Laksa
Laksa (لقسا); (Cina: 叻沙) merupakan sejenis makanan mi berkuah pedas yang terdapat serata Nusantara[1][2] khususnya dalam kalangan masyarakat Baba Nyonya,Cina Malaysia dan Melayu. Ia menjadi makanan kebangsaan di Malaysia [3] juga terdapat di Singapura ,[4] selatan Thailand [5] dan Indonesia [6]. Didalam bahasa Cina Laksa diambil daripada perkataan Laa' (辣) dan Sa (沙) bermaksud pedas dan pasir ia merujuk kepada Laksa Nyonya iaitu rasa pedas dan tekstur berpasir daripada isi udang kering.
Laksa | |
---|---|
Jenis | Noodle soup, makanan |
Jenis sajian | Tengah hari & Petang |
Tempat asal | Melaka |
Kawasan/rantau | Malaysia iaitu Melaka, Kedah dan Pulau Pinang |
Masakan berkaitan | Malaysia, Singapura , Selatan Thailand , Indonesia |
Dicipta oleh | Baba Nyonya |
Bahan utama | Mi,rempah, santan, ulam ,otak udang,sambal belacan atau minyak cili & ikan , ayam dan udang |
Bahan yang biasa digunakan | Daging ayam, Bihun, telur ayam, Anak benih, Ruku-ruku, Indonesian bay leaf, daun serai, Lengkuas, santan, bawang merah, bawang putih, Cili, ginger, Cekur putih, turmeric rhizome, coriander seed, gula |
Cara penyediaan | Merebus |
Keragaman/variasi | Laksa Utara , Laksa Nyonya , Laksa Lemak Putih, Laksa Johor , Laksa Kari , Laksa Lemak , Laksa Sarawak , Laksam , Laksa Pulau Pinang |
sunting · sunting di Wikidata |
Bahan utama untuk membuat kuah laksa seperti bunga kantan , daun kesum , otak udang dan asam gelugur hanya terdapat di Semenanjung Tanah Melayu iaitu di Selatan Thailand , Kedah , Pulau Pinang dan Perlis . Laksa pertama tercipta ialah Laksa Nyonya di Melaka iaitu kaum Baba Nyonya. Jenama Maggi Malaysia perkenalkan produk baharunya iaitu Laksa Warisan makanan warisan Malaysia [7]
Bahan Utama
suntingBahan sampingan dan kuah
suntingJenis | Asal | Pencipta | Bahan | Daun | Bahan utama | Bahan pemasam | Bahan sampingan | Santan | Jenis Mi Laksa |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Laksa Nyonya (Laksa pertama) | Melaka (variasi pertama laksa nyonya) | Baba Nyonya | Bawang besar, Bawang putih, Lengkuas, Serai, Buah keras, Udang kering, Belacan bakar, Cili merah, Udang, Santan, Bebola ikan, Tauhu pok, Daun kesum, Bunga kantan, Cili kering , Asam keping , Asam jawa | Daun kesum | Udang, Udang kering, Tauhu pok, lengkuas, Serai, Belacan | Asam keping | Taugeh, Limau kasturi, Telur rebus, Sambal belacan tumis, Minyak cili | Ada | Laksa beras |
Laksa Katong (kategori laksa nyonya) | Singapura | Cina Singapura | Kepala udang, Bawang merah, Bawang putih, Cili kering, Lengkuas, Buah Keras, Ketumbar, Belacan, Serai, Udang kering/Ebi, Santan pekat, Udang, Tauhu pok, Bebola ikan | Daun ketumbar | Udang, Udang kering, Ketumbar, Lengkuas, Serai, Belacan, Tauhu pok | Tiada | Tauge, Daun ketumbar/Daun kesum, Limau nipis, Pes cili goreng, Cili Padi Merah | Ada | Laksa beras |
Laksa Sarawak (kategori laksa nyonya) | Sarawak | Baba Nyonya & Cina Sarawak | Kepala udang, Dada ayam, Serai, Lengkuas, Halia, Santan, Bawang merah, Bawang putih, Belacan, Udang kering, Cili kering, Asam jawa, Asam gelugur, Tauhu pok, Bebola ikan | Daun ketumbar | Dada ayam, Udang, Udang kering, Belacan, Serai | Asam jawa, Asam gelugur | Tauhu, Telur dadar, Tauge , Daun ketumbar, Limau kasturi | Ada | Laksa halus |
