepada Presiden Mahkamah Rayuan, Tan Sri Lamin Yunus yang bersidang bersama Hakim Mahkamah Rayuan, Datuk Mokhtar Sidin dan Datuk Mohd Saari Yusoff berkaitan pampasan yang perlu dibayar. [10] Di Mahkamah Rayuan, 3 hakim diketuai Datuk Gopal Sri Ram bersama Datuk Richard Malanjum dan Datuk Wira Ghazali Mohd Yusoff memerintahkan 3 pihak yang cuai supaya membayar gantirugi. Iaitu MPAJ 15 %, jurutera Wong Yuen Kean 10 %, Arab-Malaysian 30 % , Metrolux Sdn. Bhd. dan MBF Property Services Sdn. Bhd. 20 %.[11][12]
  • 2004: Akhirnya diluar mahkamah, AmFinance Bhd setuju membayar RM52 juta kepada 139 plaintif yang diketuai oleh Dr Benjamin George.[13][14]
  • 18 Februari 2006: Mahkamah Persekutuan sebulat suara memutuskan Majlis Perbandaran Ampang Jaya (MPAJ), Majlis Daerah Gombak (MDG) atau mana-mana kerajaan tempatan mempunyai kekebalan dan dilindungi Seksyen 95 (2) Akta Jalan, Parit dan Bangunan 1974 daripada sebarang tuntutan sebelum runtuhan. Tan Sri Steve Shim Lip Kiong, Datuk Abdul Hamid Mohamad dan Datuk Arifin Zakaria memutuskan MPAJ tidak bertanggungjawab terhadap kerugian sebelum dan selepas kondominium itu runtuh. Kerajaan tempatan ditugaskan menjalankan beberapa tanggungjawab termasuk menyedia dan menyelenggara tempat rekreasi, memungut sampah, menyediakan kenderaan awam, menyedia rumah untuk setinggan dan banyak lagi serta harapan orang ramai adalah tinggi. Ini ialah tanggungjawab sosial kepada pembayar cukai di kawasan mereka dan sumber kewangannya hanya melalui cukai taksiran dan bayaran lesen.

Keadaan semasaSunting

 
Dua blok yang masih tegak berdiri utuh.

Pada tahun 1995, terdapat perancangan untuk membaikpulih Blok 2 dan 3 untuk didiami semula namun pemeriksaan mendapati bangunan itu tidak lagi selamat untuk didiami.[15] Maka satu-satunya pilihan yang ada ialah merobohkannya. Pihak berkuasa menyatakan 2 blok lain iaitu Blok 2 dan Blok 3 tidak selamat diduduki, akan roboh bila-bila masa dan mereka mesti pindah ke lokasi lain.[perlu rujukan] Tetapi sehingga kini masih tidak roboh atau runtuh. Highland Towers tidak lagi didiami hari ini. Ia dibiarkan telah ditumbuhi semak samun dan menjadi mangsa sasaran laku musnah. Jadi sebenarnya pakar geoteknik masih tidak dapat meramal dengan tepat bila dan di mana tanah runtuh akan berlaku.

Pada September 2018, Menteri Perumahan dan Kerajaan Tempatan, Zuraida Kamaruddin mengumumkan dua blok Highland Towers akan dirobohkan dalam tempoh sebulan. Majlis Perbandaran Ampang Jaya (MPAJ) akan ditugaskan untuk membuat perobohan.[16] Tapak pangsapuri tersebut juga akan dijadikan sebuah taman rekreasi.[17] Rancangan itu berubah beberapa kali dan akhirnya ditetapkan untuk membina 50 banglo dan sebuah taman rekreasi. Walau bagaimanapun, ia terpaksa ditangguhkan kerana isu undang-undang.

Dalam budaya masyhurSunting

Bersempena memperingati ulang tahun ke-17 tragedi keruntuhan blok A pangsapuri Highland Towers, The History Channel (Astro Saluran 555) menyiarkan sebuah rancangan dokumentari khas selama sejam yang bertajuk, The Highland Towers Disaster. Dokumentari terbitan Novista ini menampilkan temuramah daripada mangsa yang terselamat, ahli keluarga mangsa tragedi, pegawai polis dan bomba serta mereka yang terlibat secara langsung, dan juga rakaman video dan arkib gambar tragedi ini.[18][19][20]

Radio Televisyen Malaysia (RTM) menerusi rancangan Eksklusif menyiarkan episod mengenai tragedi Highland Towers di TV1.

Pada 31 Oktober 2013, filem seram arahan Pierre Andre yang bertajuk, Highland Tower telah ditayangkan di pawagam di seluruh Malaysia. Filem ini menggunakan konsep penemuan rakaman dan rakaman video yang disiarkan berdasarkan tragedi ini.[21]

Lihat jugaSunting

RujukanSunting

  1. ^ Ida Lim (11 Disember 2018). A timeline of the 1993 Highland Towers tragedy The Malay Mail. Dicapai pada 11 Disember 2018.
  2. ^ Highland Tower First-week news report
  3. ^ "Carlos and wife Rozita died together". New Straits Times. 21 Disember 1993. Dicapai pada 12 April 2020.
  4. ^ "Carlos Rashid, Rozita described as a loving couple". New Straits Times. 22 Disember 1993. Dicapai pada 12 April 2020.
  5. ^ Kesan penilaian alam sekitar patut dipatuhi
  6. ^ MDG tidak hentikan pembinaan Highland Towers BH 23/03/1999
  7. ^ Kikis gaya hidup huni di tanah tinggi
  8. ^ 'Bagai mencurah air ke daun keladi'
  9. ^ Highland Towers Collapse
  10. ^ Perbicaraan taksiran ganti rugi ditangguh BH 13/10/2000
  11. ^ Highland Towers: Rayuan AmFinance ditolak BH 04/12/2002 By Munira Yusoff
  12. ^ Parties In Highland Towers Suit Triying To Resolve Matter
  13. ^ Highland Towers suits: RM52m payout NST 01/06/2004
  14. ^ Ruling on residents' application for appeal on Tuesday
  15. ^ Azman Ujang (26 Oktober 2018). We haven’t learnt from Highland Towers The Sun, Malaysia. Dicapai pada 14 Disember 2018.
  16. ^ Noel Foo (14 September 2018). Highland Towers to be demolished next month The Star Online. Dicapai pada 14 Disember 2018.
  17. ^ siri Nur Mas Erah Amran (19 Ogos 2018). Highland Towers to be turned into recreational park? New Straits Times. Dicapai pada 14 Disember 2018.
  18. ^ "'The Highland Towers Disaster Documentary', Tayangan Perdana 11 Disember 2010!!!". AmyIkram. 10 Disember 2010. Dicapai pada 20 September 2017.
  19. ^ "In Memory of The Highland Towers Disaster". Budiey. 8 Disember 2010. Dicapai pada 20 September 2017.
  20. ^ Chin Mui Yoon (10 Disember 2010). "Documentary on the Highland Towers tragedy". The Star. Dicapai pada 20 September 2017. The documentary is a painful reminder of one of the nation’s worst ecological calamities.
  21. ^ Aqmar Mustaza (2 November 2013). "Highland Tower buat anda 'meremang'..." Sinar Harian. Diarkibkan daripada yang asal pada 2018-07-20. Dicapai pada 17 November 2013.

Bacaan lanjutSunting

Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Tragedi_Highland_Towers&oldid=5801953"