Wikipedia

Timbalan Perdana Menteri Malaysia

Timbalan Perdana Menteri Malaysia ialah jawatan politik kedua tertinggi Kerajaan Malaysia. Ia merupakan jawatan yang tidak terkandung dalam Bab 3 Badan Eksekutif Perkara 43 Jemaah Menteri dalam Perlembagaan Malaysia.[2] Jawatan ini dilantik secara konvensyen sahaja. Setiap Timbalan Perdana Menteri diwajibkan untuk memegang jawatan Menteri dalam Jemaah Menteri sebagai syarat untuk dilantik ke jawatan tersebut. Kebiasaannya, Timbalan Perdana Menteri adalah bakal Perdana Menteri yang seterusnya seperti mana ketika Barisan Nasional menguasai Dewan Rakyat Malaysia. Mereka yang dilantik pula kebiasaannya adalah dari kalangan Ahli Dewan Rakyat Malaysia. Ahli Dewan Negara Malaysia juga layak untuk dilantik sebagai Menteri seterusnya sebagai Timbalan Perdana Menteri. Tetapi, oleh kerana tempoh maksima seseorang boleh menjawat jawatan sebagai Dewan Negara Malaysia adalah selama 6 tahun, menyebabkan mereka kurang sesuai untuk dilantik ke jawatan tersebut.

Timbalan Perdana Menteri Malaysia
تيمبالن ڤردان منتري مليسيا
Coat of arms of Malaysia.svg
Government Ensign of Malaysia.svg
Jabatan Perdana Menteri
GelaranYang Amat Berhormat
Ahli kepadaKabinet Malaysia
Majlis Keselamatan Negara Malaysia
Lapor kepadaParlimen Malaysia
KediamanSri Satria
PusatPerdana Putra, Putrajaya
PelantikYang di-Pertuan Agong atas nasihat Perdana Menteri Malaysia
Pemegang sulungAbdul Razak Hussein
Pembentukan31 Ogos 1957; 65 tahun yang lalu (1957-08-31)
GajiRM18,168.15 sebulan[1]
Laman sesawangwww.pmo.gov.my/tpm

Namun, tidak semua daripada mereka berjaya untuk dilantik sebagai Perdana Menteri atas pelbagai sebab. Antara bekas Timbalan Perdana Menteri yang tidak berpeluang untuk menjadi Perdana Menteri termasuklah, Tun Musa Hitam yang bersara kerana tekanan politik, Tun Abdul Ghafar Baba juga bersara kerana tekanan politik penggantinya, Dato' Seri Anwar Ibrahim kerana dipecat ketika dalam jawatan, Dato' Seri Dr. Ahmad Zahid Hamidi kerana Barisan Nasional kalah dalam Pilihan raya umum Malaysia 2018 dan Dato' Seri Dr. Wan Azizah Wan Ismail kerana kejatuhan Kerajaan Pakatan Harapan disebabkan Tun Dr. Mahathir Mohamad meletakkan jawatan sebagai Perdana Menteri.

Tan Sri Muhyiddin Yassin hampir menerima nasib yang sama pada tahun 2015 apabila digugurkan dari senarai rombakan Kabinet Malaysia 2015 lalu. Beliau bagaimanapun akhirnya berjaya menjadi Perdana Menteri selepas Tun Dr. Mahathir Mohamad meletakkan jawatan.

Bilangan Timbalan Perdana Menteri Malaysia kini adalah seramai 14 orang. Penyandang terkini ialah Dato Seri Dr. Ahmad Zahid Hamidi dan Dato Sri Fadillah Yusof sejak 3 Disember 2022.

KemudahanSunting

Setiap Timbalan Perdana Menteri akan mendapat segala kemudahan yang diperuntukkan kepadanya seperti kediaman rasmi, iaitu Sri Satria, penggunaan pesawat rasmi kerajaan yang digunakan oleh Yang di-Pertuan Agong dan Perdana Menteri Malaysia. Sebuah motor pengiring Unit Tindak Khas juga digunakan ketika mengiringi perjalanan ke suatu tempat untuk tujuan kerja rasmi.