Laksa Siam (kategori laksa nyonya) | Selatan Thailand | Baba Yaya, Siam, Melayu Selatan Thai | Ikan kembung, Bebola ikan, Bawang besar , Bawang putih, Halia, Lengkuas, Temu kunci/Krachai, Kunyit, Serai, Cili hijau, Cili hijau Thai, Belacan, Bunga kantan, Daun pudina, Daun selasih, Daun limau purut, Asam keping, Santan | Selasih, Pudina, Limau purut | Temu kunci, Serai, Lengkuas, Belacan, Cili hijau, Daun selasih, Daun limau purut, Daun pudina | Asam keping | Pucuk gajus, Pucuk salom, Taugeh, Timun, Kacang panjang, Limau purut, Terung hijau | Ada | Laksa halus |
Laksa Betawi (kategori laksa nyonya) | Betawi | Kiau Seng, Melayu Betawi | Dada ayam, Bawang merah, Ebi, Terasi, Serai, Daun salam, Daun limau purut, Santan, Bawang putih, Ketumbar, Jintan, Lada hitam, Kunyit, Halia, Cili kering | Daun salam, Daun kemangi, Limau purut | Ebi , Terasi , Dada ayam, Daun salam, Daun kemangi, Daun limau purut | Tiada | Telur rebus, Tauge, Daun kemangi, Bawang goreng, Limau nipis | Ada | Laksa beras |
Laksa Kari | Johor | Melayu Johor | Udang/Ayam/Ikan, Santan, Daun kesum, Bunga kantan, Rempah kari, Kerisik, Asam keping, Bawang merah, Bawang putih, Udang kering, Ikan bilis, Cili merah, Buah keras, Lengkuas, Kunyit, Belacan | Daun kesum | Udang/Ayam/Ikan, Belacan, Kerisik, rempah kari, Ikan bilis | Asam keping | Telur, Taugeh, Timun, Bawang besar, Daun kesum, Sambal belacan, Limau kasturi | Ada | Laksa beras |
Laksa Johor (kategori laksa kari) | Johor | Melayu Johor | Ikan parang atau Ikan selayang, Santan, Rempah kari, Serai, Daun kesum, Bunga kantan, Daun pudina, Asam keping, Kunyit, Lengkuas, Halia, Cili kering, Bawang merah, Bawang putih, Belacan bakar, Udang kering | Daun kesum, Pudina | Ikan parang, rempah kari, kerisik , Daun pudina, Belacan, Udang kering | Asam keping | Taugeh, Timun, Daun kesum, Kacang panjang, Bawang besar, Limau kasturi, Lobak masin, Bunga kantan, Daun selasih | Ada | Spageti |
Laksa Kuah Merah Terengganu (kategori laksa kari) | Terengganu | Melayu Terengganu | Ikan selayang, Bawang besar, Bawang merah, Halia, Kunyit hidup, Lengkuas, Cili kering, Santan, Gula merah, Kerisik, Bunga lawang, Bunga Cengkih, Kayu manis, Buah pelaga, Rempah gulai, Asam keping | Daun kesum | 4sekawan, Rempah gulai, Kerisik | Asam keping | Kacang panjang, Tauge, Daun kesum, Bunga kantan, Daun kemangi, Timun | Ada | Laksa beras |
Laksa Pahang (kategori laksa kari) | Pahang | Melayu Pahang | Ikan selayang, Bawang besar, Bawang merah, Bawang putih, Udang kering, Serai, Halia, Kunyit, Cili kering,Belacan, Santan, Daun kesum, Bunga kantan, Kerisik, Asam keping, Ketumbar, Jintan, Rempah kari | Daun kesum | Rempah kari, Jintan, Ketumbar, Serai, Belacan, Kerisik | Asam keping | Taugeh, Kacang panjang, Limau kasturi, Limau nipis, Salad | Ada | Laksa beras |
Asam Laksa (laksa utara) | Penang dan Kedah | Cina Malaysia (Penang & Kedah) | Ikan kembung,Bawang merah, Bawang putih, Halia, Cili kering, Bunga kantan, Belacan, Asam keping, Jus Nenas, Otak Udang, Daun kesum, Gula Melaka | Daun kesum | Belacan, Jus nenas, Otak udang | Asam keping, Jus nenas | Salad, Timun, Cili padi, Nenas, Bunga kantan, Limau kasturi, Telur | Tiada | Laksa beras, Laksa sederhana halus |
