Parlimen Malaysia

Parlimen Malaysia
ڤرليمن مليسيا
Parliament of Malaysia
Parlimen Malaysia; ڤرليمن مليسيا; Parliament of Malaysia;
Jenis
Jenis	Dwidewan
Dewan	Dewan Negara; Dewan Rakyat;
Sejarah
Diasaskan	11 September 1959
Didahului oleh	Majlis Perundangan Persekutuan Tanah Melayu
Kepimpinan
Speaker Dewan Negara	YB Senator Tan Sri Dato' Seri Utama Dr. Rais Yatim, PN - BERSATU ; sejak 2 September 2020
Speaker Dewan Rakyat	Datuk Azhar Azizan Harun, BEBAS ; sejak 13 Julai 2020
Kumpulan politik	Dewan Negara Perikatan Nasional; Barisan Nasional; Gabungan Parti Sarawak; Pakatan Harapan; Dewan Rakyat Perikatan Nasional; Barisan Nasional; Gabungan Parti Sarawak; Pakatan Harapan; Parti Warisan Sabah;
Pilihan raya
Pilihan raya terakhir	9 Mei 2018
Tempat persidangan
	Bangunan Parlimen Malaysia, Kuala Lumpur, Malaysia
Laman sesawang
	www.parlimen.gov.my
	sunting

Parlimen Malaysia (Tulisan Jawi: ڤرليمن مليسيا) merupakan badan perundangan kebangsaan Malaysia, berdasarkan sistem Parlimen Westminster. Parlimen Malaysia terdiri daripada Dewan Rakyat dan Dewan Negara (atau Senat). Ahli Dewan Rakyat dikenali sebagai ahli Parlimen, manakala ahli Dewan Negara diberi gelaran Senator.

Satu pilihan raya diadakan setiap lima tahun untuk memilih wakil-wakil ke Dewan Rakyat; manakala ahli-ahli Dewan Negara, iaitu senator, sama seperti ahli-ahli Dewan Pertuanan di United Kingdom, dilantik oleh Yang di-Pertuan Agong.

Sidang Parlimen Malaysia diadakan di Bangunan Parlimen yang terletak di bandaraya Kuala Lumpur. Persidangan terkini adalah merupakan kali ke-14, dirasmikan di bangunan parlimen pada 17 Julai, 2018. Yang di-Pertua Dewan Rakyat kini ialah Datuk Azhar Azizan Harun, yang dilantik menggantikan Tan Sri Mohamad Ariff bin Md Yusof. Yang Dipertua Dewan Negara pula ialah Tan Sri Dr. Rais Yatim yang dilantik menggantikan Tan Sri S. Vigneswaran.

SejarahSunting

Dalam sejarah, tiada negeri Persekutuan yang mempunyai dewan perundangan sebelum merdeka kecuali Sarawak yang mempunyai Majlis Negeri sendiri yang membolehkan penyertaan dan perwakilan tempatan dalam pentadbiran sejak 1863. Walaupun kerajaan kolonial Inggeris telah membenarkan penubuhan majlis perundangan bagi Tanah Melayu, Singapura, Sabah dan Sarawak, ini bukan penggubal undang-undang tertinggi, dan tetap tertakluk kepada Pesuruhjaya Tinggi British atau Raja Putih bagi Sarawak.

Suruhanjaya Reid yang menggubal Perlembagaan Tanah Melayu memodelkan sistem pemerintahan Tanah Melayu berdasarkan sistem British: sebuah parlimen dwidewan, dengan satu majlis dipilih secara langsung, dan majlis lain mempunyai kuasa terhad dengan beberapa anggota lantikan raja seperti sistem perundangan British. Sesuai dengan sifat persekutuan negara baru, majlis tinggi juga akan mempunyai anggota yang dipilih oleh dewan undangan negeri selain para anggota lantikan.

Perlembagaan memperuntukkan Majlis Perundangan Persekutuan sebelum kemerdekaan untuk menjadi badan perundangan negara baharu sehingga 1959, ketika pilihan raya umum pascakemerdekaan pertama diadakan dan Parlimen Tanah Melayu pertama dibentuk.