Era Kemerdekaan Malaysia (1957-1970)Sunting

Mantan Perdana Menteri Malaysia pertama iaitu Almarhum Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj ibni Almarhum Sultan Abdul Hamid Halim Shah hanya mempunyai seorang Timbalan Perdana Menteri sepanjang beliau memegang jawatan pucuk pimpinan Kerajaan.Timbalan Perdana Menteri yang pertama ialah Allahyarham Tun Abdul Razak bin Dato' Hussein.
 

Era Pembangunan Malaysia (1970-1976)Sunting

Mantan Perdana Menteri Malaysia ke-2 iaitu Allahyarham Tun Abdul Razak bin Dato' Hussein mempunyai seramai dua orang Timbalan Perdana Menteri sepanjang beliau memegang jawatan pucuk pimpinan Kerajaan. Timbalan Perdana Menteri ke-2 Allahyarham Tun Dr. Ismail bin Dato' Abdul Rahman merupakan Timbalan Perdana Menteri Malaysia yang pertama meninggal dunia sewaktu dalam perkhidmatan iaitu pada 2 Ogos 1973. Kekosongan jawatan tersebut diisi oleh Allahyarham Tun Hussein bin Dato' Onn sebagai Timbalan Perdana Menteri ke-3.
   

Era Perpaduan Malaysia (1976-1981)Sunting

Mantan Perdana Menteri Malaysia ke-3 iaitu Allahyarham Tun Hussein bin Dato' Onn hanya mempunyai seorang Timbalan Perdana Menteri sepanjang beliau memegang jawatan pucuk pimpinan Kerajaan. Sewaktu Tun Hussein Onn dilantik sebagai Perdana Menteri Malaysia ke-3, jawatan Timbalan Perdana Menteri menjadi kosong selama kira kira 2 bulan. Kemudian pada 2 Mac 1976, Tun Dr. Mahathir bin Mohamad mengisi jawatan tersebut sebagai Timbalan Perdana Menteri ke-4.
 

Era Pemodenan Malaysia (1981-2003)Sunting

Mantan Perdana Menteri Malaysia ke-4 iaitu Tun Dr. Mahathir bin Mohamad mempunyai seramai empat orang Timbalan Perdana Menteri sepanjang beliau memegang jawatan pucuk pimpinan Kerajaan. Timbalan Perdana Menteri ke-5, Tun Musa bin Hitam merupakan Timbalan Perdana Menteri Malaysia yang pertama meletakkan jawatan. Timbalan Perdana Menteri ke-6, Allahyarham Tun Ghafar bin Baba meninggal dunia pada 23 April 2006. Manakala Timbalan Perdana Menteri ke-7, Dato' Seri Anwar bin Ibrahim pula merupakan Timbalan Perdana Menteri yang pertama yang dipecat daripada Kerajaan. Susulan daripada pemecatan Dato' Seri Anwar bin Ibrahim sebagai Timbalan Perdana Menteri, Tun Abdullah bin Ahmad Badawi menggantikan tempat beliau sebagai Timbalan Perdana Menteri Malaysia ke-8.
       

Era Pembangunan Modal Insan Malaysia Islam Hadhari (2003-2009)Sunting

Mantan Perdana Menteri Malaysia ke-5 iaitu Tun Abdullah bin Ahmad Badawi hanya mempunyai seorang Timbalan Perdana Menteri sepanjang beliau memegang jawatan pucuk pimpinan Kerajaan. Sewaktu Tun Abdullah dilantik sebagai Perdana Menteri Malaysia ke-5, jawatan Timbalan Perdana Menteri mejadi kosong sekali lagi tetapi hanya selama 68 hari sahaja. Kemudian pada 7 Januari 2004 Dato' Seri Najib bin Tun Haji Abdul Razak mengisi jawatan tersebut sebagai Timbalan Perdana Menteri ke-9.
 