Laksa Kedah (kategori laksa utara) | Kedah | Melayu Kedah | Ikan kembung, Cili kering, Bawang besar, Belacan, Asam keping , Daun kesum,Bunga kantan, Otak udang | Daun kesum | Belacan, Otak udang | Asam keping | Timun, Salad, Bawang besar, Cili padi, Limau kasturi, Telur | Tiada | Laksa beras |
Laksa Penang (kategori laksa utara) | Penang | Melayu Penang | Ikan selayang, Bawang besar, Belacan, Halia, cili kering, Asam keping, Nenas, Daun kesum, Bunga kantan | Daun kesum | Belacan, Asam keping | Asam keping | Timun, Salad, Bawang besar, Cili padi , Limau kasturi, Potongan nenas, Telur | Tiada | Laksa beras |
Laksa Perlis (kategori laksa utara) | Perlis | Melayu Perlis | Ikan kembung, Cili kering, Bawang merah, Bawang putih, Serai, Lengkuas, Asam keping, gula Gherek, Daun kesum, Bunga kantan, Cili merah, Belacan | Daun kesum | Serai, Lengkuas, Belacan | Asam keping | Timun, Bawang besar, Cili api, Daun selom | Tiada | Laksa beras |
Laksa Medan (kategori laksa utara) | Medan | Melayu Medan | Ikan kembung, Asam gelugur, Bunga kantan, Timun, Bawang merah, Bawang putih, Cili merah besar, Serai, Kunyit bakar, Terasi bakar | Tiada | Serai, Kunyit, Terasi | Asam gelugur | Cili merah, Bawang merah, Limau nipis, Cili padi | Tiada | Laksa beras |
Laksam (Laksa lemak putih) | Kelantan, Terengganu, Pahang | Melayu Pantai Timur | Ikan kembung, Bawang merah, Bawang putih, Serai, Halia, Lada hitam, Asam keping, Gula melaka/merah, Santan | Daun kesum | Serai, Lada hitam, Budu | Asam keping | Kacang panjang, Bunga kantan, Timun, Daun kesum, Taugeh, Bawang besar, Limau kasturi, Kubis, Sambal belacan, Budu | Ada | Laksam seperti lempeng |
Laksa Terengganu (kategori lemak putih) | Terengganu | Melayu Terengganu | Ikan selayang/sardin, Santan, Bawang merah, Lada hitam, Asam gelugur | Daun kesum | Lada hitam, Santan | Asam gelugur | Timun, Kacang panjang, Kobis, Daun kesum, Limau nipis, Belacan | Ada | Laksa beras |
Laksa Kelantan (kategori laksa lemak putih) | Kelantan | Melayu Kelantan | Ikan selayang, Santan, Bawang merah, Bawang putih, Lada hitam, Asam gelugur | Daun kesum | Santan, Lada hitam | Asam gelugur | Bunga kantan, Daun kesum, Kacang panjang, Taugeh, Timun | Ada | Laksa beras |
Laksa Kuah Putih Pahang (kategori laksa lemak putih) | Pahang | Melayu Pahang | Ikan kembung, Asam keping, Bawang merah, Halia, Serai, Lada hitam, Santan pekat | Daun kesum | Halia, Serai, Lada Hitam, Santan | Asam keping | Kacang panjang, Bawang besar, Taugeh, Timun, Sambal belacan, Daun kesum | Ada | Laksa beras |
Laksa Lemak | Melaka (laksa lemak kuning pertama) | Baba Nyonya, Melayu Melaka | Ikan Selayang, Bawang merah, Bawang putih, Lada hitam, Kunyit, Serai, Belacan, Santan, Daun Kesum, Daun Selasih, Asam keping | Daun kesum | Kunyit, Lada hitam, Belacan, Daun kesum, Daun selasih | Asam keping | Taugeh, Bunga kantan, Timun, Bawang besar | Ada | Laksa beras |
Laksa Tangerang (kategori laksa lemak kuning) | Tangerang | Kiau Seng, Jawa | Ayam, Kacang hijau, Kelapa parut, Kentang, Santan, Lada putih, Daun salam, Bawang merah, Bawang putih, Cili padi merah, Cili kering, Ketumbar, Lengkuas, Halia, Kunyit bakar | Daun salam | Ayam, Kentang, Kacang hijau, Daun salam, Lada putih | Tiada | Kentang, Daun kucai | Ada | Laksa beras |