Parlimen pertama kali bersidang di bangunan ibu pejabat Pasukan Sukarelawan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu di sebuah bukit berhampiran Jalan Tun Ismail (Maxwell Road). Dengan siapnya bangunan Parlimen pada 1962 yang terdiri daripada bangunan utama tiga tingkat untuk majlis-majlis Parlimen, dan bangunan 18 tingkat sebagai pejabat para menteri dan anggota Parlimen, kedua-dua majlis berpindah ke sana.

Pada 1963, ketika Tanah Melayu, Sabah, Sarawak dan Singapura bergabung untuk membentuk Malaysia, Parlimen Tanah Melayu berkembang menjadi Parlimen Malaysia. Kedua-dua Dewan Rakyat dan Dewan Negara diperluas untuk memasukkan perwakilan daripada negeri-negeri baharu. Ketika Singapura keluar dari Malaysia pada 1965, Singapura tidak lagi diwakili di Parlimen.

Ketika ini, perubahan ketara dapat dilihat terhadap komposisi Dewan Negara. Di bawah perlembagaan versi 1957, senator yang dipilih oleh dewan undangan negeri merupakan kelompok majoriti, berjumlah 22 anggota (2 ahli setiap negeri), sementara hanya ada 16 anggota lantikan. Perlembagaan Malaysia 1963 mengekalkan peruntukan bahawa setiap negeri menghantar dua orang senator, tetapi pindaan susulan secara beransur-ansur meningkatkan jumlah anggota lantikan menjadi 40 orang (dengan 4 lagi lantikan wilayah persekutuan), menjadikan anggota-anggota terpilih menjadi minoriti lalu mengurangkan pengaruh wakil negeri di Dewan Negara.^[1]

Parlimen digantung hanya sekali dalam sejarah Malaysia, yakni selepas rusuhan kaum 13 Mei pada 1969. Penggantungan ini berlaku dari 1969 hingga 1971 ketika Parlimen bersatu semula - pada masa ini, Malaysia ditadbir oleh Majlis Gerakan Negara.

Undang-undang berkaitanSunting

Dalam perlembagaan negara, struktur Parlimen ditakrif dalam Perkara 44-48, termasuk berkenaan bahagian-bahagian Dewan, bilangan dan pelantikan ahli, dan syarat-syarat menjadi ahli Dewan. Perkara 55 pula merujuk kepada pelantikan dan tempoh Majlis Parlimen, pembubaran majlis dan pilihan raya susulan. Selepas itu, Perkara 66-68 menyentuh tentang kuasa Parlimen untuk menggubal sesebuah akta serta tatacara penggubalan akta. Selain itu, Perkara 40 (2) ada menyentuh tentang Parlimen, yakni kuasa Yang di-Pertuan Agong untuk melantik Perdana Menteri berdasarkan majoriti Parlimen serta kuasa membubarkan Parlimen atas nasihat jemaah menteri.^[2]^[3]

Para Ahli Parlimen adalah tertakluk kepada Akta 237 - Akta Ahli Parlimen (Saraan) 1980 yang memperuntukkan keistimewaan terhadap para ahli seperti elaun dan perkhidmatan istimewa melalui statut-statut khas bagi setiap jawatan.^[4] Selain itu, terdapat juga Akta 347 - Akta Majlis Parlimen (Keistimewaan dan Kuasa) 1952 yang berkisar tentang perihal perjalanan sidang Majlis Parlimen (Dewan Negara dan Rakyat).^[5]

Struktur dan kuasaSunting

Sebagai badan perundangan terutama di Malaysia, Parlimen bertanggungjawab untuk meluluskan, meminda dan menghapuskan undang-undang. Parlimen adalah tertakluk kepada Ketua Negara Yang di-Pertuan Agong berdasarkan Artikel 39 Perlembagaan negara.^[6] Dewan Rakyat terdiri daripada 222 orang Anggota Parlimen yang dipilih dari kawasan anggota tunggal yang terpilih berdasarkan undian terbanyak. Pilihan raya umum diadakan setiap lima tahun atau apabila Parlimen dibubarkan oleh Yang di-Pertuan Agong atas nasihat Perdana Menteri. Parlimen bersidang dari hari Isnin hingga Khamis; tiada sidang pada hari Jumaat memandangkan hari itu ialah hari cuti bagi beberapa negeri Malaysia.