Era Transformasi 1 Malaysia (2009-2018)Sunting

Mantan Perdana Menteri Malaysia ke-6 iaitu Dato' Seri Najib bin Tun Haji Abdul Razak mempunyai dua orang Timbalan Perdana Menteri sepanjang beliau memegang jawatan pucuk pimpinan Kerajaan. Tan Sri Muhyiddin Yassin merupakan timbalan beliau yang pertama tetapi disingkirkan daripada jawatan tersebut pada 28 Julai 2015 atas sebab menegur cara beliau menangani isu 1Malaysia Development Berhad. Kemudian, Dato' Seri Dr. Ahmad Zahid bin Hamidi menggantikan tempat Tan Sri Muhyiddin Yassin sebagai Timbalan Perdana Menteri ke-11.
   

Era Malaysia Baru (2018-2020)Sunting

Perdana Menteri Malaysia ke-4 iaitu Tun Dr. Mahathir bin Mohamad yang juga merupakan Perdana Menteri Malaysia ke-7.[3] Penyandang terakhirnya ialah Dato' Seri Datin Dr. Wan Azizah binti Wan Ismail. Beliau merupakan Timbalan Perdana Menteri wanita yang pertama sejak tahun 2018 hingga 2020 dan juga Timbalan Perdana Menteri yang pertama selain dari parti Barisan Nasional.[4]
 

Era Malaysia Prihatin (7 Julai 2021-16 Ogos 2021)Sunting

Perdana Menteri Malaysia ke-8 iaitu Tan Sri Muhyiddin bin Mohd Yassin pada asalnya tidak melantik sesiapa sebagai Timbalan Perdana Menteri dan hanya dibantu oleh empat orang Menteri Kanan. Namun, selepas lebih setahun mengetuai Kerajaan Malaysia, beliau telah melantik Ismail Sabri Yaakob sebagai timbalannya.[5]
 

Era Keluarga Malaysia (2021-2022)Sunting

Perdana Menteri Malaysia ke-9, Dato' Sri Ismail Sabri Yaakob. Sepanjang perkhidmatan beliau sebagai Perdana Menteri, beliau langsung tidak mempunyai seorangpun Timbalan Perdana Menteri sepanjang tempoh beliau memegang jawatan, sekali gus menjadikan beliau sebagai Perdana Menteri Malaysia yang pertama berkhidmat tanpa Timbalan Perdana Menteri Malaysia selain dibantu beberapa orang Menteri Kanan.

Era Malaysia Madani (2022-kini)Sunting

Perdana Menteri Malaysia ke-10, Dato Seri Anwar Ibrahim menamakan Dato Seri Dr. Ahmad Zahid Hamidi sebagai Timbalan Perdana Menteri I dan Dato Sri Fadillah Yusof sebagai Timbalan Perdana Menteri II.
   

Senarai Timbalan Perdana Menteri MalaysiaSunting

Parti komponen:       Parti Perikatan (AP)       Barisan Nasional (BN)       Pakatan Harapan (PH)

Parti politik:       Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu (UMNO)       Parti Keadilan Rakyat (PKR)

No. Tempoh Timbalan Perdana Menteri Potret Jawatan Sebelum Parti Perdana Menteri
1 31 Ogos 1957
-
22 Sept 1970
(4770 Hari) 		Tun
Abdul Razak Hussein, Barrister-at-Law (Lincoln's Inn)
Ahli Parlimen Pekan
(1922–1976) 		  Menteri Pelajaran
Tanah Melayu
ke-1 		UMNO
(AP) 		Tunku Abdul Rahman
2 22 Sept 1970
-
2 Ogos 1973
(1045 Hari) 		Tun Dr.
Ismail Abdul Rahman, MD (Melbourne)
Ahli Parlimen Johor Bahru
(1915–1973) 		  Menteri Hal Ehwal Luar Negeri UMNO
(AP) 		Abdul Razak Hussein
3 13 Ogos 1973
-
24 Ogos 1974
(376 Hari) 		Tun
Hussein Onn, Barrister-at-Law (Lincoln's Inn)
Ahli Parlimen Johor Bahru
(1922–1990) 		  Menteri Pelajaran
Malaysia
ke-6 		UMNO
(AP)
24 Ogos 1974
-
15 Januari 1976
(529 Hari) 		UMNO
(BN)
4 2 Mac 1976
-
16 Jul 1981
(1962 Hari) 		Tun Dr.
Mahathir Mohamad, MBBS (NUS)
Ahli Parlimen Kubang Pasu
(1925) 		  Menteri Pendidikan
Malaysia
ke-7 		UMNO
(BN) 		Hussein Onn
5 18 Jul 1981
-
16 Mac 1986
(1702 Hari) 		Tun
Musa Hitam, BA (UM), MA (Sussex)
Ahli Parlimen Kota Tinggi
(1934) 		  Menteri Pendidikan
Malaysia
ke-8 		UMNO
(BN) 		Mahathir Mohammad