Laksa Bogor (kategori laksa lemak kuning) | Bogor | Kiau Seng, Jawa | Santan, Daun limau purut, Serai, Lengkuas, Taugeh, Oncom/Tauhu merah, Daun kemangi, Bawang merah, Bawang putih, Buah keras, Kunyit, Halia, Jintan | Daun kemangi, Limau purut | Kunyit, Daun Kemangi, Jintan, Oncom | Tiada | Telur rebus, Tauhu goreng, Bawang goreng, Sambal rawit | Ada | Laksa beras |
Laksa Cibinong (kategori laksa lemak kuning) | Jawa Barat | Jawa | Santan, Daun kemangi, Daun limau purut, Udang, Dada ayam, Bawang putih, Bawang merah, Buah keras, Ketumbar, Halia, Cekur, Temu kunci, Kunyit putih, Kunyit, Serai, Lengkuas, Daun salam, Lada putih | Daun kemangi, Daun salam, Limau purut | Ayam, Udang, Cekur, Temu kunci, Kunyit putih, Lada putih | Tiada | Telur rebus, Dada ayam, Udang, Limau nipis, Taugeh | Ada | Laksa beras |
Laksa Palembang (kategori laksa lemak kuning) | Palembang | Melayu Palembang | Santan, Daun salam, Ikan haruan, Buah keras, Ketumbar, Lengkuas, Halia, Cekur, Bawang putih, Bawang merah, Kunyit , Serai | Daun salam | Ikan haruan | Tiada | Bawang goreng, Daun saderi | Ada | Laksa beras |
Laksa Burgo (kategori laksa lemak kuning) | Palembang | Melayu Palembang | Bawang merah, Bawang putih, Buah keras, Cili kering, Udang, Lengkuas, Daun salam, Daun limau purut, Santan | Daun salam, Limau purut | Udang, Daun salam, Daun limau purut | Tiada | Bawang goreng | Ada | Burgo seperti lempeng |
Laksa Banjar (kategori laksa nyonya) | Banjarmasin | orang Banjar | Ikan haruan, Santan, Bawang merah, Bawang putih, Buah keras, Lengkuas, Kunyit, Halia, Cekur, Serai, Cili merah | Tiada | Ikan haruan, Kunyit, Santan, Cekur, Lengkuas | Tiada | Bawang goreng | Ada | Laksa beras, Laksa sederhana halus |
Sejarah
suntingLaksa ialah salah satu hidangan paling popular asal dari Asia Tenggara, dengan pelbagai jenis bahan yang digunakan dan proses penyediaan yang berbeza mengikut wilayah masing-masing. Oleh itu, laksa mempunyai pelbagai jenis di seluruh wilayah ini, sukar untuk menentukan asal usul hidangan ini dengan tepat. Namun begitu, beberapa resipi laksa telah dibangunkan di sepanjang saluran perdagangan Asia Tenggara—di pelabuhan yang terletak di Pulau Pinang, Medan, Melaka, Singapura, Palembang dan Batavia (kini Jakarta); merupakan persinggahan utama di sepanjang laluan rempah-rempah yang bersejarah. Hubungan perdagangan yang intensif antara bandar pelabuhan ini membolehkan pertukaran idea berlaku, termasuk perkongsian resipi.[8]
Terdapat pelbagai teori tentang asal usul laksa. Salah satunya ialah perkataan "laksa" berasal daripada perkataan Parsi purba untuk "mi".[9] Menurut Denys Lombard dalam buku Le carrefour Javanais. Essai d'histoire globale II, yang diterbitkan pada tahun 2005, salah satu catatan terawal perkataan laksa untuk menggambarkan mi telah ditemui dalam prasasti Biluluk Jawa bertarikh 1391 pada era Majapahit, yang menyebut perkataan "hanglaksa". "Hanglaksa" dalam bahasa Kawi bermaksud, "pembuat bihun".[10] Perkataan laksa juga mungkin berasal dari bahasa Sanskrit laksha yang bererti banyak atau "sepuluh ribu" (seperti mana dalam dokumen lama seperti Batu Bersurat Kedukan Bukit[11]), merujuk kepada banyaknya kandungan dan rempah yang digunakan. Istilah laksa atau lakhshah juga dipercayai berasal daripada bahasa Parsi atau bahasa Sanskrit yang merujuk kepada sejenis bihun.