Hak mengundi setakat kini diberikan kepada pengundi berdaftar 21 tahun ke atas, namun pengundian adalah tidak wajib. Sementara itu, syarat umur untuk bertanding juga 21 tahun ke atas. Apabila seorang anggota Parlimen meninggal dunia, meletak jawatan atau hilang kelayakan berjawat, pilihan raya kecil akan diadakan di kawasan pilihannya melainkan jika tempoh sesi Parlimen adalah kurang dari dua tahun - dalam kes ini, kerusi dibiarkan kosong sehingga pilihan raya umum berikutnya.

Dewan NegaraSunting

Lihat juga: Ahli Dewan Negara, Parlimen Malaysia ke-14

Susunan tempat duduk, Parlimen Malaysia ke-14 (bukan terkini)Sunting

Wakil OKU (Kosong)	Dilantik	Dilantik	E	Bentara	D	Dilantik (Kosong)	Dilantik	Dilantik
Dilantik (Kosong)	Dilantik	Dilantik				Dilantik	Dilantik	Kosong
Dilantik	Dilantik	Dilantik				Dilantik	Dilantik	Kosong
WP Putrajaya	WP Kuala Lumpur	WP Labuan				Dilantik	Dilantik (Kosong)	Kosong
WP Kuala Lumpur	Sarawak	Sarawak				Dilantik	Dilantik	Kosong

Dilantik (Kosong)	Sabah	Sabah	F		C	Dilantik	Wakil Masyarakat Siam	Kosong
Kosong	Melaka	Melaka (Kosong)				Dilantik	Wakil Masyarakat Orang Asli	Kosong
Kosong	Pulau Pinang	Pulau Pinang				Dilantik	Dilantik	Kosong
Kosong	Pahang	Pahang		Cokmar		Dilantik	Dilantik	Kosong

Kosong	Kedah	Kedah	G		B	Dilantik (Kosong)	Dilantik (Timbalan Menteri)	Kosong
Kosong	Perak	Perak				Dilantik	Dilantik (Timbalan Menteri)	Kosong
Kosong	Kelantan	Kelantan				Dilantik (Kosong)	Dilantik (Timbalan Menteri)	Kosong
Kosong	Johor	Johor				Dilantik (Kosong)	Dilantik (Timbalan Menteri)	Kosong

Kosong	Negeri Sembilan	Negeri Sembilan	H		A	Dilantik (Timbalan Presiden)	Dilantik (Menteri)	Kosong
Kosong	Selangor	Selangor				Menteri	Kosong	Kosong
Kosong	Perlis	Perlis				Timbalan Perdana Menteri	Kosong	Kosong
Kosong	Terengganu	Terengganu		Setiausaha		Perdana Menteri	Kosong	Kosong
				Dilantik (Presiden)

Susunan tempat duduk ini juga boleh didapati di laman web Parlimen Malaysia.^[7]