6 10 Mei 1986
-
15 Okt 1993
(2715 Hari) 		Tun
Abdul Ghafar Baba
UPSI

Ahli Parlimen Jasin
(1925–2006)

  Menteri Pertanian dan Pembangunan Luar Bandar Malaysia UMNO
(BN)
7 1 Dis 1993
-
2 Sept 1998
(1736 Hari) 		Dato' Seri
Anwar Ibrahim, BA (UM)
Ahli Parlimen Permatang Pauh
(1947) 		  Menteri Pendidikan
Malaysia
ke-11 		UMNO
(BN)
8 8 Jan 1999
-
31 Okt 2003
(1757 Hari) 		Tun
Abdullah Ahmad Badawi, BA (UM)
Ahli Parlimen Kepala Batas
(1939) 		  Menteri Luar Negeri
Malaysia
ke-10 		UMNO
(BN)
9 7 Jan 2004
-
3 Apr 2009
(1913 Hari) 		Dato' Sri
Mohd Najib Abdul Razak, BSc (Notthingham)
Ahli Parlimen Pekan
(1953) 		  Menteri Pendidikan
Malaysia
ke-13 		UMNO
(BN) 		Abdullah Ahmad Badawi
10 10 Apr 2009
-
28 Jul 2015
(2300 Hari) 		Tan Sri
Muhyiddin Yassin, BA (UM)
Ahli Parlimen Pagoh
(1947) 		  Menteri Perdagangan
Antarabangsa dan
Industri Malaysia
ke-16 		UMNO
(BN) 		Mohd Najib Abdul Razak
11 29 Jul 2015
-
9 Mei 2018
(1015 Hari) 		Dato' Seri Dr.
Ahmad Zahid Hamidi, BA (UM), MSc (UPM), PhD (UPM)
Ahli Parlimen Bagan Datuk
(1953) 		  Menteri Pertahanan
Malaysia
ke-14 		UMNO
(BN)


12 21 Mei 2018
-
24 Februari 2020
(644 Hari) 		Dato' Seri Dr.
Wan Azizah Wan Ismail, MBBChBAO (RCSI)
Ahli Parlimen Pandan
(1952) 		  Ketua Pembangkang
Malaysia
ke-13 		PKR
(PH) 		Mahathir Mohamad
13 7 Julai 2021
-
16 Ogos 2021
(40 Hari) 		Dato' Sri
Ismail Sabri Yaakob, LLB (UM)
Ahli Parlimen Bera
(1960) 		  Menteri Kanan Keselamatan UMNO
(BN) 		Muhyiddin Yassin
- 16 Ogos 2021
-
10 Oktober 2022
(420 Hari) 		N/A
Tiada Timbalan Perdana Menteri yang dilantik
N/A N/A UMNO
(BN) 		Ismail Sabri Yaakob
14 3 Dis 2022
-
kini
Dato' Seri Dr.
Ahmad Zahid Hamidi,
BA (UM), MSc (UPM), PhD (UPM)
Ahli Parlimen Bagan Datuk
(1953) 		  Ketua Pembangkang
Malaysia
ke-14 		UMNO
(BN) 		Anwar Ibrahim
Dato' Sri Hj
Fadillah Yusof, LLM (UM)
Ahli Parlimen Petra Jaya
(1962) 		  Menteri Kerja Raya GPS (PBB)