Satu lagi teori tentang asal-usul hidangan ini bermula pada ekspedisi tentera laut Cina Dinasti Ming pada abad ke-15 yang diketuai oleh Zheng He, yang di mana armadanya mengemudi Maritim Asia Tenggara.[9] Walau pun begitu, orang Cina seberang laut telahpun menetap lebuh awal di pelbagai bahagian di Maritim Asia Tenggara, berbanding ekspedisi Zheng He. Disebabkan hal itu, bilangan pendatang dan pedagang Cina meningkat dengan ketara. Lelaki Cina berkahwin campur dengan penduduk tempatan, dan bersama-sama mereka membentuk masyarakat bercampur yang dipanggil Peranakan Cina atau Cina Selat dan Baba Nyonya.[9] Di Malaysia, varian laksa terawal dipercayai telah diperkenalkan oleh orang Cina Peranakan di Melaka.[12]
Jenis
suntingPerkataan laksa berasal dari bahasa Sanskrit laksha yang bererti banyak atau "sepuluh ribu" (seperti mana dalam dokumen lama seperti Batu Bersurat Kedukan Bukit[13]) , merujuk kepada banyaknya kandungan dan rempah yang digunakan . Laksa berasal dari Malaysia iaitu di negeri Melaka. Laksa sangat terkenal di Malaysia seperti Kedah , Pulau Pinang , Perlis , Terengganu , Kelantan , Pahang , Melaka , Johor dan Sarawak .
Laksa berasal daripada Melaka,Malaysia iaitu di Melaka . Laksa pertama dihasilkan ialah Laksa Nyonya etnik Baba Nyonya. Lalu tersebar di Asia tenggara. Makanan ini telah sebati dalam budaya Cina, Melayu dan Cina Peranakan Malaysia. Di makan dengan makanan sampingan seperti Sambal Belacan ataupun olahan Minyak cili.
Laksa Utara
suntingLaksa Utara seperti Asam Laksa, Laksa Penang di Pulau Pinang , Laksa Kedah di Kedah , Laksa Perlis di Perlis , sempadan Malaysia-Thailand Selatan Thailand. Bahan utama iaitu ikan seperti ikan kembong ataupun ikan tenggiri , bagi rakyat marhaen mereka menggunakan ikan kembong dan ikan selayang bagi yang berkemampuan mereka menggunakan ikan tenggiri . Laksa utara tidak menggunakan santan.
Laksa Lemak Putih
suntingDi Pantai Timur pula ada Laksam dan Laksa Lemak Putih di negeri Terengganu , Kelantan , sempadan Pahang , sempadan Malaysia - Thailand Selatan Thailand. Bahan utama kedua juadah ini sama seperti Laksa Utara tetapi . Bagi Laksam, Mi Laksa di ganti dengan Lempeng yang dipotong secara memanjang, Laksam dan Laksa Lemak Putih berwarna putih atau kelabu kerana isi ikan tanpa cili kisar.
Laksa Cina Peranakan / Baba Nyonya
suntingAda dua versi Laksa Cina Peranakan/Baba Nyonya dalam masyarakat Cina Peranakan Malaysia dan ikut lidah Orang Barat atau Mat Salleh seperti Laksa Nyonya di Melaka dan Laksa Sarawak di Sarawak . Pada awalnya Laksa Cina Peranakan variasi pertama bermula dari Melaka iaitu Laksa Nyonya. Bahan utama Laksa Cina Peranakan ialah udang ataupun ayam dan semestinya bahan utama santan.