Dewan RakyatSunting

Lihat juga: Ahli Dewan Rakyat, Parlimen Malaysia ke-14

Susunan tempat duduk, Parlimen Malaysia ke-14 (bukan terkini)Sunting

Kosong

Bukit Gantang

Kimanis

Kosong

Beluran

Kudat

Kosong

Sibuti

Pensiangan

Kosong

Tanah Merah

Tasek Gelugor

Beaufort

Tanjong Manis

Mersing

Igan

Limbang

Keningau

Sandakan

Mas Gading

Kota Melaka

Miri

Sarikei

Sibu

Sungai Besar

Ledang

Setiawangsa

Tawau

Petaling Jaya

Lubok Antu

Puncak Borneo

Larut

Betong

Baram

Ranau

Masjid Tanah

Kosong

Hulu Rajang

Kanowit

Batang Lupar

Batu Kawan

Klang

Bukit Gelugor

Kepong

Kampar

Subang

Nibong Tebal

Kuala Kedah

Wangsa Maju

Sekijang

Putatan

Bagan Serai

Kosong

Lawas

Batang Sadong

Tangga Batu

Pasir Gudang

Batu

Sipitang

Kosong

Kapit

Kota Samarahan

Bintulu

Lanang

Damansara

Batu Gajah

Beruas

Bukit Bintang

Selayang

Permatang Pauh

Hulu Selangor

Padang Serai

Tebrau

Julau

Libaran

Kosong

Sri Aman

Kosong

Mukah

Kota Marudu

Merbok

Kangar

Lembah Pantai

Papar

Hulu Terengganu

Kosong

Serian

Tanjong Malim

Alor Setar

Bukit Bendera

Sabak Bernam

Kemaman

Kosong

Tuaran

Jerlun

Tambun

Cheras

Sungai Petani

Kapar

Kota Belud

Sungai Siput

Johor Bahru

Tenom

Kosong

Kuala Terengganu

Pendang

Pasir Puteh

Santubong

Tanjong

Semporna

Port Dickson

Iskandar Puteri

Sepanggar

Kalabakan

Bandar Kuching

Jelutong

Labuan

Kosong

Setiu

Kuala Krai

Pengkalan Chepa

Bachok

Petra Jaya

E

D

C

Lumut

Bandar Tun Razak

Tampin

Segamat

Rasah

Kota Kinabalu

Kosong

Sik

Tumpat

Dungun

Kuala Nerus

Kubang Kerian

Bentara

Temerloh

Bangi

Hulu Langat

Bentong

Taiping

Labis

Kosong

Jerai

Pasir Mas

Rantau Panjang

Kota Bharu

Marang

Pokok Sena

Sepang

Ipoh Timur

Saratok

Kluang

Jeli

Kosong

Kuala Kangsar

Kota Tinggi

Putrajaya

Gua Musang

F

Cokmar

B

Titiwangsa

Kulim-Bandar Baharu

Lahad Datu
(Silam)

Gopeng

Bukit Mertajam

Kosong

Jempol

Maran

Machang

Sembrong

Ampang

Kuala Langat

Batu Sapi

Sungai Buloh

Kulai

Kosong

Padang Besar

Jasin

Pasir Salak

Ketereh

Gombak

Alor Gajah

Shah Alam

Bayan Baru

Segambut

Kosong

Parit

Rompin

Kepala Batas

Padang Terap

Simpang Renggam

Muar

Parit Buntar

Hang Tuah Jaya

Raub

(Senator)

Kosong

Tanjung Piai

Jelebu

Kinabatangan

Tanjung Karang

Tapah

G

A

Senator

(menteri kanan) || style="background-color:#FFA009;" |Kuala Selangor || style="background-color:#00ADEF;" | Indera Mahkota || style="background-color:#b20000;" | Kuala Pilah || style="background-color:#E21118;" | Stampin || style="background-color:#E21118;" | (Senator) || || ||

Kosong

Cameron Highlands

Jerantut

Pontian

Rembau

Ayer Hitam

Petra Jaya

(menteri kanan) || style="background-color:#FFA009;" |Pulai || style="background-color:#00ADEF;" | Selangau || style="background-color:#b20000;" | Kubang Pasu || style="background-color:#00ADEF;" | Balik Pulau || style="background-color:#b20000;" | (Senator) || || ||

Kosong

Paya Besar

Gerik

Kuala Krau

Besut

Bagan Datuk

Bera

(menteri kanan) || style="background-color:#E21118;" |Ipoh Barat || style="background-color:#E21118;" | Bakri || Timbalan Menteri
(Kosong) || style="background-color:#00ADEF;" | Kuantan || style="background-color:#b20000;" | (Senator) || || ||

Tenggara

Baling

Lenggong

Arau

Pekan

Gombak

(menteri kanan) || style="background-color:#E21118;" |Puchong || style="background-color:#E21118;" | Seputeh || style="background-color:#b20000;" | Sri Gading || style="background-color:#E21118;" | Teluk Intan || || ||

Padang Rengas

Lipis

Parit Sulong

Pengerang

Bera

Setiausaha

Pagoh

Seremban

Penampang

(Senator)