Garis masaSunting

Fadillah YusofAhmad Zahid HamidiIsmail Sabri YaakobWan Azizah Wan IsmailAhmad Zahid HamidiMuhyiddin YassinNajib RazakAbdullah Ahmad BadawiAnwar IbrahimAbdul Ghafar BabaMusa HitamMahathir MohamadHussein OnnIsmail Abdul RahmanAbdul Razak Hussein

Pada tempoh berikut, merupakan tempoh ketika tiada Timbalan Perdana Menteri dilantik:

1. 15 Januari 1976 — 2 Mac 1976: 47 hari ketika peralihan TPM ke-3 ke TPM ke-4 sewaktu era pentadbiran Tun Hussein Onn.
2. 16 Mac 1986 — 10 Mei 1986: 55 hari ketika peralihan TPM ke-5 ke TPM ke-6 sewaktu era pentadbiran Tun Dr. Mahathir Mohamad.
3. 15 Oktober 1993 — 1 Disember 1993: 47 hari ketika peralihan TPM ke-6 ke TPM ke-7 sewaktu era pentadbiran Tun Dr. Mahathir Mohamad.
4. 2 September 1998 — 8 Januari 1999: 128 hari ketika peralihan TPM ke-7 ke TPM ke-8 sewaktu era pentadbiran Tun Dr. Mahathir Mohamad.
5. 31 Oktober 2003 — 7 Januari 2004: 68 hari ketika peralihan TPM ke-8 ke TPM ke-9 sewaktu era pentadbiran Tun Abdullah Badawi.
6. 9 Mei 2018 — 21 Mei 2018: 12 hari ketika peralihan TPM ke-11 ke TPM ke-12 sewaktu era pentadbiran ke-2 Tun Dr. Mahathir Mohamad.
7. 24 Februari 2020 — 7 Julai 2021: 499 hari ketika peralihan TPM ke-12 ke TPM ke-13 sewaktu era pentadbiran Tan Sri Muhyiddin Yassin.
8. 16 Ogos — 2 Disember 2022: 473 hari ketika peralihan TPM ke-13 ke TPM ke-14 sewaktu era pentadbiran Dato' Sri Ismail Sabri Yaakob.

Senarai mantan Timbalan Perdana MenteriSunting

Senarai mantan Timbalan Perdana Menteri yang bertukar, dipecat atau meninggalkan parti politik

Parti politik:       Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu (UMNO)       Parti Keadilan Rakyat (PKR)       Parti Pribumi Bersatu Malaysia (BERSATU)       Parti Kemerdekaan Malaya (IMP)       Parti Negara (NATIONAL)       Bebas