Laksa Kari
suntingVersi Laksa masyarakat melayu Malaysia pula adalah Laksa Kari, Laksa Johor, Laksa Pahang dan Laksa Terengganu Kuah Merah .
Laksa kari hampir sama dengan Mi Kari, di Singapura mereka mengatakan Laksa Kari dan Mi Kari adalah kuah yang sama , walaupun rupa bentuk kedua juadah ini hampir sama sebenarnya ada perbezaan . Laksa Kari bahan utama perlu ada rempah kari , santan , ayan dan memakai mi kuning . Manakalah Laksa Kari ikan dan santan , Santan yang pekat itu dapat dibezakan dengan kuah Mi Kari , kuah Mi Kari lebih terasa kari berbanding rasa santan. Seterusnya Laksa Johor berasal daripada negeri Johor , kisahnya bermula daripada Sultan Abu Bakar iaitu Sultan Johor atau di kenali Sir Abu Bakar , ingin menyantap Laksa yang belum pernah baginda rasa . Lalu Cef di dapur mendapat idea untuk membuat olahan baru untuk kuah Laksa dan Mi Laksa, Mi Laksa itu di ganti dengan spageti , Bahan utama Laksa Johor ialah ikan tenggiri , rempah kari dan santan.
Laksa Kuah Merah Terengganu , Laksa Pahang hampir sama cara penyediaannya seperti Laksa Kari dan Laksa Johor ia menggunakan rempah kari dan kerisik .
Laksa Melayu dan Baba Nyonya
suntingLaksa Lemak berasal daripada Melaka ia dihasilkan antara perpaduan antara Melayu dan Baba Nyonya , Laksa Lemak berbeza dengan Laksa Nyonya dan Laksa Katong .
Sebar di Thailand Singapura Indonesia
suntingLaksa Katong di Singapura , Laksa Betawi di Indonesia , Laksa Siam di Thailand tergolong variasi Laksa Nyonya , manakala Laksa Banjar , Laksa Tangerang , Laksa Bogor , Laksa Cibinong dan Laksa Palembang di Indonesia tergolong dalam Laksa Lemak.
Ringkasan
suntingLaksa berasal daripada Melaka iaitu Laksa Nyonya yang tersebar menjadi pelbagai variasi Laksa Cina Peranakan/Baba Nyonya
Laksa Utara
° Cina Kedah dan Penang :
° Asam Laksa iaitu Laksa Utara pertama terhasil di Kedah dan Pulau Pinang
° Melayu utara :
° Laksa Kedah asal Kedah
° Laksa Penang asal Pulau Pinang
° Laksa Perlis asal Perlis.
° Laksa Medan asal Medan tergolong dalam laksa utara
Laksa Kari , Laksa Johor , Laksa Terengganu Kuah Merah , Laksa Pahang
° Melayu Johor dan Terengganu :
° Laksa Johor asal Johor
° Laksa Kari asal Johor
° Laksa Terengganu Kuah Merah Terengganu
° Laksa Pahang Pahang
Laksam dan Laksa Lemak Putih
° Melayu Pantai Timur :
° Laksam asal Pantai Timur Semenanjung
° Laksa Kelantan asal Kelantan
° Laksa Terengganu asal Terengganu
° Laksa Lemak Putih Pahang asal Pahang
Laksa Cina Peranakan / Baba Nyonya
° Cina dan Cina Peranakan / Baba Nyonya :
° Laksa Nyonya variasi pertama asal Melaka
° Laksa Sarawak asal Sarawak
° Laksa Katong asal Singapura
° Laksa Betawi asal Betawi
° Laksa Banjar asal Banjarmasin
° Laksa Siam asal Thailand
Laksa Melayu dan Baba Nyonya atau Jawa
° Melayu dan Baba Nyonya :
° Laksa Lemak asal Melaka
° Laksa Tangerang asal Tangerang
° Laksa Bogor asal Bogor
° Laksa Cibinong asal Jawa Barat
° Laksa Palembang asal Palembang
Galeri
sunting
Kontroversi
suntingPada tahun 2009, sebagai sebahagian daripada latihan penjenamaan makanan kebangsaan Malaysia, Menteri Pelancongan Malaysia, Ng Yen Yen cuba menuntut pemilikan untuk hidangan serantau seperti Laksa, nasi ayam Hainan dan Bak Kut Teh, dengan mendakwa bahawa orang lain telah "merampas hidangan mereka". Ini telah menimbulkan rasa tidak puas hati dengan jiran serantaunya.[14][15][16] Ng kemudiannya, menjelaskan bahawa dia telah disalah petik mengenai niatnya untuk mempatenkan makanan itu, dan bahawa kajian tentang asal-usul makanan itu akan dijalankan "dan permohonan maaf disampaikan jika ia salah dituntut." Sehingga kini, hasil kajian itu masih belum didedahkan kepada umum.[17]
Rujukan
sunting- ^ Siobhan Hegarty (6 February 2017). "Think you know laksa? Think again". SBS.