Batu Pahat

Speaker

Yang Di-Pertuan Agong

Susunan tempat duduk ini juga boleh didapati di laman web Parlimen Malaysia.^[8]

Jabatan dan agensiSunting

Setakat Julai 2018, terdapat sembilan agensi kerajaan yang menjadi badan bebas dan melapor langsung kepada Parlimen.^[9]^[10]

Suruhanjaya Pencegahan Rasuah Malaysia (SPRM)
Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia (SPR)
Jabatan Audit Negara Malaysia
Suruhanjaya Hak Asasi Manusia Malaysia (Suhakam)
Suruhanjaya Perkhidmatan Awam
Suruhanjaya Perlantikan Kehakiman
Suruhanjaya Perkhidmatan Pelajaran Malaysia
Pejabat Pendakwa Raya Negara (Fungsi pendakwaan)
Parlimen Malaysia

Lihat jugaSunting

RujukanSunting

^ Funston, John (2001). "Malaysia: Developmental State Challenged". dalam John Funston (Ed.), Government and Politics in Southeast Asia, m/s. 180, 183. Singapore: Institute of Southeast Asian Studies.
^ "Perlembagaan Persekutuan - Bahagian IV - Bab 3 - Badan Eksekutif". Jabatan Perkhidmatan Awam Malaysia. Dicapai pada 9 Ogos 2021.
^ Bunyan, John (8 Ogos 2021). "What's next for our MPs: Wait for the confidence vote in Parliament or band together and appoint a PM-designate now?". Malay Mail (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 9 Ogos 2021.
^ "Kemudahan ahli Dewan Rakyat". Parlimen Malaysia. 23 April 2021. Dicapai pada 6 Ogos 2021.
^ "Laws of Malaysia - Act 347 - Houses of Parliament (Privileges and Powers) Act 1952" (PDF). Parlimen Malaysia (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 6 Ogos 2021.
^ "Branches of Government in Malaysia" Diarkibkan 7 Februari 2006 di Wayback Machine. Retrieved 3 February 2006.
^ "Representatives Seating Arrangement Of Members Of The Senate". Parlimen Malaysia.
^ "Representatives Seating Arrangement Of Members Of The House of Representatives". Parlimen Malaysia.
^ "Sembilan jabatan kerajaan bebas, 10 lagi bubar dari JPM".
^ "SPRM, SPR, Audit Negara kini di bawah Parlimen".

Pautan luarSunting

Laman web rasmi Parlimen Malaysia

[1] Funston, John (2001). "Malaysia: Developmental State Challenged". dalam John Funston (Ed.), Government and Politics in Southeast Asia, m/s. 180, 183. Singapore: Institute of Southeast Asian Studies.

[2] "Perlembagaan Persekutuan - Bahagian IV - Bab 3 - Badan Eksekutif". Jabatan Perkhidmatan Awam Malaysia. Dicapai pada 9 Ogos 2021.

[3] Bunyan, John (8 Ogos 2021). "What's next for our MPs: Wait for the confidence vote in Parliament or band together and appoint a PM-designate now?". Malay Mail (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 9 Ogos 2021.

[4] "Kemudahan ahli Dewan Rakyat". Parlimen Malaysia. 23 April 2021. Dicapai pada 6 Ogos 2021.

[5] "Laws of Malaysia - Act 347 - Houses of Parliament (Privileges and Powers) Act 1952" (PDF). Parlimen Malaysia (dalam bahasa Inggeris). Dicapai pada 6 Ogos 2021.

[branches-6] "Branches of Government in Malaysia" Diarkibkan 7 Februari 2006 di Wayback Machine. Retrieved 3 February 2006.

[7] "Representatives Seating Arrangement Of Members Of The Senate". Parlimen Malaysia.

[8] "Representatives Seating Arrangement Of Members Of The House of Representatives". Parlimen Malaysia.

[9] "Sembilan jabatan kerajaan bebas, 10 lagi bubar dari JPM".

[10] "SPRM, SPR, Audit Negara kini di bawah Parlimen".

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]