No. Nama Tarikh Parti Politik Sebab Catatan Era Pentadbiran
Keluar Masuk
1  
Hussein Onn 		1951 UMNO IMP Mengikuti ayahanda beliau
Onn Jaafar 		Penubuhan parti baharu:
IMP pada 1951 		Tunku Abdul Rahman
1953 IMP NATIONAL IMP kurang sambutan &
Penubuhan NATIONAL* 		IMP dibubarkan
pada 1953 		Tunku Abdul Rahman
1964 NATIONAL UMNO NATIONAL dibubarkan dan
dipelawa semula ke UMNO* 		NATIONAL dibubarkan
pada 19 Januari 1962 		Tunku Abdul Rahman
2  
Mahathir Mohamad 		26 Sept
1969 		UMNO Bebas Dipecat keahlian:
- Mengkritik kepimpinan
Tunku Abdul Rahman** 		Masuk semula UMNO
pada 7 Mac 1972 		Tunku Abdul Rahman
19 Mei
2008 		UMNO Bebas Tidak yakin
akan kepimpinan
Abdullah Ahmad Badawi*** 		Masuk semula UMNO
pada 4 Apr 2009 		Abdullah Ahmad Badawi
29 Feb
2016 		UMNO Bersatu Hilang kepercayaan
terhadap kepimpinan
Najib Razak dan UMNO 		Penubuhan parti baharu
Bersatu pada 9 Sept 2016 		Najib Razak
28 Mei
2020 		Bersatu Pejuang Dipecat keahlian:
- Membangkang pembentukan
Kerajaan Perikatan Nasional 		Penubuhan parti baharu
Pejuang pada 12 Ogos 2020 		Muhyiddin Yassin
3  
Musa Hitam 		1960 UMNO Bebas Dipecat keahlian:
-Pengikaran terhadap
Peristiwa 13 Mei**** 		Masuk semula UMNO
pada 1971 		Tunku Abdul Rahman
3 Jun
1989 		UMNO Bebas Bersara daripada menyertai
arena politik 		Non-Partisan Mahathir Mohamad
4  
Anwar Ibrahim 		2 Sept
1998 		UMNO PKR Dipecat keahlian:
- Kes Liwat
- Krisis Kewangan Asia 1997 		Penubuhan parti baharu:
PKR pada 4 Apr 1999 		Mahathir Mohamad
5  
Muhyiddin Yassin 		24 Jun
2016 		UMNO Bersatu Dipecat keahlian:
- Menegur kepimpinan
Najib Razak 		Penubuhan parti baharu:
Bersatu pada 9 Sept 2016 		Najib Razak

-*Penarikan diri Hussein Onn daripada UMNO dan IMP adalah sebelum beliau dilantik menjadi Timbalan Perdana Menteri
-**Pemecatan Mahathir Mohamad pada Era Pentadbiran Tunku Abdul Rahman adalah sebelum beliau dilantik menjadi Timbalan Perdana Menteri
-***Penarikan diri Mahathir Mohamad daripada UMNO pada Era Pentadbiran Abdullah Ahmad Badawi dan Najib Razak adalah selepas beliau dilantik menjadi Timbalan Perdana Menteri
-****Pemecatan Musa Hitam pada Era Pentadbiran Tunku Abdul Rahman adalah sebelum beliau dilantik menjadi Timbalan Perdana Menteri

Senarai bekas Timbalan Perdana Menteri yang masih hidupSunting

Nama Umur
Tun Dr. Mahathir Mohamad 97 tahun
Tun Musa Hitam 89 tahun
Dato Seri Anwar Ibrahim 75 tahun
Tun Abdullah Ahmad Badawi 83 tahun
Mohamad Najib Tun Abdul Razak 69 tahun
Tan Sri Muhyiddin Yassin 76 tahun
Dato Seri Dr. Wan Azizah Wan Ismail 70 tahun
Dato Sri Ismail Sabri Yaakob 63 tahun

RujukanSunting

  1. ^ "CPPS Policy Factsheet: Remuneration of Elected Officials in Malaysia" (PDF). Centre for Public Policy Studies. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 11 May 2016. Dicapai pada 11 May 2016.
  2. ^ Jawatan yang tidak disebut dalam perlembagaan tapi tetap jadi idaman ramai
  3. ^ Tun Mahathir angkat sumpah sebagai Perdana Menteri ke-7 pagi ini.
  4. ^ Wan Azizah jadi Timbalan Perdana Menteri.
  5. ^ "Ismail Sabri dilantik TPM, Hishammuddin Menteri Kanan Luar Negeri - PMO". Astro Awani. Foto oleh Kementerian Pertahanan. 7 Julai 2021. Diarkibkan daripada yang asal pada 2021-07-07. Dicapai pada 7 Julai 2021.CS1 maint: others (link)

Lihat jugaSunting

Pautan LuarSunting


Penyandang Terdahulu Timbalan Perdana Menteri Malaysia Penyandang Kemudian
Dato' Seri Dr. Wan Azizah Wan Ismail kosong
Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Timbalan_Perdana_Menteri_Malaysia&oldid=5817959"