- ^ "Laksa Lemak Recipe – Malaysia (Gordon's Great Escape)". 23 May 2011.
- ^ Ahmad Robani. "Variasi Laksa di Malaysia". Himpunan Laksa.
- ^ "Singapore Laksa: A local favourite". STB. Singapore Tourism Board. 19 September 2019.
- ^ "เปิบเมนูเด็ด ต้นตำรับความอร่อยทั่วทิศ". Thairath (dalam bahasa Thai). 9 Julai 2014. Dicapai pada 24 Jun 2015.
- ^ Ricky Halim (5 Ogos 2015). "6 LAKSA Khas Indonesia Paling ENAK Yang Harus Kamu Coba!". Qraved.
- ^ Maggi Laksa Warisan https://www.maggi.my/en/maggi-happenings/maggi-mi-goreng-laksa-warisan/
- ^ Urvija Banerji (8 January 2016). "How Intermarriage Created One of the World's Most Delicious Foods". Atlas Obscura.
- ^ a b c @NatGeoUK (9 February 2019). "Deconstructing laksa, the fusion dish of Malaysia and Singapore". Deconstructing laksa, the fusion dish of Malaysia and Singapore | National Geographic. Dicapai pada 18 June 2019.
- ^ Melati Mewangi (2021-12-01). "Sluuurps.. Nikmatnya Mi Nusantara". Tutur Visual - Kompas.id (dalam bahasa Indonesia). Dicapai pada 2021-12-06.
- ^ Shaharir Mohamad Zain; Zahrin Affandi Mohd. (2018). "Reka Cipta Sistem Bilangan Perpuluhan Malayonesia Dalam Bahasa Melayu Mendahului Sistem Bilangan Perpuluhan Dalam Bahasa Inggeris". Melayu. Universiti Kebangsaan Malaysia.
- ^ Lara Dunston (24 October 2012). "Laksa: Discovering Malaysia's signature dish". Asian Correspondent.
- ^ Shaharir Mohamad Zain; Zahrin Affandi Mohd. (2018). "Reka Cipta Sistem Bilangan Perpuluhan Malayonesia Dalam Bahasa Melayu Mendahului Sistem Bilangan Perpuluhan Dalam Bahasa Inggeris". Melayu. Universiti Kebangsaan Malaysia.
- ^ "Laksa: Discovering Malaysia's signature dish". Asian Correspondent. 24 October 2012. Dicapai pada 11 January 2016.
Although laksa can also be found in Indonesia and Singapore, it is Malaysian in origin and Malaysia remains the best place to try it in its many forms.
- ^ ENG HOCK, TEH (17 September 2009). "Laksa and nasi lemak among our pride, says Yen Yen". The Star Online. Diarkibkan daripada yang asal pada 16 November 2018. Dicapai pada 11 January 2016.
There were many dishes synonymous with Malaysia's identity but they had been "hijacked" by other countries.
- ^ Loh. "Food fight! Malaysia wants its 'unique' dishes back". Dicapai pada 21 September 2009.
- ^ ENG HOCK, TEH (23 September 2009). "No intention to patent local food, Dr Ng says". The Star Online. Dicapai pada 12 January 2016.
Dr Ng said a study on the origins of foods in the country would be conducted and an apology conveyed if it was wrongly claimed..
Pautan luar
sunting- Kategori berkenaan Laksa di Wikimedia Commons
- Takrifan kamus Laksa di Wikikamus
- Artikel laksa Pulau Pinang dari Tourism Penang